Phi Fenomeni Wundt'çu Piskolojiye Karşı Çıkış

hi Fenomeni: Wundt'çu Psikolojiye Bir Karşı Çıkış
Geştalt psikolojisi olarak bilinen resmi gelişim, yeni ekolün ana ku*rucusu Alman psikolog Max VVertheimer tarafından 1910 yılında yöne*tilen bir araştırma çalışmasıyla gelişmişti Tatil sırasında bir trene biner*ken Wertheimer'ın kafasında gerçek bir hareket yokken hareketi görme hakkında bir deney fikri vardı Tatilini unutarak treni Franfurt'ta terk et*miş, oyuncak bir stroboskop5 satın almış ve kaldığı otel odasında bu ko*nudaki kavrayışının doğruluğunu başlangıç niteliğinde ispat etmişti Da*ha sonra kendisine kullanması için bir takistoskop6 sağlayan Franfurt Üniversitesinde daha resmi araştırmalarını sürdürmüştü Frankfurt'ta birkaç yıl önce Berlin Üniversitesinde "VVertheimer ile çalışmış olan iki genç daha vardı: Kurt Koffka ve VVolfgang Köhler Her biri psikolojide üretken çalışmalar yapmış kişilerdi Bir süre sonra hepsi VVundt'çu ele-mentçiliğe karşı mücadeleye girişmişlerdi
Koffka ve Köhler'in denek olarak çalıştığı VVertheimer'ın araştırma problemi, "görünüşte devinim (hareket) algısını", yani gerçek bir fiziksel hareket yokken hareket algısını kapsıyordu VVertheimer bu takistoskobu kullanarak birisi dikey, diğeri dikey olana 20 veya 30 derecelik açısı olan iki yank boyunca ışığı yansıttı
Eğer ışıklar önce bir yarık, sonra da diğeri boyunca aralarında uzun bir boşlukla (200 milisaniyeden daha uzun) gösterildiyse, önce birinci yarıkta, daha sonra da ötekisinde olmak üzere deneklere iki ardışık ışık görünmüş*tü Işıklar arasındaki boşluk çok kısa olduğunda denekler ışıkları sürekli görmüştü Bununla birlikte ışıklar arasında en uygun boşluk (yaklaşık 60 milisaniye) olduğunda denekler bir yerden ötekine giden ve tekrar geri dö*nen bir tek ışık çizgisi görmüştü
5 Yaklaşık bir asır önce J Plateau tarafından icat edilen stroboskop hareketli film kamerası*nın habercisiydi Stroboskop bir dizi farklı resmi göze hızlı bir şekilde yansıtarak görünüş*te devinim üreten bir alettir
^ Takistoskop (lachistoscope) psikologlar tarafından, uyarıcının ardışık olarak kısa aralık*larla ve hızlı hızlı sunumunu sağlayan deneysel bir alettir (çn)
Bu bulgular bir sağduyu meselesi olarak düşünüldüğünde çok gibi görülebilir Fakat geçerli psikolojik konuma, yani yapısalcı ba na göre bütün bilinç deneyimleri duyumsal elementlere indirgeni ne de görünüşte devinim algısı, tek tek duyum elementlerinin tc nasıl açıklanabilir? Sabit bir uyarıcı bir hareket duyumu oluştu üzere bir başkasına eklenebilir mi? Hayır Ve işte bu nokta VVert hayranlık uyandırıcı basit gösterisinin tam olarak işaret ettiği nok çerli Wundt'çu sistem tarafından yapılan açıklamaya karşı gelme!
VVertheimer kendi laboratuvannda doğruluğu kanıtlanan olay yum kadar basit ve temel olduğuna, yine de bir duyumdan, hatta bi lar dizisinden açıkça farklı olduğuna inanmıştı VVertheimer bu ola nomeni (phi phenomenon) adını vermişti Dönemin kabul gören ekolü phi fenomenini açıklayamadığında VVertheimer bunu nasıl tı? Verdiği cevap oldukça basit ve zekiceydi: zahiri hareket açıklar tiyaç duymaz, algılandığı gibi vardır ve daha basit şeylere indirgen
VVundt'a göre uyarıcının içgözlemi iki ardışık çizgiden başk üretmez, birisinin bu iki pozu nasıl dikkatlice incelemeye çalıştı değildir, devinimdeki tek bir çizgi deneyimi sürüp gider Analiz başka bir girişim başarısızlıktır Bütün (hareket) gerçekte kendisi; ran parçalarının (iki sabit çizgi) toplamından daha farklıdır Uzuı egemen olan geleneksel çagnşımcı-yapısal psikolojiye karşı çıkıln itiraza tatmin edici bir cevap vermek mümkün değildi VVertheiı nuçlan 1912 yılında "Hareket Algısının Deneysel Çalışmaları" isiı leşinde basılmıştı Bu makalenin çoğunlukla yeni psikoloji ekoli langıcını işaret ettiği düşünülmüştü