Acil Durumlarda İlk Yardım

Hayvan ve insan ısırmaları hallerinde yapılacak ilk yardım tedavisi nedir?
Bu gibi yaralanmalar, genellikle delinmeler, çentik yırtılmalar, çürük veya bereler halinde meydana gelmektedir Bunlar aşağıda belirtildiği gibi vakit kaybetmeden esaslı şekilde tedavi edilmelidir:
a Beş ile on dakika arası bir süre yarayı su ve elinize geçirebileceğiniz en iyi sabunla yıkayınız
b Üzerine sterilize edilmiş bir gazlı bez yerleştiriniz Eğer buna imkân yoksa temiz bir mendille kapatınız
c Deriyi delmiş olan her ısırık, doktor tarafından tedavi edilmelidir Böylece doktor tetanos aşısını yapabilecek, gerekli antibiyotikleri verebilecek ve durum gerektirmekteyse kuduz aşısının yapılmasını tavsiye edebilecektir
İnsan ısırmaları özellikle tehlikeli midir?
Evet Çünkü insanın ağzındaki mikroplar çok kez, ciddî enfeksiyonlara ve genellikle hayvan ısırmalarından çok daha ciddî olan durumlara neden olmaktadır
İnsan veya hayvan ısırmalarında tentürdiyot gibi antiseptik solüsyonlar bir ilk yardım olarak kullanılmalı mıdır?
Hayır Kuvvetli antiseptikler dokulara daha da fazla zararlı olabileceğinden, bunlar kullanılmamalıdır
Isırık yaraları her zaman doktor tarafından dikilir mi?
Hayır Bazı hallerde, enfeksiyon olma endişesi bulunduğu zaman, yaradan cerahatin rahatça boşalabilmesi için açık bırakılmakta ve ancak birkaç gün sonra dikilmektedir

Pire, tatarcık, sivrisinek, yabanarjları, eşekarılan, arılar, ve chiggers (insan etine gömülen bir cins pire) ısırmaları tehlikeli midir?
Eğer bu haşerelerin birine karşı bir kişi allerjik ise, bu gibi ısırmalar ciddî yaralanmalar kategorisine girer ve derhal tedaviye başvurulması gerekli olur
Böcek ısırmaları için ilk yardım tedavisi nedir?
a İğne, sokulan yerde kalmışsa yavaşca ve dikkatle dışarı çekilmesi gerekli olacaktır İğnenin alınırken kırılmaması çok önemlidir
b Eğer bir kişinin bir ısırmaya karşı allerjik olduğu bilinmekteyse ve ısırma kol veya bacakta olmuşsa, ışınlan yerin üst kısmına sıkı bir sargı (turnike) yerleştirilmesi iyi olur Böylece zehir vücuda daha yavaş yayılacaktır Sıkı sargı yirmi dakika yerinde kaldıktan sonra bunu çözün, on dakika sonra yeniden koyun ve bu usûle birkaç kez devam edin
c Fazla şişkinlik meydana gelirse doktora başvurulması gerekir Doktor bu hallerde antiallerjik ilâçlar verecek veya ısırmanın tesirlerini izole etmek için başka metotlara başvuracaktır
d Işınlan veya sokulan yerin kaşınmaması önemlidir; çünkü kaşınma ikinci bir enfeksiyona neden olabilecek ve zehirin daha büyük ölçüde yayılmasına yol açacaktır
Zehirli bir örümcek (Black widow) ısırması tehlikeli midir?
Evet, özellikle ufak çocuklarda olursa Birçok ölüm olayları görülmüştür Bu örümceklerin ısırmalarında meydana gelen karakteristik belirtiler şunlardır: Şiddetli karın ağrıları ve karın kaslarının tahta parçalarıymış gibi sertleşmeleri
Zehirli bir örümcek nasıl tanınabilir?
Simsiyah renge sahip bir vücudu vardır ve karnında, kum saati biçiminde kırmızı bir işaret bulunmaktadır Bu türün dişisinden daha çok kaçınmak gerekir Bunların erkekleri ısırmazlar
Bir zehirli örümcek ısırmasında başvurulacak ilk yardım metotları nedir?
a Aynen yılan ısırması gibi tedavi edilmelidir Işınlan yere haç biçiminde bir kesit yapılmalı ve buradan zehir emilerek alınmalıdır
b Işınlan yerin daha üst seviyesine sıkı bir bandaj (turnike) konmalı ve bu sıkılma geriye dönüş kan akımına engel olabilecek ölçüde olmalıdır Nabız atışı devam edebilmelidir
c Zehirli örümcek ısırmasına iyi gelen ilâçlar mevcut olduğundan vakit kaybetmeden hastanın doktora götürülmesi veya doktor getirilmesi gereklidir
d Işınlan kişi fizikî hareketler yapmaktan kaçınmalıdır
Kırkayak, akrep veya tüteyla sokmaları çok ciddî midir?
Genellikle hayır Bu haşerelerin sokmaları yalnız ufak bebeklerde veya ısırmaların yüzde veya boyunda olduğu hallerde hayat tehlikeye girmektedir

