Ölüdeniz Yazıtları

ölüdeniz efsanesi - felsefik yazılar1947 de bir Bedevi çoban, Ölü Deniz kenarında otlattığı keçilerinden biri, bir mağaraya girince, onu çıkarak için bir taş atar Kırılan bir küp sesiKüpten, altın değil, bezlere sarılmış kağıt tomarlar çıkar Yazılı kağıtlar 2000 yıldır keşfedilmeyi bekleyen yazılar Ölü Denizin batı yakasına yayılmış bir çok mağara ve harabede binlerce ve binlerce yazılı kağıt, deri hatta bakır levha bulunur Tarihi ve arkeolojik değerden önce, antika meraklılarının parasal değeri hız kazanır Elden ele geçen buluntular 1954 yılında, Wall Street Journal'in ilan sayfalarına kadar sıçrar: "Dört adet Ölü Deniz Yazıtı, kelepir satılıktır" Yazıtlar, arkeolog-tarihçi-din adamı grubunun elinde toplanmaya başlar Bedevi çobanın karanlık mağaraya attığı taşı, sonraki 40 yıl boyunca 40 akıllı (!) çıkaramayacak ya da isteyerek çıkarmayacaktır


O günlerde Kudüs'te, Rockfeller Vakfının finanse ettiği bir kurum vardır: "Ecole Biblique" Başındaki kişi Peder Roland de Waux'dur Kazıların yönetimi, buluntuların sınıflandırma, çeviri ve yayımı işi Ecole Biblique'e , daha sonra özellikle bu amaçla kurulan "International Team"e verilir Bu aslında bir görev değil bir ayrıcalıktır De Waux tüm işi yürüten, daha doğrusu yönlendiren kişidir


Yazılar İbranice ve Aramicedir Yazıldıkları tarih, C-14 testine göre İÖ 33 (200 yıl + ya da - ) olmalıdır Romalı tarihçiler Philo ve Josephus'un bölge ile ilgili yazdıkları ile kurulan paralellik, yazıtların İÖ 150- İS 40 tarihlerine denk düştüğünü gösterir


Yazıtlar iki genel bölüme ayrılıyor: "Biblical" (Dinsel) ve "Secterian" (Tarikatle ilgili) Bu ayırım ve International Team'in bunlara bakış açısı çok önemli Yazıtların değerlendirilmesi, araştırmanın yönlendirilişi, International Team'in tüm olayı ele alış biçimi bu ayırımla yakından ilgili


Bu yazıtların yazarları kimdir? Kabul edilen tez, bunların Kumran ve civarında yerleşmiş "Esseneler" olduğudur Esseneler, Ölü Deniz Yazıtları bulunmazdan önce de biliniyordu Yine, dönemin tarihçileri Philo ve Josephus onlardan sık sık bahseder Kumran merkez olmak üzere, oralarda yaşayan aşırı dindar bir tarikattır Bekâr din adamları topluluğu Mal mülk yok Herşey ortak Bir manastır disiplini içinde öğrenim görür, topluca yer içer, ibadet eder, ritüellerine uygun biçimde yıkanırlar (vaftiz geleneği!) İnaçlarına göre, ruh ölümden sonra göğe çıkacak, ebedi mutlu yaşam başlayacaktır Essene kelimesinin İbrani veya Arami dili ile bir bağlatısı yok


Ecole Biblique ve International Team, Esseneleri yukarıda belirtilen genel çerçeve içinde ele alır Yazıların onlar tarafından, en geç İÖ 100-150 dolaylarında yazıldığını, "Old Testament" (Eski Ahid-Ahdi-i Atik) ile sınırlı olduğunu, yani Hıristiyanlıkla bir ilgisi olamıyacağını ısrarla iddia eder


Ölü Deniz Yazıtlarının ortaya koyduğu gerçekler bu mudur? Yazıtlar, sonradan, International Team'in tekelinden kurtulup, Vatikan'ın baskısı dışında olan başka otoritelerin de incelemesine açılmış ve Hıristiyanlığın başlangıcını sorgulayan iddialar ortaya atılmıştır


İşin kökenine inince, Ahd-i Atik (Eski Ahid) ve Ahd-i Cedid (Yeni Ahid, New Testament) hakkında bilinenler tarihi gerçekler midir? Yoksa o gerçekleri veya söylenceleri kilise kalıplarına uyduran bir "Seçkinler Grubu"nun ortaya koyduğu "Kabul Edilmiş Bilgiler" yumağı mıdır?


