Ankara Hakkında Bilgi

Ankara Genel Bilgi



Ankara, Orta Anadolu’nun kuzeybatısında bulunan Kızılırmak ve Sakarya nehirlerinin kollarının oluşturduğu ovalarla kaplı bir bölgedir Güneyinde Tuz Gölü havzası ile Cihanbeyli Yaylası bu platoyu tamamlamaktadır Bu bölgede orman alanları ile step ve bozkır alanlarının çevresi plato üzerinde yükselen dağlarla çevrilidir

Yüzölçümü ile Türkiye’nin ikinci büyük ili olan Ankara, 24521 km2’lik bir alanı kapsamaktadır 2000 Yılı genel Nüfus Sayım sonuçlarına göre; toplam nüfusu4007860'tır

Ankara'da tipik karasal İklim hüküm sürmekte olup, yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise soğuk ve kar yağışlı geçer Yıllık ortalama sıcaklık 11,6 C'dir En çok İlkbahar ve Kış aylarında yağış alır Yıllık ortalama yağış miktarı 386,3 mmdir

Topraklarının 1/3’ünde ekim yapılmaktadır Çayır, mera ve ormanlar bunlara eklendiğinde tarım alanlarının il toprakları içerisinde oranı 2/3’e yükselir Bitkisel üretimde öncelikle buğday, arpa, yulaf olmak üzere tahıllar yer alır Türkiye’nin toplam buğday üretiminin %8’inden fazlası Ankara’da üretilir Fasulye, mercimek ve 1960’lardan sonra da şekerpancarı üretimi önem kazanmıştır Sebzecilik, meyvecilik da bunları tamamlamaktadır Ayrıca Ankara elması ve armudu ile ünlü olup, bağcılık da yaygındır Hayvancılık Ankara yöresinde eskiden beri yapılmaktadır En çok koyun ve dünyaca ünlü Tiftik Keçisi yetiştirilir Arıcılığın yanı sıra sığır besiciliği ve tavukçuluk da gelişmiştirBunun yanı sıra sanayi kolları da Ankara’da önemli bir yer tutmaktadır

İlin tarihteki ismi gemi çapası anlamına gelen "Ankyra"dır Bizanslı Stephanos kente bu ismin Mısırlıları denize kadar sürüp çapalarına el koyan Galatlar tarafından verildiğini yazmaktadırÇok sonraki yıllarda kent “Engürü” olarak isimlendirilmiş, bu sözcüğün Farsça üzüm anlamına gelen Engür’den kaynaklandığı da bilinmektedir Bu sözcük değişerek Ankara’ya dönüşmüştür

MÖ2000 yılında Hititler bölgeye egemen olmuştur Hitit döneminde küçük bir yerleşim olduğu bilinen bu yörede Hititlere ait herhangi bir kalıntı günümüze ulaşamamıştır Yörede Alt Paleolitik çağa ait bir yerleşime rastlanamamıştır Ancak, 1937’de ProfDrŞevket Aziz Kansu Çubuk Çayının doğu kıyısında Keçiören yakınında, Eti Yokuşunda Orta Paleolitik Çağa tarihlenen Levalloison-Mousterion aletlerini ele geçirmiştir Yörede yapılan kazılar ve yüzey araştırmalarında MÖ30000-10000’e ve 5500-5000’e tarihlenen Çatalhöyük çanak çömleklerine benzer kalıntılar Durupınar yakınındaki höyükte ortaya çıkarılmıştır Bunun yanı sıra bölgede Kalkolitik Çağa (5500-3500) ait pek çok höyük de bulunmaktadır

MÖ700’de Lidyalılar Kızılırmak’a kadar olan bütün bölgeyi ele geçirmişler MÖ547’de de Persler buraya hakim olmuştur Heredotos’dan öğrenildiğine göre; ordu ticaret ve posta yolu olarak kullanılan Kral Yolu buradan geçiyordu Ankara’nın bulunduğu yerde de önemli bir konaklama ve ticaret yeri vardı

Antik kaynaklara göre İskender ordusunu Apameia Kelainaia’dan (Dinar) Gordion’a getirdiğini oradan da “Ankyra” ya ulaştığını yazar İskender’in Pers egemenliğine son vermesiyle Kral Yolu önemini yitirmiş, Ankyra da önemini kaybetmiştir İskender’in ölümünden sonra (MÖ323) Ankyra da MÖIIIyüzyılın başlarına kadar Seleukosların elinde kalmıştır MÖ200’de bir Kelt ırkı olan Galatlar Ankara’yı başkent yapmıştır MÖ189’da Romalı komutan Manlius Vulso bu bölgeye gelerek Galatları yenmiş ve Pergamon Krallığına bağlamıştır MÖ168’de Pergamon Krallığı ile savaşan Galatlar bölgeyi yeniden egemenlikleri altına almıştır MÖ25’te Galatia denilen bu bölge bir Roma eyaleti olmuş, ekonomik ve askeri açıdan da önemli bir merkez konumuna gelmiştir Bizans döneminde Ankara’nın imparatorluk ordularının konaklama ve ikmal yeri olmasıyla önemi sürmüştür Bu dönem, VIIyüzyılın başlarında Sasanilerin, IXyüzyılın başlarında Arapların saldırısına uğramıştır Bizans’ın doğu ile ticareti arttıkça da Ankara bölgesi önem kazanmıştır

Malazgirt Savaşı’ndan sonra 1071’de Ankara yöresi Selçukluların eline geçmiştir 1101 ve 1102 yıllarında burası haçlı seferleri sırasında zarar görmüş, 1127’de yeniden Selçuklular tarafından ele geçirilmiştirDaha sonraki yıllarda Danişmend hükümdarı Emir Gazi ile oğlu Mehmet Gazi, onların ölümünden sonra da Sultan IMesut buraya hakim olmuştur Sultan Kılıçarslan II, devletini on bir oğlu arasında bölüştürünce Ankara da Muhiddin Mesut’un payına düşmüştür Alaeddin Keykubat I zamanında (1219-1237) Ankara en parlak devrelerinden birisini yaşamıştır Moğol saldırılarından sonra bölge bir süre Eretnalıların elinde kalmıştır Orhan Gazi devrinde (1354) Ankara Süleyman Paşa tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır Anadolu 1402 yılında Timur’un saldırısına uğramıştır 1402’de Yıldırım Beyazid ve Timur arasındaki Ankara Savaşında şehir kısa bir süre Moğol istilasına uğrayan şehir, 1414’de kesin olarak Osmanlı egemenliğine girmiştir

Böylece yeni Türkiye Cumhuriyetinin Başkenti Ankara, Orta Anadolu’nun merkezi bir noktasında yeni baştan kurulmuştur

Ankara tarihi yapıları yönünden önemli yapılarla bezenmiştir Bunların başında Ankara Kalesi, Nymphaion, Augustos Mabedi, Caracalla Hamamı, Julien Sütunu, Tiyatro antik çağlardan günümüze gelen eserlerdir Bunların yanı sıra, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyetin ilk yıllarına ait, mimari yönden önemli eserler de günümüze gelmiştir Bunların başında Alaeddin Camisi, Arslanhane (Ahi Şerafeddin) Camisi, Saraç Sinan Mescidi, Ahi Elvan Camisi, Karacabey Camisi, Hamamı ve Türbesi, Hacı bayram Camisi ve Türbesi, Kurşunlu Han, Mahmutpaşa Bedesteni, Cenabi Ahmet Paşa Camisi ve Türbesi, Çengel Han, Hasan Paşa Hanı, Çukur Han ve Ak Köprü gelmektedir IUlusal Mimarlık akımının önemli örnekleri olan Ankara Palas, Etnoğrafya Müzesi, Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü, Gazi Eğitim Enstitüsü, Gümrükler Genel Müdürlüğü, Devlet Resim ve Heykel Müzesi, İş Bankası, Opera Binası ve çeşitli bakanlıklar Cumhuriyet döneminde yapılmış önemli eserlerdir

Ankara Gezgin Gözüyle

Eser ve müzeler yönünden zengin olan İlde, konaklayan turiste pek rastlanmamakta, kalış süresi ortalama iki gün olmaktadır
Ankara’da turistlerin ilgisini çeken önemli tarihi eserler ve mekanlar bulunmaktadır İlin Roma ve öncesi dönemlere ait kültürel değerleri; Ankara Kalesi, Haymana Gavur Kalesi, Kalecik Kalesi, Agustus Mabedi, Roma Hamamı ve Julien Sütunudur Selçuklular döneminden; Akköprü, Aslanhane Camii, Ahi Evran Camii ve Alaaddin Camiidir Osmanlı Dönemi Eserleri arasında ise en önemlileri; Hacı Bayram Türbesi ve Camii, Ahmediye Camii, Hacı Musa Camii, İki Şerefeli Camii, Karacabey Camii ve Zincirli Camiidir Cumhuriyet dönemi kültürel değerleri ise Maltepe Camii, Kocatepe Camii, Çankaya Köşkü, Anıtkabir ve Zafer Anıtıdır


ANITKABİR

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu, inkılâpların yaratıcısı, kahraman asker, büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün ebedî istirahatgâhının bulunduğu Anıtkabir, Rasattepe’ de inşa edilmiştir

Mimarları Prof Emin Onat ve Doç Orhan Arda’dır 1944 yılında yapımına başlanan anıt, 1953’te tamamlanmıştır Aynı yıl Ata, Etnografya Müzesindeki geçici kabrinden büyük bir törenle buraya nakledilmiştir

Anıtkabir kompleksi içindeki üniteler ;İstiklâl Kulesi, Hürriyet Kulesi, Aslanlı Yol, Müdafaa-i Hukuk Kulesi, Mehmetçik Kulesi, Zafer Kulesi, Barış Kulesi, 23 Nisan Kulesi, Misak-ı Milli Kulesi, İnkılâp Kulesi, Zafer Kabartmaları, Mozole - Şeref Holüdür


MÜZELER

Anadolu Medeniyetleri Müzesi

Etnografya Müzesi

Ankara’da Atatürk Evi

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ’’Oyuncak Müzesi’’

Atatürk’ün Mekanı Müze Köşk

Beypazarı Kültür ve Tarih Müzesi

Eğit-Der Eğitim Özel Müzesi

Gordion Müzesi

Mehmet Akif Ersoy Evi
MTA Tabiat Tarihi Müzesi

ODTÜ’de Arkeoloji ve Müze

Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu Müzesi

TRT Müzesi ve Ulusal Kurtuluş Sergisi
100 Yıl Kız Teknik Öğretim Müzesi

Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi

TC Ziraat Bankası Müzesi

Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Müzesi


ÖRENYERLERİ

Gordion - Polatlı/Yassıhöyük:

Frigya Krallığı’nın başkenti, ünlü Gordion şehrinin kalıntıları; Ankara-Eskişehir karayolunun yakınında, Sakarya (Sangarios) ve Porsuk nehirlerinin birbirlerine yaklaştıkları yerde, Polatlı’nın 21 km kuzeybatısında, Ankara’dan 90 km uzaklıkta, Yassıhöyük köyündedir


Roma Hamamı :

Ankara/Merkez: Ulus Meydanından Yıldırım Bayazıt Meydanına uzanan Çankırı Caddesi üzerinde, caddeden 25 metreye kadar yükseklikteki bir platform üzerinde bulunmaktadır Hamamın bulunduğu yüksek platformun höyük olduğu bilinmektedir


Gavurkale Örenyeri

Ankara/Haymana: Ankara’nın 60 kilometre güneybatısındadır Yanında akmakta olan Babayakup Deresinin tabanından 60 metre yüksekte olan tepe, uzun süren bir yerleşmeye sahne olmuştur Tepeye buradaki eski yıkık duvarlar nedeniyle Gavurkale adı verilmiştir

Karalar Köyü Örenyeri - Ankara/Kazan

Karahöyük Harabesi - Hacıtuğrul Köyü

Etnografya Müzesi
Ogüst Mabedi - Ankara/Altındağ


Ahlatlıbel :

Ahlatlıbel, Ankara’nın 14 kilometre güneybatısında Taşpınar Köyü - Gavurkale -Haymana eski yolu üzerindedir Ankara’ya çok yakın olan bu Eski Tunç Çağı istasyonu Anadolu için önemli bir düz yerleşme birimidir


Bitik :

Bitik Höyüğü Ankara’nın 42 kilometre kuzeybatısındadır Yukarıdan aşağıya doğru MÖ V yüzyılda başlayan bir Klasik Çağ iskânı ile kalın bir Eski Tunç Çağ iskânı meydana çıkarılmıştır Bitik’ teki Eski Tunç Çağı kalıntıları bölgenin Doğu ve Batı Anadolu ile ilgisini belgeler


Etiyokuşu :

Ankara’nın 5 kilometre kuzeyinde, Çubuk Çayı kıyısındadır Buradaki kazı Prof Şevket Aziz Kansu tarafından 1937 yılında Türk Tarih Kurumu adına yapılmıştır En alt katta Eski Taş Devri tipte aletler ele geçmiştir Onun üstündeki Eski Tunç Çağı kültürü Ahlatlıbel kültürü ile benzerlik gösterir En üstte ise çeşitli devirlere ait büyük bir sarayın kalıntılarına rastlanmıştır


Augustus Tapınağı :

Ulus’ta Hacı Bayram Cami bitişiğindedir MÖ II yüzyılda Frigya Tanrıçası Men adına yapılmış olan tapınak zamanla yıkılmıştır Bugün kalıntıları bulunan tapınak ise son Galat Hükümdarı Amintos’un oğlu Kral Pylamenes tarafından Roma İmparatoru Augustus adına bir bağlılık nişanesi olmak üzere yaptırılmıştır


Julianus Sütunu :

Defterdarlık ve valilik binası arasındaki havuzun kenarında bulunmaktadır Hiçbir yazıtı yoktur Gövdesinde birçok halka olup, yüksekliği on beş metre kadardır Sütunun İmparator Julianus’ un (MS 361 )


Ankara Roma Tiyatrosu :

Hisar Caddesi ile Pınar Sokak arasında yer alır İlk defa 1982 yılı sonunda bulunmuş, kurtarma kazılarına 15 Mart 1983’te Müzeler Genel Müdürlüğünce başlanmıştır Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürlüğü de kazılan 1986 yılı sonuna kadar sürdürmüştür Sonuçta MS II asrın başına tarihlenen tipik bir Roma Tiyatrosunun kalıntıları çıkarılmıştır Bunlar arasında tonozlu parados binaları, döşemeli orkestra, seyirci oturma yerleri (kavea), sahne odası (scene)’ndan artakalan temel ve duvarların yanı sıra birçok heykel ve parçalan bulunmuştur


Akköprü :

Varlık Mahallesi önünde ve Ankara Çayı üzerinde olup, Ankara’nın en eski köprüsüdür 1222 yılında Selçuklu Hükümdarı I Alaaddin Keykubat tarafından Ankara Valisi Kızılbey zamanında yaptırılmıştır


Ali Cin Kalesi:

