Esmaül Hüsna Anlamları Ve Duaları |
08-03-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Esmaül Hüsna Anlamları Ve DualarıEsselamun aleykum ve rahmetullahi ve berekatuhu Bismillahirrahmanirrahim / بِسْــــــــــــــــــمِ اﷲِالرَّحْمَنِ Esmaü'l Hüsna Anlamları ve Duaları Aziz Aziz : İzzet, azamet sahibi; her işte galip Al-'Aziz : The Victorious who prevails, and can never be conquered Cenab-ı Hak buyuruyor: "O, üstün ve güçlü olandir, hüküm ve hikmet sahibidir" (İbrahim,4) Kur'an-ı Kerim'de doksanbir yerde geçmektedir Fakat hiç bir yerde tek başına zikredilmemiş; daima Esma-i Hüsna'dan diğer bir isimle beraber varid olmuştur Allah'ın 'Aziz' sıfatı, O'nun hiçbir zaman mağlup edilemeyeceğini, her zaman galip olanın Kendisi olduğunu ifade eder Allah kainatta mutlak kuvvet sahibidir ve O'ndan üstün hiçbir güç yoktur O hiç bir şekilde ve surette asla yenilgiye uğramayan, her şeye gücü yetendir O, haksızlık yapılamayacak kadar güçlüdür O en üstündür, en yücedir, şeref ve izzet sahibidir Gayet izzetli, onurlu ve şanlıdır Hiçbir şekilde mağlup edilmez, her işinde gâlibdir Yahut eşi benzeri yoktur ve gayet yüksektir Yani, "Hiçbir şey O'nun dengi olmamıştır" (İhlâs, 112/4) âyetinde ifade edildiği gibidir Yahut dilediğini yapan yani (Hûd, 11/108) Bununla beraber alçaklığı, ahlâksızlığı, küfür, zulüm, fesad, isyan ve küfran gibi fenalıkları sevmez O'nun gücünü bilmek, O'nu hatırdan çıkartmamak, günahlardan uzaklaşmayı, yararlı işlerle meşgul olmayı sağlar Mutlak Hâkimin Allah'tır Sevk ve idare O'nun elindedir O'nun koruma ve himayesi olmadan korunulamaz O'nun yardımı olmadan başarılı olunamaz Acizliğini samimiyetle kabul etmek, Allah'ın izzetini müşahede etmeyi sağlar "Yâ Âzizü" Her kim bu ismi kırk gün sabah namazından sonra 40 kere okursa Cenab-ı Hak hazretleri onu hiç kimseye muhtaç eylemez (3) Müheymin Müheymin : Gözetici ve koruyucu Al-Muhaymin : The Guardian who watches over and protects all things Cenab-ı Hak buyuruyor: "O Allah ki, O'ndan başka İlah yoktur Meliktir; Kuddûstur; Selamdır; Mü'mindir; Müheymindir; Azizdir; Cebbardır; Mütekebbirdir Allah, (müşriklerin) şirk koştuklarından çok Yücedir" (Haşr, 23) Görüp gözeten, her şeye şahid olan koruyan ve bekçilik eden de O'dur Müheymin kelimesinin aslı "Müeymin"dir Kolaylık için kelimedeki hemze harfi "ha" harfine dönüştürülmüştür Arap dilinde bu tür dönüşümler vardır (2) Müheymin, doğrulayıcı, tasdik edici ve güvenilir anlamındadır Kur'an, kendisinden önceki kitapları doğrulayan bir kitaptır (2) Tüm evrenin kusursuz bir düzen içerisinde var olmasını sağlayan fizik yasaları, onları meydana getiren Allah'ın, kulları üzerindeki İlahi korumasına da en güzel delilleri oluştururlar İnsanların çoğunluğunun doğal karşıladığı pek çok özellik asıl olarak Allah'ın kullarına olan merhametine ve İlahi korumasına işaret eder Çünkü düzeni ve birliği sağlayan yüzlerce fizik yasasının şu an oldukları şekilleriyle var olmaları için hiçbir zorlayıcı neden yoktur Allah koruyucuların