Namazda Şehadet Parmağını Kaldırmak Mevzusu..

Müddei:

"Bir işe sünnet ve mekruh denmişse, o işi yapmamak gerekir Mesela teşehhüdde parmak kaldırmak sünnet, mekruh, hatta haram bile denmiştir O halde, teşehhüdde parmak kaldırılmamalı"

ordaki fetva bu minval üzeredir bizimde tatbikatimiz, yerinde kaldirilmazsa mahzurlu oldugundan, parmak kaldirmamaktir biz bilsekde bize bakarak yerini bilmeden baskalarinin parmak kaldirmalarina sebeb olmamak icin terk edilmesi hanefilerde uygun bulunmustur

Elcevap:

Evvela şunu demek lazım;aslolan sünnet-i seniyyedir

Sünen-i Darimi'de İbn-i Abbas'ın şöyle dedigi nakledilir:

"Resûlullah şöyle buyurdu, falan ise şöyle dedi" demenizden dolayı cezalandırılmaktan veya yere batırılmakdan korkmuyor musunuz?"

Mütevatir olarak nakledildigi halde o işe kim "mekruh" diyor???Allah Resulünün dedigini mi yapayım,yoksa O'ndan nakledilene "mekruh-haram" diyenlere mi?

2-Hanefilerin birkaç bilinen sözde "Sünni" kişileri istisna olmak üzere hepsi bunun sünnet olduğunu söylemişlerdirTersini söyliyenler ise işi İmam-ı Azam'a nispet sıhhatine getirmiş,sünnete ise götürmemişlerdirŞöyle derler:

"İmâm-ı Muhammed Şeybânî, (Peygamberimiz mubârek parmağı ile, işaret ederdi Biz de, Onun gibi, parmağımızı kaldırır ve indiririz İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe de böyle söyledi) diyor ise de, imam-ı Muhammedin böyle dediği, (Nevâdir) haberlerindendir (Üsûl) haberlerinden değildir"

Mütevatir sünnet varken işi İmam-ı Azam'a nispetin sıhhatine getirmekKalb-i selime havale

Kütüb-i Sitte şerhinde İbrahim CANAN şöyle der:

"Şehadet parmağının kaldırılmasını gereksiz gören de olmuştur Ancak bu sahih rivayete aykırıdır Parmak kaldırmaya Keydânî "haram" demiştir, ancak bu görüş, tekfire varacak şiddette ciddî tenkidle karşılaşmıştır"

İşi Hanefi imamların en muteberlilerinden görülen İbn-i Abidin'e bırakalım:

Mutemed olan kavil Şârihlerin bilhassa Kemâl Halebi, Behensî, Bâkânî'de de Şeyh-ul-İslâm ve başkaları gibi müteehhirinin sahih buldukları kavlidîr ki o da şehâdet parmağı ile işaret etmesidir Hatta Dürer-ül-Bıhâr metninde ve şerhi Gurer-üI-Ezkâr da «bize göre müftâbih olan kavil şudur ki bütün parmaklarını yayarak şehâdet parmağı ile işaret eder» denilmiştir

Şurunbulâliye'de dahi Burhan'dan naklen: «Sahih olan yalnız şehadet parmağı ile işaret etmesidir Nefi ederken onu kaldırır; isbât ederken indirir» demiştir Sahih kaydı ile işaret etmez diyenlerden ihtiraz etmiştir Çünkü o söz dirâyet ve rivayette muhaliftir Şehâdet parmağı tâbiriylede işaret ederken elini yumar diyenlerin sözünden ihtiraz etmiştir Aynî'de Tuhfe'den naklen: «Esah olan parmak kaldırmak müstehaptır» denilmiş muhit'te ise sünnet olduğunu söylemiştir

Ulemanın İmam Muhammed'le İmam-ı A'zam'a nisbet ettikleri kavîl Emâli'de imam Ebu Yusuf'dan da nakledilmiştir Nitekim gelecektir Şu halde bu kavil üç imamımızdan nakledilmiştir