Zorlu bir kaya tırmanışıylayla ulaşılabilen esrarengiz ve gorkemli bir yapı Sarp kayalıklara asılı, eşkiya efsanelerinin mekanı Ali Cin Kalesi, Ankara'nın, Kızılcahamam ilçesine baglı Çeltikçi beldesi yakılarında

Yazı ve Fotograf : Turgut TARHAN








Ankara Arkoloji Müzesi ve Turistlik Yerler




KALELER

Ankara Kalesi: Asırlardır kentin bekçiliğini yapan Ankara Kalesi kentin sembolü olmuştur Ankara Kalesi’nin tarihi, kentin tarihi kadar eskidir Yapılış tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber ilk kez Romalılar tarafından yapıldığı fikri yaygındır

Selçuklular tarafından onartılıp genişletilmiştir Kurulduğu tepe yanında akan (Hatip Çayı) Bentderesinden 110 metre yüksektedir

Kale, iç ve dış kale olmak üzere iki kısımdır Yirmiden fazla kulesi vardır Dış kale eski Ankara şehrini yürek biçiminde çevirir Dört katlı olan iç kale kısmen Ankara taşından kısmen de toplama (spoliyen) taşlarla yapılmıştır İç kalenin iki büyük kapısı olup, birisi dış kapı, diğeri hisar kapı adını taşır İç kaledeki kulelerin yüksekliği 14 ile 16 m arasında değişmektedir Bugün kale içinde Osmanlı Ankara’sının XVII Yüzyıldan itibaren ayakta kalmış bir çok Ankara evi bulunmaktadır


Kalecik Kalesi :
Kalecik Kalesi, Çankırı’ya giden yol üzerinde Ankara’dan 78 km uzaklıktadır Modern kasabaya hakim olan simetrik koni biçimli bir tepenin üzerine kurulmuştur Güneybatısındaki dağlara bir sırtla bağlanır ve Kızılırmak’ a doğru uzanan ovada tek başına yükselir

Ankara Cami ve Mescitleri


Karacabey Cami (İmaret Cami ) (Merkez)

Ankara Kalesi’nin sur duvarlarının güneydoğu ucunda Cami, türbe ve çifte hamamdan meydana gelen bir külliye olan Karacabey Camisi Hamamönü semtinde bulunmaktadır Vakıflar genel Müdürlüğü’ndeki 1484 tarihli vakfiyeden öğrenildiğine göre Karacabey tarafından yaptırılmıştır Yapı topluluğu 1892 depreminde büyük tahribata uğramış, Karacabey’in torunlarından ve bu yapının mütevellisi İzzettin Karacabey 1938 yılında yeniden onarmıştır

Karacabey Külliyesi XVyüzyılın ilk yarısında Sultan IIMurat zamanında Anadolu Beylerbeyi olan Celalettin Karacabey tarafından yaptırılmıştır Bursa tipi, ters “T” veya zaviyeli cami denilen plân üslubundadır Bu plân tipinin Ankara’daki tek örneğidir İbadet mekânının üzeri iki ayrı kubbe ile örtülmüş olup bunların yanında birer yan mekân ve beş bölümlü son cemaat yeri bulunmaktadır 1892 depreminde ibadet mekânının üzeri çökmüş ve yeni yapımında da orijinaline sadık kalınarak beden duvarları yapılmış ve üzeri çatı ile örtülmüştür

Caminin giriş portali sonradan yapılan bezemelerle özgün süslemesinden uzaklaşmıştır Bununla beraber kilit taşı ve çevresi güzel bir stalaktitli taş işçiliği göstermektedir Giriş kapısının üzerinde sülüs yazılı çiçekli bir zemin üzerine kitabe yerleştirilmişse de bu kitabe zamanla bozulduğundan bânisi ve yapım tarihi konusunda kesin bir bilgi edinilememektedir Caminin kuzeybatısına son cemaat yeri ile yan odaların birleştiği köşeye minare yerleştirilmiştir Minarenin altı Antik Çağlara ait devşirme parçalardan yapılmıştır Üst kısımlar mor renkli çini ile kaplı tuğla örgülüdür Bu tuğla bölmenin üzerinde Bursa kemeri şeklinde sağır nişler yer almaktadır

Caminin kuzeybatı köşesinde Karacabey’in türbesi yer almaktadır Türbenin içerisinde Varna’da şehir düşen Karacabey ile oğlu Ahmet Çelebi’nin mezarları bulunmaktadır Bu türbe Sultan IIISelim zamanında Pir Mehmet tarafından tamir ettirilmiştir 1943 yılında da Milli Eğitim Bakanlığı’nca da onarılmıştır Sekizgen plânlı türbenin girişi dışarı taşkın, yanları kapalı, üstü tonozlu bir eyvan biçimindedir Duvarları taş ve tuğlanın örgülü biçimde birlikte kullanılmasından oluşmuştur


Hacı Bayram Cami ve Türbesi (Merkez)

Bayramîliğin kurucusu olan Hacı Bayram Veli’nin 1427-1428 yılındaki ölümünden iki yıl önce yaptırılmıştır Caminin yanında Hacı Bayram Veli’nin türbesi bulunmaktadır Selçuklu mimarisi üslubunda, 16x22 metre ölçüsünde dikdörtgen plânlı olan cami taş temeller üzerine oturtulmuş tuğla duvarlarla örülmüştür Üzeri kiremit kaplı kırma çatı ile örtülüdür Camiye doğu, kuzey ve batıdaki üç kapıdan girilir Kuzey duvarının önünde ahşap kadınlar mahfeli yer alır

Caminin Kıble duvarı üzerindeki çinili kitabeden Sultan IIIAhmet zamanında Hacı Bayram Veli’nin torunlarından Mehmet baba tarafından tamir edildiği anlaşılmaktadır Türbenin güneydoğu köşesinde, kare plânlı taş kaideli silindirik tuğla gövdeli minare yer almaktadır

Bugünkü yapının XVIIIyüzyılda yenilendiği bezemelerinden anlaşılmaktadır Erken Osmanlı sanatının en güzel örneklerini yansıtan ahşap mihrabı XVIIyüzyıl sonunda Nakkaş Mustafa tarafından yapılmıştır Kütahya çinileri ile bezelidir Hacı Bayram Veli’nin türbesi caminin Kıble duvarına bitişik olup, Augustos Mabedi’nden alınan malzeme ile inşa edilmiştir Türbe kare plânlı olup, üzeri sekizgen bir kasnağın taşıdığı kubbe ile örtülüdür

Caminin yanındaki mezarlık kaldırılmış ve Tacüddin Camisi mezarlığına nakledilmiştir Hacı Bayram veli’nin türbesinin ahşap işçiliği yönünden son derece değerli kapıları bugün Ankara Etnoğrafya Müzesi’ndedir


Arslanhane Cami (Ahi Şerafeddin Cami) (Merkez)

Ankara Samanpazarı semtinde bulunan Arslanhane Camisi’ni 1289-1290 yıllarında Ahi Şerafeddin yaptırmıştır Eğimli bir arazi üzerinde yapılan caminin türbe duvarına gömülü bir antik arslan heykelinden ötürü de Arslanhane Camisi ismi verilmiştir Minberindeki bir kitabeye göre caminin mimarı Ebubekiroğlu Mehmet’tir

Anadolu Selçuklu mimarisinin ahşap sütunlu, ahşap tavanlı cami örneklerinden birisidir Ankara’daki Roma ve Bizans dönemi yapılarından toplanan taşlarla yapılmıştır İbadet mekânı, 21,5x24 metre ölçüsünde, uzunlamasına 5 sahınlı olup, üzerini örten ahşap çatıyı altışardan dört sıra halinde 24 yuvarlak ağaç sütun taşımaktadır Burada Roma dönemine ait korinth üslubunda mermer sütun başlıkları kullanılmıştır İbadet mekânının tavanı ahşap oymalı olup, içerisi 12 pencere ile aydınlatılmıştır Caminin içerisine doğu, batı ve kuzeyden üç kapı ile girilmektedir Mihrabı açık mavi çinilerle bezeli XIIIyüzyıl Selçuklu eseridir Ankara camilerinin işçilik yönünden en güzel örneklerinden biri olan ve ceviz ağacından yapılmış minberi de ahşap işçiliğinin en güzel örneklerinden biridir

Caminin yanındaki türbe Ahi Şerafeddin’e aittir Sekiz köşeli bir plân gösteren türbe kubbe ile örtülüdür Ahi Şerafeddin türbesinde 17 mezar bulunmaktadır Köşedeki dört sütunlu, kubbe ile örtülü, etrafı açık türbeye de Kesikbaş Türbesi adı verilmiştir


Ahi Elvan Camisi (Merkez)

Ankara Atpazarı ile Samanpazarı ile Koyunpazarı Sokağı’nın başında bulunmaktadır Ahi Elvan Mehmet Bey (1331-1389) tarafından 1382 yılında yaptırılmıştır Minber üzerindeki onarım yazıtlarında ise; Mehmet bey’in ismi geçmemektedir Ahi Elvan Mehmet bey’in 1386 yılında dikkate alınırsa caminin de XIVyüzyılın ikinci yarısından sonra yaptırıldığı sanılmaktadır

Selçuklu dönemine ait ahşap direkli cami örneklerinden birisidir Yapıya üç kademeli bir merdivenle çıkılmaktadır Tam dikdörtgen olmayan ibadet mekânı üç sıra halinde dörderli ahşap sütunla dört sahna ayrılmıştır Taş temeller üzerine tuğla ve kerpiç duvarlarında ikişer sıra halinde altı, mihrap duvarında da yine iki sıra halinde dört penceresi bulunmaktadır Ahşap sütunların üzerlerine yöredeki Bizans ve Roma yapılarından toplanan Dor ve Korinth üslubunda sütun başlıkları yerleştirilmiştir Bunların taşıdığı üst örtü çatı olup, kiremit örtülüdür Camiye doğu yönündeki kapıdan girilir Giriş kapısı taş örgü ve bezemelerle süslenmiştir Aynı şekilde alçı mihrap ve minber Selçuklu süsleme sanatının örnekleri ile bezelidir Minberi Harputlu Mehmet Bin Beyazıt kündekâri üslubunda yaptırmıştır Minberin yan yüzlerinde çokgen ve yıldızlardan oluşan bir bezeme bulunmaktadır Aynı şekilde pencere ve dolap kapakları da oyma tekniğinde yapılmış Selçuklu bezemesini yansıtmaktadır 1967 yılında Vakıflar genel Müdürlüğü’nce yapılan onarımı sırasında bu pencere kapakları yerlerinden sökülerek atılmıştır Rastlantı sonucu YMimar Yılmaz Önge bunları görmüş, İstanbul’daki Türk İnşaat ve Sanat Eserleri Müzesi’ne göndermiştir Bu kapaklar Hacı Elvan Mehmet Bin Elhaç Nizamettin tarafından yaptırılmıştır Burada Anadolu Selçuklularının geliştirip yaygınlaştırdığı oyma tekniği ile kündekâri tekniği uygulanmıştır

Caminin minaresi kuzeybatı duvarındadır Kare biçimli taş kaide üzerine tuğladan silindirik gövdeli olup, tek şerefelidir


Cenabi Ahmet Paşa Camisi (Yeni Cami) (Merkez)

Ulucanlar Caddesi’ndeki Cenabi Ahmet paşa Camisi Osmanlı mimarisinin Ankara’da bulunan örneklerindendir Giriş kapısı üzerindeki yazıta göre Kanuni Sultan Süleyman döneminde, 1566 yılında Anadolu Beylerbeyliği yapan Cenabi Ahmet Paşa tarafından Mimar Sinan’a yaptırılmıştır Bunun yanı sıra caminin pencereleri üzerindeki yazıtlardan 1883’de Abdülaziz Zadeesseyyit El-Hac Ahmet ve 1887 yılında da Ankara Valisi ağabeydin Paşa (1843-1908) tarafından onarıldığı öğrenilmektedir

Ankara’nın en eski camilerinden olan bu yapı 139x139 metre ölçülerinde kare plânlı olup, ibadet mekânı merkezi bir kubbe ile örtülmüştür Ankara’nın kesme taşından yapılmıştır Son cemaat yeri üç mermer sütunun taşıdığı üç kubbe ile örtülüdür Bunlardan ortadaki kubbe Osmanlı mimarisinde görüldüğü gibi, diğerlerinden daha yüksek ve daha geniştir Son cemaatin sağ tarafında kesme taştan tek şerefeli, 16 köşeli minaresi bulunmaktadır

Caminin giriş kapısı beyaz mermer ve somakilerin oluşturduğu stelaktitli bir bezeme ile süslenmiştir İbadet mekânı üç sıra halindeki 32 pencere ile aydınlatılmıştır Minber ve mihrap oldukça sadedir İbadet mekânını örten büyük kubbe 16 pencereli bir kasnak üzerine oturmuştur Kubbenin iç kısmı ve etekleri kalem işleri ile bezenmiştir Caminin sol yanındaki küçük hazirede Cenabi Ahmet Paşa’nın ve XVIIIyüzyıla ait Azimi türbesi bulunmaktadır Bu türbe de 1566 yılında Mimar Sinan tarafından yapılmıştır 1813 ve 1940 yıllarında onarılmıştır Sekizgen bir planı olan türbe, Ankara kesme taşından yapılmıştır Yer yer köfeki taşlarından da yararlanılmıştır Kubbe doğrudan doğruya kasnak olmadan duvarlar üzerine oturmuştur Türbe içerisinde yalnızca Cenabi Ahmet Paşa’nın sandukası bulunmaktadır


Alaeddin Camisi (Merkez)

Ankara Kalesi’nin İç Kalesi’ndedir Kılıçaslan’ın oğlu Muhiddin Mesut tarafından 1178 yılında yaptırılmıştır Alaeddin Keykubat döneminde onarılmış bu yüzden de Alaeddin Camisi ismini almıştır Anadolu Selçuklu cami planlarından bir örnek olup, dikdörtgen plânlıdır Caminin giriş kapısı İç Kale duvarına birleşiktir Avlusunda Bizans ve Roma dönemlerine ait mimari parçalar ve kitabeler bulunmaktadır Cami içerisindeki sütunların başlıkları ile içerideki iki mermer sütun Roma dönemine aittir İbadet mekânı mihrap yönünde beş, sağ kenarda da sekiz pencere ile aydınlatılmıştır Üzeri bezemeli ahşap bir tavanla örtülmüştür Son cemaat yeri orijinal olarak günümüze ulaşmıştır Caminin kuzeybatı köşesinde taş kaideli silindirik gövdeli minaresi bulunmaktadır

Selçuklu ağaç işçiliğinin en güzel örneklerinden biri, ceviz ağacından oyma tekniğinde bezemelerin işlendiği minberidir Bu minberi Selçuklu sultanı Mesut Bin Kılıçaslan yaptırmıştır

Caminin yanındaki medrese yıkılmıştır Bu medreseyi Abdülkerimzade Hacı Mehmet Efendi yaptırmıştır


Zincirli Cami (Merkez)