Yılan sokmalarında başvurulacak birinci ilk yardım metodu nedir?
Başta sokan yılanın zehirli olup olmadığını tesbit etmek mümkün ofamıyacağı için, bütün yılan sokmalarında gerekli tedbirlerin alınması icabeder Bu hususta aşağıda verilen prosedürlere başvurulmalıdır:
a Sokulan yerin üst kısmına sıkı bir bandaj (turnike) tatbik edilmelidir Bu bandaj toplardamar kan akımını durduracak kadar su olmalı ve nabzın atışını durdurmamalıdır Bandaj için bir mendil, kemer, kravat gibi şeyler kullanılabilinir Bandaj her yirmi dakikada bir on dakikalık bir süre için açılmalıdır
b Sokulan yerin üzerine haç biçimi bir kesit yapılmalı ve zehir emilerek çıkarılmalıdır
c Sokulan kişi kesinlikle dinlenmeli ve mümkün olduğu kadar az ölçüde fizikî hareketler yapmalıdır
d Işınlan kişi en yakın hastaneye kaldırılmalı ve mümkünse hangi tip yılan tarafından sokulduğunu tesbit etmeye çalışılmalıdır
Bir yılan sokması için alkol iyi bir tedavi yöntemi midir?
Kesinlikle hayır
Zehirli yılanların sokması her zaman öldürücü olur mu?
Tam aksine Erginlerin büyük çoğunluğu yılan sokmalarından sonra iyileşirler Bu genellikle zehire antidot zehir verilebilinmesi için vakit kaybetmeden hastaneye getirildikleri zaman öyledir Büyük tehlike çocuklardadır Çünkü zehir onlarda daha yoğun bir tesir yapabilmektedir

Yanıklar genellikle nasıl sınıflandırılmaktadır?
a Birinci derece yanıklar: Bunlar yalnız derinin üst tabakalarında olanlardır ve sadece bir kızıllıkla belirirler Güneş yanıklarının çoğunluğu birinci derece yanıklardır
b İkinci derece yanıklar: Bu yanıklar yalnız derinin, üst tabakalarında değil, daha derinde olan tabakalarda da oluşurlar Bunlar
kabarcıklarla ve serum ifrazatı ile karakterize olurlar Ciddî güneş yanıkları bu kategoriye girebilir
c Üçüncü derecede yanıklar: Bu yanıklar bütün deri tabakalarında tahribat yaparlar ve genellikle bütün derinin yok olmasına sebebiyet verirler
d Dördüncü derece yanıklar: Bu yanıklar bütün deriyi yok etmekle kalmayıp; aynı zamanda deri altı dokulara, kaslara, kirişlere, kan damarlarına, kemiklere de zarar vermektedirler
Bütün yanıklar aşırı ısıdan mı ileri gelmektedir?
Hayır Başka birçok tür yanıklar vardır: Kimyasal maddelerden, alkaliden veya kuvvetli asitlerden meydana gelen yanıklar gibi Bunlardan başka yanıklar, elektrikten, X-ışını, radyoaktif maddelerden ve benzerlerinden de olabilmektedirler
Yanıklar için gerekli ilk yardım metotları hangileridir?
a Birinci derece yanıklar ağrıyı dindiren ve derinin kuruyup çatlamasını önleyen birçok merhemlerin yardımıyla tedavi edilebilir Eğer yanmayla kişinin genel sağlık durumu etkilenmemiş-se, birinci derece yanıklar, yanan kişi tarafından da tedavisi yapılabilir ve doktora başvurulması gerekmez
b İkinci derece yanıkların tedavisi doktor tarafından yapılmalıdır Alınacak ilk yardım tedbirleri şunlardır:
1 Yanan kısım, yaklaşık on dakika akar soğuk su altında bulundurulmalıdır
2 Yanan alan sterilize edilmiş gazlı bezle örtülmelidir
3 Yanan kişinin fazla sulu şeyler alması temin edilmelidir
4 Yanan alanlar büyük miktarda su ve hafif bir sabunla yıkanmalıdır
c Üçüncü derecede yanıkları kendi kendine tedaviye hiçbir zaman gidilmemelidir İlk tedbir olarak yanan kısmın üzerindeki kirler suyla silinmeli ve temiz bir bezle örtülmelidir Yanan kişiye bol miktarda sulu şeyler verilmeli ve hasta şok halindeyse sedyeyle hastaneye kaldırılmalıdır Bu hallerde yanan alana merhem sürülmemelidir
d Dördüncü derece yanıklar da aynen üçüncü derece yanıklar gibi tedavi edilmelidir
İkinci derece bir yanıkta meydana gelebilecek kabarcıklar hastanın kendisi tarafından açılmalı mıdır?
Hayır Bu kabarcıklar bir doktor tarafından tedavi edilmelidir Bazı doktorlar bunları açar, bir kısım doktorlar ise, kendi kendilerine kurumaya bırakmayı tercih ederler
Yanan kişiler kendiliklerinden yanıklara merhem sürmeli midirler?
Birinci derece bir yanık dışında herhangi bir yanığa merhem sürülmemelidir Yanık tedavisinin çeşitli metotları vardır ve birçok doktor merhem sürülmesine karşıdır Üstelik hastanın kullanacağı merhem doktorun tavsiye edeceği merhem olmayabilir Sonradan gereken ilâcı kullanmak için bu sürülen merhemi çıkarmak, bir kısım zorluklara neden olabilir
Kimyasal maddelerden meydana gelen yanıklar özel tedavi gerektirirler mi?
Evet Bu gibi yanıklarda başvurulacak en iyi ilk yardım metodu yanığı bol suyla yıkamaktır Bu şekilde kimyasal madde, sulanmış olacak ve deri ile temasta kalmış olan maddeleri ortadan kaldıracaktır
Yanıklar ile birlikte olabilecek şoklar için ne yapılmalıdır?
Şok âcil tedavi gerektirir
Gözlerde meydana gelmiş olan bir yanık için Özel ilk yardım metotları var mıdır?
Evet Yanığı meydana getirmiş olan maddenin dağılması için yanan göz veya gözleri bol suyla yıkamak Bu ilk yardımdan sonra hemen tıbbî yardıma başvurulmalıdır
Yanıklarda, bir ilk yardım metodu olarak, yanığa tereyağ, evde hazırlanmış ilâçlar veya yağlar sürülmeli midir?
Hayır

