A Dan Z Ye Türk Atasözleri Arşivi

Y

* Ya evlat bir, ya ocak kör
* Ya işten artar, ya dişten
* Ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol
* Yabancı koyun kenara yatar
* Yabancı koyun kenarda yatar
* Yakın dost hayırsız hısımdan yeğdir
* Yalancı kim? İşittiğini söyleyen
* Yalancının evi yanmış, kimse inanmamış
* Yalancının mumu yatsıya kadar yanar
* Yalancıyı kaçtığı yere kadar kovalamalı
* Yalanın kemiği yok ki boğazına bata
* Yalnız kalanı kurt yer
* Yalnız taş, duvar olmaz
* Yalnız öküz, çifte koşulmaz
* Yalnızlık, Allah’a mahsustur
* Yalnızlık Hakk’a mahsustur
* Yaman komşu, yaman avrat, yaman at; birinden göç, birin boşa, birin sat
* Yanlış da bir nakış
* Yanlış hesap Bağdat’tan döner
* Yanmış harmanın öşrü alınmaz
* Yanık yerin otu tez biter
* Yaprağa yapış, atlas olsun; toprağa yapış, altın olsun
* Yapı taşı, yapıdan kalmaz
* Yar, yıkıldığı gün tozar
* Yara, sıcakken sarılır
* Yarım elma, gönül alma
* Yarım hekim candan eder, yarım hoca dinden eder
* Yarına kalan davadan korkma
* Yatan öküze yem yok
* Yatan ölmez, eceli yeten ölür
* Yatsının faziletini güveyden sormalı
* Yavaş atın çiftesi pek olur
* Yavaş tükürüğün sakala zararı var
* Yavuz at yemini artırır
* Yavuz hırsız ev sahibini bastırır
* Yaz yalan, kış gerçek
* Yaz yaz gerek, kış kış
* Yaza çıkardık danayı, beğenmez oldu anayı
* Yazın araması, kışın taraması olmasa herkes besler mandayı
* Yazın gölge hoş, kışın çuval boş
* Yazın gölge kovan, kışın karın ovar
* Yazın harmana sıçan öküzün kışın yemlikte ağzına gelir
* Yazın yanmayan kışın ısınmaz
* Yağ ile yavşan, sirke ile tavşan
* Yağ yiyen köpek tüyünden belli olur
* Yağmur olsa kimsenin tarlasına yağmaz
* Yağmur yağsa kış değil mi? Kişi halini bilse hoş değil mi?
* Yağmur yağsa kış olur
* Yağmur yağsın da varsın kerpiççi ağlasın
* Yağmurda düşmanın koyunu, dostun atı satılsın
* Yağına kıymayan çöreğini yoz yer
* Yaş kesen, baş keser
* Yaş yetmiş, iş bitmiş
* Yaşa yaşa, gör temaşa
* Yaşı at pazarında sorarlar
* Yel gelen deliği kapamalı
* Yel kayadan ne koparır
* Yemeyenin malını yerler
* Yemeğin iyisi hazırıdır
