Çanakkale El Sanatları Nelerdir?

Çanakkale El Sanatları Nelerdir?

Çanakkale 17yüzyılda sonralarından 20yüzyıl başlarına dek önemli bir seramik merkezi olmuştur Burada çoğunlukla çukur tabak, kase, küp,sürahi, testi ve vazolar yapılmıştır 18yüzyılla 19 Yüzyılın ilk yarısı örnekleri stil, kompozisyon, renk ve desen özellikleri ilgi çekmiştir Günümüzde Çömlekçilik, Halıcılık, kilimcilik, örgü işeri,oya dantel ve nakış işleri gibi el sanatları devam etmektedir


Uygarlık tarihinin en eski sanatlarından olan seramikçilik ve halıcılık, Çanakkale Folklorunun otantikliğini kaybetmeden en belirgin özelliklerini günümüze kadar taşımıştır

-Çanakkale adının burada yapılan çanak-çömlekten geldiği kabul edilmektedir

-Çanakkale’nin 17 yüzyılın sonlarında ipek, yelken bezi, çanak-çömlek imalatıyla ün yaptığı bilinmektedir

-Çan ilçesinde El dokuma, Bindallı, halı ve seramik üretimi yapılmaktadır

-Saraycık Köyü’nde Üç etek ve Bindallı üretimi yapılmaktadır

-Yenice, Yağcılar Köyü ve Aşağı Okçular Köy’lerinde kilim dokumacılığı yapılmaktadır

-Bayramiç ve Ahmetçe Köyü’nde hesap işi nakışı üretimi yapılmaktadır

-Bayramiç ilçesinin Nebiler Köyü’nde kilim ve çul üretimi yapılmaktadır

-Bayramiç ilçesinin Ali Kabaklar Köyü’nde kilim ve çuval üretimiyle birlikte bu yörede yünden giysiler ve pamuklu çamaşırlar dokumacılığı yapılmaktadır

-Merkez Kurşunlu Köyü ve Çamyayla Köylerinde kilim ve çul üretimi yapılmaktadır

-Biga ilçesinin Ağaköy Köyünde hasır ve hasırdan el çantası, sepet, zembil ve plaj hasırı yapılmakta, İlçe merkezinde, Hamdibey ve Turan mahallelerinde kamış ve söğüt çubuğu kullanılarak sepetçilik, sepetten başka koltuk ve sandık gibi eşyalar da yapılmaktadır Bu üretilen eşyalar ülkemizin dört bir yanındaki turistik yerlere pazarlanmaktadır

-Yolindi, Elmalı, Kaynarca, Araba Alan ve Işıkeli Köylerinde çorap, kemer, kuşak, başlık, etek ve yelekler dokuma ve boncuk süslemeleriyle yapılarak yerli ve yabancı turistlere pazarlanmaktadır

-Ilıcabaşı, Elmalı, Yolindi ve Kaynarca Köylerinde kaşık, kepçe, sofra ve kayık küreği üretimi yapılmaktadır

-Ahmetler, Paşaçayı, Bezirganlar Köylerinde kilim dokumacılığı, ilçe sınırlarında bulunan taşlar işlenerek taş oymacılığı yapılmaktadır Bu sanatın fabrika ortamında yapılması desteklenirse ilçe ekonomisine katkı sağlayacaktır İlçede yapılan çan ve minyatür çan süsleri başta Yunanistan olmak üzere dış ülkelere pazarlanmaktadır Azda olsa fıçı, saksı ustalığı yapılmaktadır

-Biga ilçesinde pehlivanların giydiği “kıspet” dikilmektedir İrfan Şahin Usta’nın diktiği kıspeter yurtiçinden ve yurtdışından (Makedonya, Almanya, İsviçre) siparişler almaktadır

-Ayvacık ilçesinde Halı dokumacılığı yapılmaktadır Kaymakamlığın desteği ile ilçe ekonomisine katkıda bulunmaktadır