Soğuk çatlakları nedir?
Aşırı soğuğa mâruz kalmaktan meydana gelen bir yanmadır
Soğuk çatlakları için başvurulması gereken ilk yardım metotları hangileridir?
a îlk önce hastanın genel sağlık durumunun düzeltilmesi gerekmektedir Bu yüzden hastanın ısınabilmesi için, sıcak şeyler yemesi ve içmesi gereklidir
b Hastanın birden değil yavaş yavaş ısınması gerekir Bunun için hasta hemen sıcak bir yere götürülmemelidir
c Mevcut olabilecek ağrılar için kendisine ilâç verilmelidir Aspirin ve buna benzer ilâçlar genellikle bu durum için yeterlidir
d Etkilenen alan yavaş yavaş normale döndürülmeli ve egsersiz-yaptırılmalıdır Kesinlikle ve hiçbir şekilde sert masaj veya ovmalara tâbi tutulmamalıdır
e Soğuk çatlaklarına mâruz kalan kısım temiz ve kuru bir bandajla örtülmelidir
Soğuk çatlakları olan alan hangi ısı derecesinde tutulmalıdır?
Soğuk çatlakları olan kısmı ılık suya sokun (38-40 C°)
Soğuk çatlakları olan bir kısmı kar sürerek ovmalı mıdır?
Hayır
Soğuk çatlakları olan alana antiseptikler kullanılmalı mıdır?
Hayır Bunlar yanık derecesini artırabilir
Soğuk çatlakları olan bir alanın normale dönüşmesini sağlayacak ilâçlar var mıdır?
Evet Ancak bunlar bir doktor tarafından kullanılmalıdır
Soğuk çatlaklarında meydana gelmiş olan hasar hemen anlaşılabilir mi?
Hayır Meydana gelmiş olan hasarı tespit edebilmek bazen günlerce, bazen de haftalarca sürebilir

Bir ihtilaç veya “nöbet” geçirmiş olan bir kimseye ne gibi âcil yardım yapılmalıdır?
a İlk olarak hastanın başını veya vücudunun başka kısımlarını sert cisimlere çarpmamasını temin ediniz
b Hastanın yatmasını sağlayınız ve kendisini geniş ölçüde serbest bırakınız Onu zaptetmeye ve hareketlerini sınırlamaya çalışmayınız
c Eğer boynunda kravat varsa, rahat nefes almasını sağlamak için yakasını gevşetiniz
d Daha rahat nefes alabilmesi için çenesini kaldırınız
e Eğer bu kolaylıkla yapılabilinecekse, hastanın dilini ısırmasını önlemek için dişlerinin arasına bir mendil yerleştiriniz
İhtilâç veya “nöbet” geçirmekte olan kişilerin üzerine soğuk su dökülmeli midir?
Hayır Bu hatalı bir tedavi yöntemidir
Kişilerin çoğunluğu ihtilâç veya “nöbet”lerden kurtulurlar mı?
Evet Özellikle bunların nedeni sara ise Beyin kanamasından veya tümörden ileri gelecek ihtilâçlar ölümle sonuçlanabilir
İhtilâç geçirmekte olan küçük çocuklar su içerisine yatırılmalı mı?
Hayır Bu çocukları rahat yataklarında bırakmak daha iyi olur
İhtilâç geçirmekte olan çocuğun anne veya babası onu kucağına alıp hemen bir doktora koşmalı mı?
Hayır Çocuklarda meydana gelen ihtilâçlar genellikle kendiliklerinden geçer Takip edilecek en iyi usûl çocuğa hiçbir şey yapmadan yatağında rahat bir şekilde yatmasını sağlamaktır
İhtilâç geçirmekte olan kişilere ne gibi yardım yapılması gerekli olduğunu öğrenmek için çareler var mıdır?
Evet İhtilâç geçirebilecek birçok kişi ihtilâç halinde kendilerine nasıl yardım edilebileceğini yazılı olarak üzerlerinde bulundururlar Şeker hastaları ensülin şokuna girdikleri zaman ne yapılması gerektiğine dair bu gibi direktifleri yanlarında taşırlar Saralılar da genellikle bir ihtilâç geçirdikleri taktirde davranışın ne olması gerektiğine dair bir yazıyı üzerlerinde bulundururlar
Bir ihtilâç veya “nöbet”ten çıkmış olanlar için ne gibi bir tedavi metodu takip edilmelidir?
Bunların normal düşünme ve davranış haline girmeleri için genellikle bir süre geçmesi gerekmektedir Bunun için ihtilâçlar geçer geçmez terk edilmemelidirler Çok kez bu gibi ihtilâç geçirenler birkaç dakika nerede oldukları ve ne meydana geldiğini bilmezler Bu gibiler tam normal bir hale gelinceye kadar yalnız