Kilise yüz yıllarca, gerçekleri seçkinlerin tekelinde gizlemiştir Halkın bilmesine izin verilen, daha doğrusu bilmesi gerekenler, bir bütün halinde ona dayatılmıştır Umberto Eco'nun yazdığı "Gülün Adı" romanındaki manastır bu seçkinler grubunun gayretlerini (!) çarpıcı bir biçimde ortaya koyar Yüz yıllar süren bilinçli bir komplonun yarattığı bu karanlık atmosferde, her şey seçkinler grubunun normları içinde değerlendirilir, yorumlanır ve karara bağlanır Sırası geldiğinde, öyle gerekiyorsa, Tampliye Şövalyelerini sapkınlığın sembolü olarak göstermek, hatta Banco Ambrosiano'nun iflâsından Umberto Eco'yu sorumlu tutmak bile Vatikan'ın işine uygun düşmüştür


Kilisenin tartışmasız gücü, XIX yüz yılla birlikte sarsıntıya uğrar:


-Arkeoloji, Hıristiyan dogmalarını sorgulayan bulguları gün ışığına çıkarır: Schilemann, Anadolu ve Yunanistanda; Sir Charles Willson Kudüste; Flinders Petri Mısırda; Robert Coldeway Babilde önemli bulgular gerçekleştirir


-Ernest Renan yazdığı kitaplarla (İsanın Yaşamı- Hıristiyanlığın Kökeni- İsrail Halkının Kökeni) tabuları yıkar Cin, artık şişesinden çıkmıştır Vatikanın, o cini, şişesine sokma gayretleri boşunadır


-Bilim, Darwin' in çıkışları ile, kilisenin ana dayanağını sarsar


-Siyasi gelişmeler, 1870'lerin Alman İmparatorluğu, artık kilisenin desteğini aramıyacak güçtedir Garibaldi'nin kurduğu İtalya birliği, Vatikan'ı Romaya hapseder


Vatikan, dört yandan gelen saldırıları karşılamak üzere seçkin bir grup yetiştirmeye karar verir Bu grup kiliseye yönelik saldırıları etkisiz hale getirmek üzere hazırlanır Böylece "Katolik Modernist Akımı" doğar Vatikanın emirleri ile hareketin düşünsel forumu olarak Ecole Biblique, peder Lagrange tarafından kurulur Modernistler gerçekten iyi yetiştirilirler Kısa sürede kilisenin dogmalarını sorgulayacak düzeye gelirler ve başkaldırırlar Modernizmin düşünsel çekirdeği olarak kurulan Ecole Biblique, başkaldırı hareketini boğmak görevini üstlenir Ve ironik bir sonuç: Modernistlerin kitapları, Vatikanın yasak yayınlar kataloğunda baş köşeyi alır Papa Leo XIII, 1903'te "Pontifical Biblical Commision"u kurar Komisyon "Tanrının sözlerinin (!) her türlü hata ve kötü düşünceden korunması" ile görevlidir Peder Lagrange, komisyonun üyesidir Ecole Biblique'in sonradan gelecek başkanları da komisyonun üyesi olmuştur Ecole Biblique tarihi ve arkeolojik bulguların, katolik doktrinine uygunluğunu kanıtlamak gibi bilimsel (!) bir uğraş içindedir Komisyonun doktrindeki otoritesini sorgulayacak hiç bir araştırma-sonuç-öğretiye izin yoktur Komisyonun bu gün (1992) başkanı olan kardinal Joseph Ratzinger, aynı zamanda "Congregation For the Doctrin of the Faith" enstitüsünün de başıdır Bu nstitü, 13 asırdan beri varlığını sürdürmektedir 1542'deki adı "Holy Office"tir Daha önceki adı ise "Holy Inquisition"dur (Kutsal Engizisyon) Böylece kardinal Ratzinger'in, günümüzün "Büyük Engizitör"ü olduğu anlaşılır


Yüz yıllar içinde kökleşmiş bir çıkar hiyerarşisi Yaygın, etkin ve güçlü Din adamları için bu hiyerarşik yapıya karşı gelmek, o seçkin çevreye girebilme şansını öldürmek veya bulunduğu pozisyonu yitirmek demektir


