Esir Şehrin Mahpusu (Kitap Özeti)

Kemal tahirin bu romanında kahramanlar Osmanlı aristokrasisi denilebilecek bir çevreyi ve bir tipi, imparatorluğun yıkılışı –Anadolu Kurtuluş Savaşı- sırasında açık davranışıyle anlatılmaktadır Serinin ilk kitabı olan Esir Şehirin İnsanlarından hatırlana cağı gibi İşkence ve baskı karşısında kahramanlığın yok olup gittiğini sorgulanan Ahmet Bey ve Yüz başı dan anlayan Kâmil Bey sorgulamalar sırasında onurunu korur Ahmet’in hainliğinin Nedime Hanımı ele vermesinin karşısında kahveci Ramiz Efendinin kurnazlık ve cesaretine sahit olur ve kendi yolunu çizer Nedime Hanımı asla ele vermez Hapse düşer Bir paşa oğlunun böyle bir olaya karışması Kâmil Bey’in yakın çevresi için bir şok etkisi yapmıştır Nedime Hanım’ı ele vermesi durumunda serbest bırakılacağını söyleselerde Kâmil Bey inkar etmeye devam eder
Harp divanına verilir Bu arada İzmirli Niyazi Bey’in de bir hain olduğu meydana çıkmış Bulanık Su bölümünde bahsedilen tek kollu hain savaş kahramanı arasında bir paralellik kurulmuştur Harp divanın kararı: Ramiz Efendi serbest bırakılmış, Kâmil Bey yedi yıl kürek cezasına çarptırılmıştır
İkinci kitapta net olarak gördüğümüz kendi onunurnu ve eşinin onurunu korumaya çalıştığıdır Yanlız hapse düştüktan sonra bir çok kişi olayın iç yüzünü yani; Kamil beyin eşini başka bi erkekle yakalaması sonucunda vurduğunu gazetelerden ögrenir Kalacağı koğuşa görülürken olayın konuşulduğunu duyar iyi eğitim almış, onurtlu biri oluşu bu olayın gerçekliğine ragmen yüzünün kızarmasına sebep olucaktır Amam ilerleyen bölümlerde görebileceğimiz gibi bu sadece bir perdedir

* * *

İkinci kitap Hapis1te başlar bu dönem Osmanlının üç ayrı parçaya bölünmeye başladığı bir dönemdir Hapishanede genel anlamıyla padişah yanlılarının bulduğundan bahsetmek yanlış olmaz Bu dönem Ramazan bayramıdır bunu n getirisinde genel halk oruç tutmaktadır Koğuş kuralları gibi düşünülen bu sisteme ayak uydurmak zorunda olan Kamil bey budurumdan rahatsız olmasına rağmen yapabilieceği çok fazla bir şey olmadığınıun farkındadır Mahkumlardan Zekeriya Hoca İçki içip içmadiğini sorunca Kamil Bey’e içmedini söylemiştir sıkılarak
Zekeriya Hoca bir iftira sonucu burada olduğunu söylüyor Iftira ona göre şeytanın bir oyunu Hatta kendisini de bölge imamının yüzünden orada olduğunu düşünüyor Zekeriya bunların dışında Seferberliğin ikinci yılında askermiş Çanakkalede savaşmış Alman Rus u die tabir ediyor o zaman ki askeri, Fransızşlara karsıda savaş verdikten sonra Rus yanın yaşadığı çöküş le birlikte çöl harbine başlamak zorunda kalmışlar Bütün bunşları anlattırken Kuvayi Milliye ve Mustafa Kemale geliyor konu ve Mustafa Kemale olan düşmanlık ortaya çıkıyor ve diyor ki ‘ Onun yaptığını bana hiç bir düşman yapmadı’ Anadoluda ki Kuvayi Milliye hareketini eşkiya ayaklanmasından başka birşey olmadığını savunmaktadır
Ikinci koğuş Ağası ise Osman Ağa dır Faytoncu dur aslında ama toy düşüren lakabına sahiptir zaten bu da hapse düşmesinin sebebi dir Toy düşüren ; Çapkın anlamındadır ama bu çapkınlık biraz faklı bir boyut kazanıp iş haline gelmiştirOsman bunun strajesini bile anlatıyor kamil bey ‘e kiracı olarak bir bayanı alıcaksın diyor kiracı borçlu demektir sana bağlanmasını sağlar diyor böyece kendi fikirlerinide ortaya koyar Osman Zaten bunlardır onun hapse düşmesini sağlayan Osman da Zekeriya gidi Kuvayi Milliye karşıtıdır Mustafa Kemalin bir şey yapamayacağını hatta neden padişahın karşısında oldunu anlayamayaıp karşı çıkıyor tüm bu oluşan sisteme


