тÜякιує'∂єкι вσя мα∂єη

GİRİŞ

BOR madeni ilk bakışta beyaz bir kayayı andırıyor Çok sert ve ısıya dayanıklı Doğada serbest bir element olarak değil, tuz şeklinde bulunuyor Ülkemizde bulunan 'bor'un kalitesi de diğerlerine oranla daha yüksek Toprağın 40 metre altında bulunan borun işlenmesi de, diğer elementlerle az karıştığı için kolay Bor, periyodik sistemin üçüncü grubunun başında yer alan bir elementtir Bu gurubun diğer üyeleri metal olmasına karşın Bor ametal sayılmaktadır
Ancak, diğer elementlere olan yüksek kimyasal ilgisi nedeniyle doğada serbest halde bulunmayan bor'un meydana getirdiği minerallerin, çok eski tarihlerden beri tanındığı ve kullanıldığı bilinmektedir En yaygın bor bileşikleri; borik asit ve bor'un sodyum, kalsiyum ve magnezyum ile meydana getirdiği bileşiklerdir

Kullanıldığı Yerler:
1)Metalürji sanayiinde
2)Nükleer reaktörlerde
3)Organik kimya sanayiinde
4)Cam, seramik, deterjan vb sanayilerde
5)Fotoğrafçılıkta
Bor Cevherleri:
Bor, doğada çoğunlukla borat biçiminde bulunurÖnemli cevherler arasında boraks, kernit ve kolematit sayılabilir
Ülkemizdeki Bor Yatakları:
1)Balıkesir-Bigadiç, Sındırgı, Susurluk
2)Bursa-MKemalpaşa
3)Eskişehir-Seyitgazi
4)Kütahya-Emet
En Önemli Bor İşletme Tesislerimiz:
Emet kolemanit işletmesi, Kırka boraks ve asit fabrikası, Kestelek kolemanit işletmesi,
Bandırma boraks ve asit fabrikaları, Bigadiç kolemanit işletmesi
**Dünyadaki bilinen bor rezervlerinin %75'i Türkiye'de bulunmaktadırAyrıca Seyitgazi bölgesindeki yatakların dünyanın en büyük sodyumlu bor tuzu yatağı olduğu saptanmıştır

TÜRKİYE BOR MADENCİLİĞİ
Türkiye'de bilinen başlıca borat yatakları Batı Anadolu'da yer almakta ve bu yataklar dünya rezervinin % 60-70'ine sahip bulunmaktadır
Türkiye rezervinin % 37'si Bigadiç, % 34 Emet, % 28'i Kırka ve % l Kestelek bölgesinde bunmaktadır
Bigadiç işletmesinde başlıca bor mineralleri kolemanit ve üleksit' tir Boratlar 1-8 m Kalınlıkta tabakalar halinde killer arasında yer alırlar Kapalı ve açık ocaklardan üretilen tüvenan cevherler 600000 ton/yıl tüvenan cevher yıkama kapasiteli konsantratörde zenginleştirilecek, 25-125 mm, 3-25 mm ve O, 2-3 mm kolemanit konsantreleri ile 3-125 mm ve O, 2-3 mm üleksit konsantreleri elde edilir

SONUÇ

1-Bor ve ferrokrom tesislerinin kurulusunda Batı'lıların nasıl yaklaştığını belirtmiştik Birçok oyalama ve zorluğa rağmen tesisler kurulmuştur Ayni durum trona için de geçerlidir Her zaman bor tuzları Batı'nın gündeminde olmuştur Dünya bor rezervlerinin %70 ine sahip olan Türkiye, dünya pazarının da %35 ini kontrol etmektedir Bor üretimini ve pazarlamasını tek elde tutan ülkemiz önemli avantajlar elde etmiştir Ancak, Bati her yönüyle cazip olan bu kaynağa karsı isteklerini sürdürmektedir "Bu nedenle 1986 yılında Morgan Bank'ın hazırladığı Özelleştirme Master Planında Etibank için holding modeli öngörülmüş, bor ve krom gibi yüksek karlı isletmelerin satış listesine alınması önerilmiştir"

2-Doğal kaynaklarımızın iyi değerlendirilmesinin gerekliliğini tekrarlamak isteriz Bir ülkenin doğal kaynaklara sahip olması çok önemlidir Ancak bu kaynakları nasıl kullandığınız, nasıl değerlendirdiğiniz de en az o kadar önemlidir Dünyada çok zengin kaynaklara sahip olan ülkeler, hala geri kalmışlık kategorisinde yer almaktadır

