Gayrımüslim

Gayrimüslim veya gayrımüslim (Osmanlı Türkçesi: غÙ?راÙ?Ù?سÙ?Ù?) Müslüman olmayan demektir Osmanlı Devleti ve Osmanlı Devleti, 13 yüzyıl sonlarından 20 yüzyılın ilk çeyreğine değin varlığını sürdüren Türk devleti Anadolu'da kurulmuş, sınırları tarihi boyunca çok değişmekle birlikte en geniş döneminde bugünkü Arnavutluk, Yunanistan, Bulgaristan, Yugoslavya, Romanya ye Akdeniz'in doğusundaki adaları, Macaristan ve Rusya'nın bazı kesimlerini, Kafkasya, Irak, Suriye, Filistin ve Mısır'ı, Cezayir'e kadar tüm Kuzey Afrika'yı ve Arabistan'ın bir bölümünü kapsamıştır

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan Hıristiyan ve Musevi halkı belirtmek için kullanılır


==Eski Osmanlı Düzeninde Gayrımüslimler==
Osmanlı Devletinin geleneksel düzeninde gayrımüslim toplulukları ``millet-i mahkûme`` (egemenlik altına alınan millet) veya ``Türkiye (resmi adı Türkiye Cumhuriyeti) Güneybatı Asya ile küçük bir bölümü Avrupa kıtasında yer alan ülke


Türkiye doğuda Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan (Nahcivan) ve İran ile; güneyde Irak ve Suriye; ve batıda Ege Denizi, Yunanistan ve Bulgaristan ile komşudur

zimmî`` (zimmet altında bulunan) olarak adlandırılırdı Fetih sonucunda İslam egemenliği altına giren bu toplumların askerlik yapması ve kamu yönetimine katılması (birtakım marjinal istisnalarla) yasaktı Buna karşılık belirli sınırlar içinde kalmak şartıyla inanç ve ibadet özgürlükleri devlet tarafından güvence altına alınır, can ve mal güvenlikleri korunurdu Sadece gayrımüslimlerin ödediği iki İslami vergi olan Zimmi

haraç ve Haraç, Osmanlı Devleti'nde daha ziyade gayr-i Müslim halkı ilgilendiren vergilerden biridir

cizye, Osmanlı maliyesinin en önemli gelir kaynakları arasında idi

Eskiden Müslüman memleketlerde oturan Hıristiyanlardan alınan vergi Hıristiyanlar, İslâm ülkelerine vardıklarında

Millet sistemi uyarınca gayrımüslim Osmanlı tebaası Rum, Rum, Arapça, Osmanlıca ve Türkçede, Hıristiyan Ortodoks mezhebinden olan ve Yunanca konuşan kimselere denir Romeos (Romalı) sözcüğünden bozularak günümüze ulaşmış bir terimdir

Ermeni ve Ermeni, Ermenistan'da ve dünyanın çeşitli ülkelerinde yaşayan bir millete verilen genel addır

Yahudi olmak üzere üç millet (``milel-i selase``) altında örgütlenmişti Her üç millet dini liderleri tarafından temsil edilir ve yönetilirdi Sırplar, Bulgarlar, Süryaniler gibi çeşitli alt gruplar bu üç millet içerisinde yer alırdı Mesela Sırp ve Bulgarlar Rum, Süryaniler ise Ermeni sayılırdı

==Tanzimat`tan Sonra Gayrımüslimler==
1839`da ilan edilen Yahudilik ırkına mensup kişi Çoğu zaman Musevilik ile karıştırılır

Tanzimat Fermanı Osmanlı yönetim felsefesine önemli değişiklikler getirdi Bu fermanla müslim ve gayrımüslimlerin vatandaşlık hak ve ödevleri bakımından eşit olduğu ilan edildi Ancak eşitlik ilkesi pratikte belli bir ölçünün ötesinde hayata geçirilemedi

1856`da ilan edilen Islahat Fermanı ile eşitlik ilkesi bir adım daha ileri götürüldü Gayrımüslimler bu tarihten sonra ilk kez devlet yönetiminin çeşitli kademelerinde görev aldılar 1858`de ilk kez bir Hıristiyan vezir ( paşa) rütbesine yükseltildi 1867`den sonra bazı kabinelerde gayrımüslim bakanlar yer aldı 1878`de Hariciye Nezareti (Dışişleri Bakanlığı) görevine atanan Aleksandr Karatodori Paşa bu göreve getirilen ilk gayrımüslim oldu Osmanlı Ordusunda ise gayrımüslimler daha çok tıbbiye ve istihkâm gibi, muharip olmayan sınıflarda görevlendirildiler Liva (tuğgeneral) rütbesine kadar yükseldiler

Gayrımüslimler ilk kez 1912 Balkan Savaşı`nda kitlesel olarak askere alındılar ve Osmanlı Ordusunda er, erbaş, assubay ve küçük rütbeli subay olarak hizmet verdiler

==Cumhuriyet Döneminde Gayrımüslimler==
Cumhuriyet yönetimi bir yandan din ayrımı yapmaksızın tüm vatandaşların hak ve ödevler bakımından eşitliğini ilan ederken, bir yandan da Lozan Antlaşması uyarınca azınlık (``ekalliyet``) adı verilen yeni bir hukuki statü yarattı Azınlıklara uluslararası hukukun güvencesi altında bazı ayrıcalıklar tanındı; buna karşılık bazı vatandaşlık hakları kısıtlandı 1923 yılında Türkiye`de yaşayan 1,5 milyon dolayında gayrımüslimin büyük çoğunluğu 1923-30 yılları arasında zorunlu göçe tabi tutularak yurt dışına çıkarıldı Kalanların bir bölümü de 1964`te sınırdışı edildi

Günümüzde azınlıklara yönelik ayrımcı uygulamalar birçok alanda yumuşamış veya kalkmıştır Bununla birlikte, gayrımüslim vatandaşların devlet yönetiminde ve *****lı kuvvetlerde görev alamamasına yönelik devlet politikası değişmeden sürmektedir Yakın tarihli bazı Yargıtay kararlarında gayrımüslim TC vatandaşları yabancı olarak sınıflandırılarak mülk edinme ve örgütlenme haklarına sınırlamalar getirilmiştir
Etnik grup-taslak

Bu makale, online kullanıcı topluluğu tarafından oluşturulan ve düzenlenen özgür ansiklopedi projesi Wikipedia'nın Türkçe versiyonu Vikipedi'deki Gayrımüslim maddesinden kopyalanmıştır Bu makale, GNU Özgür Belgeleme Lisansı ilkeleri kapsamında özgürce kullanılabilir