Gelecek Yüzyılın Gündemi ( Kitap Özeti )

KİTABIN ADI
Gelecek Yüzyılın Gündemi
KİTABIN YAZARI
Vedat AKMAN
YAYINEVİ VE ADRESİ
Rota Yayınları Ortaklar CdNo:29 80290 Mecidiyeköy
BASIM TARİHİ
1999
KİTABIN YAYIM MAKSADI
Globalleşme ile birlikte güncel yaşama kadar yansıyacak ekonomik etkilerin bireyler ve kurumlar için getirdiği yenilikleri aktarmak maksadıyla yayınlanmıştır

KİTABIN ÖZETİ :
1980'li yılların ikinci yarısında başlayan "Küreselleşme" olgusu,1990'lı yıllarda dünya ekonomisindeki en önemli gelişme oldu Küreselleşme için çok farklı tanımlar yapılmaktadırİdeolojik açıdan değerlendirildiğinde kapitalist sistemin kendini devam ettirebilmesi için daha çok üretmek ve daha çok mal ve hizmet satmak ihtiyacını karşılamak amacıyla dünya pazarında serbestleşme ve sınırların kaldırılması olarak tarif edilebilirKüreselleşme ile birlikte dünya tek bir pazar haline gelmektedir
Mal ve hizmet ticaretinde serbestliği amaçlayan ortak normlar GATT görüşmeleri ile düzenlenmiş ve NTO Dünya ticaret örgütü 2000'li yılların dünyasındaki serbest ticaret düzenini yönetme görevi ile kurulmuştur
Gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye girişi borçlanma yolu ile gelir yaratacak dünya mal ve hizmet talebini yükseltmektedirBöylece küreselleşme sermaye hareketleri ile talep yaratmakta ve dünya ticaretindeki gelişmeyi hızlandırmaktadır
Ancak sermaye hareketlerindeki serbestinin neticesi dünya ekonomisi yakın zamanda üç önemli kriz ile karşılaşmaktadır1994 Meksika,1997 Asya Pasifik ve 1998 Rusya krizi özellikle son iki kriz le birlikte sermaye hareketlerindeki yavaşlama dünya genelinde bir talep yetersizliğine yol açmış ve dünya ekonomisinin büyüme hızı yavaşlamıştırYaşanan krizler uluslararası kurumlar tarafından önceden tahmin edilememiş ve bu kadar etkili olacaklarıda öngörülememiştir
Küreselleşmenin çizdiği yeni dünya ekonomik düzenini yönetecek yeni uluslararası kurumlara ihtiyaç duyulmaktadır
Küreselleşme olgusu dünya ekonomisinin yeniden şekillendirmektedirKüreselleşme dünyada tek bir pazar yaratmakla birlikte,rekabet olgusu bölgesel birlikleride gündeme getirmektedir Küresel rekabet gücünü kazanmak için Avrupa Birliği,Kuzey Amerika ülkeleri (NAFTA),Güney Amerika ülkeleri (MECOSUR) ile Asya-Pasifik ülkeleri (ASEAN,APEC) kendi içlerinde ticaret ve ekonomik birlikler kurmakta ,hatta Avrupa Birliğinde olduğu gibi tek para ve siyasi birliği hedeflemektedir
Gelişmekte olan ülkeler ise küreselleşmeden hem olumlu hem olumsuz etkilenmektedir Gelişmekte olan ülkeler ekonomik kalkınma ve beşeri gelişmişlik sorunlarını çözmeden uluslararası rekabet ile karşı karşıya kalmaktadır Küreselleşme 21yüzyılda demokrasi, piyasa ekonomisi, bireysel özgürlükler ve girişimcilik kavramlarını daha da güçlendirmektedirTeknolijik gelişim ve bilgi dünyası küreselleşmeyi hızlandıran iki unsurdurBu iki unsur üretim faktörlerinde de değişme yol açmaktadır21yüzyıl küresel rekabetinde insan ve bilgi unsuru sermayeden daha önemli hale gelmektedirBu bağlamda iş koşulları iş hukuku ve sendikacılık kendilerine yeni tarifler aramaktadır
Küreselleşme ile birlikte sermayenin kaynağı kimliğini kaybetmektedir1990'lı yıllarda şirket satın almaları ve birleşmeleri küreselleşmenin en önemli sonuçlarından biridir Küreselleşmenin yarattığı rekabet ülkeler içinde ve ülkeler arasında şirketlerin birleşmelerine ve şirket satın almalarına yol açmaktadırBöylece dünya ekonomisinde sektörlerde daha az sayıda,daha büyük ve güçlü şirketler yer almaktadır