-Babakale’de bıçakçılık ve ahşap oymacılığı üretimi yapılmaktadır

-Ezine ilçesi Akköy Köyü’nde testi yapımı üretimi gerçekleştirilmektedir

-Eceabat ve köylerinde seramik, yerli pamuktan şalvar dokumacılığı, çorap, kese, havlu marama işçiliği yapılmaktadır

-Kumkale Halileli Köyünde çanak, çömlek ve küp üretimi yapılmaktadır

-Ezine ilçesinin Yörük köyünde halı dokumacılığı yapılmaktadır



Halı Dokumacılığı: İlimizde özellikle Ezine, Ayvacık ve Bayramiç yöresinde halıcılık yaygındır Kilim dokumacılığı ile başlayan halıcılık “düğümlü doku” denilen halıcılığa geçmiştirEl halılarının en çarpıcı özellikleri desen çeşitleri, kaliteli dokusu ve kullanılan renkleridir Halılarda kullanılan ana materyal yündür Yörede kurulan kooperatif çalışmalarıyla halıların kalitesinin korunmasına önem verilmektedir Özellikle Ayvacık’ta kendine has desenleriyle saf yünden dokunan halılar Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi tarafından geliştirilen bir proje kapsamında doğal boyalar kullanılarak modern tezgâhlarda dokunmakta ve yurt dışına ihraç edilmektedir Ayvacık halılarından yılda 2500 m2 dokunmakta ve % 80’i ihraç edilmektedir Yörede; çare, çorap ve kese işçiliği de yaygındır

Seramik: Çanakkale XVII yy sonlarından XX yy başlarına dek önemli bir seramik merkezi olmuştur Kaliteli kil yataklarına sahip olması bölgenin önemli bir çanak-çömlek üretim merkezi olmasını sağlamıştır Çoğunlukla çukur tabak, kase, küp, sürahi, testi ve vazolar yapılmıştır Son yıllarda Çanakkale’de el sanatları işçiliği vazo, saksı, kavanoz, testi, küllük, fincan, tuzluk vb el sanatlarıyla sürmektedirBugün Çanakkale seramiklerini yaşatma çalışmaları Kültür Müdürlüğü’nün 1997’de açtığı seramik kursları ve Çanakkale Seramiklerini Yaşatma Derneği tarafından sürdürülmektedir


Son yıllarda Çanakkale’de el sanatları, toprak işçiliği vazo, saksı, kavanoz, testi, küllük, fincan, tuzluk vb yapımıyla sürmektedir Bunlar hediyelik eşya olarak pazarlanmaktadır

Truva Atı’nı simgeleyen ve seramikten yapılmış el sanatı hediyelik eşyalar Çanakkale iskelesinde bulunan dükkanlarda ve ören yerleri girişindeki alışveriş noktalarında satılmakta

Halı-kilim

Ezine, Bayramiç ve Ayvacık köylerinde yörükler arasında dokumacılık yaygındır Anadolu’ya özgü motiflerin kullanıldığı halılar % 100 yünden yapılmaktadır Halılarda kullanılan temel renkler kırmızı, sarı, yeşil ve mavidir Kırmızı ve mavi renkler büyük desenlerde ve zeminde, yeşil ve sarı kenarlarda veya desen kenarında kullanılır Genellikle hazırlanan ürünler seccade büyüklüğünde ve desenlidir Bu yörede kurulan kooperatif çalışmalarıyla halıların kalitesinin korunmasına önem verilmektedir

Diğer dokuma ürünler

Bayramiç ve Biga köylerinde aba, çamaşırlık pamuklu, Eceabat köylerinde yerli pamuktan makrome ve şalvar dokunurYörede çare, çorap, kese işçiliği de yaygındır

Çanakkale 17yüzyılda sonralarından 20yüzyıl başlarına dek önemli bir seramik merkezi olmuştur Burada çoğunlukla çukur tabak, kase, küp,sürahi, testi ve vazolar yapılmıştır 18yüzyılla 19 Yüzyılın ilk yarısı örnekleri stil, kompozisyon, renk ve desen özellikleri ilgi çekmiştir Günümüzde Çömlekçilik, Halıcılık, kilimcilik, örgü işeri,oya dantel ve nakış işleri gibi el sanatları devam etmektedir

