Fetişizm Nedir? Sebepleri Nelerdir? Sapkınlık Mıdır? Zararlı Mıdır?

Fetişizm nedir? sebepleri nelerdir? sapkınlık mıdır? zararlı mıdır?

Uzmanlara göre neredeyse herkes, bazı nesnelere cinsel uyarımı artırması anlamında özel değerler yüklüyor Özellikle iç çamaşırları, özel giysiler, cinsellikle bilinç altında eşleştirilmiş aksesuarlar bazı insanlar için vazgeçilmez değer taşıyor Ya da doğrudan cinsel organ olmamasına karşın insan bedeninin bazı kısımları kendi başına uyarıcı hale geliyor



Kıyafetlerin içinde bulunulan ortamın partnerinin statüsünün, davranışlarının ve görünümünün insanları çok farklı şekillerde etkilediğini belirten Psikiyatri Uzmanı Dr Ali Hilmi Yazıcı, "Fetiş, kimi zaman cinsel uyarıyı artırır ve doyumlu bir deneyime giden yolu kolaylaştırır Kimi zaman da büyüyü kaçırır ve tatminsizliğe sebep olabilir" diyor Dr Yazıcı, konuyla ilgili sorularımızı şöyle yanıtladı:

- Fetiş ve fetişizm nedir?

Cinsel uyarımın saplantılı bir şekilde eşleştiği, kendi başına bir cinsellik aracı olmayan 'nesne'ye fetiş denir Fetişizm ise normal hayatın sürdürülmesine, sağlıklı ve doyumlu cinsel yaşamın hayata geçmesine engel olacak kadar fetiş uğraşlarının hayata egemen olması halidir Bu düzeyde Fetişizm psikiyatride parafili olarak tanımlanan cinsel uyum bozuklukları sınıfında bir rahatsızlıktır

- 'Fetiş'ler zararsızdır o zaman

Birçok insan için fetiş nesneleri sorun yaratmaz Hatta insanlar fetişlerini severler ve eğlenceli bulurlar Bu konu hakkında konuşmak her ne kadar rahat olmasa da insanlar bu özellikleri için bir uzmana gitmezler Onlar için fetiş nesneler fantazi dünyalarının vazgeçilmez parçasıdır İleri düzeylere geldiğinde bireyin kendisi ve cinsel hayatında muhatap olduğu insanlar için ciddi sorunları beraberinde getirebilir Tüm gün bunları düşünerek zaman kaybedilebilir Evlilikler zedelenebilir ve fetişler olmadan asla cinsel uyarım ve doyum sağlanamaz hale gelebilir Bu yüzden bazı evli insanlar evlilik dışı ilişkilerde bu ihtiyaçlarını tatmin etme yoluna gider

- Fetiş tutkusu genelde erkeklerde görülür Kadınlarda da görülüyor mu?

Evet, çoğunlukla erkeklerde görülür Ancak son yıllarda kadınlar da giderek artan bir şekilde cinselliklerinde fetiş nesneleri ile ilgileniyor Bunda özellikle internet ortamı ve içinde yaşanılan kültür etkili

- Ne gibi nesneler fetiş objesi olabilir?

Akla gelebilecek her tür nesneden bahsedebiliriz Bu nesneler genelde insan vücudu ile direkt ya da dolaylı şekilde bağlantılıdır Fetiş nesnesi arzu edilen kişiden bağımsız kendi başına erotik bir anlam kazanır Aynı zamanda fetiş fantazileri veya doğrudan nesneleri masturbasyon sırasında kullanılır Bazı insanlar cinsel yaşamlarında fetişleri renk ve heyecan unsuru olarak görürler Onlar olmadığı zamanlarda da sağlıklı bir cinsel yaşam sürdürebilirler Bir grup insan ise cinsel yaşamları sürmesine karşın fetişleri olmadan orgazm deneyimi yaşamakta zorlanırlar

- Fetişi olan bir kişinin, fetişist olmayan partneri nasıl karşılıyor bu durumu?

Bazı eşler, eşi memnun olsun diye, çok zorlayıcı olmayan durumlarda bu taleplere uyum gösteriyor Aslında bunu kendisi için de doyumlu bir cinsel birliktelik olacağını düşündüğü için yapıyor Bazı eşler de çok ters karşılıyor Bu talep yüzünden korkuyor, yapılanın sapık bir davranış olduğunu düşünüyor ve eşinden şiddetle uzaklaşıyor İyi bir cinsel yaşamın vazgeçilmez unsuru olan iyi bir iletişim, bu noktada da eşlerin birbirlerini anlaması açısından çok önemli

- Fetişi olduğu halde bunu gizli yaşayan var mı?

