James Üslubu

JAMES ÜSLUBU




James Üslubu,sanat tarihinde,İngiltere'de IJames döneminde (1603-25) üretilen edebiyat ve güzel sanat yapıtlarını tanımlayan terimAslında IJames döneminin başlarındaki sanat yapıtlarıyla,daha önceki Elizabeth dönemi yapıtları arasında üslup bakımından büyük bir farklılık yokturHanedan değişikliği ani bir üslup farklılığına yol açmamış,James dönemine özgü nitelikler,zamanla bazı alanlarda ve bazı yapıtlarda ortaya çıkmıştır

IJames döneminin sivil mimarlık ürünlerinde "U" ve "H" biçiminde dik açılı planlar kullanıldıön cephelerde katı bir simetri uygulandıYapılarda maniyerist İtalyan mimarlığından alınmış öğelere yer verildiğ gibi,IFrancois'nın sarayındaki çoğu İtalyan bir grup sanatçının oluşturduğu Fransız Fontainebleau okuluna özgü alçı şerit bezemelerden de yararlanıldı

Mimarlıktaasıl değişim 1615'te ,kralın ,mask adı verilen abartılı saray gösterileri içinsahne tasarımları yapan Inigo Jones'u yapıların denetimiyle görevlendirmesinden sonra gerçekleştiBu nedenle Jones hem IJames ,hem de sonraki ICharles (1625-49) dönemlerinde Londra'da pek çok kraliyet konutunun ve başka yapıların yapılması ya da yeniden ele alınması ile uğraştıJones'un ,İtalyan mimar Andrea Palladio'unun (bakPalladio üslubu) kuram ve yapıtlarını temel alarak geliştirdiği üslup İngiltere için büyük bir yeniliktionun yapılarıyla James döneminin ilk yıllarında gerçekleştirilmiş olan mimarlık ürünleri arasında büyük fark vardırBu nedenle James dönemi için kullanılması doğru olmaz

James döneminde resim ve heykel sanatı,başarılı uygulayıcıların çıkmaması nedeniyle,mimarlığın gerisinde kaldıDolayısıyla büyük farklılıkların görülmediği bu alanda bir James üslubundan söz edilebilirJames döneminin ilk ressamlarının başında minyatürcü Isaac Oliver geliyorduDönemin heykelcileri gibi portre ressamlarını çoğu da yabancıydıMarcus Gheerhaerts (Genç),Paul van Somer,Cornelius Johnson ve Daniel Mytens bunların bazısıdırDaha sonra ,ICharles döneminde İngiltere'de çalışan Peter Paul Rubens ve ANthony Van Dyck gibi Flaman ressamlar ise yapıtlarıyla onları aştılar

Edebiyatta kullanılan tema ve biçimlerin çoğu da,Elizabeth dönemindekilerin devamıydıBütün zenginliğine karşın,James dönemi edebiyatı çoğunlukla kötümser ve kasvetli bir sorgulayışı içeriyorduShakespeare en büyük trajedilerini 1601'den ( Hamlet'in ilk sahnelendiği tarih) sonra,James döneminde yazdıÖbür James dönemi oyun yazarları da kötülük sorunu ile yoğun olarak ilgilendilerJohn Webster,Cyril Tourneur,Thomas Middleton ve William Rowley trajedinin uyandırdığı acıma duygusundan çok,dehşet duygusuna ağırlık verdilerKomedinin en iyi örnekleri Ben John'ın keskin yergileriydiBu dönem tiyatrosunun önemli türlerinden biri de,edebi doruğuna Johnson 'ın yapıtlarında ulaşan masklar olduJonson'ın zarif ve görece kolay anlaşılır şiirleriyle onu izleyen Cavalier şairlerinin yapıtları ,James dönemi şiirinin iki ana eğiliminden birini oluşturuyorduÖbür eğilimi John Donne ve metafizik şairlerin entelektüel ve karmaşık şiirleri temsil ediyorduDüzyazıda ise Francis Bacon,Robert Burton ve Lancelot Andrewes güçlü ve esnek bir üslup geliştirdilerDönemin en önemli düzyazı yapıtı,Kitabı Mukaddes'in Kral James Baskısıydı1611'de yayımlanmakla birlikte,bu yapıt,daha çok Elizabeth döneminde yapılan çalışmaların bir ürünüydü


Kaynak;AnaBritannica cilt 17 sayfa 195,196 frmsinsinet için yazılmıştır