Ölü Deniz Yazıtlarının emanet edildiği Ecole Biblique ve International Team'in genel çerçevesi budur Bu iki kuruluş her zaman birlikte anılır ve Vatikan'dan ayrı düşünülemez Ecole Biblique'in başkanları (De Waux, Milik, Starcky, Strugnel) bir Katolik Dominiken zinciri halinde, yazıtlar üzerinde tam bir tekel kurar İsrail, 1967 savaşı sonunda Rockfeller müzesi ve Ecole Biblique'i fiziki olarak ele geçirir Ama bu uluslararası gücü ve hele arkasındaki Vatikan'ı karşısına alacak yere henüz ulaşmamıştır


Ecole Biblique ve International Team, Ölü Deniz Yazıtlarını, kendi amaçlarına uygun biçimde ele almıştır İnceleme, yorum ve yayınlamada hedef, gerçekleri aramak değil, gerçeklerin kilise doktrinine uydurulması olmuştur


Yine Essenelerin kimliğine dönmek, doğru bir başlangıç olabilir Tarihçi Philo ve Josephus ilk bilgileri vermiştir Konu, Kumran yazıtlarının ortaya çıkışından önce de ele alınmıştır 1770 Yılında, Büyük Fredrik, İsa'nın bir Essene olduğunu; 1863'te Ernest Renan Hıristiyanlığın aslında Essenizm olduğunu söyler 18 ve 19 yüz yıllarda , İsa'yı bir Essene olarak tanımlayan ve çarmıhtan sonra yaşamasını da Essenelere özgü gizli bilgilerden aldığı güçle açıklayan çalışmalar olur Ölü Deniz Yazıtlarına kadar Essene imajı bellidir: dünyadan el etek çekmiş aşırı dindar kişiler Yazıtlar onların eseridir Ecole Biblique ve International Team, bu sakin pasif insan grubunun İÖ 100- 130'da yaşayıp o yazıtları yazdığını ve ilk Hıristiyanlarla bir ilgileri olamayacağını ısrarla vurgular


Ölü Deniz Yazılarının ortaya çıkardığı Essene kimliği ile, Josephus ve ona dayalı geleneksel kabul arasında derin çelişkiler var:


-Josephus'un Esseneleri bekâr erkekler toplumudur Oysa harabelerde çocuk ve kadın iskeletleri bulunmuştur Ayrıca "Toplum Kuralları" adlı yazıtta, evlilik ve çocuk yetiştirme konuları işlenir Bu noktada, International Team'in, yazıtların "Secterian" (Tarikat ile ilgili) bölümünü hep gözlerden ırak tutma gayreti anımsanmalıdır


-Hiç bir yazar, Essene takviminden söz etmez Yazıtlarda, Kumranın güneşe endeksli bir takvimi olduğu ortaya çıkarılmıştır


-Philo ve Josephus'un anlattığı Esseneler kurban törenlerini bilmez Halbuki harabelerde kurban edilmiş hayvan iskeletleri bulunmuştur; daha önemlisi, "Mabet" yazıtında, kurbanla ilgili kurallar vardır


-Josephus, Essenelerin, Herod Antipas (İÖ 20- İS 39 arası Judea Tetrarkı) ile iyi geçindiğini yazar Yazıtlarda, Essenelerin, bu Roma kuklası krala karşıt oldukları açıkça bellidir


-Nihayet Josephus ve Philo'nun anlattığı Esseneler, sakin, pasif, bu dünya ile ilgisi olmayan keşişlerdir Oysa, harabelerdeki buluntular ve "Savaş" yazıtı, Kumran ve çevresine yerleşmiş bu insanların, geleneksel Essene imajından çok, o günlerde bölgede, Roma baskısına ve Roma'nın işbirlikçisi olan Yahudi yaşamına karşı başkaldırıyı yürüten "Zelot" tanımına daha çok uyduğunu gösterir


Burada, Ölü Deniz Yazıtlarının ortaya hangi gerçekleri çıkarabileceği ve Vatikan'ın bunu, Ecole Biblique ve International Team kanalı ile, niçin önlemeye çalıştığını anlamak için, o günlerin ve o çevrenin atmosferine kısaca bakmak gerekir


Yahudiler, en başından beri, dinsel ve laik önderlerin ortaklaşa yönettiği bir toplum olagelmiştir Dini liderler, Levi kabilesinden Aaron'un halefleri olan Zadok'lardandır; laik liderler, Juda kabilesinden Davud'un halefleridir Babil sürgünü ve daha sonra İskender ile başlayan Helenistik etkilerin derinleştirdiğiyozlaşma, politik boşluğun ötesinde, dini liderliğin yapısını ve toplum üzerindeki etkisini bozmuştur Sonunda, İÖ 167'de, Mattathias Maccabeaus, bir Yunan görevlinin kurban konusundaki pagan isteğine karşı çıkarak isyanı başlatır Maccabeaus ilk Zelot'tur Oğlu Judas inzivaya çekilir (Musa, İsa ve Muhammed gibi) ve sonra kardeşleri ile beraber, Kutsal Topraklarda, yeniden Musa yasasına uygun düzeni kurar Maccabeaus'un yandaşları Makkabiler İÖ 76 yılına kadar kontrolu elinde tutarlar Sonra yine yozlaşma ve Kral Antipas