Boğulma halinde alınması gerekli âcil ilk yardım tedbirleri nedir?
Kişi sudan çıkarıldıktan sonra eğer nefes almıyorsa kendisine sunî solunum yaptırılmalıdır “Ağızdan ağıza” metodu günümüzde çok kullanılmaktadır ve genellikle bu metot tercih edilmelidir
Ağızdan ağıza sunî solunum metodu nasıl tatbik edilmelidir?
a Hastayı sırt üstü yatırın Boynunda veya göğsü üzerinde bulunabilecek bütün giysileri gevşetin
b Çenesini kaldırıp, başını mümkün ölçüde geriye doğru eğin (Bu hareket soluk borusunu düzletir ve akciğerlere hava gitmesini kolaylaştırır)
c Hastanın burun deliklerini parmaklarınız arasında sıkıştırıp kapalı tutun
d Ağzınızı hastanın ağzına dayayarak bütün kuvvetinizle içeriye hava verin
e Akciğerlerin dışa hava verebilmesi için ağzınızı hastanın ağzından uzaklaştırın
f Bunu her beş veya altı saniye arasında tekrarlayın
g Nabız ve kalp atışı devam ettiği sürece bu yönteme devam edin Bu gibi bir kişiyi normale getirmek saatlerce sürebilir
h Yorulduğunuz zaman başkası yerinize geçmelidir
i Hastanın boğazında veya göğsünde su veya balgam birikmişse, bunların ağızdan çıkmasını temin için kendisini baş aşağı veya yana çevirerek tutun
j Ağızda balgam veya başka maddeler toplanmışsa bunları parmaklarınızla dışarı çıkarın (Nefes almayan bir kimse hiçbir zaman ısırmayacaktır)
k Eğer ağızdan ağıza nefes vermekten iğreniyorsanız açık bir mendil arasından da hava verebilirsiniz (Bu direkt ağızdan ağıza sistemi kadar tesirli olmayabilir)
1 Ancak birkaç dakika nabız ve kalp atışı yoksa bu metoda son verin Kulağınızla dikkatle hastanın göğüsünün sol tarafını dinleyin
m Hasta kendine gelirse, kendisini sıcak tutun ve doktor gelinceye kadar veya en azından yarım saat süreyle yerinden kıpırdatmayın
Boğulma olaylarında ağızdan ağıza sunî solunum metodu yararlı mıdır?
Evet, ancak hasta dik bir pozisyonda iken akciğerlerinden daha kolay su çıkarabilecektir Bu sular çıktıktan sonra ağızdan ağıza sunî solunum metoduna başvurulabilinir
Boğulma her zaman akciğerlerde fazla su toplanmasından mı ileri gelir?
Her zaman değil Birçok boğulma olayları hançerede meydana gelen bir spazmdan ileri gelir ve bu gibiler spazmın ortadan kaldı-rılmasiyle kurtarılabilinir Bu gibi birçok boğulma olaylarında hastalar hançerede spazm olan bölgenin altında bir soluk borusunu açma ameliyesinin yapılmasiyle kurtarılmışlardır
Soluk borusunun açılması ilk yardımı yapan tarafından mı yapılmalıdır?
Hayır, ancak doktorun vaktinde yetişme ihtimâli yoksa ve hastanın öleceği kesin ise o zaman ilk yardımı yapmakta olan bu ameliyeye başvurma zorunluğunda kalacaktır
Boğulan bir kişiyi baş aşağı çevirerek onu bu durumda tutmakta bir yarar var mıdır?
Genellikle hayır Başı öne eğik bir durumda yatırılsa da akciğerlerinden suyu çıkaracaktır
Sunî solunuma ne zaman son verilmelidir?
Kalp artık atmayınca ve ölüm hali belli olunca

Elektrik çarpması halinde yapılacak ilk yardım nedir?
Kişi hâlâ bir elektrik cereyanı ile temasta ise ona dokunmayın Aksi taktirde bu sizin de ölüm nedeniniz olabilir Hasta mümkün olduğu kadar çabuk elektrik kontağından ayrılmalıdır Bu ya hastaya giden cereyanın kesilmesiyle veya hastayı cereyandan kuru bir sopa ile ayırmak ya da bir iple cereyandan uzağa çekmekle mümkündür Hastaya cereyan ulaştıran teli kesmek için belki de bir balta kullanılabilinecektir Baltayı kullanırken ellerinizin ve baltanın sapının kuru olmasına çok dikkat etmelisiniz
Hasta elektrik cereyanından ayrıldıktan sonra ne gibi bir tedavi metoduna girişilmelidir?
a Sunî solunum mümkün olduğu kadar çabuk başlatılmalıdır
b Hasta rahat ve sıcak tutulmalı ve gerekirse kendisine oksijen verilmelidir
c Genellikle temas yerinde bulunacak olan yanık kısım öteki yanıklar gibi tedavi edilmelidir

Baygınlık ve baş dönmelerinde ilk yardım metotları nedir?
a Hastayı sırt üstü yatırın Başı vücut seviyesinde veya vücut seviyesinden az daha aşağıda olmalıdır
b Ayakarını vücut seviyesinden biraz daha yükseğe kaldırın
c Sıkı bir yaka veya boyun bağı varsa bunları gevşetin ve hastanın rahat nefes almasını sağlayın
d Nefes alması yetersizse sunî solunum yapmakta çok yarar vardır
Bir hasta bayıldığı zaman veya bir baş dönmesi nöbeti geçirmişse ne kadar süre sırt üstü yatar vaziyette tutulmalıdır?
Tamamen iyileşip kendine gelinceye kadar Bu birkaç dakika devam ederse de, bazı hallerde yarım, hattâ kırk beş dakika sürebilir
Bir kez baygınlıktan kendine gelen bir kişinin kısa bir süre sonra yeniden baygınlık geçirmesi genel bir durum mudur?
Hayır, ancak baygınlık geçirmiş olan bir kişi, kendi haline bırakılmadan bir süre müşahede altında bulundurulmalıdır
Baygınlık ölümle sonuçlanabilir mi?
Bu gibi bir hale aşağı yukarı hiç rastlanmaz Ancak bayılan kişinin düşerken, başından alabileceği bir yara ölümüne neden olabilir
Bayılmış olan kişilerin üzerine soğuk su dökülmeli mi?
Hayır
Bayılan veya baş dönmesi geçiren kişiler kendiliklerinden iyileşebilirler mi?
Evet, tek gerekli tedavi yöntemi onları birkaç dakika yatar vaziyette bırakmaktır

