Bebeklerde konuşma zamanı

Çocuk ilk doğduğu günden itibaren sürekli olarak psikososyal gelişim süreci içerisindedir Dil gelişimi de belli ölçüde doğumdan itibaren gelişmeye başlar En ideal olanı çocuğun yaşına uygun konuşma becerisine sahip olması ve bu yönde herhangi bir gelişimsel bir sıkıntı yaşanmamasıdır

Çocuğun zamanında konuşması, psikososyal gelişimin aşamalarının düzenli olması, çocuğun sosyal ilişkileriningelişiminin olması için yapısal olarak sinir sisteminin, sinir sistemi ile dil kasları arası yolların, ağız - damak - dudak - diş yapısının doğuştan normal olması gerekmektedir Bunlardaki herhangi bir doğumsal sıkıntı ve eksiklik veya sonradan oluşabilecek bozukluk, çocuğun konuşmasını negatif yönde etkileyecektir

Konuşmanın gelişme süreçleri
Çocuklar genelde ilk altı ayında yavaş yavaş heceleri çıkarmaya başlar, 12 aydan itibaren kelimeleri dile getirmeye başlar, 18 aydan itibaren de cümle kurmaya başlar Bu gelişim dönemlerinin çok gerisinde kalan çocukların genel olarak konuşma yönünden incelenmesi gereklidir Çünkü gözden kaçırılacak bir durum çocuğun iletişim sorununa ikincil olarak, normal zeka gelişimini, sosyal gelişimini kötü yönde etkileyecektir

Bu arada bazı çocuklar hiçbir problemi olmadığı halde geç konuşmaya başlamakta ve konuşma geç olmaktadır Burada anne babanın yapması gereken, belli bir süre bekledikten sonra hala konuşmayan çocuklar için gerekli kontrolleri yaptırmak olacaktır
Konuşma problemlerinin nedenleri
Konuşmaya negatif etki eden, yani geç konuşmaya neden olan ya da istenen konuşma seviyesini engelleyen durumlar nelerdir? Bunun en sık karşılaşılan nedenleri arasında zeka sorunları yer alır Zeka olarak yaşıtlarına göre geri olan çocuklar, yaşıtlarından daha geç konuşmaya başlayacaklardır

ışitme sorunu olan çocuklar dış dünyadan hiç bir ses işitmedikleri ve uyaran almadıkları için konuşma sorunu onlarda da yoğun bir şekilde olacaktır Çocuğun konuşma mekanizmasının ve yeteneğinin gelişmesi için dış dünyadan ses olarak uyarı alması, bunları algılaması, yorumlaması, ayırt etmesi ve bunun sonucunda ona benzer sesleri çıkartması süreci gereklidir

Konuşmaya negatif etki edecek diğer bir durum ise çocuğun görme sorunu olmasıdır Bu durum işitme sorunu kadar probleme yol açmasa da çocuğun etrafında olup bitenleri görmesi, nesneleri tanıması, isimlerini öğrenmesi, diğer çocuklara uyum sağlaması açısından, görme özrünün olması konuşma açısından sorun olabilmektedir
Bir başka neden olarak sık havale ve epilepsi geçiren çocukları örnek olarak verebiliriz Bazı çocuklar normal konuşmaya başladıkları halde, hatta bazı cümleler kurmalarına karşın geçirdikleri havaleler ve epileptik nöbetler çocukların beynindeki işitme merkezi veya ilgili bölümlerde zarara yol açarak , konuşma açısından ciddi sorunlara yol açabilmektedir Bu nedenle anne babaların çocuklarının havale geçirmesini engellemeleri önemlidir Bu durumu olan çocuklarda EEG (elektroensefalografi) çekilerek kolaylıkla havale ye bağlı sorunlar tespit edilebilir

