Fibromiyalji Nedir? Belirtileri Ve Tedavisi

Fibromiyalji Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Yaygın vücut ağrısı şikayetleriniz, uzun süredir devam eden boyun - sırt- bel ağrılarınız varsa, sabahları yorgun kalkıyorsanız Fibromiyalji hastası olabilirsiniz

Fibromiyalji Nedir?

Özellikle sırt, boyun, omuzlar ve kalçalarda belirgin olmak üzere yaygın kas-eklem ağrısı, yorgunluk, sabah tutukluğu ile karekterize kronik(süregen) bir kas iskelet sistemi hastalığıdır Her yaşta ve her iki cinste görülebilmekle birlikte en sık 30-60 yaşlar arasında ve kadınlarda erkeklerden daha fazla görülür

NEDENİ?

Fibromiyaljinin nedeni kesin olarak bilinmemekteStres, kaygı, depresyon, dinlendirmeyen uyku ve bazı romatizmal ve hormonal hastalıklarla ilişkili olabileceği düşünülmektedir Aşırı egzersiz veya ağır sporlar yapmak , hareketsizlik, soğuk ve nemli havalar, psikolojik stresler ağrıları arttırır

FİBROMİYALJİ BELİRTİLERİ NELER?

• 3 aydan uzun süren yaygın vücut ağrısı vardırAğrı ana belirtidirKaslarda ve eklemlerde hissedilen ağrı günden güne, haftadan haftaya değişebilirAğrının yeri vücudun farklı yerlerinde dolaşma eğilimi gösterse de en sık boyun, bel, kollar, göğüs, kalça ve bacaklarda hissedilir

• Ağrı özellikle kötü uyku, soğuk ve nemli havalar, ve psikolojik stresle, mekanik yüklenmelerle artabilir

• Boyun, omuz, diz, dirsek veya kalçalarda, uylukta duyarlılık olabilir

• Dinlendirmeyen uyku çok sık görülür

• Sabahları ve günün ilerleyen saatlerinde yorgunluk,

• Gerilim veya migren tipi baş ağrısı, başta sersemlik hissi olabilir

• Konsantrasyon güçlüğü,

• Eller, kollar, ayaklar, bacaklar veya yüzde hissizlik veya karıncalanma hissedilebilir

• Karın ağrısı, şişlik, kabızlık, ishal gibi mide-barsak sistemiyle ilgili şikayetler olabilir

• Adet öncesi gerginlik, ağrılı adet dönemleri

• İdrara sık çıkma

Bu şikayetlerin hepsi aynı anda görülmeyebilir, belirtiler kişiden kişiye farklılık gösterirAncak kas ve eklem ağrıları, dinlendirmeye uyku ve yorgunluk en sık görülen şikayetlerdir

NASIL TEŞHİS KONUR?

Teşhis sizin şikayetlerinizin özelliğine, özgeçmişinizle ilgili anlattıklarınıza ve muayene bulgularınıza göre doktorunuz tarafından konurFibromiyaljiye özgü bir test veya görüntüleme yöntemi yokturDoktorunuzun yaygın vücut ağrısı yapabilen bazı romatizmal ve hormonal hastalıkların olmadığından emin olmak için isteyebileceği bütün testlerin normal çıkması beklenir

TEDAVİ NASIL YAPILIR?

Tedavide amaç; ağrıları geçirmek, uyku bozukluğunu düzeltmek, zihinsel ve psikolojik gerginliği azaltmaktır

• İlaç tedavisi:ağrı kesiciler, antienflamatuvar ilaçlar, antidepressanlar doktorunuz tarafından verilebilir

• Fizik tedavi :sıcak yastıklar, infraruj gibi yüzeyel ısıtıcılar, ultrason ve kısa dalga gibi derin dokuları ve kasları ısıtan, esneklik ve dolaşımı artıran derin ısıtıcılar, TENS, enterferans ve diyadinamik akımlar gibi ağrı kesici elektroterapi ajanları kullanılır

• Egzersizler: Kasları esnetmek, rahatlatmak ve güçlendirmek için çok önemlidir ayrıca zamanla ağrıyı ve yorgunluğu da azaltır, mutluluk hormonunun (endorfin) salınımını artırarak kişinin kendini daha iyi hissetmesini sağlar

• Spor: Düzenli (haftada 2-3 gün) yapılan ve zorlamadan tüm vücut kaslarını çalıştıran yüzme, yürüyüş, jimnastik gibi sporlar hem zihinsel rahatlama yapar hem de kasların güçlenmesini ve gevşemesini sağlayarak hastalığın yeniden tetiklenmesini önler

•Derin soluk alma egzersizleri, yoga, meditasyon, hipnoz, düş kurarak tedavi gibi stresle başa çıkma yöntemleri kaslarda rahatlama ve zihinsel gevşeme sağlar

FİBROMİYALJİDE HANGİ EGZERSİZLER ve SPORLAR YARARLI?

Egzersizlere kasları esneten germe egzersizleri ve yüzme, su jimnastiği, yürüyüş veya sabit bisiklet gibi hafif yoğunlukta aerobik egzersizler ile başlanmalı, egzersizler yavaş yavaş arttırılmalıdırBaşlangıçta yapılan ağır egzersiz ve tenis gibi sporlar ağrılarınızı arttırabilir Bu nedenle egzersizlere günaşırı 5 dakika ile başlanır, egzersiz öncesi 5 dakika kasları esneten germe egzersizleri yapılır, zamanla haftada en az 4 gün 30-60 dakikaya kadar çıkılır Bu noktaya ulaştıktan sonra koşu, tenis gibi daha ağır tempolu sporlara geçilebilir

TEDAVİDE FİZİK TEDAVİNİN YERİ NEDİR?