Yabancı cisimler için başvurulması gerekli ilk yardım metotları hangileridir?
a Gözler: Yalnız satıhta olan ve çok basit yabancı maddelerin gözlerden çıkarılmasına doktor olmayanlar teşebbüs edebilir Eğer o sırada doktor bulmak imkânı yoksa yabancı cisim girmiş göz ılık su ile yıkanmalı veya yabancı cisimi çıkarmak için nemli bir pamuk parçası kullanılmalıdır Göze damlatılacak birkaç damla madeni yağ, meydana gelen tahrişi büyük ölçüde giderir Gözü ovmayın ve yabancı cisimi çıkarmak için herhangi sert bir âlet veya cisim kullanmayın
bBurun: Eğer hastanın hapşırması sağlanabilinirse yabancı madde çok kez çıkacaktır Bu hastaya biber koklatmakla veya yabancı cisim girmiş olan burun deliğinin yanındaki burun deliğini gıdıklamakla sağlanabilir
cKulaklar: Kulaklara girmiş yabancı cisimleri çıkarmak, ihtisası olmayan kişilerin başvuracağı iş değildir Bu çok nazik bir yapıdır ve zedelenmesi çok kolaydır Yapılabilecek en uygun ilk yardım, kulağa birkaç damla zeytinyağı, madeni yağ veya hint yağı damlatılması ve bu yağın orada birkaç dakika bırakılmasıdır Bu metot genellikle yabancı maddenin çıkmasını sağlayacaktır Doktor yardımı temin edilinceye kadar yabancı maddenin kulakta kalması, fazla bir hasara sebep olmaz
d Kıymıklar: Ucu sağlamca tutulabilecek ve yavaşça dışarı çıkarılabilecek kıymıkların çıkarılması, ihtisas sahibi olmayan bir kişi tarafından da yapılabilir Yumuşak veya içeride kalmış olan kıymıklar ancak bir doktor tarafından çıkarılmalıdır Yabancı bir madde deri içerisinde bırakılırsa genellikle iltihaplanma olacaktır Eğer tıbbî yardım temini imkânı yoksa birkaç gün yapılacak ılık pansumanlar kıymığın ucunu dışarı çıkaracak ve bunun bir cımbızla alınması imkânı sağlanmış olacaktır
e Bıçak ve delme yaralar (bıçak, şarapnel veya başka silâhlar): Uçları dışarıda kalan bu gibi yaralarda vücuda giren cisim doktor bulununcaya kadar genellikle yerinde bırakılmalıdır Bu cisimlerin doktor dışında bir kişi tarafından alınması ciddî kanamaya neden olabilecektir Yapılabilecek en yerinde ilk yardım, yara yerinin üzerine steril bir gazlı bez koyarak yaralıyı hastaneye kaldırmaktır
Bir yara veya yırtığa girmiş olan bir giysi parçası için ne yapılmalıdır?
Yara alanının sabun ve su ile iyice yıkanması halinde bu parça genellikle kendiliğinden çıkacaktır Bu, yaralanmadan hemen sonra vakit kaybetmeden yapılmalıdır Bundan sonra yaralı alan steril bir bezle örtülmeli ve doktora başvurulmalıdır

Soğuk ısırığı vücut dokularının donmasıyla oluşan bir rahatsızlıktır En sık donan bölgeler eller, ayaklar, kulaklar ve özellikle burun uçlarıdır Eller ve ayaklar vücudun uç noktalarıdır ve özellikle soğuktan dolayı dolaşım kısıtlandığında bu bölgelere giden kan miktarı iyice azalır Kulaklar ise ince oldukları için fazla bir dolaşıma sahip değildirler burun ise genelde soğuktan iyi korunmaz Vücudun ana bölgelerindeki ısıyı korumak için diğer bölgelere olan dolaşım neredeyse durma derecesinde kısıtlanabilir Soğuk ayrıca damarları çevreleyen ve plazmanın damarın dışına çıkmasını önleyen endothelial hücrelere de zarar verir Plazmanın kayıbı ise kanın damarın içinde pıhtılaşmasına ve dolaşımı daha da yavaşlatmasına neden olur

Dolaşım azaldıkça dokular donmaya başlar Hücreler arasında su kristalleşmeye başlar ve hücre içindeki suyu emerek büyür Buna rağmen donma hücreleri öldürmez Laboravatuar çalışmalarında hücreler uzun süre donduktan sonra bile canlı kalmışlardır

Soğuk ısırığından kaynaklanan asıl zarar endothelial hücrelerin zarar görmesidir Dokular tekrar ısındığında bu bölgeye giden kan pıhtılaşır ve buradaki dolaşımı tamamen durdurur Bunun sonucunda da o bölgedeki hücreler ölür