ÇANAKKALE HALILARI

Halı sözü geline verilen çeyiz veya mihir anlamına gelen "kalı"dan gelmektedir Halı dokumalarının günümüze kadar korunabilmiş ilk örneklerinin MÖ lll Yüzyıla ait olduğu tahmin edilmekte olup, Batı Türkistan bölgesinin halının ilk üretildiği yer olduğu tahmin edilmektedir Halıcılık sanatı 6yüzyıldan itibaren Selçuklu Türkleri ile birlikte Orta Asya'dan batıya doğru yayılmıştır Anadolu Selçukluları zamanında dokunmuş olan halılar gerek estetik gerekse teknik yapıları bakımından yörelere özgü karakteri de beraberinde taşıyarak devamlı gelişmeler göstermiş ve daha sonraki Türk halı sanatının temellerini teşkil etmiştir

İslamiyetle birlikte gelen stilize edilmiş motif anlayışı ile birlikte Orta Asya halılarında görülen klasik motifler ve şamanizm sembol ve ifadelerinden olan hayvan figürleri de Türk halılarında yer alan ana motif kaynaklarını oluşturmaktadır

Anadolu Türk halılarında Selçuklulardan sonra görülen türleri;

-Hayvan Figürlü Anadolu Halıları,

-Erken Devir Osmanlı halıları,

-Klasik Osmanlı Halıları şeklinde gruplamak mümkündür

17yüzyıldan sonra Anadolu'da dokunan halılar bölgesel özellik kazanarak malzeme evsafı, doku, renk, ve desen anlayışı bakımından değişik yapı özellikleri kazanmışlardırBunlar Çanakkale Halıları, Ezine Halıları, Uşak halıları, Yörük Halıları,Kula Halıları, Hereke halıları Isparta Halıları gibi bir çok isimler altında anılmaya başlanmıştır

İlimizde en çok halıcılık Ayvacık,Ezine ve Bayramiç ilçelerinde yaygındır Ayvacık'ta kendine özgü desenleri olan saf yün halı dokunmaktadır Başlıca türleri turnalı, altıntabak, elekli, hanımeli, karasulu, çınar yaprağı,Yörük ve sarıbaş'tır

Ayvacık İlçesinde yıllardan beri dokunan halıların değerlendirilmesi SS Süleyman Köy kalkınma Kooperatifi kanalıyla gerçekleştirilmeye başlanılmıştırYörede modern tezgahlarda ve Marmara Üniversitesinin gözetiminde doğal boyalı ipliklerle dokunarak bir çok ülkeye ihracat yapılmaktadır 1981 yılında Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar fakültesi tarafından DOBAĞ (Doğal Boya Araştırma geliştirme) projesi geliştirilmiş, Ayvacık yöresinde dokunan halıların otantik ve geleneksel yapılarının araştırılması,geliştirilmesi, solmayan kök boyaları ile halılara özgün bir kalite kazandırılması amaçlanmış, Orköy kredisi ile 1982 yılında ilk dokuma halılar OTİM' de açılan bir sergide tanıtılmıştır

1986 yılında Japonya'nın Osaka şehrinde bulunan Milli Etnoğrafya Müzesinde Türk Halk Sanatları bölümünde DOBAĞ halıları sergilenmiştir 1987 yılında Washington'da Dünya Bankasının yardımı ile sergi açılmış , ilçeden giden bir köylü kadını bir ay ay müddetle bu sergide halı dokumuştur Halen bu kooperatifin Ayvacık, Bayramiç ve Ezine ilçelerinden 25 köyde 250 civarında ortağı mevcuttur Yılda ortalama 2500-3000 civarında halı üretilmekte , üretimin % 80'i Norveç, ABD Almanya, İrlanda, İsviçre, İngiltere, Avustralya, İsviçre, İngiltere, Avusturalya başta olmak üzere diğer ülkelere ihraç edilmekte ve yılda ortalama 400000 dolar döviz girdisi sağlanmaktadır

Çanakkale Valiliği Sosyal Dayanışma Vakfı'nın yürüttüğü ''YörükHalı" işletmeside faaliyetini sürdürmektedir