3-Bor, Türkiye için çok önemli doğal kaynaktır Bu kaynağı ülke menfaatleri doğrultusunda değerlendirmek, nihai bor türevlerinin üretimini gerçekleştirmek ve birilerine peşkeş çektirmemek hepimizin görevidir

4-Etibank, madencilik sektörünün geçmişte lokomotifi olmuştur Günümüzde de bu özelliğini sürdürmelidir Bor türevleri, Seydişehir Alüminyum ,Yüzüncü Yıl Gümüş Tesisleri'nin kapasite artırımı ve yenileme projeleri biran önce hayata geçirilmelidir

5-Yıllardır savsaklanan Batili Tekellerin oyuncağı haline gelen Trona yatağının da zaman geçirilmeden isletmeye alınması ülke menfaatinedir Birilerinin isteğine bırakılırsa bir yirmi yıl daha hiçbir şey yapılmadan geçirilecektir

6-Türkiye sanayileşmesini tamamlayamadığından, nihai ürünün eldesini sağlayacak teknolojileri de gerçekleştirememiştir Gelecekte ihtiyacımız olacak cevherleri, bugün, hammadde olarak ihraç ettiğimiz bir gerçektir Hammadde ihracı ile yeterli katma değer sağlanamaz Katma değerin yurt içinde kalması için Ar-Ge'ye ve teknolojik yatırımlara önem verilmelidir

7- 21yüzyıla girerken, maden isçisi asgari ücretle, mühendisler ise komik ücretlerle bu sektörde çalışmaktadır Birçok alanda mühendisin önemini hala kavrayamamış sözde madenciler mevcuttur

8-Hala ülkemizde teknik ve teknolojik gelişmelerden uzak üretim gerçekleştiriliyor 1 m2 kesitli kuyudan, hem isçi, hem de cevher çıkarılmakta Kova içinde çıkrık yardımıyla insan, malzeme ve cevher nakli yapılmaktadır Bu örnekleri çoğaltmak mümkün Hem düşündüren hem de utanılacak bir manzara

9-Enerji üretiminde öncelikle öz kaynaklarımızın değerlendirilmesi gerekir Bazı kolaylıklar nedeniyle ithalat cazip gelebilir, ancak bu durum ülkeye uzun vadede bir şey kazandırmaz

10-Madencilik sektöründeki KİT’lerin bugün çeşitli nedenlerle içine düşürüldükleri durumdan biran önce çıkarılmaları gerekmektedir Yapılmayan yatırımlar nedeniyle meydana gelen teknolojik sorunların çözümü ve politik baskılar sonucu bozulan çalışma barisin yeniden sağlanması zorunludur Özerk bir yapının oluşturulması, çalışanların örgütleri aracılığı ile yönetimin erkinde temsil edilmeleri ve kamu kuruluşları, politik baskılardan uzak, verimlilik ilkesi çerçevesinde yeniden yapılandırılmalıdır

11-Madencilik ve çevre dengesi ülkenin gerçeklerine göre ele alınmalı, "Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olarak" slogancı bir anlayışla her şeye karsı çıkmak hiç kimseye birsek kazandırmaz Bilimsel verilerin ışığında, ekolojik dengeyi bozmadan gereken her türlü önlem alınarak üretim gerçekleştirilmelidir

12-Maden armacılığı konusunda 1980'lerden beri izlenen politikalar iflas etmiştir Bugün, Ülkemizin doğal kaynaklarının yeterli düzeyde aranmadığını söyleyebiliriz Maden aramacılığını bir altyapı hizmeti olarak görüyoruz MTA yeniden yapılandırılmalı, her yönüyle ele alınmalı ve içine düşürüldüğü olumsuzluklardan kurtarılmalıdır

13-Madencilik sektörü genellikle günlük politikalarla yönetilmiştir Sağlıklı bir devlet politikası belirlendiği söylenemez Gelişmiş ülkeler madenlerin temini konusunda uzun vadeli politikalar oluşturmuşlardır Dünya hammadde kaynakları sinirlidir Türkiye mevcut kaynaklarını çok iyi değerlendirmelidir Gelecekle ilgili politikaları saptamalıdır Sanayileşmiş bir Türkiye bugün tükettiği cevher miktarının 4-5 katini tüketecektir Hammaddenin, ne kadarını öz kaynaklardan, ne kadarını ithal yoluyla karşılayacaktır Madencilik sektöründe uzun erimli politikalar ve stratejiler oluşturmalıdır