Tarihi Saat Kuleleri

Dolmabahçe Saat Kulesi
İstanbul'da hala çalışmayı sürdüren başlıca kule saatleri; Dolmabahçe, Şişli Etfal Hastanesi, Tophane Nusretiye ve Yıldız Saray girişinde deniz kenarında yer alan Dolmabahçe Saat Kulesi, 2 Abdülhamit'in emriyle 1890 yılında yapımına başlanıp, 1895'te tamamlandı Saray mimarı Sarkis Balyan'ın tasarımı olan kule, Neobarok ve Ampir mimari çizgilerinin izlerini taşıyor 27 metre yükseklikteki kulenin çevresini, 12 metre uzunlukta bir kare platform çevreliyor Kara ve deniz cephelerinde Sultan 2Abdülhamit'in tuğraları bulunan Dolmabahçe Saat Kulesi'nin taş basamaklarla çıkılan saat odası dördüncü katta yer alıyor Kulenin, dört yana bakan Arap rakamlı saat kadranı, ağırlık sistemiyle çalışan Paul Garnier markalı saati, 1929'da elektronik sisteme dönüştürüldü Bazı ilave cihazlarla hava koşullarını ölçebilir özelliğe de sahip olan Dolmabahçe Saat Kulesi, önünde en çok fotoğraf çektirilen, filmlerde sıkça görülen İstanbul'un simgesel eserlerinden biri






Yıldız Saat Kulesi
Yıldız'daki Hamidiye Camii bahçesinde bulunması nedeniyle de Hamidiye Saat Kulesi adıyla da anılan Yıldız Saat Kulesi, 1889-1890 yılları arasında yaptırıldı Gelişmiş uzun boylu ağaçlar arasında göz zevkini okşayan bir mimariye sahip olan kule, üç kattan oluşuyor Yukarı çıkıldıkça küçülen katları arasında Barometre ve termometre bulunan sekizgen planlı kulede, saat odası üçüncü katta yer alıyor Zirvesinde rüzgar gülü taşıyan Yıldız Saat Kulesi, oldukça süslü bir çatıyla kaplı






Nusretiye Saat Kulesi
Salıpazarı'ndaki Tophane Kasrı ve Nusretiye Camii'nin deniz tarafında bulunan Nusretiye Saat Kulesi, "Amerikan Pazarı" denilen dükkanların arkasındaki gümrük sahasında kaldığı için günümüzde yoldan geçenlerin dikkatini fazla çekemiyor Sultan Abdülmecit tarafından inşa ettirilen kule, neoklasik yapısı itibariyle farklı mimari yapıya sahip Giriş kapısında Abdülmecit'in tuğrasını taşıyan Nusretiye Saat Kulesi, üç kattan oluşuyor Kare kenarının uzunluğu 435 metre olan kulenin yüksekliği 15 metre Nusretiye Saat Kulesi, birinci katta çift sütunları, ikinci katta sütunların iyonik düzenli gelişmesi ve üçüncü katta ise yivli dönüşümü ile etkileyici bir görünüme sahip Ancak günümüzde çevresi depo olarak kullanılan kule, ne yazık ki bakımsızlıktan harap bir halde






Etfal Hastanesi Saat Kulesi
Sultan II Abdülhamid'in üçüncü ikbali Fatma Pesend Hanım'dan doğan kızı Hatice Sultan 12 Şubat 1898 de sekiz aylıkken difteriye yakalanır ve kurtulamaz II Abdülhamid, ölen kızı için bir hayır yapmak üzere, Hatice Sultan'ın hastalığını teşhis edip fakat tedavi fırsatı bulamayan Bahriye Kolağası Dr İbrahim Bey'in önerisi üzerine bir hastane yapma kararı alan Sultan, 17 Şubat 1898 de çocuk hastanesinin inşaat emrini verir
6 Haziran 1899'da hizmete açılan "Hamidiye Etfal Hastanesi" ne 1907 de II Abdülhamid bir de cami-i şerif ve saat kulesi inşası emir buyurmuş 19 Ağustos 1923 (1907)'de bitirilen saat kulesi ile mescit 150 m2 alanda hizmete girmiş Kule kenarları, 4,30 metre uzunlukta kare plan üzerinde 20 metre yükselirken, kule üzerine zarif bir şerefe yapılmış İnşaatında mermer ve Hereke taşlarının kullanıldığı kulenin saat odasına çıkış döner demir merdivenle sağlanmış Saat Kulesinin ön yüzünde, Sultan Abdülhamid'in tuğrasının yer aldığı 4 kitabe bulunuyor