Ankara Anafartalar Caddesi’nde, Kapalı Çarşının karşısındadır Şeyhülislam Ankaralı Mehmet Emin (1618-1689) tarafından 1687 yılında yaptırılmıştır Ankara Valisi Mehmet Hurşit Paşa tarafından 1879 yılında onarılmıştır Bunun ardından 1911’de taşpınarzadeler, 1937 yılında da Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce onarılmıştır

Dikdörtgen plânlı, ahşap tavanlı bir cami olup, duvarlarının alt kısmı kırmızı Ankara taşından, üst kısımları da tuğladan yapılmıştır Tavan ve iç mekândaki bezemeleri Nakkaş Mustafa yapmıştır Tuğladan yapılmış minaresi caminin sağ tarafındadır Avlusunda iki katlı ahşap bir medresesi vardır


Ağaçayak Camisi

Ulucanlar Caddesi’ndeki Ağaçayak Camisi, 1705-1706 yılında Ağaçayak tarafından yaptırılmış konaktan ötürü bu ismi almıştır İlk yapılışında toprak damlı küçük bir yapı olan cami, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılarak bugünkü şeklini almıştır

Arazi konumundan ötürü düzenli bir planı olmayan, dikdörtgen plânlı üzeri çatılı moloz taştan yapılmış bir yapıdır Son cemaat yeri bulunmamakta olup kuzeybatı köşesine küçük bir minare oturtulmuştur Mimari yönden herhangi bir özellik taşımamakta olup, çok sade bir yapıdır Cami içindeki bezemeler de bir özellik taşımamaktadır


Leblebicioğlu Camisi

Denizciler Caddesi’ndeki Leblebicioğlu Camisi 1713 yılında Ankara Müftüsü Kantarzade Mustafa adına oğulları tarafından yaptırılmıştır Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce 1955, 1959, 1961 ve 1988, 1989 yıllarında onarılmıştır Bu nedenle de orijinal şeklinden uzaklaşmıştır Çatılı dikdörtgen planlı bir yapı olup, kuzeybatı köşesine çatıdan geçilen ahşap şerefesiz bir minare eklenmiştir

Taş temeller üzerine kerpiç duvarlı olan caminin kuzeyine tuğla örgülü son cemaat yeri yerleştirilmiştir Giriş kapısının üzerine kitabesi konmuştur:

“Ol cenabı müftii Ankara Seyyid Mustafa yani Kantarzade Efendi kim ol merd hüda
Cümle evkafı salah üzere itmiş idi küzar Kari il Kur'an idi ol zatı ekrem daima
Çün işitdi ircii emrini hatıfdan o pir can dil bula idüp ol emri hakka iktida
İdi cek oğullarına tavsiye hayr ile yapdılar bu camii bâlâyı anlar bi-riya
Ya ilahi fahri alem hürmetine kıl kabul icra izafiyle me'cur ile fi yevm'il-ceza
İşbu hayr baki ile defterin lef eyle sayeban it farkına mahşerde envan hüda
Her kim okur ruhuna bir fatiha ihlâsla Anı cennetde ya Rab eyle câr-i enbiya
Hıfziya kıldım dua birle onun tarihi işbu cami’le bulur firdevs can Mustafa 1125”

İç mekânın doğusu kapalı olup, güney cephede ikisi alt, ikisi üstte, batıda ikisi alt, üç tanesi de üstte pencere açılmıştır Mihrabı tavana kadar yükselir Caminin içerisi bezemesiz ve sadedir


Saray Camisi (Şehsuvar) (Kalecik)

Kalecik İlçesi Cuma Mahallesi’ndeki Saray Camisi’ni Şehsuvarzade Es Seyyit Mehmet Paşa’nın annesi Şerife Hatun yaptırmıştır Caminin kitabesi olmadığından yapım tarihi belli değildir Bununla beraber mimari üslubundan, XVyüzyıl yapısı olduğu anlaşılmaktadır

Kareye yakın dikdörtgen caminin duvarları kesme taş ve tuğla hatıllardan meydana gelmiştir Caminin kuzey cephesinde son cemaat yeri olduğu günümüze gelen izlerden anlaşılmaktadır Kuzey batı köşesinde kare kaideli minare gövdesi tuğladandırİç mekan yakın tarihlerde yenilendiğinden özelliğini kaybetmiştir


Küçük Şami Köyü Cami ve Türbesi (Kalecik)

Küçük Şami Köyü’nün kuzeyinde oldukça geniş bir avlu ortasında türbe ile birlikte yapılmış olan caminin yapım tarihi ve banisi bilinmemektedir Dikdörtgen planlı, kesme taş duvarlı caminin batı duvarına kare planlı kubbeli bir türbe eklenmiştirBu türbenin bir nakşi şeyhine ait olduğu vakıf kayıtlarından öğrenilmektedirYakın tarihlerde köy halkı tarafından yenilenen caminin taş minaresi 1907 yılında yapılmıştır


Bünyamın Cami ve Türbesi (Ayaş)

Bünyamin Cami’sinin kitabesi olmadığından yapım tarihi kesinlik kazanmamıştır Bununla beraber yapı üslubundan XVIyüzyıl başında yapıldığı sanılmaktadır Caminin banisi olan Şeyh Bünyamin Hacı Bayram Veli’nin ölümünden sonra 1429’da kurulan Melamilik tarikatına intisap etmiştir

Cami, dikdörtgen planlı ve fevkani olarak yapılmıştır Bugün doğu tarafında sonradan açıldığı sanılan bir kapıdan içerisine girilmektedir Arazi konumundan ötürü caminin batı yönü daha yüksektir Batıda yüksek bir kaide üzerinde minare yer almaktadır Cami, üçerli iki sıralı ağaç direk ile mihraba dik üç nefe ayrılmıştır Orta nef diğerlerinden daha yüksektir Kuzeydoğu köşesinde camiye bitişik olarak Şeyh Bünyamin’in basit türbesi bulunmaktadırTürbeye cami içerisindeki bir kapıdan girilmektedir Türbenin hacet penceresi üzerinde Şeyh Bünyamin’in türbesi olduğu belirtilmişse de ölüm tarihi yazılı değildir


Killik Camisi (Ayaş)

Ayaş Hacı Veli Mahallesinde yer alan Killik Camisi’nin kitabesine göre Elhaç Veli Bin Hızır tarafından 1560 yılında yaptırılmıştır

Dikdörtgen planlı cami moloz taştan derzli olarak yapılmıştır Ayrıca ağaç hatıllarda takviye edilmiştir Kuzey cephesi dışında ağaç hatıllı ikişer pencere ile aydınlatılmıştır Orijinalinde toprak damlı olan caminin üzeri bugün kırma çatı ile örtülmüştür Caminin kuzeydoğu köşesine beden duvarları üzerine ahşap minaresi XXyüzyılın başında yapılmıştır İbadet mekanı iki sıra halinde dörder ahşap sütunla üç nefe bölünmüştür Kıble duvarındaki alçı mihrap tavana kadar yükselmektedir


Aktaş Mesçidi (Ayaş)

Ayaş Hacı Memi Mahallesinde bulunan Aktaş Mescidi’nin XVIyüzyılda yapıldığı sanılmaktadır Banisi belli değildir

Dikdörtgen planlı cami moloz taş duvarlı, kiremit çatılıdır İbadet mekanı mihraba dik iki ahşap sütun sırası ile üç nefe ayrılmıştır Kıble duvarındaki alçı mihrap Ankara yöresindeki camilerin çoğunda görülen alçak kabartmalıdır


Ulu Cami (Ayaş)

Ayaş Belediye Meydan’ındaki Ayaş Ulu Camisi Ayaş’ın en eski ve büyük camisidir Kitabesi olmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır Bununla beraber XVyüzyıl eseri olduğu yapı tarzından anlaşılmaktadır

Dikdörtgen planlı cami moloz taştan yapılmış olup, üzeri kırma çatı ile örtülmüştürİbadet mekanı üçer ahşap sütun ile üç nefe ayrılmıştır Orta nef diğerlerinden biraz daha yüksektir İçerisi kıble duvarında altlı üstlü ikişer, doğu ve batı yönü de altta üçer, üstte ikişer pencere ile aydınlatılmıştır Mihrap dışa doğru çıkıntılı olup, Ankara camilerinin çoğunda olduğu gibi ahşaptandır Caminin en dikkati çeken yanı ahşap minberidir XVyüzyıl ahşap minberlerinin bir örneği olup kündekari tekniği burada uygulanmıştır Caminin doğu duvarında kesme taştan minaresi bulunmaktadır


Şeyh Muhittin Camisi (Ayaş)

Ayaş Camii Atik Mahallesi’ndeki Şeyh Muhittin Camisi’nin yapım tarihi bilinmemektedir Dikdörtgen planlı cami taş temelli, kerpiç duvarlı ahşap çatılıdır Kuzey doğu köşesinde ana duvarları üzerinde ahşap minaresi bulunmaktadırl968 yılında buraya ikinci bir minare yapılmıştır

Cami basit bir yapı olmasına karşılık alçı mihrabı dikkat çekicidir Ankara camilerinin çoğunda olduğu gibi mihrap yüzeyinde alçak kabartma halinde geometrik geçmelerden oluşan bir bezemeye yer verilmiştir


Sinanlı Köyü Ulu Camisi (Ayaş)

Ayaş’ın 5 km uzağında bulunan Sinanlı Köyü Ulu Camisini 1547 yılında El Hac Sinan Bin Hacı Osman yaptırmıştır

Dikdörtgen planlı, 1648 x1304 m ölçüsündeki cami, mihrap duvarına dik ağaç direklerle beş nefe ayrılmıştır Oldukça yüksek duvarlı yapının üzeri kırma çatı ile örtülüdür Cami ilk yapıldığında üzerinin toprak olduğu bazı izlerden anlaşılmaktadır Kuzey kısmının tamamını ahşap mahfil kaplamaktadır Mihrap onarım görmüş ve özelliğini yitirmiştir


Camii Kebir (Sultan Alaeddin Camisi) (Beypazarı)

Beypazarı Cumhuriyet Mahallesi Çınar Sokağı’nda bulunan caminin Selçuklu Sultanı Alaeddin tarafından yaptırıldığı ileri sürülüyorsa da mimari üslubu XV-XVIyüzyılda yapıldığını göstermektedir Büyük olasılıkla bu caminin bulunduğu yerde Selçuklu dönemine ait bir başka cami bulunuyordu

Cami dikdörtgen planlı olup, üzeri kırma ahşap çatı ile örtülüdür Onarım geçiren caminin doğu duvarı orijinal olarak günümüze ulaşmıştır Taş duvarlı, hatıllı tuğla duvar örgüsüne sahiptir Kuzeybatı köşesine minare yerleştirilmiştir Minarenin gövdesi tuğla, şerefesi taştandır


Kurşunlu Cami (Evsat Hoca Nazır) (Beypazarı)

Beypazarı’nın en tanınmış eseri olan Kurşunlu Cami kitabesinden öğrenildiğine göre 1684 tarihinde yapılmış, yangın geçirmiş ve 1882 de Hacı Latif tarafından onarılmıştır Caminin XVIIyüzyılda sadrazamlık yapmış olan Nasuh Paşa tarafından yaptırıldığı söylenmekte ise de bu iddia kesinlik kazanamamıştır

Cami dikdörtgen planlıdırİbadet yeri 2250 x 2250 m ölçüsündedir Arazinin meyilli oluşundan ötürü mihrap cephesi diğer bölümlerden daha yüksektir Klasik Osmanlı Mimari üslubundaki cami kesme taştan yapılmıştır Üzeri sekizgen kasnaklı bir kubbe ile örtülüdür


Peçenek Köyü Camisi (Çamlıdere)

yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır Banisi ve yapım tarihi bilinmemektedir Ayrıca kitabe yeri olmasına karşılık kitabesi günümüze gelememiştir

Tek kubbeli camiler tipindeki cami, kare planlı olup önünde üç bölümlü bir son cemaat yeri bulunmaktadır Moloz taş v tuğladan yapılmış olan caminin ibadet mekanının üzeri kubbe ile örtülü olup piramit şeklindeki bir çatının altında kalmıştırMinare caminin kuzey batı köşesindedir












Ulu Han Köyü Camisi (Nallıhan)

XVIIyüzyıl başlarında sadrazamlık yapmış olan Nasuh Paşa tarafından yaptırılmıştır Cami orijinal durumundan epeyce uzaklaşmış, yalnızca minaresi eskiden kalmıştır Büyük olasılıkla cami peş peşe depremlerden etkilenmiş ve yenilenmiştir

Dikdörtgen planlı caminin üzeri ahşap çatı ile örtülüdür Minaresi kare kaideli, tuğla gövdeli olup caminin yanında ve ona bitişik yapılmıştır


Nasuh Paşa Camisi (Nallıhan)

Nallıhan ilçesi Nasuh Paşa Mahallesinde bulunan Nasuh Paşa Camisi, İstanbul-Ankara yolunun yapımı sırasında yıkılmış, tren yolunu yapan Fransız mühendis tarafından l911 yılında yeniden aynı genişlik ve şekilde yapılmıştır

Cami dikdörtgen planlı, düzgün kesme taştan ahşap çatılıdır Son cemaat yeri sekiz kare sütunun birbirine kemerlerle bağlanması ile meydana getirilmiştir İbadet mekanı dokuz sivri kemerli pencere ile aydınlatılmıştır Minaresi batı duvarına bitişik olarak yapılmıştır Kare kaideli olup gövdesi on iki köşelidir


Kocatepe Camisi (Çankaya)
Bu cami bugünkü Sigorta binasının olduğu yerde, Kızılay ile Fevzi Çakmak Caddelerinin birleştiği yerde uygulanacaktı Bu projeyi YMimar Ali Saim Ülgen kazanmış, ancak, bu proje uygulanamadı İkinci kez 1957 yılında açılan proje yarışmasını Mimar Vedat Dalokay kazandı ve uygulaması da Dalokay’a verildi 1965 yılına kadar yalnızca Diyanet İşleri Başkanlığı’nın binası ile caminin dört minaresinin temelleri atıldı Projeler bir türlü tamamlanamadı Üst örtünün teknik hesaplarının yapılması Ortadoğu teknik Üniversitesi’ne verildi

Kocatepe’de Cami Yaptırma Derneği’nin açmış olduğu bu ihalede mukavele hükümlerine göre zamanında proje verilmediğinden Dalokay ile yapılan mukavele feshedildi Bundan bir buçuk yıl sonra yeni bir yarışma açıldı Mimar Hüsrev Tayla ile Mimar Fatin Uluengin’in vermiş oldukları iki ayrı proje bir ve ikinciliği kazandı Bundan sonra proje ve detaylar çizilerek uygulamaya başlandı Fatin Uluengin’in çizdiği detay projeleri yanı sıra uygulamayı Hüsrev Tayla 1979 yılından sonra tek başına yürütmüştür 1967 yılında başlayan çalışmalar 1987 yılında tamamlandı