Şerhi Gurer-ül-Efkâr'ın ibâresi de şöyledir: «Ey fakih! İmam Ahmed'in bir kavline Şâfiî'ye uyarak yaptığı gibi sende elli üç akt etme biz tehlilde sağ elimizin şehâdet parmağı ile işaret etmeyiz bilakis parmaklarımızı yayarız Ama fetvâ bunun hilâfınadır Yani bize göre fetvâ işaret etmemek Şâfiî ile imam Ahmed in dedikleri gibi elliüç akdi şeklinde işaret etmektir Muhit nâm eserde «işâret sünnettir Parmak nefi edilirken kaldırılır isbatta indirilir Ebu Hanîfe ile Muhammed'in kavli budur Bu babta eser ve haberler çoktur Binaenaleyh bununla amel evladır» denilmektedir Bu ifade müftabih olan kavlin parmakların! yayarak değil zikri geçen şekilde onları yumarak şehâdet parmağı ile işaret edileceğini gösterdiğini açıklamaktadır

İmam Muhammed'den rivayet olunduğuna göre kendisi işaretin nasıl yapılacağı hususundaki kavlini İmam-A'zam'dan rivayet etmiştir" Feth-ul-Kadîr'de de bunun gibi izahat vardır Kuhistânî'de: «Bütün ulemamızdan rivayet oldunduğuna göre parmak kaldırmak sünnettirSağ elinin baş parmağı ile orta parmağın başlarını birleştirmek suretiyle halka yapar Ve şehâdet parmağı ile işaret eder" denilmiştir

İbn-i Abidin'den bir kısım naklettim,Redd-ul Muhtar'da Namaz bahsinde bakılabilir detayıylaBunun sünnet olduğu tüm Hanefi ilmihallerinde yazılıdır

___________________________________________

3-Şimdi de Kettani'nin "Mütevatir Hadisler" e dair kitabından bu konuda nakil yapalım:

Bu hadis [teşehhüdde el kadırmaya dair hadisler], şu yollardan gelmiştir:

1Abdullah ibn Ömer[347]

2Abdullah ibnü’z-Zübeyr[348]

3Vâil b Hucr[349]

4Numeyr b Ebi Numeyr el-Huzâî[350]

5Ebu Hureyre[351]

6Sa’d b Ebi Vakkâs[352]

7Ebu Humeyd es-Sâadî[353] (Bu hadisi, sahabeden 10 kişilik bir grup içinde rivayet etmiştir)

17Muâz b Cebel

18Câbir b Semure[354]

19Şihâb ibnu'l-Mecnûn

20Enes b Mâlik[355]

21Hufâf b Îmâ el-Ğıfârî[356]

22 Ukbe b Âmir

23Abdullah ibn Abbâs[357]

24Abdurrahman b Ebze[358]

25Esmâ b Hârise

26Hz Aişe[359] (mevkuf olarak) ve sahabeden 20 kişi daha

Büyük alim Muhammed Resul el-Hüseynî el-Berzencî “İğâretü’l-musbaha alâ mânii’l-İşâret bi’l-musabbiha” adlı eserinde bu sahabilerin rivayet ettikleri hadisleri ve bu hadislerin tahricini yapanları anlattıktan sonra aynen şöyle der:

“Kısacası: Bu rivayetleri kaydedenlerden geriye kalan, hadisin, manevi mütevatir derecesine ulaşmasıdır; çünkü hadis, çeşitli yollarla 25 yada 26 sahabiden rivayet edilmiştir Bütün bunlar, konu ile ilgili hadisin, sıhhatli olduğuna delil getirilmiştir Bu hadislerin çoğu; teşehhüd sırasında şahadet parmağını kaldırmayla, ya direkt ilgili yada dolaylı yollarla ilgilidir Yine geriye kalan hadisler ise, hasendir”

Aliyyu’l-Kârî (ö 1014/1605) “Tezyînü’l-İbâre li tahsîni’l-İşâre” adlı risalesinde bu konuda gelen hadislerin çok olduğunu belirttikten sonra aynen şöyle der:

“Çeşitli yollarla şöhret bulmuş bu hadisler, çoktur Dolayısıyla da (teşehhüd sırasında şahadet parmağıyla) işaret etmenin aslının sıhhatli oluşunda bir şüphe yoktur; çünkü bu hadislerden bazısının senedleri, Müslim’in “Sahîh”inde geçmektedir Bununla birlikte bu hadis, altı sahih hadis kitabı ile bir çoklarında da geçmektedir Neredeyse (Lafzî) Mütevatir olcaktı Fakat bunun, manevi mütevatir olduğunun söylenilmesi, daha uygundur Buna göre Allah’a ve Peygamberine inanan bir kimsenin, bununla amel etmekten kaçınması ve bu yüce nassın gösterdiğini analiz etmeye gitmesi nasıl caiz olur?”

