Bilmeceler Ve Bulmacalar

■ Bilmecelerin amacı, bir şeyin adını söylemeden, niteliklerini de üstü kapalı söyleyerek, o şeyin ne olduğunu karşısındakine buldurmaktır



Bulmacalar ise, gazete ve dergilerde, resimler, çizgiler veya başka yollarla bir sözcüğü veya bir tümceyi, bir atasözünü buldurma oyunudur

Eski çağlarda insanlar bilmece sormayı bir zekâ savaşı haline getirmişlerdi Bilemeyen, bilmeceyi sorana bir bağış vaadinde bulunur, doğru cevabı öyle öğrenirdi

■ Tarihî bilmeceler içinde, Sfenks'in kral Oidipus'a sorduğu bilmece ün*lüdür:

■ «Hangi yaratık doğduğu zaman 4, olgunluğunda 2, yaşlılığında 3 ayaklıdır?»

Bu bilmecenin cevabı, önce emekleyen, sonra kendi ayakları üstünde duran, yaşlılığında da ancak bir baston yardımıyla yürüyebilen insandır

Bulmacalarda ise onu çözecek olana, bazen küçük rakamlar, veya harflerden oluşan bir dizi verilir ve bu dizideki resim veya çizgilerin adlarından yararlanarak, istenilen bir sözcüğün, deyimin veya tümcenin, ya da atasözünün bulunması istenir Çapraz bulmacalar bulmaca türünün en yaygın olanıdır Bazı harfleri birbirine rastlayacak biçimde yatay ve dikey olarak iki sırada dizili sözcükleri bulma esasına dayanır Sorucu, tanımları verir, bulacak olan, bu tanımlara göre önerdiği sözcüğün harflerini boş karelere doldurur Yarım heceleri bütünleyerek sözcükleri bulmak, boş bırakılmış sözcükleri akıldan bularak eksik tümceleri tamam*lamak esasına dayanan bulmacalar da vardır

Gerek bilmeceler, gerek bulmacalar, özellikle gelişme çağında bir tür zihin jimnastiği yerine geçer ve zekânın bilenmesine yarar Yetişkinler ise, çapraz bilmeceleri ve gazete bulmacalarını, özellikle uzun otobüs ve tren yolculuklarında hem boş zamanları doldurmak, hem de zihnin düşünce konularını değiştirmek bakımından çok tutarlar


Kaynak: BilgeNesilcom | Meydan Larouse Gençlik Ansiklopedisi s247