Niyet, Sevabı Günaha Ve Günahı Sevaba Nasıl Çevirir?

“Niyet sevabı günaha, günahı sevaba nasıl çevirir? Bunu örnekle açıklar mısınız?”
Niyet ile îmân birbirini doğuran, birbirini doğrulayan, birbirini gerekli kılan, birbirini tamamlayan iki temeldir Îmân ve îtikat, hâlis ve makbul niyetin tarlasıdır İyi bir niyet de doğru îmanın ve îtikadın meyvesidir
Peygamber Efendimize (asm), hicret edenlerin arasında birisinin, sadece bir kadını nikâhlamak niyeti taşıdığı, bunun için hicret ettiği bildirilir Peygamber Efendimiz (asm): “Ameller niyetlere göredir Herkese ancak niyet ettiğinin karşılığı vardır Kimin hicreti Allah ve Resûlü için ise, hicreti Allah ve Resûlü içindir Kimin de hicreti dünya malı veya nikâhlayacağı kadın için ise, hicreti onun içindir” buyurur1
Üstad Bedîüzzaman Hazretlerinin ifâdesiyle niyet, eşyanın mahiyetini değiştirir Günahı sevaba, sevabı günaha çevirir Niyet; âdî, ama ibâdet kastıyla yapılan bir hareketi ibâdete; gösteriş için yapılan bir “görünüşte ibâdeti” de günaha dönüştürür Meselâ, varlıklara sebepler hesabıyla bakılırsa cehâlettir; Allah hesâbıyla bakılırsa mârifet olur, ilim olur, irfân olur; îmânı olgunlaştırır2
Yine meselâ yoldaki taşları Müslümanın ayağına takılmasın ve zarar vermesin diye kenara atmak sevaptır, hayırdır, güzeldir, ibâdettir Bu işi yaparken, dikkat etmesine rağmen sehven birisine zarar verse özür diler, zarar verme kastı ve niyeti olmadığından, günahtan da muaf olur Yine bu işi yaparken yolun sertleşmesi ve oturması için döşenmiş taşları da sehven ayıklamış ve atmış olsa, bilgi eksikliğinden doğan zararı telâfi eder Niyetinin sıhhatinden dolayı günahkâr olmaz, sevabında eksilme de olmaz Fakat aynı davranışı kötülük yapmak ve zarar vermek niyetiyle yaparsa, yaptığı iş ibâdet olmaz, günah bir fiil olur
Peygamber Efendimiz (asm) bu hususu şu vecîz hadisiyle ifâde buyurur: “Müminin niyeti amelinden hayırlıdır Münâfığın ameli ise niyetinden hayırlıdır Herkes kendi niyetine göre amel işler Mümin hayır ve iyilik niyetiyle bir amel işlediğinde kalbinde bir nûr ve feyiz bulur”3
Bu hadislerin tefsîri sadedinde Üstad Saîd Nursî Hazretleri, niyetin sıradan âdetleri ve âdî davranışları ibâdete çeviren pek acîp bir iksir, bir mâye ve bir rûh olduğunu, ölü halleri ibâdetle canlandırdığını kaydeder Bedîüzzamana göre niyetin rûhu ihlâstır Öyle ise gerçek kurtuluş ancak ihlâs ile mümkündür Az bir ömürde, bütün lezzetleriyle ve güzellikleriyle Cennet ancak böyle bir hâlis niyetle kazanılır Çünkü niyet ile insan dâimî bir şâkir olur, dâimî şükredici olur; dâimî şükür sevabı kazanır4
Niyetin mahşerdeki yansımasını Peygamber Efendimizden (asm) dinleyelim:
* “Allah hak edenlerin üzerine azabı indirdiğinde bazı salih kimseler de ölürler Onlar da diğerleri ile birlikte helâk olurlar Sonra âhirette niyetleri ve amelleri üzerine diriltilirler”5
* “İnsanlar niyetlerine göre diriltilecek ve hesaba çekilecektir”6
* “İnsanlar niyetlerine göre dirilirler ve haşrolunurlar”7
* “Kıyâmet gününde aleyhinde ilk önce hüküm verilmek üzere, şehit olduğu bilinen bir kimse getirilir Allah ona olan nimetlerini anlatır O da mazhar olduğu nimetleri hatırlar Allah:
“Ne amel işledin?” diye sorar Adam:
“Senin yolunda cihad ettim ve nihâyet senin için şehid düştüm” der Allah:
“Yalan söyledin Bilâkis sen cesâretlidir desinler diye savaştın Senin için öyle de denilmiştir” buyurur Başka bir hayırlı ameli bulunmadığından, emir verilir de yüzü üzerine sürüklenerek Cehenneme atılır
Sonra ilim öğrenmiş, öğrendiğini başkasına öğretmiş ve Kurân okumuş bir kimse getirilir Allah ona da nimetlerini hatırlatır, o da itiraf eder Sonra Allah ona:
“Ne amel işledin?” diye sorar O:
“Senin rızan için ilim öğrendim Onu başkalarına öğrettim Senin için Kurân okudum” der Allah:
“Yalan söyledin Bilakis sen âlim denilmek için ilim öğrendin Ne güzel okuyor desinler diye Kurân okudun Hakikaten senin hakkında bunlar da söylendi” buyurur Başka bir hayırlı ameli bulunmadığından, emir verilir de, yüzü üzerine sürüklenerek Cehenneme atılır
Sonra Allahın kendisine her çeşit maldan bolca verdiği bir kimse getirilir Allah ona nimetlerini hatırlatır O da hatırlar Sonra Allah ona:
“Ne amel işledin?” der Adam:
“Verilmesini istediğin yerlere senin rızan için bolca verdim” der Allah:
“Yalan söyledin Benim için vermedin Ne cömert bir kimsedir desinler diye verdin Nitekim hakkında böyle de denilmiştir” buyurur Nihayet, başka bir hayırlı ameli de olmadığından, emir verilir de yüz üstü sürünerek Cehenneme atılır”8

Dipnot:
1- Buhârî, 1, 50; Müslim, İmâre, 155; Riyâzus-Sâlihîn, 1; Câmiüs-Sağîr, 1/1;
2- Mesnevî-i Nûriye, s 45;
3- Câmiüs-Sağîr, 4/3810;
4- Mesnevî-i Nûriye, s 61;
5- Câmiüs-Sağîr, 955;
6- Câmiüs-Sağîr, 1436;
7- Câmiüs-Sağîr, 3890;
8- Müslim, İmâre, 152