Kuranı Kerimde Kıskançlığın Yeri

Kuranı Kerimde Kıskançlığın Yeri

Tasavvuf erbabı alimler, haset ve kıskançlığı dört derecede değerlendirmişlerdir:

1İnsan, haset ettiği kişide bulunan nimetin yok olmasını ister Bu nimet kendi eline geçsin veya geçmesin önemsemez, yeter ki kıskanılan kişi o nimeti kaybetsin, zarara uğrasın Kıskançlığın ve hasedin en tehlikelisi budur

2Kişi, haset ettiği kişinin sahip olduğu nimetin kendisine geçmesini ister Amaç, o nimete sahip olmaktır

3Kişi, başka bir kişideki nimetin aynısını veya benzerinin kendisinde olmasını ister Kendisi de sahip olamayacaksa, karşısındaki kişinin de sahip olmasını istemez

4Kişi, başka birinin sahip olduğu nimetin benzerinin kendisinde de olmasını ister Ancak kıskandığı kişinin nimetinin yok olmasını istemez Bunlardan sadece sonuncusu zararsızdır

Kıskançlığın ve Hasedin Sebepleri

1 Düşmanlık: Birisine karşı beslenen düşmanlık sonucunda haset ve kıskançlık duyguları gelişir; bunun sonucunda kavga vb çekişmeler ortaya çıkar

2 Birisinin üstünlük taslamasına karşılık: Bir insanın başka bir insana karşı üstünlük taslaması ve diğer insanları küçük görmesi durumunda, buna karşı kıskançlık ve haset duyguları oluşabilir

3 Amacına ulaşamama endişesi: Kişinin belirlediği hedeflere, amaçlara ulaşmasında karşındaki kişiyi rakip görmesinden dolayı kıskançlık oluşabilir

4 Makam, mevki sevgisi ve liderlik arzusu: Bazı insanlardaki aşırı statü, makam, mevki, hükmetme hırsı, kıskançlığa ve haset duygulara sebep olabilir

5 Kötü huyluluk ve cimrilik: Bazı kişiler gereksiz yere insanlardaki nimetleri kıskanarak Allah'ın nimetine karşı cimrilik ederek bu duygularının esiri olurlar

Bu nedenlerle insanlarda; güzellikte, bilgide, düşüncede, malda, parada, makam-mevkide, şöhrette kendisinden daha üstün olan kişileri gördüklerinde ya da öyle olduklarına inandıklarında, kıskançlık duyguları oluşabilir

Kuran-ı Kerimde Kıskançlığın Yeri

Haset ve kıskançlık, Kuran-ı Kerimde kınanmıştır Çoğu insan için kıskançlık, ruhunda, zihninde hissettiği, davranışlarla dışa vurduğu bir duygudur “…Nefisler, kıskançlığa ve bencil tutkulara hazır kılınmıştır Eğer iyilik yapar ve sakınırsanız, şüphesiz Allah yaptıklarınızdan haberi olandır” (Nîsa Suresi, 128)

Bazı insanlar, diğer insanların maddi ve manevi üstünlüklerini veya onların kendilerinin sahip olmadığı bir şeye sahip olmalarını kıskanırlar Kişinin başarısı, zenginliği, güzelliği, ünü, makamı vs kıskançlık sebebi olabilir “Yoksa onlar, Allahın kendi fazlından insanlara verdiklerini mi kıskanıyorlar?” (Nîsa Suresi, 54)

Allah, kıskanç insanın kötülüklerinden sakınılması gerektiğini Felak Suresi ile bildirerek uyarmıştır Çünkü kıskançlık ve haset, insanı mutlak bir ahlaksızlığa düşürür “De ki; Sabahın Rabbine sığınırım Yarattığı şeylerin şerrinden, karanlık çöktüğü zaman gecenin şerrinden, düğümlere üfüren kadınların şerrinden, haset ettiği zaman hasetçinin şerrinden”

İnsan nefsindeki tüm kötülükler gibi kıskançlık ve haset de arınılması, kontrol altına alınması gereken bir duygudur Kuran-ı Kerimde insanların kıskançlık, haset ve azgınlıkları nedeniyle anlaşmazlığa düştükleri, doğru yoldan saptıkları bildirilmiştir: “İnsanlar tek ümmetti Allah, müjdeciler ve uyarıcılar olarak Peygamberler gönderdi ve beraberlerinde, insanların anlaşmazlığa düştükleri şeyler hakkında aralarında hüküm vermek üzere hak kitaplar indirdi Oysa kendilerine apaçık ayetler geldikten sonra birbirlerine karşı olan azgınlık ve kıskançlıkları yüzünden anlaşmazlığa düşenler; o (kitap), verilenlerden başkası değildir Böylece Allah, iman edenleri, hakkında ayrılığa düştükleri gerçeğe kendi izniyle eriştirdi Allah kimi isterse onu doğru yola yöneltir” (Bakara, 213)

Bu ayetler, insanın kıskançlığının sebep olabileceği zararların, davranışların boyutunun anlaşılması açısından çok önemlidir