* Yenenle yanana ne dayanır!
* Yengece niçin yan yan gidersin? demişler; serde kabadayılık var
* Yenice eleğim, seni nerelere asayım?
* Yenliceği yel atmış, ****** diken batmış
* Yerdeki yüze basılmaz
* Yerdiğin oğlan yer tutar
* Yerin kulağı var
* Yerinden oynayan yetmiş kazaya uğrar; en küçüğü ölüm
* Yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir
* Yerini bilmeyen, yılda bir kat urba eskitir
* Yetişemediğin köyün alt tarafında yat
* Yeğniyi yel alır, ağır yerinde kalır
* Yigit başından devlet ırak değildir
* Yiyen bilmez, doğrayan bilir
* Yiğidin malı meydandadır
* Yiğidin sözü, demirin kertiği
* Yiğidin yiğide ekmeği ödünç, kötüye sadaka
* Yiğit bin yaşar, fırsat bir düşer
* Yiğit ekmeğiyle yiğit beslenir
* Yiğit lakabıyla anılır
* Yiğit meydanda belli olur
* Yiğit yarasına yiğit katlanır
* Yiğit yiğide at bağışlar
* Yok büyümez, arık büyür
* Yoksul ala ata binse, selam almaz
* Yoktan yonga çıkmaz
* Yol bilen kervana katılmaz
* Yol sormakla bulunur
* Yol yürümekle, borç ödemekle
* Yola yoğurt dökmüş var mı?
* Yolcu yolunda gerek
* Yoldan giden yorulmaz
* Yoldan kal, yoldaştan kalma
* Yolundan giden yorulmaz
* Yorgun eşeğin çüş canına minnet
* Yoğun canı alınmaz
* Yularsız ata binilmez
* Yularsız deve yedilmez
* Yumurtada kıl bitmez
* Yumurtadan çıkan yine yumurta çıkarır
* Yumurtlayan tavuk bağırgan olur
* Yurdun otlusundan kutlusu yeğdir
* Yuvayı yapan dişi kuştur
* Yuyucunun hakkı eline geçsin de ölü ister cennete gitsin ister cehenneme
* Yük altında ancak eşek kalır
* Yük altında eşek anırmaz
* Yük altında eşek kalır
* Yüksek dağın başı dumanlı olur
* Yürük ata kamçı olmaz
* Yürük ata paha olmaz
* Yüz verdik Ali’ye geldi sıçtı halıya
* Yüz verme arsız olur, az verme hırsız olur
* Yüz yüzden utanır
* Yüzü güzel olanın huyu güzel olur
* Yüzü güzele kırk günde doyulur; huyu güzele kırk yılda doyulmaz
* Yıl uğursuzun
* Yılan ne kadar eğri gitse deliğine doğru girer
* Yılan sokan uyumuş, aç kalan uyumamış
* Yılana yumuşak diye el sunma
* Yılanın başı küçükken ezilir
* Yılanın sevmediği ot, deliğinin ağzında biter

