Sağlık Yönetimi-Sağlik Kurumlarinda Personel Hareketliliği Sorunu

SAĞLIK KURUMLARINDA PERSONEL HAREKETLİLİĞİ SORUNU (ÖZEL SEKTÖR AÇISINDAN)

Doç Dr Haydar SUR - Marmara Üniversitesi Sağlık Eğitim Fakültesi



Geçenlerde bir meslekdaşımızın, Sağlık Yönetimi konusunda söz sahibi kişilerin bir toplantısında özel sağlık kurumlarındaki aşırı personel hareketliliğinin sektörün gelişmesine katkılar sağladığı gerekçesiyle olumlu karşılandığını aktarması üzerine bu görüşe katılmamızın mümkün olmadığı düşünülmüş ve geçen sayıda kamu sektörü açısından, bu sayıda da özel sektör açısından konu ele alınmıştır


Aşırı personel hareketliliği bir sektöre ne gibi katkılar sağlayabilir? Deneyimin sektöre yayılması, çalışanların işe yeni girmesiyle kendini kanıtlamak için üstün performans göstermeye gayret etmesi, zaman içinde çalışanların aynı kurumda aynı işi biteviye yapıp durması sonucunda motivasyonlarının kaybolması ve umutsuzluğa, yılgınlığa düşmesi gibi sakıncaları ortadan kaldırması açısından bu görüş desteklenebilir


Ancak gerçek tam olarak böyle değildir Kurumsal birikim ve gelişme, örgütsel kimlik oluşturma, kurumun misyon ve vizyonunun benimsenmesi vb hayati konularda personel hareketliliği pek hayır getirmez


Özel sektörle sınırlı kalmak üzere önce kurumsal açıdan sonra da çalışanlar açısından bu konulara aşağıda biraz değinelim


Kurumsal Açıdan Yaklaşım


Ülkemizde özel sağlık kurumları niçin işe insan alır ve niçin işten insan çıkarır? Bu soruyu sağlık kurumlarını büyük boyutlu ve küçük boyutlu kurumlar olarak ayrı ayrı değerlendirerek cevaplamalıyız Aynı şekilde işe alınan kişileri de üst düzey, orta düzey ve vasıfsız çalışanlar olarak ayrıma tabi tutarsak işimiz kolaylaşır


Demek ki büyük boyutlu işletmelerde personel hareketliliği başka, küçük boyutlu işletmelerde başka amaçlarla ve başka şekillerde görülmektedir

Büyük işletmeler genellikle örgütü kurarken takım oluşturur ve insan kaynağına gereken finansmanı ayırır İşin profesyonellerini çağırarak başarısızlık olasılığını en aza indirmeye çalışır Bu çalışmalar sırasında adayların özgeçmişleri, referans sayılacak başarıları ince ince gözden geçirilir ve takım oluşturulur Bu oluşum sırasında bazı kişilerin bir kurumdan transferi gerekir ve personel hareketliliği başlar Bu tür hareketler sektöre yarar sağlar Ancak oluşan tüm hareketliliklerin bu kategoride değerlendirilmesi sözkonusu değildir


İşletmelerin orta düzey çalışanlara da üst düzeydekiler gibi dikkat göstermesi gerekmektedir Bu konuya yeterince özen gösterildiğini sanmıyorum (Bu görüş herhangi bir araştırmaya dayanmıyor, yalnızca yazarın ampirik görüşüdür) Unutmamak gerekir ki, kurumu asıl ayakta tutacak elemanlar orta düzey çalışanlardır Bu kademede oluşacak hareketlilikler belli bir sınırı aşarsa kurumsal birikim ve gelişim sağlanamaz ve kurum günlük olarak yaşamaya başlar Bu da bir kurum için en acınacak durumdur


Muhasebe şefinin, kat sorumlusu hemşirenin, laboratuvar sorumlusunun sık sık değiştiği bir işletmede tüm çalışanların verimsizliğe uğramaları söz konusudur Zaten genellikle büyük çaplı işletmelerde işe almaların tam bir kurumsal disiplin içinde yürütüldüğünü ve çok özel nedenler olmadıkça insanların işten çıkarılmadıklarını görmekteyiz Bu tür kurumlar genellikle yeni bir departman açılacaksa işe adam alırlar


Küçük boyutlu sağlık işletmelerinde işe alma ilkelerinin de benzer şekilde olması gerekir Ancak ülkemizde bu tür işletmeler genellikle aile şirketleri, patron dominanslı kurumlar ya da birkaç hekimin işi götürdüğü yerler olduğundan insan kaynakları yönetimi keyfiyete kalmış gibidir Bu tür işletmelerde işin verimliliği uzun vadede gözetilmez ve aylık hesap kaygısı ile işi ucuza getirme planları yapılmaktadır


Küçük boyutlu sağlık işletmelerinin bir çoğunda üst düzey yönetici kaygısı bulunmaz Finansın sahibi (genellikle sağlık mesleğinden olmayan mesleklerden birisi) bu rolü otomatik olarak üstlenmektedir Üst düzey yönetici dediğimizde en fazla iki-üç kişi olur Kendisinin dürüstlüğüne güvenilen bir başhekim (son zamanlarda bu kişinin aynı politik görüşten olması gibi başka kaygılarda öne çıkıyor) ve aile veya arkadaşlık bazında yakın ilişkide olan bir başka kişi ile üst düzey takım tamamlanıyor