en hayırlısıdır (4) "El Müheymin" Her kim bunu yazıp üzerinde bulundurursa bütn malı ve rızkı Hak tealanın hıfzında ve emanında olur Yine demişleerdir ki, bir kimse gusül eyleyip bu ismi 100 kere okusa o kimsenin dışı parlak ve nurlu olur (3) Mümin Mü'min : Gönüllere iman veren, kendisine güvenenlere emniyet sağlayan ve ferahlık bahşeden Al-Mu'min : The Inspirer of Faith who awakes the light of faith in our hearts Cenab-ı Hak buyuruyor: "O Allah ki, O'ndan başka İlah yoktur Meliktir; Kuddûstur; Selam'ır; Mü'mindir; Müheymindir; Azizdir; Cebbardır; Mütekebbirdir Allah, (müşriklerin) şirk koştuklarından çok Yücedir" (Haşr, 23) Bunun kısaca manası inanan demektir Fakat bu mana biz kullar içindir Allah için olan mana yukarıdaki manadır Mümin ismi kulun en seçkin ve en şümullu ismidir Cenab-ı Hak kulunu o kadar seviyor ki, kendine mahsus olan özel ismi kuluna vermiştir Tam anlamıyla müminlik sıfatlarını taşıyan insan için dünyada ve ahirette sıkıntı yoktur Sırat köprüsünden geçerken, cehennem seslenerek: "Geç ey mümin, zira senin nurun benim narımı söndürüyor" diyecek Müminin derecesi bu kadar yüksek olacaktır (4) Allah, kıyamet günü azap gören mü'minleri cehennemden çıkardıktan sonra onlara derki: "Mü'min benim, sizler de mü'minlersiniz" Allah, sözünün doğru olduğunu ispatlayandır, mü'min kullarını imanlarında yanıltmayan, onları doğru yola çıkarandır, kullarına va'dinde sâdık olandır, insan kalbini şüphe ve tereddütlerden kurtararak imana kavuşturan, kalplere iman bağışlayan; yaratıkların zulümden, muminleri azaptan emin kılan; onların şahitliklerini kabul ve tasdik eden; taahüdlerini mutlaka yerine getirendir İhlasla "Yâ Mü'min" diye bir müslüman bu isme devam etse, küfürden, şirkten, yalandan, insan ve cin şerrinden emin olur Her türlü hastalıktan kurtulur (3) Selam Selam : Kullarına rahmet ve bereket ihsan eden, onları emin kılan As-Salam : The Source of Peace who frees from all danger Cenab-ı Hak buyuruyor: "O Allah ki, O'ndan başka ilah yoktur Melik'tir; Kuddûs'tur; Selam'dır; Mü'min'dir; Müheymin'dir; Aziz'dir; Cebbar'dır; Mütekebbir'dir Allah, (müşriklerin) şirk koştuklarından çok yücedir" (Haşr, 23) Selâmette olan, selâmette kılan 'Selâm' kelimesi Kur'anı Kerimde 33 defa geçer ama bunlardan yalnız bir tanesi (Haşr, 23) Allah'ın ismi olarak geçmektedir Resulullah buyuruyor: "Ey Allah'ım! Sen Selam'sın; Selâm yalnız sendedir Ey ikram ve celâl sahibi olan! Sen ne yücesin" (2) Selâm ismi, Yüce Allah'ın kemalatının tümünün isbatını ve noksan sıfatların tümünün O'ndan uzaklaştırmayı içermektedir Bunun manası şöyledir: "Subhânallahi ve'l-Hamdu lillah" Bu tesbih, yüce Allah'ın Ulûhiyyette ve tazimde tek olduğunu kapsamaktadır Ve aynı şekilde "Lâ ilahe illalahu vallahu ekber" de Ulûhiyyette ve tazimde tek olduğunu kapsamaktadır (3) Her doğan ölüyor, her yeşeren kuruyor, her yapılan yıkılıyor Yaratılanların en değerlisi insan doğuyor, büyüyor, ihtiyarlıyor, hastalanıyor, acıkıyor, uyuyor ve ölüyor 'Selâm' olan Rabbimiz