İstanbul Arkeoloji Müzeleri

İSTANBUL ARKEOLOJİ MÜZELERİ

İstanbul Arkeoloji Müzeleri,İstanbul'da ,Gülhane Parkı ile Topkapı Sarayı arasında yer alan dünyaca ünlü müzeTürkiye'de modern anlamda inşa edilen ilk müze yapısı olması bakımından ayrı bir önem taşırYapımı 1891'de bitirilen müzenin mimarı Fransız asıllı Alexandre Vallaury'dirCephe düzeni,kolonadlı girişleri ve bunların üstündeki alınlık gibi öğeleriyle Eski Yunan etkilerini yansıtan tarihselci bir anlayışla yapılmıştır




Türkiye'de eski yapıtların toplanarak bir koleksiyon oluşturulmasına 1846'da Harbiye Nazırı ve Tophane Müşiri Damat Fethi Ahmet Paşa'nın girişimiyle başlandıÜlkenin çeşitli yerlerinden getirtilen eski yapıtlar Türk ordusunun çeşitli dönemlerine ait malzeme ve silahların depolanmakta olduğu (bakAskeri Müze) Aya İrini'de toplandı1869'da Müze-i Hümayun adı verilen bu küçük koleksiyonun müdürlüğüne Mekteb-i Sultani'nin İngiliz öğretmenlerinden Goold atandıAynı yıllarda Maarif Nazırı Saffet Paşa'nın emriyle çeşitli vilayetlerden yeniden yapıtlar getirtildi1871'de Mahmud Nedim Paşa'nın müze müdürlüğünü lağvetmesinden sonra Teranzio adıl bir ressam müze konservatörlüğüne atandıAhmet Vefik Paşa'nın maarif nazırı olması üzerine 1872'de yeniden oluşturulan müze müdürlüğü'ne Avusturyalı Dethier getirildiMüze 1874'te Çinili Köşk'e taşındı1881'de Dethier'in ölümü üzerine müdürlüğe Osman Hamdi Bey atandıOsman Hamdi Bey'in 1887'de Sayda'da (bugün Lübnan'da) yaptığı kazılarda ele geçen ünlü İskender Lahti,Ağlayan Kadınlar Lahti,ve daha bir çok önemli parça ile müze koleksiyonları genişlediBunun üzerine 1891'de Çinili Köşk'ün karşısında yapılan bugünkü yapısına taşınan müze,1902 ve 1908'deki eklerle günümüzdeki görünümüne kavuştuGene 1908'de de adı Asar-ı Atika Müzesi'ne çevrildiOsman Hamdi Bey'in 1910'da ölmesi üzerine yerine,1892'den beri müdür yardımcılığını yürütmekte olan kardeşi Halil Edhem Bey atandı1931'de Halil Edhem Bey emekli olunca müdürlüğe İzmir,Bergama ve Efes müzelerinin kurucusu Aziz Ogan getirildiO da bu görevde emekli olduğu 1954'e değin kaldı




Bugün müzenin alt katında Yunan,Roma ve Bizans dönemlerine ait mimari parçalar,lahit ve heykel gibi yapıtlar sergilenmektedirAssos Athena Tapınağı'na (Arkaik dönem) ait saçak parçaları,Magnesia ad Maendrum'daki (Menderes Magnesiası) Artemis Tapınağı (Helenistik dönem) frizi,Aphrodisias buluntuları (Roma dönemi) ve son yıllarda yapılan İstanbul Saraçhanebaşı kazısı buluntuları ( Bizans Dönemi) müzedeki önemli yapıtların başlıcalarıdırHeykel sanatı ürünleri arasında Sayda lahitlerinden başka Konya'da bulunmuş bir Sidamura lahti (3yy) ,Ephebos Heykeli ( İÖ 3yy) ,Ephebos Heykeli ( İÖ 3yy) ,İskender (İÖ 3yy) ,ve Zeus ( İÖ 3-2yy) başları en önemlileridir




Üst kat salonlarında vitrinlik yapıtlar sergilenmektedirTarihöncesi'nden Bizans dönemine değin bir zaman aralığında yapılmış küçük taş eşya,tunç,cam ,pişmiş toprak ( terra-cotta) heykelcikler ve çanak çömlek,çeşitlerine geldikleri yerlere ve dönemlerine göre ayrı ayrı salonlarda yer almaktadırAynı katta yaklaşık 450 bin sikkeden oluşan,İslam ve İslam öncesi olmak üzere iki bölümde düzenlenmiş çok zengin bir koleksiyon vardırMüzenin tarih,arkeoloji,nümizmatik ve güzel sanatlara ilişkin kitaplardan oluşan zengin kütüphanesi ile kimya laboratuvarı,heykel onarım atölyesi ve fotoğrafhanesi de bu kattadırAyrıca bahçede heykel,lahit gibi çeşitli yapıtlar sergilenmektedir

Kaynak;AnaBritannica cilt 17 sayfa 64-65 frmsinsinet için yazılmıştır