Felsefe-Gönül Nedir?(Gönülküre)/Ahmet İnam

Gönül, insanın insan olma iradesidir

İnsan olma, olgunluğa erme aşamasında gönül olmadır

Gönül, insanın birçok etkinliğini, özelliğini taşıyan bir kavramdır

Gönülü dört ana özelliğiyle betimlemeye çalışabilirim:

1 Gönül, bir güçtür Bir yaşam enerjsi, öğrenmeye, anlamaya, yaratmaya, zorlukları yenmeye, yaşamı ve kendimizi dönüştürmeye yönelik bir yaşam gücüdür

Bilinçli bir güçtür Bir arzu-bilinçtir İsteyen, talep eden, iradesi olan bir bilinç İnsanı, insan kılan özelliklerini bütünleyen, bu bütünleme çabasında onun kendini, kendine özgü bireyselliğini ortaya çıkaran güçtür

2 Bir havadır, bir yaşam alanıdır Bir ortamdır Çevredir Gönül hem içimizdeki güç, hem dışımızda, bizi kuşatan bir atmosfer, bir küredir Onda yaşarız

3 Gönül, bir tavırdır Bir duruştur Yaşamayı, çevremize, kendimize karşı takındığımız bir tavır Kendimizi olanaklarımızı gerçekleştirmeye hazır, açık tutma çabamız İçtenlik, kendiliğindenlik tavrı Bir göze alma, Hayata"ben de varım” diyebilme tavrı

4 Gönül, bir yaratmadır, meydana getirme, dönüştürmedir Gönül bir eylemdir Gerçekleştirmedir Hayatı etkileme başarısıdır

Gönül, öyleyse bir güç, bir hava, bir tavır, bir eylemdir Bir tomurcuk kavram olarak kendini güç, hava, tavır, eylemde sunar

Gönül, bireyin ya da birey topluluklarının gönlü olabilir Birey, gönül insanı, topluluk, gönül topluluğu olabilir Her birey, gönül taşır ama gönül sahibi, gönül insanı olamaz Gönül bir gizilgüç olarak bizde bulunur; yaşanması için bizden tavır ve eylem bekler Benzer biçimde, topluluklarda, toplumlarda, kültürlerde gönül vardır, gizilgüç olarak; gerçekleşmesi, ortaya çıkması için uygun koşullar, topluluk bireylerinin gönül atılımları gerekir

Gönül atılımları, kokuşmuş ortamı dönüştürerek canlandırmayı başaracak anlam doğurmaları, anlam yaratmaları, anlam yaşamları, yaşantıları ile gerçekleşir Öteki çıkışlı atılımlardır
Ötekinin varlığını gözeten, farklı olanı farketmeye yönelik çabalardan oluşur
İnsanın tükenmezliğini, olanaklarını, yaşamın bitimsizliğini, sonsuzluğunu kavrayan gönül gücü ile sağlanır Atılımı gerçekleştiren bireylerin, kendi kendileriyle, içinde bulundukları gerçeklik ile yüzleşmeleri gerekir

İçten, yapmacıksız insanlar, atılımı hedefine ulaştırır Gönüllerini, dürüstlüklerini ortaya koyarak, atılımlarını tamlayabilirler Gönül atılımı, birey ya da toplulukların gönülleyebilmesinin, gönüllerini gerçekleştirebilmesinin ilk koşuludur Gönülleme, uzun bir yoldur Gönül atılımlarıyla yürünebilir bu yolda

Gönül oluşumu, bireyde ve toplumda, onların varlığını oluşturan bileşenler arasındaki etkileşimi gerçekleştirerek bütünlük sağlar Bütünlük olanaklara açıklık demektir, bireyin bedeninin, duygularının, düşüncelerinin, toplumsal ilişkilerinin gelişimlerinin dayandığı olanakların bilincine sahip olması demektir

Toplumu o toplum yapan özelliklerin de belli bir çerçevede ilişkilendirilip toplanmasıdır

Gönül atılımlarıyla varılan gönül oluşumu, özgül bir varlığa aittir Gönül topluluğu ve gönül insanı, kendine özgü özellikler taşır Bütünlük ve özgüllükle,gönül insanı, ötekine yönelmiş insandırBen merkezli bir yaşamdan,ötekini öne alan bir yaşama doğru yürüyendir

Bu gönül oluşumuna daha ayrıntılı olarak girmeden önce gönül gücünün beslendiği kaynakları sorgulamak gerekir
Gönül gücü nereden kaynaklanır?
Gönülü bezemenin, gönül donanımının kaynakları nedir?

Bireylerin gönlünü bedenleri, duyguları, akılları, çevreleri, kültürleri besler Bu gönül besleyici ırmaklar arasında bağlantılar kuramayan birey, gönlünü donatamaz Toplulukları, toplumların gönül kaynakları ise en azından beş temel öğesi ile dile getirilebilir

1 Alt yapı Sosyo-ekonomik işleyişi içinde varolan toplulukların gönlü bu işleyişten etkilenir Alt yapının gönlü nasıl belirlediği tarih içinde tek tek çalışmalarla ortaya çıkarılabilir

2 Gönlün oluşumunda, insanın içinde bulunduğu anlam (değer) kürenin çok önemli olduğunu düşünüyorum İnsan anlamlarla algılıyor, anlamlarla düşünüyor, duyuyor, inanıyor, eyliyor

Etkinlikleri içinde insanın bir anlam kürede yaşadığını düşünüyorum (Noosferi,kendi yorumumla, özel bir anlamda kullanıyorum)

Anlam küre, insanın anlam doğurmalarından oluşuyor:

Sanattan, felsefeden, bilimlerden, inanç düzenlerinden… Gönül, gönlü olduğu toplumun anlam küresinden beslenir

3 Ethosdan, ahlak küreden de beslenir Ethos, ahlak değerlerinden, eylemlerden, ilkelerden, kurallardan oluşur

4 Duygu küreden, pathosdan gelen dalgalar, bir topluluğun, toplumun duygusal yaşamını ortaya çıkarır Duygu küre içinde yaşar insan Gönül bu duygu küre ile can bulur Duygu küresi kurumuş toplulukların gönül olmaz

5 Siyasal düzen gönlü derinden etkiler O topluluğun yönetimi, olanakları paylaşım düzeni, gönül oluşumunda belirleyici rol oynar

Gönül, felsefede alışılmış anlamıyla bir Geist mıdır? Bir tin midir? Durkheim anlamında, Gökalp’ın deyimiyle, bir ma’şerî şuur mudur? Bir toplumsal bilinç dışı mıdır, bir yorumuyla Jung’un?

Gönül bireylerin"ruh”u değildir Toplumların ruhu da
Gönül, bireylerde ve toplumlarda kendini gösteren belli özellikler biraradalığı, bütünlüğüdür
Bundan dolayı her bireyin, her topluluğun gönlü yoktur (Gizil olarak, potansiyel olarak her insan teki ve insan topluluğu gönül taşısa da bunun gerçekleşmesi her zaman olanaklı değildir!)

Geliştirmeye çalıştığım"gönül felsefesi” çabalarında bu belirsizlik ve karanlıkları okurun bağışlayacağını umuyorum

Neden gönül hastalıklarından çekmekteyiz?
Kaynaklardan beslenemediğimiz için

Kaynakların durumu gönül beslemeye uygun olmadığından Gönül oluşumuna olanak sağlamadığından

*
Ahmet İnam