Yazıtların, "Biblical" ve "Secterian" olarak iki ana bölüme ayrıldığı, Biblical bölümün International Team ve Ecole Biblique tarafından ön plana çıkartılıp, Secterian bölümün gölgede bırakıldığı bilinmektedir Kutsal Toprakların o dönemdeki havası ve o hava içinde, Kumran topluluğunun gerçek kimliği, yani Essenelerin gerçek yüzü, Secterian bölümlerde verilmiştir: Roma Kutsal Topraklara hakimdir Herod Antipas kukla bir kraldır Yahudi bile değildir Durumunu halka kabul ettirmek için, bir Maccabi prensesi ile evlenmiş, yeterince güçlenince de karısı ve kardeşlerini öldürtmüştür Dini lider de Roma'nın uydusudur Dış etkiler, iç yozlaşma, Yahudi toplumunu alt üst etmiş, Kutsal Topraklardaki yaşam Musa kanunlarının dışına itilmiştir Roma'yı kovmak ve Musa düzenini yeniden kurmak için ölüm-kalım savaşı veren insanlar çıkarBunlar Zelot'lardır


Bu noktada, İncillerde ve kilisenin yüz yıllar boyu süregelen araştırmalarında hep gölgede bırakılmış bir isimden söz etmek zamanı geliyor: James! İsa'nın kardeşi Ondan sadece Acts (Nebilerin İşleri) kitabında, bir iki yerde bahsedilir Kumran yazıtlarında James'in önemli bir yeri vardır ve adı "The Righteus" tur (Haksever) "İlk Kilise"nin (Early Church) önderidir


Milat yılları Kutsal Topraklar İlk Kilise veya ilk mabet Özgür bir ülke ve Musa yasaları için ölümüne savaşan insanlar, Zelotlar Esseneler, Kumran'lılar Bunlar İlk Kilise'ye ve onun liderine bağlı, değişik isimlerle anılan aynı insanlar Sadece Kumran'da değil, Kutsal Toprakların tamamına yayılmış yasa ve "Yol"un savaşcıları… Geleneksel Essene çerçevesinin çok dışında bir topluluk, örgütlü bir güçtürler Üyelerini, yeni üyeler bulmak, para toplamak için görevlendirir Suikastler düzenler İsyanlar tertipler, kaleler kurar, Roma'yı o tarihte 80000 kişilik bir ordu gönderecek denli ürkütürler


James, bu karışık ortamda bir gün mabette "isimsiz biri"nin başlattığı bir saldırıda linç edilir İlk din şehidi olarak bilinen StStephen, belki de sadece hayal ürünü bir kişidir ve James'ten başkası değildir Roma'ya karşı başlayan büyük isyanla James'in ölümünün aynı yıllar da olması basit bir rastlantı olmasa gerektir İsyan başlar Roma, Kudüsü (İS 68), Kumranı (İS 70), Masadayı (İS 74) yerle bir eder Zelotlar esir düşmemek için ölümü seçer Yalnızca Masada'da 960 kişi (erkek-kadın-çocuk) topluca intihar eder


James'in ölümüne dönersek Mabetteki linç olayında, katilleri seyreden biri vardır Sadece izleyici olmadığı bellidir Acts 9-21'de, "İlk Kilise"ye saldırılar düzenlediği anlatılan biri vardır: Saul!


