Karbon Döngüsü Nedir, Karbon Döngüsü Hakkında Bilgi

Karbon Döngüsü
Karbon Döngüsü nasıl olur

Karbon atomlarının fiziksel, jeolojik, kimyasal ve diğer süreçler sonucunda atmosfer, okyanuslar, yeryüzü vb arasındaki dolaşımı Karbon atomları canlı dokularını meydana getirdikleri için tüm yaşamın temel taşıdır Karbonun çoğu karbondioksit şeklinde bulunur

YERYÜZÜNDE KARBONUN DÖRT ANA KAYNAĞI
1 Atmosfer (havaküre):Karbondioksit
2 Hidrosfer (Suküre):Karbondioksit ve bikarbonat
3 Litosfer (Taşküre) Petrol,kömür,doğal gaz,karbon
4 Biyosfer (Canlılar Küresi):Canlı bünyesindeki organik moleküller

Doğadaki karbonun çoğu karbondioksit şeklindedir Karbondioksitten çıkan karbon fotosentez için çok önemlidir Havadaki karbon dioksit, su ve besleyici tuzlarla birlikte fotosentez işleminde kullanılır

Bu işlem sonucu oksijen ve organik maddeler üretilir Yeşil bitkiler, havadan karbondioksiti alarak fotosentez sonucunda organik bileşiklere dönüştürürler Bitkilerin yapısındaki bu karbon bitkilerle beslenen hayvanlara ve besin zinciri yoluyla diğer canlılara geçer Bu canlıların atıklarıyla ve fosilleriyle toprağa karışır ve bakteriler tarafından parçalanarak toprağın yapısına katılır

Solunumda ise bunun tersi olur Yani organik maddeler oksijen eşliğinde parçalanır Bu işlemde karbon dioksit ve su üretilir Oksijensiz ortamda yaşayan bazı mikroorganizmalar mayalanma (fermantasyon) yoluyla glikozu alkol ve karbondioksite dönüştürürler Bu yolla elde ettikleri enerjiyi metabolik işlemlerde kullanırlar Organik maddelerin parçalanması sonucu serbest kalan karbon dioksit çevirime yeniden girer Böylece karbon döngüsü tamamlanmış olur

Dengenin bozulmasında;

Atmosferdeki karbon dioksit ile sudaki karbon dioksit denge halindedir Karbondioksitin karadaki doğal kaynağı yanardağlardır Hızlı sanayileşme, kentleşme ve nüfus arştı ile insan fosil yakıtları gömülü oldukları yerden çıkararak fazla kullanmaktadır Kömür, doğal gaz ve petrol gibi fosil yakıtların ve kireç taşının yakılması sonucunda atmosfere atılan karbon dioksit miktarı artmaktadır

Yeryüzündeki doğal bitki örtüsünün azalması da (orman yangınları gibi sebeplerle) karbon dengesini önemli ölçüde etkiler

Bu durum insan eliyle atmosferdeki karbon dengesinin bozulabileceğini göstermektedir Atmosferde artan karbondioksit miktarı yeryüzü sıcaklığının birkaç derece artmasına neden olacaktır Yeryüzü giderek ısınacak, kutuplardaki buzulların erimesiyle deniz seviyesi yükselecek ve dünya iklimi değişecektir

Karbondioksit Tüketimi;
1-Kara ve deniz bitkilerince fotosentezde kullanılır
2- Deniz hayvanlarının kabuk oluşumunda kullanılır
3- Deniz hayvanları ve bitkilerinin ölmesi tabana çökerek karbonatlı kayaların oluşumunda tüketilir
4- Ölen canlıların bünyelerindeki karbon zamanla basıncın etkisiyle petrol, kömür gibi fosil yakıtlara dönüşür

Karbondioksit açığa çıkması;
1- Canlıların solunumları sonucu doğaya döner
2-Ölen canlıların çürümesi,
3- Orman yangınları,
4-Karbonatlı kayaların fiziksel ve kimyasal olarak ayrışması,
5- Suyun hava ile teması ile karbon havadan suya, sudan havaya geçer
6-Volkanizma olayları sonucunda,
7- Fosil yakıtların yakılması,

Karbondioksit sıcaklığı tutucu etkisi olan bir gazdır ( sera gazı) Günlük ve mevsimlik sıcaklıkların aşırı artmasını ve azalmasını engeller Aşırı artması yere gelen sıcaklığı tutarak küresel ısınmaya neden olmaktadır

Denizlerle atmosfer arasında karbon alışverişi çok yavaştır Bu da ilk 100 metrede olur Karalardan erozyon ile taşınan inorganik ve organik maddeler aracılığı ile karbon denize gelir Karadan gelen, kabuklu hayvanların bünyesindeki organik karbon, karbonat, bikarbonatlar deniz tabanlarında tortullar içinde birikir Denizler karalara göre 50 kat daha fazla karbon içerdikleri için karbon akışını düzenleyen en önemli kaynaklardır

Karbon döngüsü atmosfer, litosfer, hidrosfer ve biyosfer arasında gerçekleşir Döngü bozulmadığı sürece doğada karbon denge halindedir Atmosferdeki CO2 miktarı bellidir Havadan alınan co2 tekrar verilmemiş olsa idi fotosentez giderek azalacak ve 35 yıl gibi bir süre sonra besin zinciri durarak dünyada hayat kalmayacaktı İnsanın olumsuz etkisi ile atmosferdeki karbon dengesi bozulmaktadır Çünkü sanayileşme ile birlikte atmosfere eklenen karbondioksit miktarı %25 artmıştır