İzmir Saat Kulesi
İzmir'in en işlek ve en kalabalık mekanlarından Konak Meydanı'nda yer alan, aynı zamanda kentin simgesel yapılarından biri sayılan İzmir Saat Kulesi, Osmanlı saat kuleleri içinde en estetik görünüşlü ve en zarifi olarak kabul edilmekte İzmirliler'in randevulaşıp, çevresinde dolaşıp dinlendikleri kule, etrafı betonlaşıp daralsa da güzelliğinden hiçbir şey kaybetmeden tüm heybetiyle ayakta duruyor Sultan 2Abdülhamit'in tahta çıkışını 25 yıldönümüne yetiştirilmek üzere 1901'de bazı parçaları yurt dışından getirilerek bir Belçika firmasının projesiyle inşa edilen kulenin saati ise Alman İmparatoru 2Wilhelm tarafından hediye edildi 25 metre boyundaki mücevher görünümlü İzmir Saat Kulesi'nin mermer kubbeli çeşmeleri ve dört giriş üzerinde 68 sütunu bulunuyor İki katın çevresi sekizgen balkonla çevrili ve sekizgen kuleyle yükseliyor Osmanlı armalı, Sultan Abdülhamit tuğralı kulenin metal çatısı 12 sütunlu, zirvesi ise alemle nihayetleniyor 1985 yılında ışıklandırılıp, İzmir Belediyesi'nce bakımı yapılan kulenin saati de Elektronik sisteme çevrilmiş bulunuyor






Çanakkale Saat Kulesi
İskele yanındaki tarihi kule, 1896 yılında Çanakkale Sancak Beyi Cemil Paşa tarafından yaptırıldı 5 kattan oluşan kule, kare planlı ve kenarlarının uzunluğu 45 metre Yapımında pembe renkte granit taşı kullanılan kulenin saat odası güney cephesinin dördüncü katında yer alıyor Çanın bulunduğu beşinci katın üstü kurşun kaplı bir kubbeyle son bulan Çanakkale Saat Kulesi'nin kuzey yönünde bir çeşme üzerinde de bir kitabe bulunuyor Çanakkale'nin asırlık kulesindeki saatin finansmanı için levanten tüccarlarından İtalyan asıllı Vitali Gaptirole'nin 10000 altın verdiği de söyleniyor






Kocaeli/İzmit Saat Kulesi
İzmit "Saraybahçe"Sultan Abdülaziz Kasrı çevresinde ki parkta yer alan saat kulesi, zarif görünüşü ile Neoklasik mimari özelliklere sahiptir3,65x3,65 m ölçülerindeki kare planlı kulenin üç yüzü, mermer motifli çeşmelerle süslenmiş olup dört katlı kule ikinci katındaki seyir balkonundan itibaren daralarak yükselmektedirSeyir balkonu altında ağırlık taşımayan sadece süsleme amacına yönelik yivli sütunlar dikkat çeker1318 (1902) tarihini taşıyan ve Sultan II Abdülhamit in tahta çıkışının 25 yılı nedeniyle İzmit Mutasarrıfı Musa Kazım Bey tarafından yaptırıldığı belirtilen çeşme üstü kitabeleri görülebilirKulenin dördüncü katında saat odası,dört cephesin de ise 80 cm çapında saat kadranı göze çarparKule üç pencereli üzeri kurşun kaplı saçaklı bir çatı ile son bulurken , tarihi İzmit saat Kulesi 1970 yılında restorasyon görmüştür






Balıkesir Saat Kulesi
Günümüzde kullanılan saat kulesi, 1902 yılında Mutasarrıf Ömer Ali Bey tarafından inşa ettirilmiştir 3,5 x 3,5 metre ölçülerinde kare tavanlı bir plan üzerinde kesme taşlarla yükselen saat kulesi 5 katlıdır 3 katın dört yanında demir korkuluklu çıkma balkon ve kapılar bulunur 5 katta dört yönde birer kadran yer almaktadır Ağırlıkla çalışan mekanik kule saatinin çan sesinin rahatça duyulması için son kat dört tarafı açık, sütunlu, kurşun kaplı kubbeli bir çatı ile kaplanmıştır Saat çanı, saat başlarında ve yarımlarda iki dakika ara ile tekrarlanan vuruşlar yapmaktadır Kulenin güneye bakan kapısı üzerine 1985 yılında yerleştirilen kitabede şu satırlar okunmaktadır:
1 - 1827 (1243)'de Silistre Valisi Giridizade Mehmet Paşa tarafından Galata Kulesinin aynı olarak yaptırılmıştır
2 - 1897 (1313)'de büyük zelzelede yıkılmış, Mutasarrıf Ömer Ali Bey tarafından bugünkü kule inşa ettirilmiştir
3 - 1962'de belediye tarafından onarılmıştır
4 - 1985'de belediye tarafından restore edilmiştir