2000'li yıllar küreselleşmenin getirdiği yeni ekonomik düzene sahne olacaktırBu dönemde küreselleşmeyi yöneten ülkeler,yöneten ülkeler ile coğrafi ve stratejik iş birliği yaparak küreselleşmenin parçası olacak ülkeler,doğrudan küreselleşmenin etkisinde kalacak ülkeler ile küreselleşmeyi yakalayamayan ve dünya ekonomisinden kopan ülkeler şeklinde bir ayrım yapılacaktırTürkiye bu ülkeler arasında ikinci grup içerisinde yer alabilecektirKitap,bu geniş literatür içerisinde etkin bir araştırma yapacak küreselleşme olgusu ile ilgili çok çeşitli görüşleri sunmaktadır
Günümüzün ekonomik devrimi,globalleşmedir Bunun birinci boyutu iletişim teknolojisinin uluslar arası bir kültürün gelişmesine yardımcı olması,ikinci önemli boyut üretim ve ticaretle ilgiliSanıldığı gibi globalleşmenin en önemli boyutu dış ticaret değil,üretimin örgütlenmesinde meydana gelen gelişmelerdir Globalleşmenin üçüncü boyutu ise uluslararası sermaye hareketleridir
Küreselleşme döneminin çok öncelerinde de dünya ülkelerinde ortaya çıkan krizler,Türkiye ekonomisini etkiliyorduAncak bu etkileme süreci genellikle zengin ülkelerdeki durgunluk ve krizlerden 1-2 yıl sonra ortaya çıkıyordu 1929 yılında başlayan "büyük kriz",1930 yılından itibaren Türkiye'yi de sarsmıştırŞimdi,Türkiye ekonomisi dış ülkelerdeki krizlere çok daha kısa süre içerisinde tepki vermeye başladıTepki süresinin olağanüstü kısalması "küreselleşme" olgusundan kaynaklanmaktadır
Uluslarararası ekonominin son yıllarda tehkikeli durumda olduğu çok sık tekrarlanan bir husustur1980'lerden beri görülen en uzun ve nadir durgunluk,çoğrafi olarak oldukça dengesiz bir dağılım göstermiştirDevam eden ekonomik dengesizliklerin azaltılmasında ve durgunluğun süresinin belirsizliğinin ortadan kaldırılmasında, dünya ekonomisinin mevcut yapısı ve işleyişinin etkili olmadığı anlaşılmıştır
Dünya ekonomisi ,büyük bunalım ve ikinci dünya savaşından sonra uluslararası kurumsal yapılar ,bunların fonksiyonları ve işleyişi ile sonuçları bakımından büyük ölçüde değişmiştirKarşılıklı bağımlılık,bu temel değişiklikleri açıklayan önemli kavramlardan sadece biridir Ülkelerin karşılıklı bağımlılığındaki artış çok boyutlu hale gelmiştir Ülkelerin uluslararası iktisadi ve ticari politikalarına hükümetler kadar büyük şirketlerde yön vermeye başlamıştır
Küreselleşmenin lehinde ve aleyhinde görüşler ne olursa olsun, günümüzde küresel bir yapı içinde temel sermayenin egemen olduğu, çok uluslu şirketlerin, yabancı sermayenin, iktisadı fırsatları teknolojik gelişmeler sayesinde büyük bir kolaylıkla takip ederek yer değiştirdiği yeni bir dünya düzeni ortaya çıktıKüresel dünyada başarının sınırlarını belirliyen en önemli faktör "rekabet gücü" olduKüresel dünyanın yeni olanakları ucuzluk ve kaliteyi beraberinde getirirken üretim faktörlerinide farklı şekillerde etkilemektedirKüresel dünyadaki en önemli sorun küreselleşmenin beraberinde getirdiği krizlerden çıkış yolu ve güvence sağlayacak "lider" sorunudur"Güven" ve "Lider" sorununun yalnızca Türkiye'nin değil,dünyanın sorunu olduğu küreselleşme gerçeği kadar açıktır
Türkiye küresel dünyanın teknolijik, ekonomik ve sosyal sorunlarını yaşarken, diğer yandan geleneksel yapılardan, kentsel sanayi topluma dönüşmekte, bu süreçler sağlıklı yapılar yerine, kayıt dışı ekonomiler ve enformel sektördeki genişlemelerle kendini göstermektirYüzyıllık değişimin 10 yıla sığdığı bir dönemden geçiyoruzİddialar ne olursa olsun, küreselleşmenin yapısal reformlarını ve bilgi çağının dönüşümlerini gerçekleştiremeyen ülkeleri ciddi istihdam ve gelir dağılımı sorunları beklemektedir
Kısa vadeli bir bakış açısına bağlı olmak, sistemin geleceğini ipotek altına almak demektirSistemi çıkmaza sürükleyen bügünü tüketme ideolojisi yerini yarını inşaa etme ideolojisine bırakmalıdırGerçekten, dünya büyük bir köy oluyor, yeryüzü tek bir dev pazara dönüşüyorKlasik sanayi toplumlarının yanında, büyük gelişme potansiyellerine sahip yeni pazarlar oluşuyor, uluslararası ticaret hızla gelişiyor, ihracatı dış yatırımlar ve yurt dışındaki şirketlerin devralınması izliyorSonunda en iyi , en ucuz ve en hızlı olan kazanıyorYapılan değerlendimeler,genelde küreselleşmenin en olumsuz sonuçlarının sosyal alanda ortaya çıktığınıa işaret etmekte, özellikle küresel dünyaya ayak uyduramayan toplumlarda küreselleşmenin beraberinde işsizlik ve fakirlik getireceği öngörülmektedir