Önlenmesi

Soğuk ısırığı havanın donma noktasının altında olduğu her sıcaklıkta olabilir ama genelde hipotermiyle bağlantılı gelişir Hareketsizlik dolaşımın yavaşlamasına büyük katkıda bulunur ve dolaşımı engelleyen giysiler de soğuk ısırığına katkıda bulunur

Bazı durumlarda soğuk ısırığı metallere ya da sıvı yakıtlara temasla da ortaya çıkabilir Soğuk ısırığını önlemek için onu ortaya çıkaran etkenleri özellikle hipotermiyi ortadan kaldırmak gerekir Vücudunuzun merkezini sıcak tutarak dolaşımın azalmasını önleyen giysiler vücudunuzun uç noktalarını da sıcak tutar Ayrıca önemli noktalardan biri de dar ayakkabılar gibi dolaşımı engelleyecek şeyler giyilmemesidir

Sigara içmek yüzey dolaşımını azaltır ve bu yüzden lokal donmalara katkıda bulunur Dolaşımı devam ettirmek için el ve ayak parmakları hareket ettirilebilir ve kolları hızla çevirmek dolaşımı hızlandırmak için iyi bir yöntemdir

Soğuk ısırığını yüzeysel ve derin olmak üzere ikiye ayırabiliriz

Yüzeysel donuklarda yüz, burun, kulak, parmaklar gibi ufak dokular etkilenir Yüzeysel donuklar derin donuklar kadar önemli olmasa da eğer gerekli tedbirler alınmazsa derin donuk haline gelebilir Derin donuklarda ise eller, ayaklar ve hatta bacak ve kolların bir bölümü gibi daha büyük dokular etkilenir Derin donuklarda büyük miktarda doku ya da bir organın tamamı kaybedilebilir

Yüzeysel Donuk

Belirtiler Semptomlar

Beyazlaşmış dokular Önceleri acı hissedilir

Üst dokular sert alt dokular daha yumuşak Daha sonra bölge soğuk ve hissizdir

İlk yardım

En etkin ilk müdahale donmuş organın sıcak bir vücutla temas ettirilerek ısıtılmasıdır Bölgenin ovulmaması ve daha fazla donmasının önlenmesi gereklidir Bu şekilde ısıtılan bölge kısa sürede bir karıncalanma hissiyle birlikte eski haline gelecektir

Derin Donuklar

Belirtiler Semptomlar

Deri beyaz Donma sırasında acı

Deri sert ve alttaki dokular da katı His yok

Eklem hareketi yok ya da kısıtlı Eritme sırasında acı

İlk yardım

Dağda :

- Erimiş bölümü eritmeyin

- Etkilenmemiş dokuların donmasını önleyerek zararın artmasını engelleyin

- Eğer doku erimişse tekrar donmasını ve baskı altında kalmasını önleyin

- Kişiye bol sıvı verin

- Hastayı en kısa zamanda hastaneye ulaştırın

Donmuş bir doku eritildiğinde kişi tamamen işe yaramaz hale gelir Donmuş bölüm hastaya korkunç bir acı verecektir Donup erimiş bir organı kullanmak neredeyse imkansızdır Eğer donmuş bir organ eriyip tekrar donarsa bu organın kaybedilme riski büyük ölçüde artacaktır Eritme işlemi sadece tekrar donma şansı yoksa ve vücudun eritilmiş bölümü tamamen steril koşullarda korunabilecekse yapılmalıdır Bu da doğa şartlarında neredeyse imkansızdır Donmuş bir bölümü eritmek için donmuş organ 385°C ile 41°C arasında sıcaklıkta suya sokulmalıdır Suyun ısısı sürekli kontrol edilmeli ve gerekirse su ekleyerek aynı sıcaklıkta tutulmalıdır Eritme işlemi organ tamamen eriyip pembe bir görünüm kazanana kadar devam etmelidir Pembe renk dolaşımın başladığının göstergesidir Çok zarar görmüş bir organın dolaşımı geri dönmeyebilir Eritme işlemi sırasında ve sonrasında kişinin organı hareket ettirmesini sağlayın Eridikten sonra organı steril bir pedle korumalı ve parmaklar arasına steril pedler koyulmalıdır Hasta hipotermiye girmişsse önce hipotermi tedavisi yapılmalıdır Donmuş bölgeye aşırı ısı uygulamayın çünkü bu organa zarar verebilir Enfeksiyon riskini arttırmamak için su toplamış bölgeleri ellemeyin

Soğuk ısırığının yakın dönem tedavisinde cerrahinin yeri yoktur Ne yazik ki konu hakkında tecrübesiz bazı cerrahlar donmuş ve erimiş bölgenin görüntüsü yüzünden hemen bir ampütasyon üzerinde israr edebilirler Ampütasyonu reddeden bazı hastalar minumum ya da sıfır doku kayıbıyla olayı atlatmışlardır

Cerrahi müdahale dokular tamamen ve kesinlikle öldükten sonra yapılmalıdır Başlangıçta dolaşımı sağlamak için bazı ufak müdahaleler olabilir fakat ampütasyon, donma olayının üzerinden uzun bir süre geçtikten sonra sadece ölü dokuyu ayırmak amacıyla yapılmalıdır Soğuk ısırığı yaşamış kişiler soğuğa karşı daha hassastırlar ve daha önce donmuş bölgelerindeki damarlar kalıcı olarak zarar gördüğü için bu bölgelerin donma şansı daha yüksektir

--------------------------------------------------------------------------------

Kanama nedir?