bütün bunlardan salimdir İslâm dinini indirerek selâmet yurdu olan Cennete davet eden, bu dünyada gönüller arasına köprü olan selâmı, nezaket kurallarını öğreten Rabbimiz Mü'minleri Cehennem azabından selâmette kılandır Allah'ın Selam sıfatı aynı zamanda cennete kabul ettiği kullarına selam vermesi anlamına da gelir Cenab-ı Hak: "Çok esirgeyen Rabb'dan onlara bir de sözlü "Selam" (vardır)" (Yasin,58) İşte onlar, sabretmelerine karşılık (cennetin en gözde yerinde) odalarla ödüllendirilirler ve orda esenlik dileği ve selamla karşılanırlar (Furkan, 75) Şeklinde buyurarak cennete giren insanlara sözlü olarak selam vereceğini bildirir Kuşkusuz Allah'ın selamı müminler için olabilecek en büyük müjdedir "Yâ Selâm" Her kim bu ismi 161 kere hasta üzerine okusa o hasta sihhat bulur (4) Kuddus Kuddus : Her türlü eksiklikten münezzeh, pek temiz Al-Quddus : The Pure One who is free from all error Cenab-ı Hak buyuruyor: "Göklerde ve yerde olanların tümü, Melik; Kuddüs; Aziz; Hakim olan Allah'ı tesbih eder " (Cuma,1 ) "O Allah ki, O'ndan başka ilah yoktur Melik'tir; Kuddûs'tur; Selam'dır; Mü'min'dir; Müheymin'dir; Aziz'dir; Cebbar'dır; Mütekebbir'dir Allah, (müşriklerin) şirk kostuklarından çok yücedir" (Haşr, 23) O, zatına yakışmayan her şeyden münezzeh, bütün vasıflarda en mükemmel, tahdid ve tasvire sığmayan, öğülmeye layık kemal, fazilet ve güzellik sıfatları kendinde olandır (4) Kuddus ismi çok temiz ve çok pak manasına geliyor O'nda hiç bir noksanlık bulmak mümkün değildir Kullar hata yapma sıfatına haizdir Fakat Mevla ise hata yapmaktan münezzehtir Çirkin şeylerden uzaktır ve insanlarda beliren bütün beşeri sıfatlardan münezzehtir (5) Allah'ın son derece aciz olarak yarattığı insanlar hata yapar, unutur, yanılır, gaflete düşerler Aynı zamanda hem bedeni, hem ruhi yönden son derece eksiklik ve acz içindedirler Ömürleri boyunca bedenlerine bakmak, yaşayabilmek için ona sürekli ihtimam göstermek zorundadırlar Bedenlerini biraz fazla çalıştırsalar, birkaç gün uykusuz, bir gün susuz bıraksalar son derece aciz bir duruma düşmüş olurlar Ancak herşeyin Yaratıcısı ve 'en güzel isimlerin sahibi' olan Allah elbette tüm eksikliklerden münezzehtir Allah'ın sonsuz gücü, Yüceliği, aklı ve sınırsız ilmi Kuran'da insanlara bildirilmiştir Bir ayette Allah şöyle buyurmaktadır: Allah O'ndan başka ilah yoktur Diridir, kaimdir O'nu uyuklama ve uyku tutmaz Göklerde ve yerde ne varsa hepsi O'nundur İzni olmaksızın O'nun katında şefaatte bulunacak kimdir? O, önlerindekini ve arkalarındakini bilir (Onlar ise) Dilediği kadarının dışında, O'nun ilminden hiçbir şeyi kavrayıp-kuşatamazlar O'nun kürsüsü, bütün gökleri ve yeri kaplayıp-kuşatmıştır Onların korunması O'na güç gelmez O, pek Yücedir, pek büyüktür (Bakarai, 255) (1) Müslüman daima Allah'ı yüceltmeli ve O'nu her türlü noksanlıktan tenzih etmelidir Sonra da bütün haramlardan, mekruhlardan, şüpheli şeylerden ve yararsız mubahlardan kendisini arındırıp temizlemeli ve Mevla'sına ibadet etmekle