Sekiz Mesele

Sekiz Mesele

Hakiki ilmi talep eden kimse, Şakik-i Belhî 'nin talebesi Hatem el-Esam gibi olmalıdır Onun ulaştığı sonuçlara ve davranışlara ulaşmalıdır

Rivayete göre Şakik, Hatem'e sorar:

- Kaç seneden beri benimlesin?
- Otuzüç seneden beri

- Sekiz mesele öğrendim

- Vay başıma gelenler! Ömrüm seninle geçmiş, sen sadece sekiz mesele öğrenmişsin ha!
- Üstadım ben yalan söylemeyi sevmem Gerçekten bu söylediğimden fazlasını öğrenmedim

- Peki, öyle ise o sekiz meseleyi söyle de duyayım, der

Bunun üzerine Hatem sekiz meseleyi teker teker saymaya başlayarak şu açıklamaları yapar:

- Birincisi mahlukata bakınca her birinin bir sevgilisi olduğunu, ama herkesin sevgisiyle birlikte yalnız mezara kadar gittiğini, mezara varınca da ayrıldığını gördüm Bunun üzerine ben sevapları sevgili edindim Çünkü mezara girdiğimde sevgilim de benimle birlikte girer


- Aferin Hatem! İkincisi nedir?
- Aziz ve Celil Allahu Tealâ'nın: "Kim Rabbinin makamından korktu, nefsini kötü isteklerinden alıkoyduysa, işte cennet onun varacağı yerin ta kendisidir" ayeti üzerinde düşününce, Allahu Tealâ'nın sözlerinin hak olduğunu anladım ve var gücümle nefisle mücadeleye başlayıp, Allah'a itaat üzere olmasını sağladım

- Üçüncüsü?
- İnsanlara bakınca, herkesin elindeki kıymetli şeyi koruduğunu gördüm Sonra bir de Allahu Tealâ'nın: "Sizin sahip olduklarınız tükenir, Allah'ın katındakiler ise bakidir"ayetini düşündüm Bunun üzerine kıymetli bir şeye sahip olduğumda, ebediyyen muhafaza edilmesi için onu Allah'a gönderdim yani Allah için tasadduk edip bağışladım

- Dördüncüsü?
- İnsanlara bakınca, herkesin mala, soya-sopa önem verdiğini ama bunların boş şeyler olduğunu gördüm Ardından Allahu Tealâ'nın: "Allah katında en şerefliniz, takva bakımından en ileri olanızdır" ayeti üzerinde düşününce, Allah katında şerefli olmak için takvaya sarıldım

- Beşincisi?
- Yine insanlara bakınca, birbirlerini çekiştirdiklerini, birbirlerine bela olduklarını, bunların hepsinin kaynağının da haset olduğunu gördüm derken, Aziz ve Celil Allah'ın: "Dünya hayatında onların geçimliklerini bile aralarında" ayeti üzerinde düşününce hasetçiliği bıraktım İnsanların sahip oldukları şeyleri düşünmekten uzaklaştım ve taksimatın Allahu Tealâ tarafından yapıldığını, anlayıp, insanlara düşmanlıktan vazgeçtim

- Altıncısı?
- İnsanlara bakınca, birbirine saldırıp dövüştüklerini gördüm Ben de Allahu Tealâ'nın: "Şeytan gerçekten sizin düşmanınızdır Siz de onu düşman bilin!" ayetine dayanarak, sadece şeytanı düşman tanıdım, ona karşı çok sıkı önlemler aldım Çünkü Allahu Tealâ, onun benim düşmanım olduğuna tanıklık yapmıştı Böylece başka varlıklara düşmanlıktan vazgeçtim
- Yedincisi?
- Yine şu insanlara bakınca, her birinin bir lokma için alçaldığını, helâl olmayan yollara başvurduğunu gördüm Bunun üzerine "Yerde yaşayan bütün canlıların rızkı ancak Allah'a aittir" ayeti üzerinde tefekküre daldım ve kendimin de Allah'ın rızıklarını üstlendiği bu canlılardan biri olduğumu anlayıp, Allah'ın üzerimdeki haklarıyla uğraşmaya koyuldum; kendisinin üzerine aldığı şeylerle ilgilenmedimi
- Sekizincisi?
- Halka bakınca, her birinin bir yaratılmış bir varlığa; kiminin tarlasına, kiminin ticaretine, kiminin sanatına, kiminin vücudunun sağlıklı oluşuna güvendiğini, kısaca herkesin kendisi gibi bir faniye sırtını dayadığını gördüm Ben de Allahu Tealâ'nın: "Herkim Allah'a güvenirse ona yeter" ayetine başvurup Aziz ve Celil Allah'a tevekkül ettim, O bana yetiyor

Öğrencisinin bu arifane cevaplarını duyan Şakik:
- Hatem, Allah seni başarıya ulaştırsın! Ben Tevrat, İncil, Zebur ve yüce Kur'an'da değinilen ilimleri düşündüm, gördüm ki bütün hayır çeşitleri bu sekiz mesele çevresinde dönüp dolaşmakta Bu sekiz meseleye dikkat eden kişi, dört mukaddes kitabın özüne göre amel etmiş sayılır, diyerek takdirlerini dile getirir


İhyau Ulum’id-din