Fizik Antropoloji

İnsanı biyolojik olarak ele alan antropolojinin bu alanı "Paleoantropoloji" ve "Fizik Antropoloji" alt başlıklarına bölünmektedir Paleoantropoloji, insanın ortaya çıkışını, geçirdiği evrim sürecini inceler Fizik Antropoloji ise yerleşik yaşama geçmiş toplumları, morfolojik ve demografik açılardan ele alır İnsan topluluklarının nüfus yapısını; ortalama yaşam süresini; iskelet yapılarına dayanarak insanların cinsiyetini, yaşam biçimini araştırmak fizik antropolojinin konuları içinde yer alır İnsanın düşünme ve kendi geçmişiyle ilgili sorulara cevap arama yeteneğine ulaşması, yaşam ile dünya tarihini yazması ve yeryüzünde egemen hale gelmesi için 200 milyon yıl beklemesi gerekti Ancak bu noktaya vardıktan sonra, evrenin oluşmasından hayatın başlangıcına, insanın en eski atalarından günümüz uygarlıklarının kaynaklarına kadar merak edilen bir çok sorunun cevabına çok daha çabuk ulaşmayı başarmıştır



İnsanın kendi geçmişi ile ilgili yaptığı en önemli çalışmaların başında Darwin'in 1859 yılında yayınladığı "Türlerin Kökeni" gelmektedir 1863'te Huxley "İnsanın Doğadaki Yeri" adlı kitabında kuyruksuz maymunların biyolojik bakımdan insana en yakın akrabalar olduğunu iddia etmiştirDarwin 1871 de çıkan "İnsanın Türeyişi" adlı eserinde insan ve maymunun ortak bir atadan gelen "yeğenler" olduğunu söyleyerek Huxley'i desteklemiştir Yirminci yüzyılın başlarından beri devam eden bir çok kazılar ve araştırmalar sonucunda maymunumsular ve insanımsıların ortak bir atadan geldikleri fakat 15-20 milyon yıl önce birbirlerinden ayrıldıkları görüşü kabul görmeye başlamıştır
Bu ayrım aşamasında yeralan Ramapithecus türünün 12-15 milyon yıl önce yaşadığını destekler kanıtlar bulunmuştur İlk insanın ataları olarak kabul edilen Australopithecus türünün ise 6 milyon yıl önce Doğu ve Güney Afrika'da yaşamaya başladığı saptanmıştır Bu keşif, antropologları insanlığın kökenini Afrika'da aramaya yöneltmiştir 1924 yılında bulunan, bu türe ait olan Australopithecus Africanus'un otluk bölgede yaşadığı ve iki ayağı üstünde yürüdüğü ortaya çıkmıştır 1994 yılında Etiyopya'da gerçekleştirilen kazılarda bulunan ve günümüzden yaklaşık 44 milyon yıl önce yaşamış Ardipithecus Ramidus ile evrimin kayıp halkalarından birinin daha günışığına çıkarıldığı düşünülmektedir 1974'te Doğu Afrika'da bulunan ve 37 milyon yıl öncesine tarihlenen Australopithecus Afarensis (Lucy) bazı uzmanlara göre Homo (İnsan) olarak sınıflandırılsa da kimi kemikleri maymununkilere çok benzediği için Australopithecus türüne sokulmuştur ve ona insanımsılardan modern insana uzayan merdivenin ilk basamağında yer verilmiştir

İlk antropolojik kazı çalışmalarının başlamasıyla birlikte 1856 yılında Almanya'nın Düsseldorf yakınlarında bulunan garip bir kafatası ve birkaç insan kemiği bilim alanında önemli bir aşama kabul edildi ve daha sonra bu kalıntıların ait olduğu tür Homo Sapiens Neanderthalensis olarak adlandırıldı Daha sonra Belçika'da da benzer buluntulara rastlandı Buluntuların sadece Avrupa ile sınırlı kalmaması için Afrika ve Asya'da da çalışmalara başlandı Afrika'da yapılan kazı çalışmaları ile alet yapmasını ve kullanmasını beceren, dik yürümeye uyum sağlamış Homo Habilis (Becerikli İnsan, 18 milyon yıl önce) türüne ait birçok fosile rastlanmıştır 1891'de Java Adasında Homo Erectus (Dik İnsan) fosilleri ortaya çıkarılmıştır

Bu tür, ateşi bulması ve balta kullanması ile bugünkü insana yakın özellikler göstermektedir

Bugünkü modern insana en yakın türlerden biri olan Homo Sapiens Arkaik'in (Akıllı İnsan) ise günümüzden 200 bin yıl önce yaşadığı, Yakın Doğu ve Kuzey Afrika'da bulunan kalıntılardan anlaşılmıştır Evrim çizgisinin bugün erişilen son halkasında Homo Sapiens Sapiens türü yer almaktadır

İnsanın evrim sürecinde insana benzeyenpek çok insanımsıların oluşturduğu yan dallar gelişmiş fakat bunların bir kısmı belki de aşırı özelleşmenin etkisiyle zamanla ortadan kalkmıştır

Paleoantropoloji insanın atasının 20-25 milyon yıllık tarihi üzerine çalışmaktadır Evrim birkaç yüzyıllık bir süre içinde gözlenemeyecek kadar yavaştır Bu yüzden evrim çizgisinde maymunumsudan insansıya geçişin tam olarak nerede başladığını ve bittiğini söylemek güçtür Paleoantropoloji insanın yeryüzündeki macerasının ancak bir kısmını açıklar, öbür yarısı insanın "kültür" tarihinde saklıdır

Hatice Bilgiç


Kaynakça;
1Arsebük, Güven, İnsan ve Evrim, Ege Yayınları, İkinci Baskı, Ekim 1995, İstanbul
2Saran, Nephan, Antropoloji, İnkılap Kitabevi, 1989, İstanbul
3Braidwood, RJ, Tarih Öncesi İnsan, Arkeoloji ve Sanat Yayınları,
5Alekseyev, VP, İnsan Türünün Kökeni ve Gelişimi
6 Güvenç, Bozkurt, İnsan ve Kültür, Remzi Kitabevi, 1991, İstanbul
7 Childe, Gordon, Tarihte Neler Oldu, Alan Yayınları, 1990, İstanbul
8 Teber, Serol, Davranışlarımızın Kökeni, Say Yayınları, 1993, İstanbul
9 Büyük Larousse Ansiklopedisi, Cilt 8, sf: 3924
10 Arsebük, Güven, "İnsan" "Evrim" "Alet"
11Tudge, Colin, New Scientist, 20 Mayıs 1995; İnsan Irkının Soyağacı,Çev:Özgür Kurtuluş
12 Focus Dergisi, Sayı 9, Eylül 1995
13 Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi, Temmuz 1994, sf: 22-29
14 Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi, Eylül 1994, sf: 68