Üreme Hücreleri Nasıl Oluşur ?

Mayoz sırasında gerçekleşen parça değişimiyle genetik çeşitlilik ortaya çıkarNesiller boyunca canlıların kromozom sayısının sabit kalması mayozla sağlanır Mayoz sırasında homolog, kromozomlar yan yana gelerek birbiri üzerinde kıvrılır Kromozomlar arasında parça değişimi olur Kromozomlar hücrenin ortasında dizilerek kutuplara doğru çekilir Kromozom-sayısı 2n olan ana hücreden Kromozom sayısı "n" olan iki yavru hücre oluşur ve birinci mayoz tamamlanır İkinci mayoz ise mitoza benzer İkinci mayozda "n" sayıda kromozom sayısına sahip her bir hücreden aynı kromozom sayısına sahip iki yavru oluşurBöylece mayoz sonunda "n" sayıda kromozom sayısına sahip dört hücre oluşurMayoz sırasında gerçekleşen parça değişimiyle genetik çeşitlilik ortaya çıkarNesiller boyunca canlıların kromozom sayısının sabit kalması mayozla sağlanır

MAYOZ BÖLÜNME

Hücrede kromozom sayısının yarıya indirgenmesi amacıyla yapılan bölünmeye mayoz veya redüksiyon bölünme deniir Mayoz bölünmenin amacı gerçekte bir çoğalma değil, aksine eşeysel rekombinasyonları ve bunun sonucunda biyolojik çeşitliliği meydana getirmektir Birbirini takibeden iki bölünme şeklinde olan mayozun birinci bölümünde kromozom sayısı yarıya iner, ikinci bölümünde ise tipik bir mitoz bölünme meydana gelir
İNTERFAZ I

Mitoz bölünmede olduğu gibidir Genetik materyal ve organeller kendini eşler
PROFAZ I

Kromotin iplikler kısalıp, kalınlaşır ve belirgin kromozom şeklini alır Kromozomlar üzerindeki kromerler belirgin hale gelir Bu evreye Leptoten de denir Çekirdek zarı yavaş yavaş erir ve sentrozomlar kutuplara doğru hareket ederHomolog kromozomların her bir çiftinin yan yana gelip ve birbirinden ayrılmadan kalmalarına zigoten denir Homolog kromozomlardaki bu protein eksenler birbirine enine protein köprülerle bağlanarak çok sağlam synaptonemal kompleksleri oluştururlar Yapısında 4 kromotid bulunan bu komplekslere tetrad bu olaya da sinapsis denir birinci profazın bu evresine ise Zigoten adı verilir Sinaps sırasında kromozomlar hem kısalıp hem de kalınlaşırlar bu evreye de Pakiten de denir Bu sırada çok önemli bir olay olan krossing over başlar
METAFAZ I

Mitozda bir çift ikiz kromotid ihtiva eden homolog kromozomlardaki her bir kromozomun hücrenin ekvator tablasın a hareket etmesine karşılık, mayoz bölünmede ekvator tablasında yer alan kromozomlar 2 homolog kromozom çifti halindedir ve her birinde ikişer hibrid kromotid bulunmaktadır
ANAFAZ I

Bu safhada profazın ortalarında birbirine sinaps yapan homolog kromozomlar birbirinden ayrılmaya başlarlarHibrid kromotidleri ihtiva eden her bir kromozomun iğ ipliklrine takılıp kutuplara doğru hareket etmesiyle birinci anafaz son bulunur
TELOFAZ I

Bu safha tümüyle mitoza benzer tek fark ise mitozda yeni teşekkül eden çekirdekte ana hücreninkine eişt sayıda kromozom bulunmasına karşılık mayoz bölünmede bu kromozom sayısı yarya inmiştir Mitoz bölünmedeki her bir kromozom bir kromotid kromozomdur Halbuki mayozdakiler bir çift hibrit kromatid ihtiva eden kromozomlar halinde bulunurlar

Mayoz II

Profaz II

Birinci bölünmenin telofozı ile ikinci bölünmenin arasında bir dinlenme devresi olmadan çekirdek zarı parçalanır Birinci iğ iplikçiklerinin doğrultusunu dik yeni iğ iplikçikleri oluşur
Metafaz II

Her oğul hücrenin haploıd (n) kromozomu ekvatoral düzlem üzerinde dizilir Bu evrede kromozomlar ikili görülür

Anafaz II

Ekvatoral düzlem üzerinde dizilmiş olan diatlar sentromerlerinin uzunlamasına bölünmesiyle birbirinden ayrılırlar Her kromatid anafaz kromozomu halinde kutuplara çekilir

Telofaz II

Kromozomların helezonları açılır, dolayısıyla görünmez olurlar Çekirdek zarları oluşur sitoplazma bölünür Böylece bir hücreden 4 tane haploid hücre meydana gelir
* Sitoplazma bölünmesi

Hayvansal hücrelerde: Çekirdek bölünmesi tamamlandıktan sonra sitoplazma ortadan boğumlanarak ikiye bölünür ve iki ayrı hücre oluşmuş olur

Bitkisel hücrelerde: Oluşmuş olan iki çekirdekli hücrenin ortasında bir orta lamel (ara lamel) oluşur ve hücre duvarına kadar ulaşır Dolayısıyla birbirine bitişik iki hücre oluşur

Mayoz bölünme sonucunda n kromozomlu 4 hücre (gamet)oluşur