Ankara’da Klasik Osmanlı üslubunda yapılan caminin ibadet mekanı merkezi bir kubbe ile örtülü olup, bu kubbe dört yarım kubbe ve trompların yardımı ile desteklenmiştir İbadet mekanı 67x67 m ölçüsündedir Yapıda Klasik Osmanlı mimarisinin plan düzeni ve detayları, bezemeleri aynen uygulanmıştır Caminin dört köşesine üçer şerefeli dört minare yerleştirilmiştir Ayrıca girişin önünde Klasik Osmanlı mimarisinde olduğu gibi, dıştan iki sıra pencereli cephesi olan revaklı, üzeri kubbeli bir avlu ve ortasına da bir şadırvan yerleştirilmiştir


Eskicioğlu Camisi (Altındağ)

Eskicioğlu Mahallesi’nde, Eskicioğlu Sokağı’nda yer alan camiyi sağından ve kıble tarafından Kargalı Sokağı sınırlamaktadır Kitabesi olmadığından ne zaman ve kimin tarafından yapıldığı bilinmemektedir

Caminin üstü geniş saçaklı bir çatı ile örtülmüştür Kapının üzerinde yüksekçe bir son cemaat yeri vardır Kapının üzerinde 1324 tarihi boya ile yazılmıştır ve büyük olasılıkla onarım tarihini göstermektedir

Caminin kıble tarafına altta iki, üstte üç, sağında altta ve üstte dörder penceresi vardır Minberi ahşap, mihrabı alçıdan yapılmıştır

Caminin karşısında bir çeşme bulunmaktadır Çeşmede ve camide hiçbir kitabe yoktur Caminin kapısının üstünü üç sütunun tuttuğu bir yer bulunmakta olup, burası müezzin mahfilidir Caminin mimari yönden herhangi bir özelliği bulunmamaktadır


Hacettepe Camisi (Altındağ)

Hacettepe Mahallesi’nde Sarı kadın Caddesi’nde, Tosun Sokağı’ndadır Camiye altı merdivenle girilmektedir Solunda son cemaat yeri vardır Kapı üzerinde dört satırlık kitabesi bulunmaktadır

Caminin mihrabı alçı, minberi de ahşaptandır Kıble tarafında iki, sağında bir penceresi vardır Duvarlarının alt kısmı taş, üstü kerpiçten yapılmıştır Caminin minaresi yoktur


Hacı İlyas Camisi (Altındağ)

Güner Sokağı’nda yer alan Cami kerpiçten yapılmıştır Cami sağında altta iki, üstte üç, kıble tarafında altta ve üstte ikişer, solunda da aşağıda üç, üstte de bir pencere ile aydınlatılmıştır Tam kıble kapısının üzerinden ahşap bir minare yükselmektedir

Caminin tam karşısında Hidayet Efendi’nin evinin altında adi Ankara taşı ile yapılmış eski bir çeşme vardır Bu çeşme Ankara’nın en eski çeşmelerindendir Üzerinde iki kitabesi bulunmaktadır


Hacı Musa Camisi (Altındağ)

Eski Yol caddesi’nde bulunan Hacı Musa Camisinin son cemaat yeri iki kısa sütun ve üç tuğla kemere dayanan bir saçak ile örtülmüştür Giriş kapısının üzerinde alçı çerçeve içerisinde sülüs yazı ile iki satırlık kitabesi vardır Kapının sağında yine alçı bir çerçeve içerisinde rik’a ile yazılmış üç satırlık kitabesi bulunmaktadır

Son cemaat yerinde iki pencere bulunmaktadır Pencerelerin üzerinde Kelime-i Tevhit yazılıdır Cümle kapısı cevizden olup, oymalarla süslenmiştir Minberi de cevizden yapılmıştır Korkuluk şebekelerinden soldan üçü kezalik, sağdan üçü sonradan yapılmıştır Minberin üzerinde asılı ahşap oyma Lailahe İllallah levhası asıldır

Mihrabı alçı olup, kenarlarında iki sıra halinde Kelime-i Tevhit yazılıdır Caminin tavanı çok güzeldir Kenarlarında renklerle yapılmış iki sıra halinde su vardır Tavan göbeğinde Türk kalem işçiliğinin en güzel örneği vardır Pencere kenarlarında ve üstlerinde de süslemeler bulunmaktadır Müezzin mahfilinin altı da işlemeli ve süslemelerle bezenmiştir


Kurşunlu Cami (Altındağ)

Cami, Anafartalar Caddesi’nde, Aydınlık Sokağı’nın başında yer almaktadır Tamamen taştan yapılmıştır Caminin sağında, kıble tarafında ve solunda ikişer penceresi vardır Minberi ahşaptır Tek kubbesinin eteğinde de dört pencere bulunmaktadır Ana kubbeyi destekleyen dört tarafında mini yarım kubbeler vardır Kubbe bu yarım kubbelerle duvara dayanmaktadır Mini kubbelerin eteklerinde ve ana kubbenin eteklerinde stalaktitler görülmektedir Kubbesi kurşunla örtülmüştür Bugünkü adını da bu kurşunlardan almıştır

Caminin solundaki yüksek minaresi düzgün kesme taştan ve üstü tuğladan yapılmıştır Minarenin iki yerinde taş bilezikler vardır Minaresine soldan çıkılmaktadır

Son cemaat yeri sonradan ilave edilmiş ve üstü ahşap örtülmüştür Cami küçük ancak, zarif bir mimari eserdir Cenabi Ahmet Paşa Camisinden sonra tek derin kubbeli camidir


Molla Büyük Cami (Altındağ)

Cami, Molla Büyük Mahallesi’nde, Yasa Sokağı’ndadır Hüseyin Deresi’ne hakim bir tepenin üzerinde yer almaktadır Caminin temelinde sütun başlıkları ve mermerler kullanılmıştır Caminin önünde de bir çok sütun başlığı ve mermer parçaları bulunmaktadır Duvarları kerpiç olan cami kıble tarafında iki sıra halinde dört, sağında ve solunda da birer pencere ile aydınlatılmıştır

Son cemaat yerinin üstü yazlık bir ibadet yeri halindedir Bu bölümü dokuz ince ve ahşap sütun taşımaktadır Son cemaat yerinin altında imamlara ait bir oda bulunmaktadır Kıble tarafında ezan okumak için bir balkon yapılmıştır Sağ ve soldaki medrese odaları günümüzde bulunmamaktadır

Mescit halinde iken, 1941 yılında bir minber konmak sureti ile camiye dönüştürülmüştür Bu minber ahşaptır Alçı mihrabı çok güzeldir Mihrabın üç tarafı çinilerle kaplanmıştır En üstte ve ortadaki çiniler bir tabak halinde ve diğerlerinden büyüktür Her yuvarlak çinide başka bir desen bulunmaktadır Çinilerde mavi, beyaz, yeşil renkler kullanılmıştır Mihrabın üstünde stalaktitler vardır Mihrabın iki tarafındaki karelerde de orta büyüklükte birer çini vardır

Caminin tam ortasında mermerden bir sütun başlığı taşıyan kalın bir çam sütun bulunmaktadır

Ankara Türbeleri

Kesikbaş Türbesi

Ankara Kalesi yakınında,Atpazarı’dadırAhi Şerafettin Türbe yakınındadırTürbenin kime ait olduğu bilinmemektedir Dört mermer sütunun taşıdığı bir kubbe ile üzeri örtülüdürTürbede tek mezar olup etrafı açıktır


Yörük Dede Türbesi

Doğanbey’de Öksüzler SokağındadırXIVyüzyılda yapılmış, Selçuklu erenlerinden birisine ait bir türbedir Moloz taş duvarlı,bir türbe olup üzeri sekizgen piramidal bir çatı ile örtülüdür


Bünyamin Türbesi (Ayaş)

Ayaş’ta Bünyamin Camisi’nin kuzeydoğusunda, camiye bitişik bir türbedir XVIyüzyılda yapılmış bir Osmanlı eseridir Türbeye cami içerisindeki bir kapıdan girilirYazıtından Şeyh Bünyamin’e ait olduğu anlaşılmaktadır Kare planlı olup üzeri küçük bir kubbe ile örtülüdür


Azimi Türbesi (Merkez)

Ulucanlar Caddesi’nde Cenabi Ahmet Paşa Camisi’nin yanında bulunmaktadır Buradaki bir kitabeden öğrenildiğine göre 1760 yılında yapılmıştır

Kare plânlı tuğla ve taştan yapılan türbenin üzeri çatı ile örtülüdür İç kısım XIXyüzyıl motifleri ile bezenmiştir Türbede Sivas Valisi İsmail Paşa’nın oğlu, Paşazade Hacı Esat Bey’in (Azimi) sandukası bulunmaktadır Mezar taşında da kitabesi bulunmaktadır


Cenabi Ahmet Paşa Türbesi (Merkez)

Ulucanlar Caddesi’nde Cenabi Ahmet Paşa Camisi’nin önündedir Klasik Osmanlı türbe mimari planının uygulandığı bu yapının Mimar Sinan eseri olduğu ileri sürülmektedir

Sekiz köşeli bir türbe olup, kesme taş duvarlı türbenin köşelerine köfeki taşları yerleştirilmiştir Türbenin yapımında Ankara’ya özgü kesme taşlar kullanılmıştır Türbenin içerisi altlı üstlü sekiz pencere ile aydınlatılmıştır Üzerini örten kubbe sekizgen bir kasnak üzerinde yükselerek duvarlara oturmaktadır Türbede Cenabi Ahmet Paşa’nın taş sandukası bulunmaktadır 1813-1940 yıllarında onarım görmüştür


Hacı Bayram Türbesi (Merkez)

Ulus’ta Hacı Bayram Camisi ile Augustus Mabedi arasındadır 1429 yılında yapılmış, 1941 yılında orijinaline uygun bir biçimde onarılmıştır

Türbe, kare planlı olup, üzeri Türk üçgenlerinden oluşan pandantiflerle, sekizgen bir kasnağın yardımı ile duvarlar üzerine oturtulmuştur Türbe iri, sert ve kırmızı renkli Ankara taşından yapılmıştır Ön yüzü beyaz mermerdendir Üç pencere ile aydınlatılmıştır Kapı, pencere kenarları renkli kalem işleri ile bezenmiştir Türbe içerisinde hacı Bayram-ı Veli ile yakınlarının sekiz çam ağacından sandukası bulunmaktadır Türbenin ahşap sanatı yönünden önemli olan iç ve dış kapıları Ankara Etnoğrafya Müzesi’ne kaldırılmıştır


Karacabey Türbesi

Karacabey Camisi’nin ön avlusunda olup, Ankara’nın en büyük türbeleri arasındadır IIMurat’ın komutanlarından Karacabey 1444’te Varna Savaşı’nda şehit düştükten sonra bu türbeye gömülmüştür Türbenin mimarı Ebubekiroğlu Ahmet’tir Türbe 1796’da Pir Mehmet, 1944’te de Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından onarılmıştır

Türbenin sekiz köşeli bir planı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür Giriş kapısı üzerinde 1444 tarihli üç satır halinde sülüs yazılı yazıtı ile 1796 yılında yapılan onarım yazıtı yer almaktadır Türbe içerisinde Karacabey ile oğlu Ahmet’in lahitleri bulunmaktadır İçerideki üçüncü bir lahtin kime ait olduğu bilinmemektedir


Karyağdı Türbesi (Merkez)

Ulus’ta Sanayi Caddesi’nin üzerindeki esenlik Sokağı’ndadır Ankara’nın önemli ziyaret yerlerinden biri olan bu türbenin kime ait olduğu kesinlik kazanamamıştır 1577 tarihinde yapılan türbe, Ankara’nın kesme taşından ve tuğladan yapılmıştır Sekiz köşeli bir planı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür On iki pencere ile aydınlatılmıştır Giriş kapısı üzerinde 1577 tarihli bir kitabe bulunmaktadır


Kazancıbaba Türbesi (Kalecik)

Kalecik Kalesi yakınında olan bu türbe bir dergah şeyhine aittir XV Yüzyılda yapılmış olan türbe taş ve tuğla karışımı, kiremit çatılıdır Ancak türbenin üst örtüsü içten kubbelidir

Ankara Roma Hamamı




Burada yapılan kazılar sonucunda hamamın Palaestra, Frigidarium (soğukluk), hepidarium (ılıklık) ve Calderium (sıcaklık) olmak üzere üç bölümden oluştuğu görülmüştür Bunlardan Frigidarium’da bir Piscina (yüzme havuzu) ve bir Apoditorium (soyunma yeri) bulunmaktadır Calderium da ise yıkanma yerinin yanında Sudatorium (terleme yeri) yer almaktadır Ayrıca hamamın çeşitli avluları, külhan denilen ocakları, servis kısımları ve su depoları da bulunmaktadır

Bu hamamın İmparator Caracalla döneminde (MS211-217) yapıldığı ve Bizanslılar zamanında kullanıldığı bilinmektedir Arkeolog MMahmut Akok’un yapmış olduğu araştırma ve çizimlerden bu hamam hakkında bilgi ediniyoruz

Hamamdan günümüze gelebilen kalıntılar yalnızca alttaki ısıtma sistemleri ile bazı temel duvarlarıdır Yakın tarihlerde bu hamam restore edilmiş ve bu arada çeşitli yazıtlar ve sikkeler bulunmuştur

Ankara Anıtkabir




Bundan sonra TBMM Atatürk için bir Anıtkabir yapılmasını kararlaştırmış ve bunun için de bir komisyon kurulmuştur Bu komisyon Ankara’nın ortasında yüksek bir tepe olan Rasattep’yi Anıtkabir’in yeri olarak seçmiştir Bundan sonra Uluslar arası bir yarışma açılmış, bu yarışmada ProfDrEmin Onat ve DoçDrOrhan Arda'nın projesi başarılı görülerek uygulanmasına karar verilmiştir

Anıtkabir’in yapımına 1944 yılında başlanmış, ve 1953 yılında da tamamlanmıştır Bundan sonra 10 Kasım 1953’te Atatürk’ün Etnoğrafya Müzesi’ndeki tahnit edilmiş naşı törenle Anıtkabir’e nakledilmiştir

Anıtkabir, 15000 m2’lik bir alanda yapılmış, Çankırı’nın açık sarı ve gri travertenleri kullanılmıştır Tandoğan Meydanı’ndan hafif dik bir asfalt yolla gelinen Anıtkabir’in sağ ve solunda iki kule bulunmaktadır Bunlardan sağdaki İstiklal Kulesi, soldaki ise Hürriyet Kulesi’dir Bu kulelerin önünde de Türk halkını simgeleyen kadın ve erkek grup heykelleri bulunmaktadır Bu yolun sağ ve solunda, Heykeltıraş Hüseyin Özkan’ın yapmış olduğu 24 Hitit aslan heykeli yer aldığından ötürü de “Aslanlı Yol” ismi ile anılmıştır Aslanlı Yol’dan geniş bir avluya geçilir Zafer Alanı denilen bu avlunun girişinde sağda Mehmetçik Kulesi, solda da Müdafaa-i Hukuk Kulesi, Cumhuriyet, İnkılap, Misak-ı Milli, 23 Nisan kuleleri bulunmaktadır Ayrıca bu avlunun sağ dış köşesinde Zafer Kulesi yer alır Bu kule ile güneydeki Barış Kulesi arasında Şeref Holü’nün karşısında çift sıra sütunlu bölümde ise Türkiye Cumhuriyeti’nin 2Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün çok basit ve sade bir mezarı bulunmaktadır