meşgul olmalıdır Kendisi için yararlı olan ilimleri öğrenmeye ve güzel ahlaki davranışlar kazanmaya çalışmalıdır Beden ve ruhu arındırmanın yolu, Allah'ı tanımak ve yararlı ilimler öğrenip onunla amel etmektir (4) Bir kimse bu ismi her gün 100 kere okusa o kimsenin gönlü kederlerden arınmış ve paklanmış olur (3) Melik Melik : Herşeyin hakimi, bütün kâinatın hükümdarı Al-Malik : The Absolute Ruler who is the Ruler of the entire universe Cenab-ı Hak buyuruyor: "Hak melik olan Allah pek Yücedir, O'ndan başka İlah yoktur; Kerim olan Arş'ın Rabbidir" (Mü'minûn, 116) Melik ismi, gerçek anlamda her yönüyle yalnız Allah içindir Bu sıfat, Allah'ın diğer bütün kemâl sıfatlarının var olmasını zorunlu kılar Melik ya da malik olma, malik olunan şey üzerinde istenildiği biçimde tasarrufta bulunmayı gerektirir Bütün kainat Allah'ın mülküdür ve Allah mülkünde dilediği gibi tasarruf sahibidir İnsan yeryüzünde halife olduğu için, kendisine yeryüzü mülkü üzerinde izafi bir meliklik yetkisi tanınmıştır Herkesin belli bir tasarruf sahası vardır Fakat bu tasarruf, hiç bir zaman mutlak değil, sınırlı ve Allah'ın tanıdığı alanda sadece bir emanettir Allah Teâlâ için insanların meliki denirken, O'nun insanlar üzerinde mutlak tasarruf sahibi olduğu anlatılmak istenir Fakat şirk koşan insanlar, Allah'ın melikliğini yeryüzünde ve dolayısıyla insanlar üzerinde tasarruf sahibi olmak ve yeryüzündeki servetleri, yani mülkü diledikleri gibi kullanmak için gasbetmeğe çalışırlar Tenbih : Kulun mutlak melik olması hiç düşünelemez Çünkü onun her şeyden müstağni olduğu söylenemez Allah'tan başkasına ihtiyacı olmasa bile, mutlaka daima Allah'a muhtaçtır Kullardan gerçek Melik o kişidir ki; Allah'tan başka kimsesi olmaz Allah'tan gayri her şeyden alakasını keser, bununla beraber asker ve halkının kendisine itaat ettiği boyun eğdiği ülkeye sahip olur Nasıl mı? Şöyle: Çünkü onun öz ülkesi kalbi ve kalıbıdır Askerleri ise, gazabı, şehveti, hava hevesidir Halkı ise: dili, gözleri elleri ve sair azalarıdır O, bütün bunlara hakim olup da kendisine boyun eğdirirse, işte kendi iç dünyasında sultanlık derecesine yükselmiş demektir Bir de buna insanlara karşı olan ihtiyaçsızlığı hususu da eklenirse işte yeryüzünün sultanı olmuş demektir "Yâ Mâlik" Bir kimse sabah namazından sonra bunu okumaya devam ederse o kimse dünyalık ve ahiretlik olarak riyasetten emin olur Halkın gözünde hürmetli ve heybetli olur HzHızır aleyhisselamdan nakledildiğine göre bir kimse bir hastanın hatırını sormaya gittiğinde şifa niyetine 112 kere "Allahümme ente'l-melikü'l-hakku'llezi lâ ilâhe illâ ente yâ Allah ve Selâmü ya Kâfi" 3 kere de "Yâ Şifae'l Kulûb" dese o hastanın hastalığı Allah'ın izniyle sıhhate dönüşür (4) Rahim Rahim : Bağışlayıcı ve merhamet edici Ar-Rahim : The All compassionate who acts with extreme kindness Cenab-ı Hak buyuruyor: "O Rahmân'dır ve Rahim'dir" (Fatiha, 3) "O, öyle Allah'tır ki, O'ndan başka tanrı yoktur Görülmeyeni ve görüleni bilendir