“kız Saykal” — Baatırdık Jomok

““Kız Saykal” baatırdık jomogu tuuraluu kep baştoodon murda, akırkı jüz elüü jıldı kuçagına algan, bir gana kırgız el epikalık saltı emes, türk-mongol elderinin köpçülügünün oozeki çıgarmaçılık sistemasının jañıça önügüşün şarttagan; ubagında salttuu oozeki önörgö içkerten taasir etip, bügünkü kündö da jalpı folklorduk protsessti taasiri aldında tutuusun ulantıp kelatkan; XX kılımda kagazga tüşürülgön türk-mongol oozeki murastarın izildöödö sözsüz köñülgö alınuusu kerek bolgon; teoriyalık-metodologiyalık maanige egeder ekenine karabay, epostaanuuçular tarabınan ali oñduu söz bolbogon bir sotsiyaldık-madaniy öbölgö jönündö uçkay da bolso ayta ketüünün jönü bar Ansız, “Kız Saykal” sıyaktuu, “jazma aytuuçu” öz kolu menen kagazga tüşürüp kelip, salttuu epikalık murastın bir örnögü katarı basmaga sungan tekstterdin poetikalık nark-nasilin, stildik-poetikalık kırtışın, janrdık-stadialdık özgöçölüktörün anık taanuu mümkün bolbogondoy ele, alardın uluttuk madaniyattakı algan ordun, ötköndün jana keleçektin ruxiy turmuşundagı maanisin ilimiy deñgeelde, tak körsötüü mümkün emes

XIX kılımdın ekinçi jarımınan baştap, bütkül Evr-Aziyanın köpçülük jerlerindegidey ele, kırgız jergesinde da tagdır jaratuuçu kuduret-küçkö ee bolgon koomduk-ekonomikalık, madaniy-estetikalık öbölgö, şart, sebepterdin toomu tüzüldü Uşul akırkı bir kılımdan aşuun mezgil içinde kırgız elinin koomduk añ-seziminin formaları jana komponentteri ebaktan beri örçüp-önügüp kele jatkan köndüm jolunan çettep, tarihiy ilgerilöönün jañı, kataal, karama-karşılıktuu nuguna oropara keldi Tarıxtın seldey kaptagan “jañıçıl”, “özgörtküç” agımının epkinine turuştuk berüü, andan çette kaluu, je kandaydır bir jol menen buytap, aylanıp ötüü eç mümkün emes ele Kırgız elinin salttuu madaniyatının, degele ar kanday turmuştuk salt-sanaalarının atalgan mezgil içindegi özgörüülörü, jañılanuuları, jetişkendikteri, jogotuuları uşul tarıx agımının ökümünö ılayık, anın tüzdön tüz jeteginde, süröönündö jüzögö aştı Antkeni, kırgızdar kançalık eski, tarıxı bay, öz aldınça mamleket kuruu, başka mamleketterdi künkor tutuu jana künü kelgende künkor boluu jazmışın başınan keçirgen elderden bolso da, XX kılımdın başında öküm sürgön tarixiy şart, kırdaaldın aldında çarasız abalda kaldı Bul bir kataal tarıxıy sınoo, barın barga, jogun jokko çıgara turgan irgöö, elöö mezgili bolup çıktı Kırgız tarıxı eç kaçan japa menen oponu jalgaştırgan sayasiy okuyalarga, kıymıldarga, ıgı kele kalganda bir uçtan ekinçi uçka lepildep ötüp turgan paydakeç, özgörmö köz karaştarga, araketterge mınçalık bay bolboso kerek Kırgız eli köp nerse jogotup, köp nersege jetişken bul mezgildin karama-karşılıktarı, anın uluttuk filosofiyasına, estetikalık köz karaştarına, jalpı ele salttuu madaniyatına, anın içinde oozeki çıgarmaçılık saltına tiygizgen oñ-ters taasirleri uzun sözdün butası bolo alat Bul jerde bar bolgonu, kırgız el oozeki çıgarmaçılıgında, anın içinde epostuk saltında, azırınça oñduu izildene elek bir maselenin çıgış sebepterinin tarixiy-sotsiyaldık negizderge tayangandıgın belgilöö üçün gana uçkay sözgö alıp jatam