Atatürk’ün mozolesinin bulunduğu Büyük Salon’un çıkış merdivenleri her iki yanında Zühtü Müridoğlu, Şadi Çalık, Ali Hadi Bara, İlhan Koman ve Nusret Suman kabartma ve heykelleri yer almaktadır Mozolenin bulunduğu alan 32x60 m ölçüsünde olup, 20 metre yüksekliğindedir Duvarları ve döşemesi koyu Bilecik mermerleri ile kaplanmıştır Tavanı altın mozaiklerle bezenmiştir Salonun giriş kapısının karşısında penceresi Ankara Kalesi’ne bakan duvarın önünde taş bir set üzerine tek parça mermerden simgesel bir lahit yerleştirilmiştir Atatürk’ün naşı ise bu lahdin altındaki toprak mezarda bulunmaktadır

Ana yapıya giriş kapısının solunda Atatürk'ün Gençliğe Hitabı, sağ yanında da Gençliğin Cevabı bulunmaktadır

Salonun çıkışında İnkılâp ve Misak-ı Milli kuleleri arasında Atatürk Müzesi 1960 yılında açılmıştır Burada Atatürk’ün özel eşyaları, giysileri, madalyaları, fotoğrafları, kendisine sunulan armağanlar, Atatürk'le ilgili belgeler sergilenmektedir Ayrıca 1967'de kurulan Atatürk Kitaplığı da İnkılap Kulesi'ndedir Atatürk'ün Çankaya'daki özel kitaplığı buraya nakledilmiştir

Ankara Kalesi




Ancak, kaynaklardan MÖIIyüzyıl başında Galatların Ankara’da hüküm sürdüğü zaman bu kalenin varlığı bilinmektedir Nitekim Romalılar Galatların üzerine yürüdüğü zaman Galat Kralı Tektosaglar bu kaleye sığınmıştır Romalılar Ankara yöresini işgal ettikten sonra kent büyümüş ve surların dışına taşmıştır Roma İmparatoru Caracalla MS217’de surları onarmıştır

Kalede Roma dönemine ait kalıntılar dikkati çekerse de büyük ölçüde Bizans döneminde yapılmıştır İmparator IIConstantinus MS668’de Dış Kaleyi yaptırmış, İmparator Isaurili IIILeon ise kale duvarlarını onarırken İç Kale surlarını da yükseltmiştir Bunun ardından İmparator Nikoporos 805’te, imparator Bazileus da 859’da bu kaleyi onarmıştır

Kale iç ve dış olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır İç surlar büyük olasılıkla MS630 yılında İmparator Heraklius tarafından yapılmıştır Arap saldırıları sırasında büyük hasara uğramış bu nedenle de MS859’da Bizans imparatoru IIIMikhael tarafından büyük ölçüde onarılmıştır Bu arada da kaleye dış surların eklendiği sanılmaktadır Dış surlar kuzey-güney doğrultusunda 350 metre, batı-doğu doğrultusunda ise 180 metre boyunca uzanmaktadır Bu surlar İç Kalenin güney ve batı duvarları ile dik açı oluşturur Doğu duvarı tepenin konumuna uygun olarak girinti ve çıkıntılar yapar Dış Kale eski Ankara şehrini çevirmekte idi

Selçuklular 1073’te yöreyi ele geçirmiş, ardından kaleye ilaveler yapmışlardır Haçlı komutanı Raimond 1101’de kaleyi ele geçirmişse de Selçuklular bu işgale son vermiştir IAlaaddin Keykubat kaleyi onarmış, Sultan IIAlaaddin Keykavus da 1249’da bazı ekler yaptırmıştır Osmanlılar zamanında kalenin surları Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa tarafından 1832’de onarılmıştır

İç kale dikdörtgen plan düzeninde olup, yöresel Ankara taşı (bazalt) ve çevreden toplanan mimari parçalardan yapılmıştır Ankara Kalesi’nin 15-20 metre aralıklarla yerleştirilmiş 20’den fazla kulesi vardır Kuleleri beşgen olup, kalenin esas girişi güney yönündedir Ayrıca iç kalenin doğusundaki yuvarlak kule Doğu Kale olarak isimlendirilmiştir Bent (Hatip Çayı) Deresi’ne bakan kuzey yönünde, Bent deresi’nden 110 m yükseklikteki burca Ak Kale ismi verilmiştir Kalenin dış kuleleri dikdörtgen şeklinde olup bunların iki kapısı vardır Bunlardan birisine Dış Kale Kapısı, diğerine de Hisar Kapısı isimleri verilmiştir Hisar Kalesi üzerinde İlhanlı döneminden kalan bir yazıt bulunmaktadır

Ankara Kalesi içerisinde Osmanlı döneminde XVIIyüzyıldan sonra yerleşim olmuş ve bunlara ait bazı Ankara evleri günümüze ulaşmıştır Kaynaklardan, kale içerisinde 600 civarında evin 170 çeşmenin, su sarnıcının ve hububat ambarlarının bulunduğu öğrenilmektedir Aynı zamanda burada Alaaddin Camisi bulunmaktadır

Ankara Augustus Mabedi

Augustus Mabedi Ulus Meydanı’nın kuzeydoğusunda Bayram Sokağı’nın bulunduğu yerde Hacı Bayram Camisi’nin hemen yanı başındadır Mabedin bulunduğu yerde Frig tanrılarından Men ile Kybele’nin bir mabedi bulunuyordu

Mabet Pseudodipteros plânında olup, 36x5482 metre ölçüsünde, yüksek bir podyum üzerine oturtulmuştur Mabedin kısa kenarlarında 8, uzun kenarlarında ise 15 sütun bulunmaktadır Grişte pronaos önünde korint üslubunda 4 sütun bulunmaktadırPronaosun iki duvarının iç yüzlerinde ise Augustus’un yaşamı ve yaptığı işleri anlatan kitabe bulunmaktadır Pronaostan cellaya (ibadet mekânı) oldukça yüksek bir kapı ile geçilmektedir Bu kapı penceresiz olan cellanın aydınlatılmasını da sağlamaktadır Cellanın güneybatıdaki duvarının iç yüzünde de dışarıdaki yazıtın Yunancası bulunmaktadır Bu yazıtta Augustos’un yaşamının ilk dönemi, devlet görevleri, unvanları, yapmış olduğu işler, savaşlar, diplomatik ilişkileri ve başarıları anlatılmaktadır İmparator Augustus'un bu yazıtı Roma döneminde yapılmış bir çok mabette yer almaktadır Ankara Augustus mabedindeki yazıtlar da bunlardan biridir Mabedin diğer ucunda ise anteler arasında korint üslubunda iki sütunlu opisthodomos yer almaktadır

Bu mabetteki bir başka önemli yazıt da pronaosun solundaki ante duvarının ön yüzündedir Bu yazıt İmparator Tiberius (MS14-37) dönemine aittir Burada rahiplerin listesi ile tanrılaştırılmış Augustus ve Roma için yapılan yıllık kült törenlerinde rahipler tarafından verilen bağışların listesi bulunmaktadır Ayrıca Bu listede Roma eyalet valilerinin isimleri yazılıdır

MSVyüzyılda kiliseye dönüştürülmüş, cella ile opisthodomosu birbirinden ayıran duvar yıkılmış arkasına bir apsis eklenmiştir Nitekim güneydoğu duvarındaki üç pencere de bu dönemde Bizanslılar tarafından yapılmıştır XVyüzyılın başlarında mabedin kuzeybatı köşesine Hacı Bayram Camisi inşa edilmiştir

XVIyüzyıldan itibaren gezginlerin dikkatini çeken bu mabette ilk kez 1928 yılında İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü’nden MSchede ve DKrencker tarafından küçük bir kazı yapılmıştır Ardından MSchede mabedi MÖIIyüzyıla tarihlendirmiştir 1939 yılında Türk Tarih Kurumu adına Hamit Zübeyr Koşay burada yaptığı kazıda, yapının mimari parçalarını ortaya çıkarmış ve yapının İmparator Augustus döneminde yapıldığı kesinlik kazanmıştır

Günümüzde bu mabet Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin yönetimindedir

Ankara Jülien Sütunu





Bu sütunun İmparator Julien Apostate döneminde yapıldığı sanılmaktadır İmparator MS362 yılında buraya gelmiş ve bu sütun da onun anısına dikilmiştir Halk arasında Belkıs Sütunu da denilen bu sütun, üst üste konulmuş yuvarlak tuğlalardan yapılmış olup 15 m Yüksekliğindedir Bizans dönemine ait korinth başlığı ile sona ermektedir

Günümüze gelememekle beraber bu sütunun üzerinde imparatorun heykelinin olduğu sanılmaktadır

Ankara Hamamları

Eyne Bey Hamamı

Ankara Gazi Lisesi ile Denizciler Caddesi arasında bulunmaktadır Sultan IMurat’ın Subaşılarından Eyne (İnebey) Bey (?-1406) tarafından XIVyüzyılın sonu veya XVyüzyılın başında yaptırılmıştır Hamamın yapımında Melike Hatun maddi yardımda bulunmuş, 1527 yılında harap olan hamam 1582’de El Hac Sinan Efendi tarafından onarılmıştır 1888 yılında terk edilen hamam, 1928 yılından önce depo olarak kullanılmış, 1992 yılında da onarılmıştır

Kuzey-güney yönünde uzanan hamamın duvarlarında moloz, kubbe, kemer ve tonozlarında da tuğla kullanılmıştır Soyunmalık kısmında görülen sütun ve başlıklar Ankara’daki antik yapıdan toplanmıştır Soyunmalık kısmı kuzeyde olup, dikdörtgen planlıdır Soyunmalığın ortasında sekizgen bir havuz ve bunun üzerinde de aydınlık feneri yer almaktadır Doğu ve kuzey cepheleri dışa kapalı olup, sivri kemerli bir eyvandan ılıklık kısmına geçilmektedir Kare plânlı ılıklığın üzeri baklavalı bir kasnağın taşıdığı kubbe ile örtülüdür Güneybatı köşesinden de dört eyvanlı sıcaklığa geçilir Sıcaklıkta dört ana kubbe ve dört yönde de kubbeli dört halvet bulunmaktadır Hamamın güneyinde külhan ve üzerinde de beşik tonozlu su deposu yer almaktadır


Şengül Hamamı

Anafartalar Caddesi’nde yer alan Şengül Hamamı’nın kitabesi olmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır İshak Paşa’nın yaptırdığı bilinen bu hamam mimari üslubundan XVyüzyılın ikinci yarısına tarihlendirilir Ankaralı Mehmet Emin Efendi tarafından satın alınmış, XIXyüzyılda da yenilenmiştir

Mimari plânı çifte hamam düzeninde olup, üç yöne açılmaktadır Kuzey-güney yönünde uzanan bölüm erkekler kısmı, güney yönündeki bölümü de kadınlar kısmıdır Moloz taş örgülü hamamın duvarlarında kesme taş kullanılmış, çok sayıda dışa açılan penceresi bulunmaktadır Erkekler kısmının soyunmalığına kuzeyden kemerli bir kapı ile girilir, kare planlı soyunmalıkta iki katlı soyunma odaları vardır Soyunmalığın içerisinde sekizgen bir havuz olup, üzeri kubbe örtülüdür Ortasında kare göbek taşının bulunduğu sıcaklığın üç yanında birer halvet yer almaktadır Sıcaklığın üzerini örten kubbe mukarnaslı pandantiflerle duvarlar üzerine oturmaktadır Hamamın güneybatı köşesindeki tonozlu bir koridorla geçilen kadınlar kısmında aynı plan düzeni uygulanmıştır Hamamın her iki bölümünde de sıcaklık boyunca su depoları, onların ardında da külhan bulunmaktadır


Çarşı Hamamı (Kalecik)

Kalecik Belediye Meydanı’nda, Kalecik Çarşısı içerisindeki hamamın yapı üslubundan XVIIIyüzyılda yapıldığı anlaşılmaktadır Çifte hamam olarak yapılan hamamın kadınlar ve erkekler bölümündeki soyunmalık kısımları yıkılarak ortadan kalkmıştır Bunların yerine de hamamın önüne dükkanlar yapılmıştır Erkekler bölümü diğerinden daha büyük yapılmıştır Geç devirlerde her iki bölüm arasında bir kapı açılarak tek hamam haline getirilmiştir


Şeyh Hamamı (Kızılcahamam)

Kızılcahamam Güven bucağı Yukarı Kisa köyünde bulunan bu hamam Roma dönemi kalıntılar üzerine yapılmıştır Burada l976 yılında yapılan kazılarda Roma dönemi hamam ve kaplıcalarına ait duvar kalıntıları ortaya çıkarılmıştır

Hamam moloz taş duvarlı olup yer yer düzgün kesme taşlar da kullanılmıştır Roma döneminin ardından XIVyüzyılda yapılan hamamın iki sıcak su havuzu, kubbeli soğukluğu ve sıcaklığı bulunmaktadır Çifte hamam olarak yapılan hamam sıcak su kaynağı üzerine yapılmıştır Plan olarak geleneksel Osmanlı hamam tiplerine de uymamaktadır

Ankara Anıtları


Cumhuriyet Anıtı
Anıt 2411l927’de TBMM Başkanı General Kazım Özalp’in de katıldığı bir törenle açılmıştır Bu heykel Yeni Gün Gazetesi sahibi Yunus Nadi Abalıoğlu tarafından para toplanarak yapılmış ve Türk ulusuna armağan edilmiştir

Anıtın üçgen kaidesinin köşelerinde ufukları gözetleyen bir Türk onbaşısı, askerlerine hücum emrini veren bir çavuş ve sırtında cephane taşıyan bir kadın tasvir edilmiştir Ayrıca bir kaleye benzeyen kaidenin üzerinde iki kurt başı ile Atatürk’ün

“Artık badema sinei millete bir ferdi vahit olarak çalışacağım Erzurum 8 Temmuz 1335 (1919) : Düşman ordusunu behemahal ana yurdumuzun harimi ismetinde boğarak halas ve istiklal olacağız 6 Ağustos 1337 (1921) ; Düşmanın anasırı asliyesi imha edilmiştir Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir İleri, Dumlupınar Eylül 1338 (1922)” sözleri yazlıdır Bunun yanı sıra kaidenin her yüzünde ayrı ayrı Kurtuluş Savaşı’nı canlandıran kabartmalara yer verilmiştir Bunlardan soldaki kabartmada Türk bayrağını selamlayan düşman askerleri, sağda ise Başkumandanlık Savaşı’nda Atatürk ve askerleri tasvir edilmiştir Anıtın arkasındaki kabartmada ise Osmanlı İmparatorluğu’nu tasvir eden devrilmiş bir çınar ağacı ile oradan filizlenen genç fidanla da yeni Türkiye Cumhuriyeti anlatılmak istenmişti