O, esirgeyendir, bağışlayandır" (Haşr, 22) Cennette bize cemalini Rahim sıfatının tecellisi ile gösterecektir Bu muazzam isminden ve onun tecellisinden iman etmeyen ve imandan mahrum olarak bu dünyadan göçenler istifa edemiyeceklerdir Besmelede ve Fatiha'da her zaman bu isimler sayesinde Cenab-ı Hak'tan rahmet ve merhamet istemekteyiz (5) Kur'an-ı Kerim'in 115 ayetinde büyük çoğunluğu çok bağışlayıcı anlamına gelen "gafur" sıfatı ile birlikte olmak üzere "rahim" sıfatı kullanılmıştır Bu da Cenab-ı Hakk'ın ne kadar bağışlayıcı ve merhametli olduğunu gösterir Dört ayettede "erhamü'r-rahimin (merhametlilerin en merhametlisi)" tamlaması kullanılmıştır Tenbih : Kul gücü yettiği kadar muhtaç durumda olan kimselerin ihtiyacını karşılamalı, yanında ve memleketinde ihtiyacını karşılamadığı hiç bir fakir bırakmamalı Muhtaçların ihtiyaçlarını ya para ile ya da nüfuzu ile veyahut hayra delâlet etmekle, daha olmazsa zengin ve söz sahibi olan kişilere başvurmak suretiyle karşılamalıdır Bu saydıklarımızdan aciz olursa, o zaman ona hayırlı dualar yapmak suretiyle onun hüzün ve kederini paylaşmalıdır (4) Her kimse bu ismi "Yâ Râhim" her farz namazdan sonra 100 kere okursa gaflet ve unutkanlıktan, gönül pekliğinden emin olur Yine demişlerki, bir kimse sabah namazından sonra Rahim ismini yüz kere okursa bütün yaratılanlar o kimseye merhamet eder (2) Rahman Rahman : Esirgeyen, bütün canlılara nimet veren Ar-Rahman : The All- Merciful who wills goodness and mercy for all creatures Cenab-ı Hak buyuruyor: Senden önce gönderdiğimiz elçilerimizden sor: Biz, Rahmanın dışında tapılacak birtakım ilahlar kıldıkmı?" (Zuhruf, 45) Bu sıfat dünyada hem müminlere ve hem de kafirlere şamildir Çünkü Allah dünyada mümine ve kafire rızık veriyor, hiç birisini ayırt etmiyor Rızıkları, ihtiyaçları ve her türlü iyilikleri ihsan husunda rahmetini mahlukatından hiç esirgemeyen anlamında olan Rahman, Rahim isminden daha geniş kapsamlı bir mana ifade eder Rahmân, Yüce Allah'ın hem ismi hem de sıfatıdır Bu isim, Allah lafzına bağlı olarak zikredildiğinde sıfat anlamındadır Ancak Kur'an'da bu şekilde değil, özel isim olarak kullanılmıştır Bu isim sadece Allah'a has özel isimlerden olduğu için daha çok bir isme bağlı olarak değil; yalnız zikredilmesi hoş karşılanmıştır Rahman'ın bu şekilde kullanılması O'nun Rahman sıfatına ters gelmez Çünkü Allah ismi de uluhiyet sıfatına delalet ettiği halde hiç bir zaman başka sına ait bir sıfat olarak zikredilmemiştir Kur'an'ın ilk ayeti olan Besmeledeki Rahman ve Rahim sıfatları arasındaki fark, Allah teala, Dünyanın Rahmanı ve Ahiretin Rahimidir cümlesinde veciz bir şekilde dile getirilmektedir Rahman vasfı gereği Cenab-ı Hakk, dünyada bütün canlılara, mümin-kafir ayırımı yapmaksızın bütün insanlara, şefkat ve merhametle davranmayı kendi nefsine farz kılmıştır Yüce Allah bir kudsi hadiste şöyle buyurur: "Rahmetim gadabımı geçmiştir" Tenbih : Kul, önce Allah'ın gafil kullarına merhamet edip onları olanca güçleriyle onları Allah yoluna vaaz