Kurban Bir İbadet Midir Yoksa Gelenek Midir

Kurban Bir İbadet midir Yoksa Gelenek midir

Kurban Bir İbadet midir Yoksa Gelenek midir?

Kurban bir gelenek değil, kitap ve sünnetle meşrûiyeti sabit olan bir ibadettir Kurban da zekat gibi Hicretin ikinci yılında meşru kılınmıştır Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyuruluyor:

"Kurbanlık deve ve sığırlar, Allah'ın size olan nişanelerinden kıldık Sizin için onlarda hayır vardır O halde onları ön ayaklarından biri bağlı olduğu halde keserken üzerlerine Allah'ın adını anın Yanları yere yaslandığı vakit onların etlerinden yiyin, kanaat edip istemeyene de, isteyene de yedirin Böylece onları sizin emrinize verdik ki, şükredesiniz"

Peygamberimiz de bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurmuşlardır:

"Ademoğlu kurban bayramı günü, Allah katında kurban kesmekten daha sevimli bir iş yapmamıştır Şüphesiz ki o kesilen kurban kıyamet günü boynuzları ve kılları ile gelir Hiç şüphe yok ki, kurbanın kanı yere düşmeden önce Allah katında kabul görür Öyle ise gönüllerinizi kurban ile hoş edin"

Peygamberimiz kurbanı tavsiye ederlerken kendileri bizzat kurban keserek de örnek olmuşlardır Müslim'in rivayetine göre Enes (ra) şöyle demiştir :

"Allah'ın Resûlü, beyaz renkli iki koç kurban ederdi"

Kurbanın Hükmü

İslâm alim ve müçtehitleri kurbanın hükmü hakkında farklı içtihatlarda bulunmuşlardır

İmam Azam Ebû Hanife'ye göre kurban vaciptir Delili de:"Rabbin için namaz kıl ve kurban kes" âyet-i kerimesinin delâletiyle peygamberimizin :

"Kimin hali vakti yerinde olur da kurban kesmezse namazgahımıza yaklaşmasın" Hadisindeki vaid (korkutma) dır Böyle bir korkutma ancak vacip olan bir ibadetin terki için yapılır Yani İmam Azam demek istiyor ki, kurban vacip olmasaydı peygamberimiz onu terkedene böyle bir tehditte bulunmazdı

Şâfiî, Mâliki ve Hanbelîler ile Hanefîlerden İmam Ebû Yusuf'a göre ise kurban vacip değil, sünnet-i müekkededir

Kurbanın sünnet olduğunu söyleyenlerin dayandıkları delillerin bir kısmı aşağıdaki hadis-i şeriflerdir:

Ümmü Seleme (ra)' den rivayete göre Peygamberimiz şöyle buyurmuştur:

"Bilinen on gün girdiği vakit elinde kurbanı olup kurban kesmek isteyen kimse (bedeninden) asla bir kıl almasın, tek bir tırnak kesmesin"

Bu hadis-i şerifte Peygamberimiz kurbanı kişinin isteğine bırakmıştır Bu ise onun vacip olmadığını gösterir

Bir başka hadis-i şerif ise meâlen şöyledir:

"Üç şey vardır, bunlar bana farz, size nafiledir Onlar da vitir, kurban ve kuşluk namazıdır"

Kurbanın hükmü (yani vacip mi sünnet mi olduğu) hakkındaki bu farklı görüş ve içtihatlar sebebiyle; bir kimsenin zekât, hac, sadaka-i fıtır, ve kurban borcu olduğu halde vefat edip bu borçlarının ödenmesi için malının üçte birini vasiyet etse (ki ancak malının üçte birini vasiyet etmeye mezundur) malının üçte biri yeterse borçlarının tamamı ödenir Malının üçte biri borçlarını ödemeye yetmediği takdirde önce zekât borcu ödenir Çünkü borçların içerisinden önemli olanı zekâttır Bu borcu ödendikten sonra malı artarsa haccı yaptırılır Bundan sonra sadaka-i fıtır borcu ödenir Daha sonra da malı kalırsa kurban borcu ödenir

Kurban Kimlere Borçtur?

Kurban, mukim olan ve sadaka-i fıtır nisabına malik olan her kadın ve erkek müslümana vaciptir

Bu tariften şu anlaşılıyor: Müslüman olmayan, seferde bulunan müslümana ve fakir olana kurban vacip değildir

Hz Ebû Bekir ile Hz Ömer seferde bulunduklarında kurban kesmemişlerdir Şayet seferde olan kimse kurban kesmek isterse, kurban kendisine vacip olduğu için değil, nafile olarak kesebilir, kesmediği takdirde sorumlu olmaz

İmam Azam Ebû Hanife ile Ebû Yusuf'a göre kurbanın vacip olmasında akıl ve erginlik çağına gelmiş olma şart değildir Yani zengin olan çocuğun ve delinin mallarından babaları veya vasileri kurban keserler Bu kurbanlardan sadece kendileri yiyebilir, başkaları yiyemez

İmam Muhammed ile İmam Züfer'e göre kurbanın vacip olması için akı1 ve erginlik çağına gelmiş olma şarttır Bu itibarla zengin olan çocuklarla deli olanların mallarından kurban kesilmez Fetvâ da bu görüşe göredir, yani zengin de olsalar çocuklarla delilerin kurban kesmesi gerekmez

Zenginliğin Ölçüsü

Herhangi mali bir ibadetin borç olması için ön görülen zenginlik ölçüsü 'Nisap' kelimesi ile ifade edilmektedir

Kurban nisabı, kişinin temel ihtiyaçları olan oturacak evi, evinin yeter derecede eşyası, binek için olan hayvanı, üç kat elbisesi, kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin bir yıllık nafakalarından ve borcundan fazla 80, 18 gr altın veya bunun kıymeti para ve eşyaya malik olan kimse kurban kesecek kadar zengin demektir Bu kimseye yılda bir defa kurban günlerinde kurban kesmek vacip olur

Bu ölçü aynı zamanda zekat için de geçerlidir Ancak zekat nisabında malının artıcı olması ve üzerinden bir yıl geçmiş bulunması şarttır

Kurban nisabında bunlar aranmaz Kurban kesme günlerinde zengin olan kimseye kurban kesmek vacip olur