Bu kaidenin üzerinde Sakarya isimli atının üzerinde mareşal üniforması ile Atatürk’ün heykeli yerleştirilmiştir


Zafer Anıtı



Bu heykeli İtalyan Heykeltıraş Pietro Canonica l927 yılında tunçtan yapmıştır Atatürk burada asker üniforması içerisinde ayakta ve kılıcına dayanmış olarak görülmektedir Heykelin kaidesinde zafer çelenkleri dışında herhangi bir söz yazılı değildir

Heykel, İsmet İnönü tarafından 4 Kasım 1927’de açılmıştır





Güven parkı Anıtı (Güvenlik Anıtı)

CHolzmeister ve ProfJ Thorak, ProfAHanak tarafından 1935 yılında yapılmıştır Anıtın projesi CHolzmeister, kabartma ve heykelleri de JThorak ve AHanak tarafından yapılmıştır

Emniyet Anıtı da denilen anıt, Ankara taşından yapılmış olup ön yüzünde kitabesi yer almaktadır

“Güvenlik Anıtı Kemal Atatürk TC Cumhurreisi, İsmet İnönü Başvekil, Şükrü Kaya Dahiliye Vekili, Nevzat Tandoğan Ankara İlbayı ve Uray Başkanı (Vali ve Belediye Başkanı) iken Türk Milletinin Jandarma ve Polisine sevgi ve hoşnutluğunu göstermek için vilayetlerin yardımıyla yapılmıştırMCMXXXV Mimar CLHolzmeister, Heykeltıraş ProfAnton Hanak, ProfJosef Thorak”

Anıtın Kızılay’a bakan cephesinde biri genç, diğeri yaşlı iki bronz figür görülmektedir Güvenin simgesi olarak yaşlı adamın elindeki sopa düşmek üzeredir Güçlü bir yapıda tasvir edilen genç ise sopayı alarak nesilden nesile korumayı temsil etmektedir Bunun altında Atatürk’ün “Türk Öğün Çalış Güven” sözleri tunç harflerle yazılmıştır Bu yazının sağında bulunan bir gurup figür, polisin halka yardımını, soldaki gurupta jandarmanın halka yardımını anlatmaktadır Anıtın arkasında ise iki çıplak erkek tasviri ulusun yaralarını saran kahramanlarını tanıtmaktadır Bunlardan sağdaki modern çağda güveni, soldaki de birliği simgelemektedir Bunun dışındaki alanlar yapıcı ve yaratıcı insanlarla köylü ve çiftçileri simgeleyen guruplarla doldurulmuştur


Etnoğrafya Müzesi Önündeki Anıt

Milli Eğitim Bakanlığı’nın yaptırdığı bu heykel 4 Kasım 1927’de Başbakan İsmet İnönü’nün katıldığı bir törenle açılmıştır

Bu heykelde Atatürk askeri üniforması, sırtında pelerini ile at üzerinde tasvir edilmiştirBronz heykelin kırmızı mermerden yapılmış yüksek kaidesinde büyük panolar görülmektedir Bunlardan sağdaki panoda Kurtuluş Savaşı’nda Ankara’yı yeni bir güneş aydınlatmakta, sağdaki panoda ise devrilmiş top arabalarıyla bir savaş meydanı tasvir edilmiştir Anıtın ön yüzündeki madalyon içerisinde esir kumandanın Atatürk’e kılıcını teslim edişi, solda da otomobil içerisinde Atatürk’e zafer çiçeklerinin verilişi görülmektedir Arka yüzdeki iki küçük madalyondan soldakinde Atatürk’ün söylevini dinleyenler, sağdaki madalyonda ise son Osmanlı Padişahı Vahdettin ve hanedanı görülmektedir


Mimar Sinan Anıtı

Mimar Sinan Anıtı Dil,Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nin önündedirTürkiye Emlak Kredi Bankası tarafından Heykeltıraş Hüseyin Anka’ya yaptırılmıştır Bu heykelin yapımını Atatürk istemiştir; “Türk Tarih Kurumu Sinan’ın heykelini yapınız” (2Temmuz 1935) Atatürk’ün bu isteğini 1956 yılında Emlak Kredi Bankası yerine getirmiştir

Mimar Sinan kaide üzerinde ayakta, kendisine özgü giysileri içerisinde mermerden, 499 m yüksekliğinde tasvir edilmiştirHeykelin ağırlığı 7 tondur Mermer tabanının önünde kitabesi bulunmaktadır:

“Mimar Koca Sinan 1490-1588 Türkiye Emlak Kredi Bankasının ilim ve sanat camiasına armağanıdır”


Mithat Paşa Anıtı

Ulus’ta Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü yanındadır Ziraat Bankası tarafından İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi öğretim üyesi Heykeltıraş Hüseyin Anka’ya 1966 yılında yaptırılmıştır

Sadrazam Mithat Paşa (1822-1884) Tuna valisi iken çiftçilerin kredi ihtiyacını karşılamak için 1863 yılında Ziraat Bankası’nı kurmuştur Ziraat Bankası’nın 103kuruluş yıldönümü nedeniyle 21 Kasım 1966 yılında yapılan bir törenle heykel açılmıştır

Mithat Paşa günlük giysileri içerisinde bir koltukta otururken tasvir edilmiştir Heykelin solunda üç başak ve çark, sağında ise bir terazi görülmektedir

Ankara Kütüphaneleri

Milli Kütüphane

Kütüphanede kısa süre içerisinde 8000 civarında eser toplanmıştır Toplanan kitaplar yeni bir binaya gereksinim göstermiş, 1 Nisan 1947’de 60000’e ulaşan kitaplardan ötürü geçici bir süre başka bir binaya taşınmıştır Bunun ardından Ankara Kumrular Sokağı’nda, Ankara İl Halk Kütüphanesinin bulunduğu yerde çalışmalarını sürdürmüştür

Milli Kütüphane Kuruluş Kanunu 29 Mart 1950’de kabul edilmiş ve ayrıca burada Bibliyografya Enstitüsü de kurulmuştur 1965 yılında ileriye dönük çalışmaları da kapsayacak yeni binanın planlanmasına başlanmış, 1965-1973 yılları arasında uzun bir planlama ve yapım çalışmalarından sonra Milli Kütüphane bugünkü yerinde 5 Ağustos 1983’te hizmete açılmıştır

Milli Kütüphane 39000 m2’lik geniş bir alanda, 3 bloktan oluşacak şekilde kurulmuştur Bunlar yönetim bürolarını, genel ve özel amaçlı okuma salonlarını, grup çalışma odalarını, personel bürolarını içermektedir Ayrıca bir sergi salonu ile çok amaçlı iki de toplantı salonu bulunmaktadır Bunların yanı sıra, Bilgi İşlem Merkezi, Konuşan Kitaplık, Atatürk Belgeliği ve Biyografya Arşivi, Harita Salonu, Mikrofilm Arşivi ile ofset basım tekniğini kullanan tam
donanımlı bir Basımevi, Mikrofilm ve Fotoğraf Laboratuarı da bulunmaktadır

Kütüphanede el yazmaları, haritalar, atlaslar, plaklar, notalar, mikrofilmler ve süreli yayınlar ile yayınlanmış her türlü kitap bulunmaktadır Kütüphanenin 1955’te Bibliyografya Enstitüsü, 1958’de Müzik ve Güzel Sanatlar Şube Müdürlüğü kurulmuştur Kütüphanenin mikrofilm, mikro fiş çekme, renkli film, banyo ve baskı işleri bu şube tarafından yapılmaktadır Aynı zamanda Türkiye'nin en geniş mikrofilm laboratuarı Milli Kütüphane'dedir

Kütüphanede günümüzde 820000 civarında basma kitap, 8500 dolayında da yazma kitap bulunmaktadır

Milli Kütüphane’nin Saraçoğlu Mahallesi’ndeki eskiden kullandığı Milli Kütüphane binası bugün Ankara İl Halk Kütüphanesi olarak hizmet vermektedir

Ankara Müzeleri


Anadolu Medeniyetleri Müzesi

Fatih Sultan Mehmet dönemi baş vezirlerinden Mahmut Paşa tarafından 1464-1471 yıllarında yaptırıldığı sanılmaktadır

Klasik plânlı bedestenin ortasında on kubbe ile örtülü, dikdörtgen şeklindeki mekân, karşılıklı yerleştirilen üstü beşik tonozla örtülü 102 dükkandan meydana gelen bir arasta ile çevrilidir

Kurşunlu Han ise, Fatih Sultan Mehmet dönemi baş vezirlerinden Mehmet Paşa’nın İstanbul Üsküdar’daki imaretine vakıf olarak yaptırılmıştır Orta avlu ve revak ile bunları çeviren iki katlı odalardan oluşan han, tipik Osmanlı mimari özelliği taşımaktadır Zemin katta 28, birinci katta 30 ocaklı oda yer almaktadır Kuzey cephede 11, güneyinde 9 ve giriş eyvanı içerisinde de karşılıklı dört dükkan bulunmaktadır
Dünyanın sayılı müzeleri arasında yer alan Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde, Anadolu’nun arkeolojik eserleri Paleolitik Çağdan başlayarak kronolojik sıra ile sergilenmektedir Bedestenin yan salonlarında Paleolitik, Neolitik, Eski Tunç, Asur Ticaret Kolonileri, Hitit, Frig, Urartu dönemlerine ait, Karain, Çatalhöyük, Hacılar Can Hasan, Beycesultan, Alacahöyük, Karaz, Mahmatlar, Eskiyapar, Elmalı, Kültepe, Acemhöyük, Boğazköy, Gordion, Pazarlı, Altıntepe, Adilcevaz, Patnos kazılarında ele geçen çeşitli buluntular, Yunan, Roma ve Bizans dönemlerine ait eserler, bedestenin orta salonunda, Hitit İmparatorluk (Alacahöyük) ve Geç Hitit (Malatya, Kargamış, Sakçagözü) kentlerinin giriş kapılarına ait taş kabartmalar sergilenmektedirÇağlar Boyu Ankara bölümünde ise, Ankara’nın Prehistorik Çağlardan günümüze kadar yerleşim tarihi yansıtılmaktadır
Anadolu medeniyetleri Müzesi, 19 Nisan 1997 tarihinde İsviçre’nin Lozan kentinde 68 müze arasında birinci seçilmiş ve “Yılın Müzesi” unvanını kazanmıştır

Hisarlar caddesi, Atpazarı
Tel: (0312) 324 31 60-62
Fax

Bina, 23 Nisan 1920 ile 15 Ekim 1924 tarihleri arasında Büyük Millet Meclisi olarak kullanılmış, önce 23 Nisan 1961’de Türkiye Büyük Millet Meclisi Müzesi adı ile, 23 Nisan 1981’de de Kurtuluş savaşı Müzesi ismi ile ziyarete açılmıştır

Koridorun solunda 1918-1923 tarihleri arasındaki olayları tanıtılmakta, sağ tarafında ise Meclis çalışmaları birinci ve ikinci dönem milletvekillerine ait fotoğraf, yağlı boya tablo, belge ve hatıra eşyalar sergilenmektedir

Sivas Kongresi’nde kullanılan masa, Erzurum Kongresi’nde kullanılan mühür, Kurtuluş savaşı’nda kullanılan telefon santrali, bazı savaş araç ve gereçleri ile Gümrü Antlaşması sırasında Kâzım Karabekir Paşa’ya armağan edilen gümüş yemek takımı, Kurtuluş savaşı’nın çeşitli dönemlerine ait fotoğraflar, Cumhuriyetin ilanından sonraki ilk Bakanlar Kurulu üyelerinin fotoğrafları bulunmaktadır Meclisin 23 Nisan 1920’de toplandığı ve ilk hali ile sergilenen Meclis Toplantı Salonu’nda başkanlık ve divan üyelerinin, arkasında eski yazı ile “Hakimiyet Milletindir” yazısı yer alan kürsüsü vardır Mustafa Kemal Atatürk’ün çalışma odası ise Reis Odası (Meclis Başkanı) olarak ilk hali ile korunmuştur

ITürkiye Büyük Millet Meclisi Binası
Cumhuriyet Caddesi No: 14 Ulus
Tel : (0312) 310 71 40


Cumhuriyet Müzesi

18 Ekim 1924 tarihinde Türkiye Büyük Millet meclisi olarak hizmete açılmış ve 27 Mayıs 1960 tarihine kadar IITürkiye Büyük Millet Meclisi binası olarak kullanılmıştır 1979’da Kültür Bakanlığı’na devredilen yapının ön kısmı 30 Ekim 1980’de Cumhuriyet Müzesi olarak hizmete açılmıştır

IUlusal Mimarlık akımının örneklerinden olan bu iki katlı yapının içi, iki kat boyunca yükselen ortadaki meclis salonunun üç kenarında yer almaktadır Selçuklu ve Osmanlı dönemi süslemelerinin yer aldığı tavanı, taç kapı, kemer, saçaklar ve çinilerin kullanıldığı bina döneminin mimari özelliklerini taşımaktadır

Müzede, Cumhuriyet tarihi, Meclis tarihi, Atatürk devrimleri ve ilkeleri fotoğraflarla ve döneme ait objeler eşliğinde sergilenmektedir Meclis Toplantı Salonu’nda ise Atatürk’ün “Nutuk”unun okunduğu (15-20 Ekim 1927) doğal ortam balmumu heykellerle canlandırılmıştır Ayrıca IICumhurbaşkanı İsmet İnönü’ye ve IIICumhurbaşkanı Celal Bayar’a ait eşya ve fotoğraflar ile Cumhuriyetin ilanından günümüze değin tedavüle çıkan kağıt ve madeni paralar, pullar, hatıra paralar ve madalyalar sergilenmektedir

IITürkiye Büyük Millet meclisi Binası
Cumhuriyet caddesi No: 22 Ulus
Tel: (0312) 310 53 61
Fax: (0312) 311 04 73


Alagöz Karargâh Müzesi

Ankara Polatlı, Alagöz Köyü’nde bulunan, Atatürk’ün Sakarya Savaşı’nı idare ettiği Çiftlik evidir Bina evin sahibi Türkoğlu ailesi tarafından 1965 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’na devredilmiştir Anıtkabir Müze Müdürlüğü tarafından düzenlenerek 10 Kasım 1968 tarihinde müze olarak hizmete açılmıştır Daha sonra 1982’de Genel Kurmay Başkanlığı’na bağlı Anıtkabir Komutanlığı’na devredilmiştir 1983 yılından bu yana Karargâh Müzesi olarak hizmet vermektedir