Damar bütünlüğünün bozulması sonucu kanın damar dışına (vücudun içine veya dışına doğru) doğru akmasıdır Kanamanın ciddiyeti aşağıdaki durumlara bağlıdır:

Kanamanın hızına,

Vücutta kanın aktığı bölgeye,

Kanama miktarına,

Kişinin fiziksel durumu ve yaşına
Kaç çeşit kanama vardır?

Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 çeşit kanama vardır :

Dış kanamalar: Kanama yaradan vücut dışına doğru olur
İç kanamalar: Kanama vücut içine olduğu için gözle görülemez
Doğal deliklerden olan kanamalar:Kulak, burun, ağız, anüs, üreme organlarından olan kanamalardır

Kanama arter, ven yada kılcal damar kanaması olabilir Arter kanamaları kalp atımları ile uyumlu olarak kesik kesik akar ve açık renklidir Ven kanamaları ise koyu renkli ve sızıntı şeklindedir Kılcal damar kanaması küçük kabarcıklar şeklindedir

Kanamanın değerlendirilmesinde, şok belirtilerinin izlenmesi çok önemlidir

Kanamalarda ilkyardım uygulamaları nelerdir?
Dış kanamalarda ilkyardım:

Hasta/yaralının durumu değerlendirilir (ABC),

Tıbbi yardım istenir (112),

Yara yada kanama değerlendirilir,

Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırılır,

Kanama durmazsa ikinci bir bez koyarak basıncı arttırılır,

Gerekirse bandaj ile sararak basınç uygulanır,

Kanayan yere en yakın basınç noktasına baskı uygulanır,

Kanayan bölge yukarı kaldırılır,

Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa, yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa, uzuv kopması varsa ve/veya baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa turnike uygulanır,

Şok pozisyonu verilir,

Sık aralıklarla (2-3dakikada bir) yaşam bulguları değerlendirilir,

Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde hasta/yaralının üstü örtülür,

Yapılan uygulamalar ile ilgili bilgiler (turnike uygulaması gibi) hasta/yaralının üzerine yazılır,

Hızla sevk edilmesi sağlanır


Atardamar kanamalarında kan basınç ile fışkırır tarzda olur Bu nedenle, kısa zamanda çok kan kaybedilir Bu tür kanamalarda asıl yapılması gereken, kanayan yer üzerine veya kanayan yere yakın olan bir üst atardamar bölgesine baskı uygulanmasıdır Vücutta bu amaç için belirlenmiş baskı noktaları şunlardır:

1-Boyun : Boyun atardamarı (şah damarı) baskı yeri
2-Köprücük kemiği üzeri : Kol atardamarı baskı yeri
3-Koltukaltı : Kol atardamarı baskı yeri
4-Kolun üst bölümü : Kol atardamarı baskı yeri
5-Kasık : Bacak atardamarı baskı yeri
6-Uyluk : Bacak atardamarı baskı yeri
Kanamalarda üçgen bandaj uygulaması nasıl yapılmalıdır?

Üçgen bandaj, vücudun değişik bölümlerinde bandaj ve/veya askı olarak kullanılabilir Üçgen bezin tepesi tabanına doğru getirilip yerleştirilir, sonra bir yada iki kez daha bunun üzerine katlanarak istenilen genişlikte bir sargı bezi elde edilmiş olur

Elde üçgen bandaj uygulama:

Parmaklar, üçgenin tepesine gelecek şekilde el üçgen sargının üzerine yerleştirilir Üçgenin tepesi bileğe doğru katlanır Elin sırtında, üçgenin uçları karşı karşıya getirilir ve çaprazlanır, bilek seviyesinde düğümlenir

Ayağa üçgen bandaj uygulama:

Ayak, üçgenin üzerine düz olarak, parmaklar üçgenin tepesine bakacak şekilde yerleştirilir Üçgen bandajın tepesini ayağın üzerinde çaprazlayacak şekilde öne doğru getirilir İki ucu ayak bileği etrafında düğümlenir

Dize üçgen bandaj uygulama:

Üçgenin tabanı dizin 3-4 parmak altında ve ucu dizin üzerine gelecek şekilde yerleştirilir Dizin arkasından uçları çaprazlanır, dizin üstünde uçları düğümlenir

Göğüse üçgen bandaj uygulama:

Üçgenin tepesi omuza yerleştirilir ve tabanı göğsü saracak şekilde sırtta düğümlenir Bu düğüm ile üçgenin tepesi, bir başka bez kullanılarak birbirine yaklaştırılarak bağlanır

Kalçaya üçgen bandaj uygulama:

Üçgenin tabanı uyluğun alt kısmının etrafında düğümlenir, tepesi ise belin etrafını saran bir kemer yada beze bağlanır

Hangi durumlarda turnike uygulanmalıdır?

Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa (kanamayı durdurmak ve daha sonra da diğer yaralılarla ilgilenebilmek için),

Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa,

Uzuv kopması varsa,

Baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa
Turnike uygulaması kanamanın durdurulamadığı durumlarda başvurulacak en son uygulamadır Ancak eskisi kadar sık uygulanmamaktadır Çünkü, uzun süreli turnike uygulanması sonucu doku harabiyeti meydana gelebilir ya da uzvun tamamen kaybına neden olunabilir

Turnike uygulamasında dikkat edilecek hususlar neler olmalıdır?