Z

* Zahirenin ambarı sabanın ucundadır
* Zahmetsiz rahmet olmaz
* Zaman sana uymazsa sen zamana uy
* Zararın neresinden dönülse kardır
* Zemheride kar yağmadan kan yağması iyi
* Zemheride sür de çalı ile sür
* Zemheride yoğurt isteyen, cebinde inek taşır
* Zemheride yoğurt isteyen cebinde bir inek taşır
* Zengin arabasını dağdan aşırır, fakir düz ovada yolunu şaşırır
* Zengin arabasını dağdan aşırır, züğürt düz ovada yolunu şaşırır
* Zengin arabasını dağdan aşırır,züğürt düz ovada yolunu şaşırır
* Zengin giyerse sağlıcakla, fakir giyerse nerden buldu ki derler
* Zengin kesesini,züğürt dizini döver
* Zengin kesesini döver, zügürt dizini
* Zengin silkinse fakir bay olur
* Zenginin azğını, kürk giyer yaz günü
* Zenginin basması ipekli görünür
* Zenginin horozu bile yumurtlar
* Zenginin iki dünyası da mamurdur
* Zenginin malı, züğürdün çenesini yorar
* Zenginin malı züğürdün çenesini yorar
* Zerdaliden kaval olmaz, al zurnadan haberi
* Ziyan olan koyunun kuyruğu yağlı olur
* Zor kapıdan girerse, şeriat bacadan çıkar
* Zor oyunu bozar
* Zora, beylerin borcu var
* Zora dağlar dayanmaz
* Zorla güzellik olmaz
* Zurnada peşrev olmaz
* Zurnayı biz çaldık parsayı o topladı
* Züğürt olup düşünmektense, uyuz olup kaşınmak yeğdir
* Züğürt olup düşünmektense uyuz olup kaşınmak yeğdir
* Züğürtlük, zadeliği bozar
* Zırva tevil götürmez
* Zahmetsiz rahmet olmaz
* Zaman sana uymazsa sen zamana uy
* Zan, hatıranın yalanıdır
* Zannetmediğin yerden tilki çıkar
* Zalim kadıdan insaflı subaşı yeğdir
* Zalimin zulmü varsa, mazlumun Allah’ı var (Fatmana Dağdaş): Zalim, zulmüyle kalmaz Zalimin zulmü karşılıksız kalmaz
* Zarar faydanın kardeşidir
* Zararın neresinden dönersen (dönülürse) kârdır
* Zelzeleyi gören yangına razı olur
* Zemheride sür de çalı ile sür
* Zemheride yoğurt isteyen, cebinde bir inek taşır
* Zemheriden sonra ekilen darıdan, kocasından sonra kalkan karıdan hayır gelmez
* Zemherinin hoşluğuna, Osmanlı’nın dostluğuna erilmez (F Dağdaş’dan naklen Said Dağdaş, 512003)!
* Zengin adam, elindeki kendine yeten adamdır
* Zengine varıp da pabuç çevireceğine, fakire var da dömen (dümen) çevir! (Yukarı Dodurgalı, Meryemlerin Meryem nineden (M Kaplan) naklen, Aysel Sönmez, 25052004): Fakirle evliliğin, ev idaresi açısından kadın yönünden olumlu yönü de olabileceğine vurgu yapılmaktadır
* Zengin arabasını dağdan aşırır, züğürt düz ovada yolunu şaşırır
* Zengin kesesini, züğürt dizini döver
* Zengin helvasını baldan pişirir, züğürt derman için pekmez bulamaz
* Zengine bir kıvılcım, güzele bir sivilce yetermiş
* Zengine dokun geç, züğürtten sakın geç
* Zenginin basması ipekli görünür
* Zenginin gönlü olasıya, fakirin canı çıkar
* Zenginin horozu bile yumurtlar
* Zenginin kağnısı dağdan aşar, fakirin eşeği düz yolda şaşar
* Zenginin malı, fakirin ağzını yorar
* Zenginin malı, fakirin dölü kıymetli olur
* Zenginin malı, züğürdün çenesini yorar
* Zenginin ayıbı, fukaranın hastalığı meydana çıkmaz
* Zenginin horozu bile yumurtlar
* Zenginlikle sıcaktan zarar gelmez
* Zevkin bedeli olmaz (Hasan Gölcük, 1963’lü, 372008, Çankırı-Çerkeş)! “Mutluluğun bedeli aranmaz” anlamında
* Ziyan olan koyunun kuyruğu yağlı olur
* Ziyan satılmaz (F Dağdaş, Aralık 1980)! Olup bitmiş işin ardından konuşulmaz anlamında
* Zor kapıdan girerse, şeriat bacadan çıkar
* Zor, oyunu bozar (Demirdal, 1968, s 574) ! Pehlivanların güreş tabiridir
* Zora dağlar dayanmaz âşığa yollar dayanmaz
* Zorla güzellik olmaz, zorla yemin kabul olunmaz
* Zorla köpek domuz avına gitmez (M Baz, 220802): Zorla, isteksizce iş yaptırılmaz
* Zöv zöv gezen kefensiz ölür! İsparta-Uluborlu ilçesi ve yöresinden (Demirdal, 1968, s 574)
* Zulümle abad olanın ahiri berbad olur ! İsparta-Uluborlu ilçesi ve yöresinden (Demirdal, 1968, s 574)
* Zurnada peşrev olmaz‚ ne çıkarsa bahtına
* Zulüm ile âbad(mâmur) olanın akıbeti berbat olur

Paylaşılan atasözleri için teşekkür ederim Türkçe'ye katkıların artarak devamını dilerim Said Dağdaş