Kamil bey Önceki kitaptanda bilindiği gibi çok iyi eğitim almış, çok gezmiş biridir Hemen hemen tüm Avrupa’yı, bütün Amerika’yı, Afrika’nın yarısını, hemen hemen bütün Uzak Şark’ı dolaşmıştır Ama Anadolu’yu tanımammakta ve bilmemktedir bundan dolayı oldukça üzgündürGün içinde sabah gaztede okuduğu savaş bildirilerindeki yer adları aklına gelir Batı cephesinde Geyve Boğazı Bu boğazda haftalardan beri vuruşuluyor Kamil bey bu yerleri Apler’de, Pireneler’de, Andlar’da hatta Himalayalarda gördüğü boğazlara benzese gerek diye düşünyor Ama böyle olduğunu sadece sandsığı için ve gerçek anlamda kendi milleti ile ilgili ciddi bir bilgisi olmadığı için bu durumdan çok rahatsız Savaşın ne halde olduğunu babasını parası bitipte kendi ülkesine döndüğün de fark etmesi bütün bu rezaleti fark etmesini sağlıyordu
Hapiste Çok değişik şeyler le karşılaşmak tadır mesela ; hırıstiyan mahkumların müslüman geleneklerine uymaları kamil beyin çok hoşuna gitmişti



* * *
Faytoncu Osman Ağa el altından aldığı bilgileri verirlken tüm kişiliğini de ortaya koyar;
“Müdür bey yemin ediyormuş Anadolu’daki şu kuvayimilliye eşkiyaları, Allahın izni ile bir tepelenseymiş, padişah efendimiz , hemen affı verecekmiş ‘Kemlî eşkiyası’ nın tepelenmeside, Allahın izniyle uzak değilmiş”

Bunu ücüncü kısımın Ağası Sarafim kaptana iletmektedir Faytoncu Osman Ama kimse Sarafim in hapisten çıokmasını istememektedir Müdür ister gibi davranmak ta ama aslında bir oyunun parçası olmaktadır Genelde alaycı bir gülümseme ile allah kurtarsın diyip geçmektedir Müdür de padişah yanlısıdır ama Bunu tam odayı terkederken ‘padisahımız çok yaşa’ diye bağırması ile iyice ortaya koymuştur

Kamil bey herşeye rağmen Kuvayi Milliye yanlışı olduğunu saklayarak bilgi alabilmek için gazteleri takip etmeye çalışmaktadır Osman çevresin de iken kuvayi milliye karşıtı bir gazete olan Alemdar Gazetesini okumaktadır Kamil bey İkinci İnönü saavaşlarından sonra hapse girmiştir ve takip edebildiği kadarıyla bahsedilen saldırı 7-8 haziran gibi başlayacağından bahsedilmesine rağmen yunan kralı henüz izmire girmemiştir bayramı türkler için zehir etmiştir bütün bu kötü gidiş ve bekleyiş
Alemdarın bayram sabahı okurlarına verdiği en önemli haber İzmir- (Patris ) Ankara’da durum cidileşmiştir Kemalilerle Enveritler arasındaki boğuşma öle kızgınlaşmıtırki vuruşacaklarından korkulmaktadır Kemal ve Kemal tarafını tutan lar günden güne yer kaybetmekte, enveristlerin durumu ise kuvvetlenmektedir

* * *
Kamil beyin kızı hiç bir şeyden haber dar değildir Babasının bir iş gezisinde oldunu sanmaktadırEleni bakıcısı bu konuda annesi gibi çok dikkallidir Hapis ortamı çok değşiktir rahatlıkla giriş çıkış yapa bilmektedirler bu yüzden bu tarz bir yalanı ört bas etmek çok zor değildir
Kitabın sonlarında beklenen taaruz 10 temmuzda başlamıştır dört koldan başlamıştır Ve bu haberleri artık kamil bey Arif beyle hazırlayıp vermek tedir Bizim askerlerimizin gaz kullandığını savunan düşman hareketli bir ordunun bunu nasıl başarabileceğine bir yanıt veremekle bizim askerlerimizin gaz maskesi taktığını böylece kolayca geçip bozfuna uğrattığını savunmaktadır Bütün bundan sonra ki kısımlarda da an be an gelişmelerden bahsedilmektedir