Turnike uygulamasında kullanılacak malzemelerin genişliği en az 8-10 cm olmalıdır

Turnike uygulamasında ip, tel gibi kesici malzemeler kullanılmamalıdır

Turnikeyi sıkmak için tahta parçası, kalem gibi malzemeler kullanılabilir

Turnike kanama duruncaya kadar sıkılır, kanama durduktan sonra daha fazla sıkılmaz

Turnike uygulanan bölgenin üzerine hiçbir şey örtülmez

Turnike uygulamasının yapıldığı saat bir kağıda yazılmalı ve yaralının üzerine asılmalıdır

Uzun süreli kanamalardaki turnike uygulamalarında, kanayan bölgeye göre 15-30 dakikada bir turnike gevşetilmelidir

Turnike, kol ve uyluk gibi tek kemikli bölgelere uygulanır, ancak önkol ve bacağa el ve ayağın beslenmesini bozabileceği için uygulanmaz Uzuv kopması durumlarında, önkol ve bacağa da turnike uygulanabilir
El ve ayak kopmalarında turnike nasıl uygulanır?

Kaza ve yaralanmalarda atardamar yaralanmalarına neden olarak ölüme yol açmaktadır

Kopmuş olan uzvun kanama kontrolü yapılır, tampon yapılır ve kapatılır

Turnike uzvun koptuğu bölgeye en yakın olan ve deri bütünlüğünün bozulmamış olduğu bölgeye uygulanır

Turnike uygulandıktan sonra sıkılaştırılarak uzuvdaki kanama kontrol edilir

Kopmuş uzuv parçası, su geçirmeyen bir plastik torbaya konur

Daha sonra kopmuş uzuv parçasının konduğu plastik torba ağzı kapatıldıktan sonra, içerisinde 1 ölçek suya 2 ölçek buz konulmuş ikinci bir torbaya yada kovaya konulur Bu şekilde, kopmuş uzuv parçasının buz ile direkt teması önlenmiş ve soğuk bir ortamda taşınması sağlanmış olur

Torbanın üzerine kopan uzuv parçasının sahibine ait kimlik bilgileri kaydedilir ve yaralı ile aynı araca konarak en çok 6 saat içerisinde sağlık kuruşuna sevki sağlanır
İç kanamalarda ilkyardım:

İç kanamalar, şiddetli travma, darbe, kırık, silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir Hasta/yaralıda şok belirtileri vardır İç kanama şüphesi olanlarda aşağıdaki uygulamalar yapılmalıdır

Hasta/yaralının bilinci ve ABC si değerlendirilir,

Üzeri örtülerek ayakları 30 cm yukarı kaldırılır,

Tıbbi yardım istenir (112),

Asla yiyecek ve içecek verilmez,

Hareket ettirilmez (özellikle kırık varsa),

Yaşamsal bulguları incelenir,

Sağlık kuruluşuna sevki sağlanır
Doğal deliklerden çıkan kanamalarda ilkyardım:

Burun kanaması:

Hasta/yaralı sakinleştirilir, endişeleri giderilir,

Oturtulur,

Başı hafifçe öne eğilir,

Burun kanatları 5 dakika süre ile sıkılır,

Uzman bir doktora gitmesi sağlanır
Kulak kanaması:


Hasta/yaralı sakinleştirilir, endişeleri giderilir,

Kanama hafifse kulak temiz bir bezle temizlenir,

Kanama ciddi ise, kulağı tıkamadan temiz bezlerle kapanır,

Bilinci yerinde ise hareket ettirmeden sırt üstü yatırılır, bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan yatırılır,

Kulak kanaması, kan kusma, anüs, üreme organlarından gelen kanamalarda hasta/yaralı kanama örnekleri ile uzman bir doktora sevk edilir
Şok nedir?

Kalp-damar sisteminin yaşamsal organlara uygun oranda kanlanma yapamaması nedeniyle ortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğü ile seyreden bir akut dolaşım yetmezliğidir

Kaç çeşit şok vardır?

Nedenlerine göre 4 çeşit şok vardır:

Kardiyojenik şok

Hipovolemik şok

Toksik şok

Anaflaktik şok
Şok belirtileri nelerdir?

Kan basıncında düşme

Hızlı ve zayıf nabız

Hızlı ve yüzeyel solunum

Ciltte soğukluk, solukluk ve nemlilik

Endişe, huzursuzluk

Baş dönmesi,

Dudak çevresinde solukluk ya da morarma

Susuzluk hissi

Bilinç seviyesinde azalma
Şokta ilkyardım uygulamaları nelerdir?

Kendinin ve çevrenin güvenliği sağlanır,

Hava yolunun açıklığı sağlanır,

Hasta/yaralının mümkün olduğunca temiz hava soluması sağlanır,

Varsa kanama hemen durdurulur,

Şok pozisyonu verilir,

Hasta/yaralı sıcak tutulur,

Hareket ettirilmez,

Hızlı bir şekilde sağlık kuruluşuna sevki sağlanır (112),

Hasta/yaralının endişe ve korkuları giderilerek psikolojik destek sağlanır
Şok pozisyonu nasıl verilir?

Hasta/yaralı düz olarak sırt üstü yatırılır,

Hasta/yaralının bacakları 30 cm kadar yukarı kaldırılarak, bacakların altına destek konulur (Çarşaf, battaniye yastık, kıvrılmış giysi vb),

Üzeri örtülerek ısıtılır,

Yardım gelinceye kadar hasta / yaralının yanında kalınır,

Belli aralıklarla (2-3 dakikada bir) bir yaşam bulguları değerlendirilir

baya bilgimiz arttı patron teşekkürler

:Green_Colorz_PDT_07 baya bilgimiz arttı patron teşekkürler:Green_Colorz_PDT_07