Hadiste kast edilen husus bu olabilir

İbn Kayyim (ö 751/1350) “İ’lâmu’l-Muvakkiîn”de bu konu ile ilgili örnekleri anlatıp daha sonra da şöyle demiştir:

“Altmış İkinci Örnek: Namaz kılanın teşehhüd sırasında parmağıyla işaret etmesi hususunda muhkem sahih sünneti reddetme!Abdullah ibn Ömer’in sözü gibi Abdullah ibn Ömer Hadisi ile Abdullah ibnü’z-Zübeyr Hadisi, Müslim’in “Sahîh”in de geçmektedir”

(Daha sonra devamla derki: “Yine bu hadisi; Hufâf b Îmâ el-Ğıfârî b Hafsa, Vâil b Hucr, Ubâde ibnu's-Sâmit ile Mâlik b Numeyr el-Huzâî (’de, babasından) rivayet etmiştir Bunların hepsi, Hz Peygamber (sav)’in, teşehhüd sırasında parmağıyla işaret ettiğini söylemiştir”

Hadiste kast edilen bu da olabilir



[347] Müslim, Mesacid 114, 115, 116 (580); Tirmizî, Salat 220 (294); Ebu Dâvud, Salat 186 (987); Nesâî, İftitah 189; Muvatta, Salat 48

[348] Müslim, Mesacid 112, 113 (579); Ebu Dâvud, Salat 186 (988-990); Nesâî, İftitah 189, Sehiv 35, 39; Müsned, 4/3

[349] Tirmizî, Salat 218 (292); Nesâî, İftitah 187, Sehiv 30; Müsned, 4/316

[350] Nesâî, Sehiv 36, 38; İbn Mâce, İkame 27 (911)

[351] Nesâî, Sehiv 37; Müsned, 2/208

[352] Nesâî, Sehiv 37

[353] Nesâî, Sehiv 29, 38; Tirmizî, Salat 218 (292) Bunlarıın içerisinde; Ebu Useyd, Sehl b Sa’d, Muhammed b Mesleme ile Ebu Katâde’de bulunmaktadır

[354]Müsned, 3/311, 319

[355]Müsned, 3/124, 148, 222, 278, 283

[356]Müsned, 4/57; Taberânî, el-Kebir

[357]Müsned, 1/251, 324

[358]Taberânî, el-Kebir

[359]Tahâvî, Şerhu Meâni’l-Âsâr, 1/262
__________________________________________________
Bu rivayetlerden sadece ikisini nakledeyim:

Nesâî'nin Ali İbnu Abdirrahmân''dan kaydettiği bir rivayette der ki:''İbnu Ömer (radıyu anbümâ) 'nm yanında namaz kıldım ve namazda çakılları alt üst ettim Bana:

"Çakılları alt üst etme Zira çakılların çevrilmesi şeytan işidir Sen de Rasulullah'ın yaptığı gibi yap Ben O'nun ne yaptığını gördüm" dedi Ben: "Resulullah'ın ne yaptığını gördün?" diye sordum

"Şöyle dedi ve sağ ayağını dikti, solunu yatırdıSağ elini sağ uyluğu üzerine, sol elini de sol uyluğu üzerine koydu Şehâdet parmağıyla da işaret etti"

Bir diğer rivayette şöyle denmiştir: "Baş parmağı takip eden parmağı ile kıbleye işaret etti, nazarlarını da ona dikti" [Müslim, Mesâcid 114-116, (580); Muvatta, Salat48, (1, 88); Ebu Dâvud, Salât 186, (987); Tirmizî, Salât220, (294); Nesâî, İftitah 189, (2, 237), Sehiv 32-35, (3, 36-38)]

Ebû Humeyd, Ebû Useyd, Sehl b Sa’d ve Muhammed b Mesleme bir araya gelerek Rasûlullah (sav)’in nasıl namaz kıldığını müzakere etmeye başladılar ve Ebû Humeyd dedi ki: “Peygamber (sav) namazda oturduğu zaman sol ayağını yayar sağ ayağının üst tarafını kıbleye doğru çevirir ellerini dizleri üzerine koyar şehâdet parmağı ile işaret ederdi” (Nesâî, İftitah: 186; İbn Mâce, İkame: 22)

Bu konuda yeteri kadar bilgi naklettimGerisi sünnet degerimizde

Vesselam
Ene-Zerre