Anıtkabir Atatürk Müzesi

Anıtkabir, ProfDrEmin Onat ve DoçDrOrhan Arden’in eseri olup, Türk Mimarlığında IIUlusal Mimarlık akımı özelliklerini taşımaktadır 1941 yılında düzenlenen Anıtkabir Serbest Proje Yarışması ile elde edilen projenin yapımına, 9 Ekim 1944 tarihinde başlanmış ve dokuz yılda tamamlanmıştır

Anıtkabir, Anıt Bloku ve Barış Parkı olarak iki kısımda yapılmış, Anıt Bloku Aslanlı Yol, Tören meydanı ve Mozole bölümlerinden oluşmaktadır Barış Parkı’nda ise Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden ve yabancı ülkelerden getirilen fidanlarla 104 ayrı türden yaklaşık 48500 adet süs ağacı ve süs bitkisi bulunmaktadır

Anıtkabir yapı topluluğu içerisinde, simetrik olarak yerleştirilmiş on adet kule bulunmaktadır Bunlar; İstiklal, Hürriyet, Mehmetçik, Zafer, Barış, 23 Nisan, Misak-ı Milli, İnkılap, Cumhuriyet, Müdafa-i Hukuk kuleleridir

Anıtkabir Proje Yarışması şartlarına uygun olarak, Misak-ı Milli ve İnkılap Kuleleri arasındaki bölüm müze olarak belirlenmiş ve 21 Haziran 1960’ta Anıtkabir Atatürk Müzesi açılmıştır Müzede Atatürk’ün kullandığı eşyalar, kendisine armağan edilen eşyalar ve giysiler teşhir edilmektedir Müzede ayrıca Atatürk’ün madalya ve nişanları ile manevi çocuklarından Afet İnan’ın, Rukiye Erkin, Sabiha Gökçen’in müzeye armağan ettikleri Atatürk’e ait eşyalar sergilenmektedir

Anıt Caddesi, Tandoğan
Tel: (0312) 231 79 75
Fax: (0312) 231 53 80


Devlet Resim ve Heykel Müzesi

Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi, Mimar Arif Hikmet Koyunoğlu (1888-1982) tarafından Neo-Klasik üslupta 1927 yılında yapılmıştır Kültür Bakanlığı’na Resim ve Heykel Müzesi olmak üzere 1976 yılında devredilmiştir Bu arada Arif Hikmet Koyunoğlu’nun gözetiminde Mimar Abdurrahman Hancı’nın projesine göre müze olarak düzenlenmiş ve restore edilmiştir

Müze, Türk resim sanatı eserlerini oluşturan koleksiyonlardan meydana gelmiştir Başlangıçta kamu kurum ve kuruluşlarındaki eski resimler toplanmış, ardından Devlet Resim ve Heykel sergilerinde ödül kazanmış yapıtlar, resimler ve heykeller müze koleksiyonlarına katılmıştır

Müzede üç güzel sanatlar galerisi, resim heykel ve seramik atölyeleri ile bir de restorasyon atölyesi bulunmaktadır Eserler altı salonda teşhir edilmektedir Ayrıca uzmanlık alanında kitapları oluşturan kütüphane, Şark salonu, tiyatro-konser salonu, kafeterya, depolar ve yönetim birimi müze kapsamındadır

Müzedeki galerilerde her yıl ulusal ve uluslar arası düzeyde sergiler açılmaktadır Bunların başında Asya-Avrupa Bienali Sergisi, Uluslar arası Sedat Simavi Karikatür Yarışması Sergisi, Kültür Bakanlığı’nın diğer devletlerin kültürel anlaşması ile açılan yabancı sanatçı sergileri de müzenin çalışma kapsamı içerisindedir Bunun yanı sıra müze atölyelerinde halka yönelik kurslar düzenlenmekte, Ankara Devlet Opera ve Balesi burada her hafta gösteri düzenlemekte, Kültür Bakanlığı’nın özel sanat toplulukları, konserleri, film ve halk dansları gösterileri ile konferanslar düzenlenmektedir


Opera Karşısı, Talat Paşa Bulvarı, Ulus
Tel: (0312) 310 20 94- 310 20 95


Şefik Bursalı Evi

Cumhuriyet dönemi Türk resim sanatının öncülerinden Şefik Bursalı’nın (1903-1990) Ankara’da yaşamış olduğu ev Kültür Bakanlığı tarafından kamulaştırılmış ve müzeye dönüştürülmüştür Müzede Şefik Bursalı’nın yapmış olduğu eserlerden örnekler, kişisel eşyaları, fotoğrafları ve çeşitli anılarını içeren belgeler sergilenmektedir

Ahmet Mithat Efendi Sokak No36/3 Çankaya


Ankara Etnoğrafya Müzesi

Mimar Arif Hikmet Koyunoğlu tarafından 1927’de ziyarete açılan müzede başlangıçta 1924 ve 1925 yıllarında Türkiye genelinde toplanan eserler sergilenmektedir

Etnoğrafya Müzesi’nin yapımına 1925 yılında milli müze kurma düşüncesi ile başlanmış, iki yılda inşaat tamamlanmıştır Müzenin girişindeki büyük salon Şeref Holü’dür Atatürk’ün ölümünden sonra naşı 1953 yılında Anıtkabir’e nakledilinceye kadar burada gömülmüştür Büyük bir mermer levha üzerindeki yazıt da bunu belirtmektedir

Müze bölümlerinde Selçuklular döneminden başlayarak folklora kadar her çeşit Türk eseri koleksiyonlar halinde sergilenmektedir Çeşitli yöresel giysiler, süs takılar, başlıklar, nakış işlemeleri ile Türk folklorunun bir bölümü burada sergilenmektedir Ayrıca Uşak, Gördes, Bergama, Kula, Milas, Ladik, Karaman, Niğde, Kırşehir yörelerine ait halı ve kilimler müzenin dokuma bölümünü meydana getirmektedir Bunların yanı sıra XVyüzyıldan başlayarak günümüze kadar uzanan Türk maden sanatı eserleri de ayrı bir bölümdedir Burada Memluklu kazanları, Osmanlı şerbet kazanları, güğümler, leğenler, siniler, kahve tepsileri, sahanlar, taslar, mum makasları, gülaptanlar koleksiyonlar halinde bir araya getirilmiştir Osmanlı döneminde kullanılan yay ve oklardan, çakmaklı tabancalardan, tüfeklerden, kılıçlardan ve yatağanlardan oluşan Silah Seksiyonu da kronolojik olarak sergilenmiştir

Müzenin bir diğer önemli bölümü de Ankara başta olmak üzere Anadolu’nun bir çok yerinden getirilen ahşap eserlerdir Burada Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı döneminde uygulanmış oyma, kazıma, kündekâri, kakma tekniğindeki ahşap eserler; özellikle ahşap minber, mihrap, kapı, rahle, pencere ve dolap kapları, cüz muhafazaları bulunmaktadır Bunların arasında Selçuklu Sultanı IIKeyhüsrev’in tahtı (XIIyüzyıl), Ahi Şerafettin’in sandukası (XIVyüzyıl), Ürgüp Damsa Köyü’ndeki Taşkın Paşa Camisinin mihrabı (XIIyüzyıl), Siirt Ulu Cami Minberi (XIIyüzyıl), Merzifon Çelebi Sultan Medresesi kapısı (XVyüzyıl) en ilginç ahşap eserlerdir Bunların yanı sıra müzede, cam eserler, eski yazmalar, antika mobilyalar, Türk evi odaları, işlemeli tavanlar, ocaklar, dolaplar da sergilenmektedir


Talat Paşa Bulvarı
Tel: (0312) 311 30 07


Tabiat Tarihi Müzesi



Müzede Maden tetkik Arama Enstitüsünün yapmış olduğu jeolojik, minerolojik ve paleontolojik araştırma ve çalışmalara yer verilmiştir Ayrıca yer bilim fakültelerinin yapmış olduğu bilimsel ve teknik araştırmalar, materyaller müzede bulunmaktadır

Müzedeki başlıca eserler arasında Fransa Tabiat Tarihi Müzesi’nin armağanı, 15 milyon yıl önce Fransa’da yaşamış ilk fil örneği olan Trilophodon angustidesin fosil iskelet kalıbı, Ankara civarında 193 milyon yıl önce yaşamış 1,5 m çapındaki dev mürekkep balığı fosili, 25 bin yıl önce batı Anadolu’da yaşamış insanların ayak izleri fosilleri, Türkiye’de bulunan değerli ve az değerli taş örnekleri, Sivas-Yıldızeli’ne düşen meteorit parçası ve Ay’dan getirilen aytaşı bulunmaktadır Müze, üniversiteler ve yer bilimleri ile ilgili tüm kuruluşların bilimsel ve teknik çalışmalarına, ortaöğretim kurumlarına, teknik ve bilimsel materyal temin edilmesinde yardımcı olmaktadır


Eskişehir Yolu Balgat
Tel: (0312) 287 34 30-287 10 25-287 10 29


Gordion Müzesi



Müzede Eski Tunç, Hitit, ithal Yunan seramikleri, Helenistik ve Roma dönemi eserleri koleksiyonları yer almaktadır Ayrıca Gordion’da ele geçirilen mühür ve sikke koleksiyonları da bu müzede sergilenmektedir Kayabaşı Köyü temel kazısında ortaya çıkarılan Roma dönemine ait mozaik ile bir Galat mezarı müze bahçesinde sergilenmektedir

Son yıllardaki ziyaretçi artışından ötürü müzeye yeni depo binası, ek teşhir salonu, laboratuar, görüntü ve bilgilendirme salonu ile yeni açık hava teşhir salonu eklenmiştir


Yassıhöyük Köyü, Polatlı
Tel: (0312) 638 22 73


Eğit-Der Eğitim Müzesi

Eğit-Der Eğitim Müzesi, 17 Nisan 1995 tarihinde, eğitimle ilgili düşünce ürünlerini, belgelerini derlemek, kalıcılığını sağlamak, bütün bunları öğrencilerin, eğitimcilerin, araştırmacıların ve bilim adamlarının görüşlerine sunmak amacı ile hizmete açılmıştır Bir diğer amacı da eğitimle ilgili yapıt ve nesnelerin korunması ve değerlendirilmesi alışkanlığının kazandırılmasına yardımcı olmaktır

Müzede çeşitli eğitim araçlarının yanı sıra, Osmanlı döneminden günümüze kadar yazılmış Osmanlıca ve Türkçe kitap, dergi, gazete, atlas ve öğretmen örgütlenmesi ile ilgili olan çeşitli basılı malzemeler sergilenmektedir Ayrıca Mehmet Yiğit, Cahit Külebi, Rauf İnan, Hüsnü Cırıltı, Mahmut Makal, Talip Apaydın gibi iz bırakan eğitimcilerin kendi görüntüleri ve ses kayıtlarının yanı sıra Türkiye’nin bugünkü eğitim durumu, geleceğe ait önerileri içeren video kayıtları, 1940’lı yıllarda Köy Enstitüleri’ndeki koro bantları ve taş plak, eğitimci ve öğrenci etkinliklerini gösteren fotoğraflar sergilenmektedir

Sokollu Mehmet paşa Cad 105/3 Dikmen
Tel: (0312) 480 75 64


Oyuncak Müzesi

Oyuncak Müzesi, 20 Nisan 1920’de kaybolmakta olan oyuncakları korumak amacı ile açılmıştır Müze aynı zamanda araştırma ve eğitim merkezi olarak da hizmet vermekte, oyuncağın ülkemizdeki tarihsel gelişimini, oyuncaklar aracılığı ile sanayi, kültür ve eğitim tarihi araştırmaları yapılmaktadır Bunların yanı sıra geleneksel, fabrikasyon, yabancı oyuncak ve antik oyuncaklar olarak sınıflandırılmış bin beş yüzün üzerinde oyuncak bulunmaktadır

Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Cebeci
Tel: (0312) 363 33 50


Atatürk Orman Çiftliği Atatürk Evi ve Müzesi

Atatürk Orman Çiftliği’nde, Selanik’te Atatürk’ün doğduğu ve çocukluğunu geçirdiği evin bir benzeri yapılmış, 10 Kasım 1981’de de müze olarak ziyarete açılmıştır

Atatürk Evi üç katlı olup, zemin katında kiler, mutfak, hizmetçi odası ve sofa; birinci katta geniş bir sofanın çevresinde annesi Zübeyde Hanım’ın odası, bir misafir odası ve mutfak; ikinci katta da yine geniş bir sofanın çevresinde Atatürk’ün çalışma odası, yatak odası ve banyosu ile bir de balkonu bulunmaktadır Evin bu katındaki müze odasında Atatürk’ün yaşamından alınmış fotoğraflar, vesikalar, belgeler ile kullandığı bazı eşyalar sergilenmektedir

Atatürk Orman Çiftliği, Gazi Mahallesi
Tel: (0312) 211 01 70-285 01 71


Hava Müzesi (Etimesgut)

Türkiye Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı olan Hava Müzesi, havacılık tarihinin tanıtılması amacı ile kurulmuştur Müzede Türk ve dünya havacılığı ile ilgili gelişmeler kronolojik olarak belgeler, maketler ve fotoğraflar ile sergilenmiştir Ayrıca ilk uçaklar da bu müzede yer almaktadır Cumhuriyet dönemi pilot giysileri, uçuş ekipmanları da sergilenmektedir Müzede, Türkiye’nin ilk kadın pilotu Sabiha Gökçen’e ait özel bir köşe de bulunmaktadır

Müze 18 Eylül 1998 tarihinde açılmıştır

Etimesgut
Tel: (0312) 244 85 50-4059
Fax (0312) 245 07 57


Mehmet Akif Ersoy Evi

ITürkiye Büyük Millet Meclisi Mebusu iken Mehmet Akif Ersoy’a tahsis edilen bu ev, 30 Ekim 1949 tarihinde Şehir meclisi kararı ile “Mehmet Akif Ersoy Evi” adı altında müze olarak hizmete açılmıştır

İki katlı ahşap bir Ankara evi olan bina, yüksek avlu duvarları ile çevrilidir Ortasında kalem işleri ile süslü altıgen göbekli yöresel Ankara tavanı binanın en güzel ve gösterişli yeridirMüzede Mehmet Akif Ersoy’a ait gözlük, tespih, cep saati, tüfek ve şairin yüz kalıbı ile çeşitli fotoğraflar bulunmaktadır

Hacettepe Üniversitesi Merkez Kampüsü, Sıhhıye
Tel : (0312) 311 29 52




Meteoroloji Müzesi

Sanatoryum Caddesi’nde bulunan müze, Kurtuluş Savaşı sırasında Genel Kurmay Başkanlığı olarak kullanılan tarihi bir binada yer almaktadır Müze iki bölümden oluşmaktadır Birinci bölüm, Atatürk’ün kaldığı ve Kurtuluş Savaşı’nda askeri plânları hazırladığı “Atatürk Odası”, ikinci bölümde ise meteorolojik parametrelerin ölçümünde kullanılan alet ve cihazlar sergilenmektedir

Müze, meteorolojik alet ve cihazların zaman içerisinde teknolojik gelişmeye paralel olarak değişimini yansıtan bir biçimde düzenlenmiştir Ayrıca eski Türkçe ile kayıtları yapılan rasatlar da bu müzede sergilenmektedir