Evet Katı ahlaki değerleri olan birtakım insanlar hayatları boyunca fetişlerini yaşama geçirmiyor, kendi iç dünyalarında bununla yaşıyor Çünk farkedilmesi durumunda 'sapık' olarak damgalanmak korkuyor

- Fetişizm'in sebepleri neler?

Altında yatan sebepler tam olarak bilinmiyor Çocukluk yıllarından itibaren bazı nesnelerin cinsel uyarıcı olarak eşleşmesi, öğrenme ve deneyim kuramı ile açıklanıyor Fetişizmin hastalık düzeyinde olduğu bireylerin aile öykülerine baktığımızda, kısıtlı anne-baba sevgisi, ihmal edilmişlik ve sosyal izolasyon ortaya çıkıyor Fetişizmin farklı bir alt türü de var ki bunun adı da transvestik fetişizm Bu durumda birey -çoğu kez erkekler ve homoseksüeller- yöneldiği karşı cinse ait giysileri ve eşyaları üzerinde kullanarak cinsel uyarım ve doyuma ulaşıyor Kadın çamaşırları ve kadın ayakkabıları giymekten özel zevk duyan erkekler, cinsel yolla ya da masturbasyonla doyuma ulaştıktan sonra bir an önce bu eşyaları üzerinden çıkarma ihtiyacı hissediyor

- Fetiş türleri nelerdir?

En yaygın fetiş türü ayakkabı ve ayak fetişi En çok bilineni de yüksek ökçeli kadın ayakkabıları Bununla beraber her tür ayakkabı şekli bazı insanlar için çekici olabiliyor Çoraplar, jartiyerler, parlak materyalden dar kıyafetler bunların arasında sayılabilir Ayak ve ayakkabı fetişizmi bazı uzmanlara göre gizli sado-mazokizmin bir sonucu olarak açıklanır İkinci sırada giysi ve iç çamaşırları geliyor Dar jeanler, korse, kaplan desenli dar giysiler, özel renkli çamaşırlar, saplantılı şekilde tutturulan özel gecelikler sayılabilir

Özel materyal fetişleri farklı bir gruba girer, saten, ipek, deri, lastik ve metalik kıyafetler gibi Yine bu durumlarda bu maddeden üretilmiş çarşaflar, çamaşırlar olmadan cinsel yaşamı sürdüremeyen bireyler vardır Vücut kısımları fetişizmi grubunda yine ayak fetişi en sık olanıdır Ayrıca meme (küçük-büyük), kulak, saç ve özel saç renkleri (kızıl), çiller, eller, ense, burun gibi organlar, kendi başına aşırı zihin uğraşı haline gelebilir ve özel şekillerde olmadıklarında cinsel yaşam sürdürülemez hale gelebilir

Aksesuarlar da cinsel haz unsurları olabilir, piercingler, gözlükler, eldivenler, sigara gibi objeler mesela Bazen tuhaf eşya ve aksesuarlara da rastlanılır Çocuk bezi gibi Tıbbi durum fetişleri grubunda da sakatlık halleri, kolsuz bacaksız insan bedenleri, tıbbi cihaz ve gereçler cinsel haz araçları olarak deneyimlenebilir

- Fetiş sevdasının yaşanılan ülkeyle ilgisi var mı?

İçinde yaşanılan kültürel ortamla ilgili olduğu biliniyor Özellikle kapalı toplumlarda ve tesettürün yaygın olduğu ülkelerde vücudun gizlenen veya az görülen kısımları, o toplumun bireyleri için cinselliği çok çağrıştıran unsurlar haline gelebiliyor

- İnternet nasıl etkiliyor?

Günümüzde özellikle internet ortamında fetiş grupları oluşturuluyor ve binlerce benzer tutkuları olan insan isimlerini açık hale getirmeden paylaşımlarda bulunuyor Özellikle batı ülkelerinde bu amaçla dernekler ve kulüpler de kurulmuş Tabii bu insanları sapkın ya da hasta olarak damgalamak doğru değil

- Fetiş düşkünlüğü tedavi gerektiren bir noktaya ne zaman gelir?