ve nasihat etmek suretiyle çevirmeye çalışmalıdırlar Bu konuda şiddet yolundan ziyade yumuşaklık ve şefkat yollarını tercih etmelidir Asilere de merhamet gözü ile bakmalı, eziyet ve zulüm nazarı ile bakmamalıdır Müminin başlıca gayesi, insanlardan ortaya çıkan her mâsiyet sanki kendi nefsinden ortaya çıkıyormuş gibi, o masiyeti onlardan bertaraf etmeye olanca gücüyle çalışmalı ve bu suretle onları Allah'ın gazabına uğramaktan kurtarmak olmalıdır İhlasla "Yâ Rahman" diye bir müslüman bu isme devam etse, kalbi yumuşar, zalimlerden emin olur, maddi ve manevi nimetlere nâil olur (3) Allah Allah : O'nun zat ve özel ismidir Diğer isimler fiilleri, sıfatları ve tecellileri ile ilgilidir Allah : The one Almighty who alone is worthy of worship Cenab-ı Hak buyuruyor: "İsimlerin en güzeli Allah'ındır Öyleyse O'na bunlarla dua edin" (Araf,180) Kur'an'daki Esma'ül Hüsna'dan ilk inen isimdir Çünkü ilk inen ayet besmeledir Allah'ın doksan dokuz isminin en büyüğüdür Hz Ebu Hüreyre (ra) anlatıyor: Resulullah (sav) buyurdular ki: "Allah'ın doksan dokuz ismi vardır Kim ezberlerse cennete girer Allah tektir, teki sever" (5) Esmâ'ül Hüsna'nın bütün anlamını içinde toplar Yüce Yaratıcı'nın diğer bütün isimlerini kapsar Bu yüzden el-Esmau'l-hüsna olarak bilinen bütün isim ve sıfatlar bu ada yandırılır Bu nedenle "Rahman, Rahim, Aziz, Gaffar, Kahir Allah'ın adlarındandır deriz " Ama Allah, Rahman'ın adlarındandır" demeyiz (1) Allah isimi Kur'an'da 2697 yerde geçmektedir (2) Allah'ın güzel isimleri vardır En güzel isimler O'nundur Gerçi Allah zatında birdir ve zatının ismi Allah'dır Fakat sayı olan bir gibi eşi ve benzeri bulunabilecek şekilde bir birlikle değil, eşi ve benzeri bulunmayan üstün bir birlikle birdir Zatında yalnızca vahid değil, birdir: İlâhî hitapta yer alan "Biz, şehadet ettik, yarattık" gibi çoğul kiplerindeki azamet ve ihtişam, işte ilâhî sıfat ve isimlerin bir araya gelmesinden doğan azamet ve yüceliği dile getirir ki, Allah yüce ismi, bütün bu sıfat ve isimlerin hepsini içine alan bir yüce isimdir Allah ismi, Allah'ın kendisi gibi, eşi ve benzeri olmayan bir isimdir Sıfat ve isimlerin çokluğu, zatın çokluğunu gerektirmeyeceğinden o isim ve sıfatların her biri Allah'ın eşsiz özelliklerinden birine delalet eder Âdem'e öğretilen de isimlerin en güzelleridirEn güzel isimler Allah'a mahsustur Öyleyse ey müminler, O'na o isimlerle dua ediniz, O'nu onlarla çağırınız veya O'nu bu güzel isimlerle adlandırıp anınız Ve O'nun isimlerinde yamukluk edenleri terk ediniz (4) Bu isimle çağrılan bir başka varlık olmamıştır, olmayacaktır da Tenbih : Kul, Allah'a bütün kalbiyle bağlanmalıdır Gözü O'ndan başkasını görmemeli, O'ndan başkasına iltifat eylememeli, O'ndan başka hiç kimseden bir dilekte bulunmamalı, O'ndan başkasından korkmamalıdır (2) İhlasla "Yâ Allah" diye bir müslüman bu isme devam etse, duası kabul olunur Şeytanın şerrinden emin olur Mutluluğa erişir Duası kabul olur Rızkı genişler ve Allah'ın izniyle şifa bulur (2) |
|