Bir diğer neden olarak kendi halinde olan, çok fazla uyarı almayan çocuklarda, geç konuşma ve iletişim sorunları olabilmektedir Çocuğun doğduğu andan itibaren insanlar arasında olması, onunla konuşulması, sevilmesi, oyun oynanması onun gerekli çevresel uyarıları alarak konuşmasını hızlandıracaktır Diğer yandan etrafında fazla insan bulamayan, kendi halinde kalan çocuklarda bu gelişim geri olabilmektedir

Yukarıda bahsedilen soruna paralel olarak özellikle 0-3 yaşta izlenen televizyona bağlı olarak çocuklarda dış dünyadan kopma, kendi halinde olma eğilimi, insanlardan ve insanlar arası ilişkilerden uzaklaşma, nesneler ile daha fazla ilgilenme, duygusal alışverişten vazgeçme, konuşmama, yaşıtları ile ilgilenmeme, seslenince bakmama gibi bir durumun olduğu bir psikiyatrik tablo gelişebilir Buna bağlı olarak çocukların konuşması gelişmez veya geliştikten sonra gerileyebilir

Ayrıca evde konuşulan dilin niteliğinin bozuk olması, model olacak kişilerin azlığı, yanlış öğrenmeler ve alışkanlıklar, uyum problemleri, içe kapanıklık, kaza ya da benzeri şoklar, dilin sürekli tartışma aracı olarak kullanıldığı huzursuz ortamlar gibi durumlar da konuşma sıkıntılarının yaşanmasına neden olur Tüm bunların yanı sıra düzenleme bozuklukları, yaygın gelişimsel gerilikler, kronik depresyon, çocukluk çağı psikozları gibi birçok hastalıkta ve çok merkezi sinir sistemini tutan hastalıklarda konuşma sorunları yaşanmaktadır

Çocuğun konuşma gelişimini hızlandırmak için yapılması gerekenler

Çocuğa sevgi ve huzur dolu bir aile ortamı hazırlamak
Daha ilk hece ve sesleri çıkartmaya başladığında söylediği sesleri ona tekrarlatmak
Çocuk ile ilgilenmek ve sevildiğini hissettirmek
Çocuğun bedensel ihtiyaçlarına (yemek, uyku, koruma, vb) cevap vermek
Çocuk ile yaşı ne olursa olsun sık sık konuşmaya çalışmak
Yaşına uygun bir şekilde onun ile oyun oynamak
Çocuk ile birlikte vakit geçirmek
Onun dengeli ve çeşitli beslenmesini sağlamak
Onun kendi haline kalmasına izin vermemek
Mümkün olduğunca yaşıtları ile birlikte oyun oynamasını sağlamak
ınsanlar arasında sık sık bulundurmak
Ona hikaye masal anlatmak, ninni söylemek
Onun size gönderdiği konuşma ve ses mesajlarına cevap vermek
Bir nesneyi eline aldığında onun ile ilgili ona bir şeyler anlatmak
Televizyon karşısında çok uzun süre kalmasını engellemek (0-4 yaş)
Onunla konuşurken ses tonunu iyi ayarlamak
Konuşurken cümleleri kısa ve basit tutmak
Onun işaret ile gösterdiği istekleri onunla konuşarak yönlendirmek, anlatmasını sağlamak (yaşına uygun olarak)
Onun fikirlerine değer vermek onun ile sık sık dertleşmek (yaşına uygun olarak)
Onun kendine güvenini artırmak
Onun sık sık sosyal ortamlarda bulunmasını sağlamak
Kalabalık içinde onun konuşmasını teşvik etmek
Çeşitli parmak oyunları oynamak (anaokullarında oldukça sık kullanılır)
O konuştuğunda onu cesaretlendirmek, teşvik etmek
Onun yaşına uygun bir eğitim almasını sağlamak
Günlük belli bir zaman ayırarak resimler üzerinde bol bol konuşmak
Ondan yaşına uygun olarak hikaye, masal anlatmasını istemek
Konuşma zorlukları gördüğünüzde onun dikkatini konuşma zorlukları üzerine çekmemek