Saul Ya da transfigürasyondan sonraki adı ile St Paul Adına dünyanın dört bucağında kiliseler yapılmış en büyük Hıristiyan Daha doğrusu Hıristiyanlığı başlatan, yayan aziz! Kumran yazıtlarından sonra, Hıristiyanlığın doğuş ve yayılışındaki rolünün ne olduğu sorgulanan Saul


Tarsus'lu Saul bir Yahudidir ama aynı zamanda bir Roma vatandaşıdır Onu sahnede ilk kez St Stephen'in (James?) öldürülüşü sırasında görürüz Bu noktada, James'e mabetteki saldırıyı başlatan "isimsiz biri" nin kimliği de ortaya çıkmaktadır Acts 9-21'de Saul'un ilk kiliseye saldırılar düzenlediği yazılıdır St Stephen'in öldürülme nedeni "Kanun"a karşı gelmektir Oysa St Stephen, katillerini "Kanun" u ihlâl etmekle suçlar Bu paradoksun mantıksal açıklaması şu olabilir: Katillerin arkasındaki güç (High Priest - Haham Başı) Roma otoriteleri ile işbirliği içindedir, İlk Kilisenin önderliğindeki akımı boğmak istemektedir Saul onların emrinde, fanatik bir İlk Kilise düşmanıdır Yeni saldırılar düzenlemek üzere, Şam'a giderken göklerden İsa'nın sesi duyulur: "Saul! Niçin bana karşısın?" Büyük değişim (transfigürasyon) meydana gelir… Saul, yeni adıyla Paul artık İsa'nın bir mürididir İsa'yı sağlığında görüp tanıdığına dair hiç bir kayıt yok Şam'da üç yıl kalır Kudüse geri döner Artık İlk Kilisenin düşmanı değildir Ama İlk Kilise Paul'ü pek de kabullenmez Tarsus'a gönderilir Bir tür sürgündür bu Topluluğa yararlı olabilirse iyi Olamazsa, zaten istenmeyen bir kişidir


Paul, Tarsus'ta ve Antakya'da vaazlar verir Bir ara Kudüsten bir heyet gelip etkinliklerini değerlendirir


İsa ve öğretisi hakkında neyi bilip bilmediği hiç bir yazıda belirtilmemiş olan Paul, İsa'ya mal ettiği bir akım yaymaktadır "Şeyh uçmaz, O' nu müritleri uçurur" deyimine göre bir İsa yatarı Tanrı'nın oğlu ve aynı zamanda Tanrı İsa


Kudüs'e geri çağrılır Yedi günlük arınma ritüelini yerine getirmesi istenir Söylenenleri yapar Ama İlk Kilisenin temel ilkelerinden, "Yol"dan sapmışlığı açıktır Ona göre inanç, "Yasa"dan (Musa Yasası) üstündür Yargılanmaktan, belki de linçten Roma vatandaşı olduğu için kurtulur Her Romalı gibi, kendisini Roma İmparatoru önünde savunmak hakkı vardır (neye, hangi suça karşı?) Roma'ya gider Paul'ün öyküsünün bundan sonrası pek belli değildir


Aziz Paul! Roma vatandaşı Paul! Güçlü dostları olan zengin Paul! Kukla hiyerarşi ile yakınlığı bilinen Paul! Kendi insanları arasında tutunma şansı kalmayınca, Romalı muhafızlarla Roma'ya gönderilip tarih sahnesinden silinen Paul! İsa'yı tanımayan, belki de kendine göre bir İsa yaratan Paul!


James'in liderliğindeki İlk Kilise "Yasa"yı ve Kutsal Toprakları korumak için, toplu intiharlara sürüklenen dava insanları, Zelot'lar Paul, bu ölüm-kalım savaşının fırtınalı atmosferini "Düşmanınızı Seviniz" anlayışına varacak biçimde, neden pasifize etmiştir? Bu bir yorum farkı mıdır? Yoksa ihanet mi? Romalı Paul, Zelotların savaşını yozlaştırmaya çalışan bir Roma ajanı mıydı?


Ölü Deniz (Kumran) Yazıtları, Ecole Biblique ve International Team'in tekelinden kurtarılıp, tarafsız, yani Vatikan etkisinden uzak otoritelerce incelendiği zaman, Hıristiyanlığın kökenini sarsan sorular ortaya çıkmıştır International Team'in yayınları skandal olarak değerlendirilmiştir


Pek çok yazıtın (belki bilinenden çok) yeraltı dünyasında, antika piyasasında olduğuna, hala keşfedilmeyi bekleyen mağaraların varlığına inanılmaktadır Bunların tümü toparlanıp, önyargıların dışında incelendiği zaman, belki üç büyük dinin temelleri ve ortak yanları daha iyi ortaya çıkacak, bir tek Tanrı'ya inanan insanlar arasındaki yüz yıllardır süregelen düşmanlığın anlamsızlığı daha iyi anlaşılacaktır


Din kurumunun, onu sahiplenenlerin elinde, ne korkunç bir silâh haline getirilebileceği de daha açıkça ortaya çıkacaktır



alıntı