Balina Avcılığı

Balina avcılığı


İnsanlar büyük olasılıkla karaya vurarak ölen balinaların eti, derisi ve yağıyla kendileri içinçok yararlı hayvanlar olduğunu fark ettikten sonra denize açılarak balina avcılığına başladılar İskandinav halklarının 9 yüzyılda balina avladıkları biliniyor Ama ilk önemli balina avcılığı filosunu Fransa ve İspanya'da, Pirene Dağlan'nın batı ucunda yaşayan Basklar'ın kurduğu sanılıyor

Bir zamanlar Biskay Körfezi'nde çok bol bulunan balinaları avlayan Basklar'ın balina avcılığı 16 yüzyılda doruğuna ulaştı
17 ve 18 yüzyıllarda Hollandalılar, İngilizler ve daha sonra Amerikalılar Kuzey Kutbu yakınlarında çok sayıda Grönland balinası Öldürdüler Bu yöredeki balinalar azalınca başka denizlere açıldılar ve öbür balina türlerini, özellikle kaşalotları avlamaya başladılar Bu aşırı avlanma nedeniyle 19 yüzyılda kuzey yarıküredeki balina avcılığı sona erdi O tarihten bu yana balina gemileri yalnızca Antarktika çevresinde avlanmaktadır

20 yüzyıldan önce balina avlama yöntemleri ilkel ve tehlikeliydi Yelken direğinin tepesinden denizi araştıran bir gözcü balina gördüğü anda bağırarak teknedekilere haber verirdi Bunun üzerine yanlarına usta bir zıpkıncı alarak sandallara binen avcılar, balinayı zıpkınlayıncaya kadar kovalarlardı ABD'li yazar Herman Melville'in ünlü romanı Beyaz Balina, Moby Dick'te anlatılan bu tür bir balina avcılığıdır
Bugünkü balina gemileri, avlanan hayvanı gemiye alır almaz etini ve yağını ayırarak işleyebilecek biçimde, yüzen bir fabrika gibi donatılmıştır Her fabrikagemiye, büyük balıkçı gemilerine benzeyen avcı gemilerinden oluşmuş küçük bir filo, bazen ayrıca bir uçak ya da helikopter eşlik eder


Avcılar balinayı kovalarken izini kaybetmemek için genellikle sonar kullanırlar Balinaya yeterince yaklaşıldığında, zıpkını fırlatacak olan top nişan alınarak ateşlenir Çok uzun bir halata bağlı olan bu çelik zıpkının ucundaki patlayıcı başlık balinaya saplanır saplanmaz patlar Balina ölünce, hayvanın dibe batmaması için vücut boşluğuna pompayla hava basılarak şişirilir, uzaktan görülebilmesi için üzerine bir işaret bayrağı dikilir ve av bitince denizdeki bütün ölü balinalar yedekte çekilerek balina işleme gemisine götürülür


Yüzyıllardır balina avcılığı yapan ve 1904'ten beri her yıl Antarktika'ya av seferleri düzenleyen Norveçliler, 1968'de yalnız kendi karasularında avlanmak üzere bütün balina gemisi filolarını seferden çektiler Bu nedenle, bugün açık denizlerdeki balina avcılığı özellikle Japonya ve SSCB'nin tekelindedir Yakın yıllarda mavi balina, boz balina, kambur balina, Grönland ve buzul balinaları tümüyle koruma altına alınarak ticari amaçla avı yasaklanmıştır Çatalkuyruk balina, kaşalot ve kuzey balinası gibi türlerin avlanması da, 1950'de kurulan Uluslararası Balina Avcılığı Komisyonu'nun her yıl belirlediği miktarlarla kısıtlanmıştır