Ancak kaliteli ve sağlıklı bir yaşama engel oluyorsa Bu durumlarda fetişizm sanki bir bağımlılık gibi yaşanır Fetiş nesneleri olmadığında ya da küçük bedensel detaylar karşılanmadığında cinsel hayat yaşanamaz hale geliyorsa profesyonel destek gerekir Bazı insanlar hayatın diğer alanlarında fetişlerini düşünerek çok zaman kaybederler ve insan ilişkileri de bundan zedelenir Fetişizm nedeniyle insanlar sosyal saygınlıklarını zedeleyecek uğraşlar ve arayışlar içine girebilir

Şiddetli olgularda yalnızlık ve sosyal içe çekilme sık görülen bir durum Seyrek olmamakla beraber fetişizm diğer cinsel davranış sorunları ile beraber karşımıza çıkabilir Fetişistlerin transvestizm ve sadomazokizm özelliklerini birlikte göstermesi yaygındır Fetişizm böyle durumlarda bu alanda özelleşmiş psikiyatr ve klinik psikologlar tarafından tedavi edilir

- Hangi yöntemler kullanılıyor?

Davranış ve çift terapisi, analitik psikoterapi ve ters şartlandırma (aversive therapy) en çok kullanılan yöntemler

Çok ağır olgularda seks dürtülerini geçici süre baskılayacak ilaçların kullanımı yoluna gidilebilir Bu sayede cinsel dürtülerin yokluğunda hasta, hayat alışkanlıklarını yeniden yapılandırma yoluna gidebilir

Çiğdem İŞLER/hurriyet

Fetişizm nedir?

Normal kabul edilen cinsel uyaranların dışında kalan, kişinin çeşitli psikolojik nedenlerden dolayı (psikolojik baskı, bastırma, olumsuz ve olumlu çağrışım) canlı ve cansız objelere abartılı bir şekilde yönlenmesine ve cinsel istek duymasına verilen isimdir

Fetişizm sıklıkla cansız objelerde (iç çamaşır, parfüm, kıyafet, ayakkabı, eldiven, çorap vb) çıkar karşımıza ama canlı obje (ayak, göğüs, saç, sakal, göbek, bacak, el, parmak) fetişizmi de rastlanabilir bir durumdur

Cinsel fetişizm, ilk olarak Alfred Binet tarafından Le fétichisme dans lamourde tanımlanan ama kökeni daha eskilere dayanan, cansız bir nesnenin veya bir beden parçasının tahrik edici olarak algılanmasına denir Kök olarak antropolojide doğaüstü güçlere sahip olduğuna inanılan nesneler için kullanılan fetiş teriminden gelir

İnsan doğasının ve değer yargılarının kabul ettiği cinsel uyarım ve cinsel objeler dışında da uyarılabilen insanlar vardır Normal ve anormal davranışlar insanın yapısında birlikte bulunur Olmayan bir şey hiçbir zaman ortaya çıkmaz Toplumsal etmenler, kişinin yetiştiği aile ortamı, etkilendiği yaşam olayları insanın tercihlerini şekillendirir "Fetişizm'de bazılarının bir cinsel obje seçimindeki sapkınlığıdır; cinsel objenin (sevilenin) çoğunlukla cansız, bazen değersiz maddenin oluşturduğu durumdur Fetiş kişinin cinsel objesi; bir kadın iç çamaşırı, ayakkabısı, parfümü olabildiği gibi bir erkeğinde çorabı, külotu, eldiveni olabilir Her ne kadar fetişizm şimdilerde cansız cinsel objelerle sınırlandırılmışsa da bir insanın vücudunun bir kısmı da, örneğin meme, ayak, saç, ense, göbeği de fetişisti için cinsel uyarı ve tatmin aracı olabilmektedir

"Fetiche" kelimesi büyüleyici anlamına gelen "fitico"dan alınmadır Fetiş, aşk objesi sembolüdür Bir çok kadın ve erkekte az çok bir "fetiş"e karşı ilgi vardır Bunun normal cinsel yaşamı etkilememesi durumunda problem yoktur Amerikan Psikiyatri Birliğinin "Parafililer" başlığı altında sınıflandırdığı fetişizm tanımı aşağıdaki gibidir