Sanatoryum caddesi, Kalaba
Tel: (312) 302 24 19-22


Milli Mücadelede Atatürk Konutu ve Vagonu

Eski adı ile Direksiyon Binası olarak bilinen yapı, Anadolu-Bağdat demiryolunun yapımı sırasında, 1890 yılında Almanlar tarafından yapılmıştır 24 Aralık 1964’te, Atatürk’ün anısını yaşatmak amacı ile müze olarak düzenlenerek ziyarete açılmıştır

Özgün kilit kemerli, köşeleri taş dekorlu ve ahşap çatı saçaklı taş bina, iki katlıdır Müzenin ikinci katında Atatürk’ün kabul odası, çalışma odası, yatak odası ve banyosu bulunmaktadır Atatürk’e ait özel eşyalarla o günün özelliklerini taşıyan mobilyalar olduğu gibi korunmaktadır

Binanın alt katı Demiryolları Müzesi olarak düzenlenmiş olup beş bölümden oluşmaktadır Bu müzede , 1856 yılından günümüze, demiryolları ile ilgili belgeler, hatıra madalyaları, o dönemde kullanılan makaslar, ray örnekleri, yemekli ve yataklı vagonlarda kullanılmış olan gümüş servis takımları gibi eşyalar sergilenmektedir Ayrıca Osmanlı döneminde kullanılan mühür, diploma, kimlik kartları, biletler, TCDD’nin tren işletmeciliğinde kullandığı lokomotif plâkaları, haberleşmelerde kullanılan telefon ve telgraf makineleri sergilenmektedir

Alman Demiryolları İdaresi tarafından TCDD ilk Genel Müdürü Behiç Erkin’e armağan edilen buharlı lokomotif maketi, Sultan Abdülaziz’e İngiliz hükümeti tarafından armağan edilen altın kaplama minyatür vagon, Sultanın özel vagonunda kullandığı sedef kakmalı çalışma masası, duvar saatleri ve 1925 yılında Atatürk’ün Samsun-Çarşamba demiryolu hattının temel atma töreninde kullandığı kazma, kürek müzenin en önemli eserleri arasında yer almaktadır Atatürk’ün 1935-1938 yılları arasında yurt gezilerinde kullandığı özel vagonu da müzenin yanında raylar üzerinde sergilenmektedir

TCDD Genel Müdürlüğü Binası, Gar
Tel: (0312) 309 05 15/4084


Pembe Köşk Müzesi

Türkiye Cumhuriyeti’nin İkinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün Çankaya’da, 1924’te satın aldığı ve Pembe Köşk olarak bilinen bağ evi, İnönü Vakfı tarafından Müze-Ev olarak düzenlenerek ziyarete açılmıştır

Atatürk’ün başkanlığında birçok toplantıya ev sahipliği yapan, ilk konserler, ilk sergiler, ilk ilmi toplantılar, satranç ve bilardo, ata binme, engel atlama yarışmaları, Ankara’nın iklimine uygun çiçek ve ağaç yetiştirme denemelerinin yapıldığı Pembe Köşk, İsmet İnönü’nün hayatının çeşitli dönemlerini yansıtan eserlerle Müze-Ev olarak düzenlenmiştir

Kurtuluş Savaşı dönemini yansıtan birinci salonda, İsmet İnönü’nün savaşlarda kazandığı madalyalar, Atatürk ve diğer arkadaşları ile savaşlarda çekilmiş fotoğrafları sergilenmektedir İsmet İnönü’nün eşi Mevhibe Hanım’ın konuklarını kabul ettiği ikinci salonda ise Atatürk’ün İsmet Paşa’ya imzaladığı bir portresi, çeşitli aile tablo ve fotoğrafları, Namık İsmail ve Şevket Dağ’ın iki tablosu ile Rus ve Alman ressamların peyzajları yer almaktadır

Atatürk’ün isteği üzerine 22 Şubat 1927’de Ankara’nın ilk balosunun verildiği salondaki vitrinlerde İsmet İnönü’nün bilardo masası, binici kıyafetleri, kamçıları, çizme eğerleri ile Mevhibe Hanım’ın 1916’dan itibaren giydiği elbiseler, çocuklarının beşik ve bebeklik eşyaları ile oyuncakları yer almaktadır

Şehit Ersan Caddesi No:14, Çankaya
Tel: (0312) 428 18 41-427 15 26


Orta Doğu Teknik Üniversitesi Müzesi

Orta Doğu teknik Üniversitesi kampusünde 1969 yılında açılmıştır Bu müzede, 1964-1966 yıllarında Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) yerleşkesi içerisinde yapılan Yalıncak ve Koçumbeli kazıları ile 1967-1968 yıllarında Orta Doğu teknik Üniversitesi tarafından yürütülen Ankara Ovası Frig tümülüsleri kazılarında ele geçen eserler sergilenmektedir

Müzenin giriş katında sergi salonu, ofisler, depo ve servis mekânları bulunmaktadır Sergi salonunda ODTÜ Müze ve Arkeoloji Araştırma Merkezi’nin kazı çalışmaları tanıtılmaktadır Ayrıca burada etnografik eserlerden oluşan küçük bir koleksiyon da bulunmaktadır MÖVIIyüzyıldan günümüze kadar gelen sürekli yerleşimi sergileyen Yalıncak buluntuları yer almaktadır Bu eserlerden en ilginci Roma dönemine tarihlenen üst kısmı bronz çift başlı aslan biçimli anahtardır

Müzenin birinci katında, Frig tümülüsleri kazı buluntuları ile, Frig mezar yapım tekniği ve ölü gömme geleneği canlı bir biçimde anlatılmaktadır Müzede sergilenen en zengin koleksiyon ise Frig metal işçiliğini en iyi şekilde ortaya koyan kap, kacak ve kazanlardır

ODTÜ Kampusü, Eskişehir Yolu
Tel: (0312) 210 22 09 / 210 42 31-32


TC Ziraat Bankası Müzesi

CZiraat Bankası Genel Müdürlük binası, İtalyan Mimar Guiliano Mongeri tarafından 1926-1929 yıllarında yapılmıştır Bina, bankanın 118 kuruluş yıldönümünde, 20 Kasım 1981’de müze olarak düzenlenerek hizmete açılmış olup, Türkiye’nin ilk banka müzesidir

TCZiraat Bankası Müzesi koleksiyonları arasında; Mithat paşa’nın Memleket sandıkları’nın kurulması için sadaret Makamı’na yazdığı mektuplar, Memleket sandıkları’ndan Ziraat Bankası’na geçiş Nizamnamesi, Emniyet Sandığı’nın kuruluşunda yazılan mektup ve belgelerle Şûra Devlet Reisi Mithat Paşa’ya ait 1Nolu hesap sayfası bulunmaktadır 1863-1867 yıllarında açılan Şarköy ve Tavas Memleket sandıkları’nda kullanılmış standart ölçü ve şekle göre yapılmış bölmeli sandıklar, 1889 yılında Sivrihisar Sandığı’nın açılışından itibaren kullanılan mıhlı para kasası ve Bergama Şubesi’nden gelen demir kasa da bu müzede teşhir edilmektedir Ayrıca tarihi değer taşıyan teftiş defterleri, imza sirküleri, bugünkü fotokopinin yerini tutan haberleşme kopya defterleri, tasarruf ve tevdiat hesabı cüzdan örnekleri, makbuzlar ve fiş dip koçanları gibi örnekler sergilenmektedir

Bunların yanı sıra müzede, banka binası için 1928’de özel olarak yapılan İbrahim Çallı’nın “Harman” ve Namık İsmail’in “Gazi Mustafa Kemal Çiftçiler Arasında” isimli yağlıboya tabloları yer almaktadır

TCZiraat Bankası Genel Müdürlük Binası Şeref Salonu Ulus
Tel: (0312) 229 68 41


Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu Müzesi

Cumhuriyet döneminde çocuklara ve ailelere bakım, eğitim, sağlık ve kültür hizmetleri sunan ilk kurum olan Çocuk Esirgeme Kurumu (Himaye-i Etfal Cemiyeti), Kurtuluş savaşı’nda öksüz ve yetim kalan çocukların korunması, bakımının sağlanması, eğitilmesi ve yetiştirilmesi amacıyla 30 Haziran 1921’de Atatürk’ün önderliğinde kurulmuştur

Çocuk esirgeme Kurumu’na ait tarihsel doküman ve malzemenin sergilendiği müze, özellikle çocuklara, gençlere Cumhuriyetin ilk yıllarından günümüze değin süren gelişmeleri sunmak amacı ile kurulmuştur Ayrıca müzenin bir bölümü çocuklara yönelik bir kütüphane ve kültür merkezi olarak hizmet vermektedir

İstiklal Mahallesi Çocuk Sarayı Mevkii, Altındağ


TCDD Müzesi ve Sanat Galerisi

Ankara Gaz kompleksi içerisinde “Ankara Oteli” adı ile 1924 yılında yapılan, ancak demiryolu idari binası olarak kullanılan iki katlı taş bina, 1990 yılında restore edilmiş ve giriş katı Sanat galerisi, ikinci katı da Demiryolları Müzesi olarak ziyarete açılmıştır

Sanat Galerisi’nde belirli aralıklarla ulusal ve uluslar arası çeşitli sergiler düzenlenmektedir Geniş sofaya açılan yüksek tavanlı büyük salon ile sekiz farklı büyüklükte odadan oluşan müzede ise; geçen yüzyıldan günümüze değin trenin serüveni grafik illüstrasyonlarla gösterilmekte, demiryollarında kullanılan her tür teknik ve etnolojik malzeme de tarihi gelişimi içerisinde sergilenmektedir Müzede sergilenen semaverler, pirinç yazı takımları, ahşap sedefli mobilyalar, biletler, sağlık malzemeleri, yol ölçüm aletleri, madalyalar, şiltler ve özgün buharlı lokomotif plakaları TCDD bünyesinden temin edilmiştir

TCDD Gar Alanı
Tel: (0312) 309 05 15/4094


TRT Müzesi

TRT Müzesi, 22 Ağustos 1994’te Türkiye’de radyo ve televizyon yayıncılığının öncüsü olan TRT her türlü belge, görsel, işitsel materyali bir araya toplamış ve ulusal yayıncılığımızın geçmişini belge ve kanıtlarla gelecek kuşaklara tanıtmak amacı ile açılmıştır

Müzede Ankara, İstanbul ve İzmir Radyolarında kullanılmış olan ses teçhizatı ile “Radyo ve Gösterim Stüdyoları” oluşturulmuş, ayrıca iki renkli televizyon yayınlarında kullanılan cihazlardan da bir “Televizyon Stüdyosu” kurulmuş ve halkın ziyaretine açılmıştır

TRT Oran Sitesi, Oran Yolu
Tel : (0312) 490 43 00

Ankara ITBMM Binası


İttihat ve Terakki Cemiyeti Kulübü için 1915 yılında yapımına başlanmış, 1920 yılına kadar binanın üstü açık olarak kalmıştır

Cumhuriyetin kuruluş yıllarında üzeri kiremitle örtülmüş, 23 Nisan 1920’de ilk kez TBMM bu binada çalışmalarına başlamıştır 15 Ekim 1925’e kadar 5,5 yıl Meclis binası olarak kullanılmıştır 5 Kasım 1925’te Atatürk’ün bir nutku ile Ankara Hukuk Fakültesi ilk defa burada açılmıştır Uzun yıllar Hukuk Fakültesi olarak bu binadan yararlanılmış, ardından Cumhuriyet Halk Partisi Genel Merkezi olarak 1952 yılına kadar kullanılmıştır Cumhuriyet Halk Partisi’nin buradan ayrılmasından sonra dokuz yıl terkedilmiş, bina Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne devredilerek 23 Nisan 1961’de Meclis Müzesi olarak ziyarete açılmıştır

Bina Ankara taşından iki katlı olarak yapılmıştır Üzeri geniş saçaklı bir çatı ile örtülmüştür Yer yer çıkıntılı dikdörtgen planlı olup, içerisi Neo-Klasik üslupta pencerelerle aydınlatılmıştır İçerisinde geniş bir toplantı odası, bunun çevresinde ve ikinci katta değişik ölçüde odalar bulunmaktadır

Ankara Bedestenleri

Mahmutpaşa Bedesteni

Bedestenin etrafındaki 102 dükkandan oluşan arastası ile birlikte XVyüzyılda yapılmış büyük bir ticaret merkezidir

Dikdörtgen plânlı bedestenin ortasında tek sıra halinde dizilmiş dört büyük ayak ile üzerini örten on kubbeyi taşımaktadır Duvarlarında moloz taş ve kesme taş birlikte kullanılmış, kemer ve tonozlar tuğladan dıştan derzli, içten de sıvalı bir mimari yapı özelliği göstermektedir Bedestenin duvarları oldukça yüksek olup, yanındaki arastanın yüksekliği bu duvarların yarısına kadar erişebilmektedir

Arastanın güney cephesi boyunca uzanan alt katı meyilli bir arazi üzerinde olduğundan iç ve dışta merdivenler bulunmaktadır Arastanın köşesindeki kapı Kurşunlu Han, Arasta ve Bedesten ile olan bağlantıyı sağlamaktadır Bedestenin batı cephesinin ortasında yüksek, sivri kemerli bir kapısı bulunmaktadır Beyaz taştan yapılmış olan bu kapının yerine, kuzey cepheye renkli taşlardan basık kemerli bir kapı daha geç dönemlerde yapılmıştır

Arasta’nın güneyindeki bodrumun üzeri kesme taş kaplıdır Batıdaki ana girişin dışında ortada iki küçük kapısı daha bulunmaktadır Üzeri beşik tonozlarla örtülü olup, iç mekân dokuz büyük, dokuz da küçük pencere ile aydınlatılmıştır Ayrıca dış cephelerdeki sağır kemerler cepheye hareketlilik kazandırmıştır

Bedestenin duvarlarında yuvarlak kemerli pencereler sıralanmıştır Üst örtüsü Arasta ile birlikte kurşun kaplıdır Bedesteni örten on kubbeden ortadaki ikisi sekiz dilimli olup, kubbe geçişi Türk üçgenleri ile, diğer ikisi pandantifle sağlanmıştır Burada kubbeyi taşıyan kemerler demir gergilerle kuvvetlendirilmiştir

Mahmut Paşa’nın vakfiyesinden öğrenildiğine göre, bedesten ve hanın geliri İstanbul’daki Mahmutpaşa Camisi’ne vakfedilmiştir

Bedesten Kurşunlu Han ile birlikte 1881 yılında bir yangın geçirmiş, Ankara belediyesi’nin düzenlediği 1901 tarihli onarım keşfi uygulanamamıştır Cumhuriyet döneminde, 1933 yılında Bedesten Kurşunlu han ile birlikte onarılmış ve Ankara Arkeoloji Müzesi (Anadolu Medeniyetleri Müzesi) olarak kullanılacağından içerisinde birçok değişiklik yapılmıştır