Lusitaniler

Lusitaniler, İber Yarımadasının batısında, Romalılar tarafından sonradan Lusitania adıyla eyalet olarak düzenlenen topraklarda yaşayan Hint-Avrupa kökenli antik halk Lusitanyaca konuşan bu halk, günümüzde bu bölgede yaşayan Portekizliler tarafından ataları olarak kabul edilirler En tanınmış Lusitani Viriathus olarak bilinir

Kökenleri

Lusitanilerin Alplerden gelerek MÖ 6 yüzyılda bölgeye yerleşmiş olmaları olasıdır Ancak tarihçi ve arkeologlar Lusitanilerin etnik kökeni hakkında bir uzlaşmaya varamamışlardır Bazı modern bilim adamları bu halkın bölgenin yerlisi olduğunu ve özgürlüklerine kavuşmadan önce bir süre Kelt hakimiyeti altında yaşadıklarını iddia etmişlerdir Arkeolog Scarlat Lambrino'ya göre ise bu halk İber Yarımadasının doğusunda yaşayan Lusonelerle ilişkisi bulunan Kelt kökenli bir halktır Her iki halkında İsviçre dağlarından gelmiş olmasıda mümkündür Pek çok kişiye göre ise Lusitaniler, İberya yerlisi halklar ile Hint-Avrupa kavimlerinin bir karışımıdır

Lusitanilerin yerleştikleri ilk alan Douro vadisi ve Beira Alta bölgesidir; Beira'da Keltleri ve diğer kavimleri yenerek topraklarını genişlettikleri döneme kadar oturmuşlardır

Asıl Roma eyaleti Lusitania, Asturias ve Gallaeciayı da kapsar ancak bu topraklar sonradan Provincia Tarraconensis yetki alanına terk edilmiş ve geri kalan topraklar Provincia Lusitania et Vettones olarak kalmıştır Kuzey sınırı Douro nehri boyunca uzanırken, doğu sınırı Salmantica ve Caesarobriga'dan Anas (Guadiana) nehrine kadar uzanırdı

Kültür

Lusitani kültürü Kelt kültüründen etkilenmiştir

Lusitaniler tek katlı ve dört köşeli küçük taş evlerde (kuzeyde yuvarlak) yaşarlardı Elbiseleri keçi yünü ya da derisinden yapılırdı Altından yapılma kolye, bilezik ve diğer süs eşyaları takarlardı Mücevherlerini ya telkari tekniği ile ya da çekiçle döverek yaparlardı Şarap genellikle kutlamarda tercih edilir, normal zamanlarda su, keçi sütü ve bira içerlerdi Tek eşli bir hayat süren Lusitaniler, deriden yapılma ayakkabılar imal ederlerdi

Din

Çok tanrılı bir dine sahip olan Lusitaniler tanrılara hayvan kurban etmişlerdir Tanrı ve kahramanlarını basit heykellerini yapmışlardır En önemli tanrıları arasında Endovelicus, tanrıça Ataegina ve Runesocesius sayılabilir Ölü kültüne sahip olan Lusitaniler, ölülerini yakmışlardır

Dil

Lusitani dili, Hint-Avrupa dil ailesine ait paleohispanik diller grubuna dahildir

Romalılarla savaşları ve Roma kültürü etkisine girmeleri

Lusitaniler MÖ 193 yılından beri Romalılarla savaş halindeydiler MÖ 150 yılında Praetor Servius Galba tarafından akıllıca bir tuzak sonucu bozguna uğratıldılar Savaş sırasında 9000 Lusitani öldürüldü ve 20000 kişi Galya'da köle olarak satıldı Bu olaydan üç yıl sonra Viriathus önderliğindeki Lusitaniler bölgedeki Roma egemenliğine son verdi MÖ 139 yılında kendisine eşlik eden ve Roma'da elçi olarak bulundukları sırada Marcus Pompilius Lenas'dan rüşvet alan Audax, Ditalcus ve Minurusun ihanetine uğrayan Viriathus, uykusunda öldürüldü Ancak Audax, Ditalcus ve Minurus ödüllerini almak için Roma'ya geldikleri zaman Konsül Servilius Cipianus tarafından "Roma hainlere ödeme yapmaz" denilerek ölüme mahkûm edildi

Viriathus'un ölümünün ardından Lusitaniler büyük ölçüde Roma kültürünün ve dilinin etkisi altına girdiler Lusitaniler, İber Yarımdasının geri kalan halkları gibi "Roma Yurttaşlığı" ile ödüllendirildiler Portekizce, Roma dili Latincenin yerel bir evrimidir

Çağdaş anlamları

Lusitaniler, Portekizli yazarlar tarafından Portekizlileri kasteden bir metafor olarak kullanılır

Lusitanik, günümüzde ortak bir kültürü paylaşan ve Portekizce konuşan Portekiz, Brezilya, Makao, Doğu Timor, Angola, Mozambik, Yeşil Burun Adaları, São Tomé ve Príncipe, Gine Bissau gibi ülkeleri tanımlamak için kullanılan bir terimdir

Kaynak: Wikipedia