İlaca ve egzersizlere rağmen ağrılar devam ederse fizik tedavi yapılırFizik tedavide uygulanan yüzeyel ve derin ısıtıcılar, elektroterapi ve kişiye özel hazırlana egzersiz programları; kas ve eklem ağrılarının geçirir, kasları rahatlatır, yorgunluğu azaltır, duruşu düzeltir

FİBROMİYALJİDE BESLENME NASIL OLMALI?

Fibromiyaljide sağlıklı beslenme çok önemliMeyve ve sebzeden zengin bir diyet kaslarınız için gerekli olan eser elementleri ve mineralleri sağlar Tam bir dinlenme sağlayacak uyku için özellikle akşamları ağır yemeklerden,alkol, kahve ve çay gibi içeceklerden sakınmak gerekir Ayrıca tuzlu ve şekerli gıdalardan uzak durmak gerekir

FİBROMİYALJİDEN KORUNMAK MÜMKÜN MÜ?

Fibromiyaljiden korunmak için bilinen bir yöntem yokturAncak dengeli beslenme, zorlayıcı olmayan egzersizler, dinlendirici bir uyku , düzenli spor yapmak ağrıların tekrarlamasını engeller

Uzm Dr Demet Parlar
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı
International Hospital İstanbul

Tanı Nasıl Konulur?

Fibromiyalji tanısı, öykü ve fizik muayene bulguları ile konulur Ağrının dağılımı ve eşlik eden belirtiler ayrıntılı olarak değerlendirilir Akademik çalışmalarda tanımlanmış 9 çift hassas noktadan 11'inin ağrılı bulunması, fibromiyalji tanısı için gerekli olsa da, pratikte 6 hassas nokta bulunması yeterli gelir Bu hassas noktalar ense, boyun, omuz, sırt, göğüs duvarı, dirsek, kalça, bel ve diz bölgesinde bulunur Kas, tendon ve bağlardan oluşan belirli hassas noktaların üzerine basınç uygulandığında ağrı oluşur
Atakların Şiddeti ve Sıklığı Kontrol Altına Alınabilir

Tedavide birinci adımı, hasta eğitimi oluşturur Çünkü hastalığın gerçek olduğu, ağrının şiddetli olsa bile yaşamı tehdit etmediği, şekil bozukluğu ve sakatlığa neden olmadığının anlatılması gerekir Uzun süren bir hastalık olduğu için zaman içinde belirtilerde dalgalanmalar, artmalar ve azalmalar olabilir Kesin bir tedavisi olmamakla birlikte, atakların şiddeti ile sıklığını azaltan çok sayıda tedavi yöntemi mevcuttur
Tedavide amaç; ağrı kontrolünü sağlamak, uykuyu düzenlemek, yorgunluk ve depresyon gibi duygu durum bozukluklarını ortadan kaldırmaktır Bunun için antidepresanlar, klasik ağrı kesiciler, lokal sıcak ve fizik tedavi uygulamalarının yanı sıra elektriksel akımlardan oluşan fizik tedavi yaklaşımları ve masaj gibi çeşitli yöntemlere başvurulur Bu tür tedaviler ve yaşam biçimi değişiklikleri ile fibromiyalji'nin belirtileri kontrol altına alınabilir
Ağrılar ve Yorgunluğu Azaltmak İçin

Yaşam alışkanlıklarınızda yapacağınız değişikliklerle atakların şiddetini ve sıklığını azaltabilirsiniz Bunun için:
Spor: Düzenli egzersiz yapıldığında ağrıların şiddeti azalır, hatta tamamen kaybolabilir Genellikle germe ve gevşeme egzersizlerinin yanı sıra yürüme, yüzme veya bisiklet gibi düşük etkili hafif aerobik egzersizler önerilir Örneğin haftada 3-4 kez, 45 dakika - 1 saat yürümek, ağrıların azalmasına büyük bir katkı sağlar Yapılan çalışmalar yoga, pilates ve tai-chi egzersizlerinin de yararlı olduğunu gösterir Beslenme: Dengeli beslenin Meyve ve sebzeden zengin bir beslenme şekli, kaslarınız için gerekli olan eser elementler ile mineralleri sağlar Aşırı şekerli gıdalar almayın, kafein alımını azaltın, alkol ve sigara kullanmayın Uyku: Düzenli uyuyarak fiziksel ve psikolojik olarak rahatlayın Aynı saatte yatıp, aynı saatte kalkın Gündüz uyumaktan kaçının Hareket: Hareketli bir yaşantı sürün Yüzün, yürüyün, bisiklet gibi aerobik egzersizleri yapın Asansör yerine merdivenleri tercih edin Aracınızı bir durak uzakta park edip gideceğiniz yere kadar yürüyün Psikoloji: Çevrenizde varsa destek gruplarına katılın Stresli yaşam stilinizi değiştirin Meditasyon ile stresten arının Gevşemek için her gün kendinize zaman ayırın Hastalığın sebepleri değil, çözümleri üzerinde durun Aktif kalın