Amerikan Psikiyatri Birliğine Göre Fetişizm

A) Dürtülerinin ya da davranışlarını yineleyici bir biçimde ortaya çıkması En az 6 aylık süre boyunca, kişinin canlı olmayan nesneleri kullanmakla ilgili yoğun (örneğin kadın iç çamaşırları) Cinsel yönden uyarıcı fantezilerinin cinsel dürtülerinin ya da davranışlarının yineleyici bir biçimde ortaya çıkması

B) Bu fanteziler, cinsel dürtüler ya da davranışlar, klinik acıdan belirli bir sıkıntıya ya da toplumsal, mesleki alanlarda ya da önemli diğer işlevsellik alanları da bozulmaya neden olur

C) Bu fetiş nesneleri aykırı-giyimde kullanılan kadın giysileri (travestilik fetişizmde olduğu gibi) ya da taktil genital uyarı sağlamak amacıyla tasarlanmış araçlarla (örneğin bir vibratör) sınırlı değildir Yani kişinin fetişlerinin, onun aile toplum, mesleki ve hobisel alanlarını daraltmaması ve fonksiyonlarını bozmaması durumunda normal sınırlarda olduğu kabul edilir Fetişizmde cinsel ilişki sevdalaşma, oynaşma için bir kişi söz konusu değildir O kişiye ait bir obje önemli ve gereklidir bazen obje çalınır ve çalınırken de büyük bir şehvet duyulur Bazen gazete haberlerinde kadın külotu çalan erkek haberlerine rastlarız Bunların çoğu fetişist insanlardır

Fetişist, kişiliği bakımından zayıf, pasif, bağımlı ve sıkılgandır İçe dönük ve fantastik bir dünyası vardır Zaman zamanda öfke ve saldırganlık nöbetleri geçirirler Öz saygısı, güveni düşük olduğundan, çevrenin kendisi hakkındaki düşüncelerini önemserler Çok hassas ve kuşkucu olurlar Bu insanlar kadınlara karşı (Fetişistlerin çoğu erkekler arasından çıktığından) naziktirler, onlar tarafından sevilir ve takdir edilirler, evlenme teklifleri alırlar, ona evlilikte normal bir cinsel yaşam başarısını göstermezler Gülünç olma, kendisiyle alay edilme şüphesini taşırlar, kaygılı ve ürkektirler Bundan dolayı kendilerini güçsüz hissederler kadınlara karşı utangaç, çekingen olurlar Oysa fiziksel açıdan hiçbir zayıflıkları yoktur Temelde çocukluk yıllarında kendini diğer insanlardan aşağı görme kompleksi önemli rol oynar

Fetişizm Teorileri

Janine Chasseguet-Smirgel'e göre fetişizm, Oidepus Kompleksinin sapkın deneyimler yardımıyla aşılmasından ileri gelir Doğal gelişimde kompleks, erkek çocuk için annenin babaya ait olduğunun kabul edilmesiyle sonlanır ve sonrasında erkek çocuk, gizillik dönemi (latans) boyunca babayla özdeşleşerek süperego denilen bir yapıyı kurar Sapkında ise anne, babanın yenilmiş olduğunu ilan eder Bu da çocuğun pre-oidipal bir döneme anal aşamaya saplanıp kalmasına neden olur Sapkın erkek çocuğun cinsel konumunu Chasseguet-Smirgel, anal-fallus olarak belirler Oidipal aşamayı doğal yollarla geride bırakan ve latanstan sonra ergenlik aşamasına geçen çocuğun cinsel konumu ise fallik-fallustur Bu, babanın tamamlanmış fallusunun içselleştirilmesi anlamına gelmektedir Sapkın için ise bu içselleştirme gerçekleştirilmemiş ve annenin yardımıyla sapkın, anal-fallusunun babanın fallik-fallus'undan üstün olduğu yanılsamasına kapılmıştır Ama bu yanılsamanın sürmesi için anal-fallus'un "anal" karakteri örtülerek "sihirli özerk fallus" düşünsel olarak yaratılır Fetişin amacı da bu örtme işlemini gerçekleştirmektir

Cinsel Fetişizm Türleri

Ayak Fetişizmi
Aksesuar Fetişizmi
Beden Parçalarına İlişkin Fetişizm
Irk Fetişizmi
İç Çamaşırı Fetişizmi
Ölü Sevicilik
Şişman Kadın Fetişizmi
Üniforma Fetişizmi
Yaşlı Kadın Fetişizmi