Bilecik Saat Kulesi
Bilecik Anadolu Lisesi bahçesinde yer alan Bilecik Saat Kulesi, Ertuğrul Mutasarrıfı (Bir sancağın en büyük yönetim görevlisi) Musa Kazım tarafından 1907 yılında yaptırıldı Kare planlı kulenin ilk iki katında kesme taş, devamında ahşap malzeme kullanırken, saat odası kurşun kaplı sivri çatının altındaki dördüncü katta bulunuyor 1987'de Valilik tarafından restore edilen 16 metre yüksekliğindeki kuleye ahşap basamaklarla çıkılıyor Bilecik Saat Kulesi'nin de orijinal saatinin yerine elektronik sistem monte edildi






Merzifon Saat Kulesi
Merzifon'un neresine giderseniz gidin göz göze gelebileceğiniz saat kulesi, Ziya Paşa Merzifon Çelebi Mahmet Medresesi, anıtsal giriş kapısı üzerinde 1866'da inşa edildi Çemberlerle çevrili yuvarlak kule, yapılı saatin gövdesinde bir de şerefe bulunuyor Ağırlık sistemiyle çalışan kule saatlerinden kabul edilen Merzifon Saat Kulesi, günümüzde de zamanı göstermeye devam ediyor

Ankara Saat Kulesi
Osmanlı saat kulelerinin bazıları tarihi yapılar ve kalıntılar üzerine inşa edilmişti Ankara Saat Kulesi de bunlardan biri MÖ200'lere uzanan tarihiyle Roma, Bizans, Sasani, Selçuklu, İlhanlı dönemlerinde onarım gören Ankara Kalesi hisar kapısının sol burcu üzerine inşa edilen saat kulesinin başta tarihi alışveriş merkezi Saman Pazarı olmak üzere çevreye hizmet vermesi hedeflenmişti Sekizgen planlı yapıda tek kadranlı bir saat, boyu 9 metre olan kulenin Saman Pazarı yönünde bulunuyor Son dönemde çevresinde yapılan düzenlemelerle daha turistik hale gelen Ankara Saat Kulesi'nin kitabesinde, 1884 yılında Ankara Valisi Sırrı Paşa tarafından yaptırıldığı yazıyor






Adana Saat Kulesi
Yapımına 1881 yılında Ziya Paşa'nın valilik döneminde başlanan ve 1882 yılında Vali Abidin Paşa tarafından tamamlanan Adana Saat Kulesi, 32 metre yüksekliği ile Hükümet Meydanı Ali Müfit Caddesi üzerine Adanalılar'ı selamlıyor Yüzey kenarı 8 metre genişliğinde olan kulenin tepesinin dört yanı saat kadranı ile kaplı 1925'te Almanya'dan getirilen saat makinesiyle yenilenen saat kulesinin, yapımı sırasında kiremit kaplı olan çatısı bugün çeşitli anten ve alarm düdüğü gibi aygıtlarla donanmış
Adana'nın "Büyük Saati"nin üzerinde "Societe Jntibah Tourhan Djemala a co Adana Turkei" yazıları bulunan dev çan ise görmeye değer güzellikte motif ve kabartmalar taşıyor Önceki yıl Adana'da yaşanan depremden hasar gören saat kulesinde; kule taşları arasında ileri geri çıkmalar, oynamalar, duvar sıvalarında dökülmeler meydana geldi






Safranbolu Saat Kulesi
Kastamonu Valisi Mehmet İzzet tarafından 1880-1890 yılları arasında eski Hükümet Konağı'nın arkasında inşa edilen kule, günümüzde Safranbolu Cezaevi sınırları içerisinde kalıyor 465 x 465 metrekare taban üzerinde yükselen saat kulesinin yapımında kesme taş kullanılmış Muhteşem bir manzaraya sahip olan kule, 12 metre boyunda ve düz damlıdır Ağırlıkla çalışan saatlerden olan Safranbolu Saat Kulesi makinesi, 1797 tarihini taşıyor

Niğde Saat Kulesi
Niğde Saat Kulesi, Niğde Kalesi'nin kuzeyine, bir ortaçağ burcuna, 1866 yılında Vali Ziya Paşa tarafından inşa ettirildi Kesme taştan yapılan sekizgen planla altı katlı kulenin dördüncü katında şerefe bulunuyor Şerefeninin üst kısmında kente bakan bir saat kadranı yer alan kulenin yapısı dörtgene dönüşerek çanın bulunduğu dört sütunlu kubbeyle son buluyor






Antalya Saat Kulesi
Antalya Kale kapısının yakınında bulunan burç üzerinde 19yy başında dikilen saat kulesi, şehir merkezinde kale içi ve yat limanı üstünde yivli minarenin de bulunduğu Cumhuriyet Caddesi'nde yer alıyor Seyredenlere kale burcunun devamı izlenimi yaratan Antalya Saat Kulesi'nin zemininden tepe noktasına olan yüksekliği 14 metre, burcun üzerinden ise 8 metre






Şanlıurfa Saat Kulesi
Şanlıurfa'nın silueti içinde önemli bir yeri olan Ulucami, aynı zamanda Şanlıurfa'nın saat kulesi olarak da hizmet veriyor Tarihi kentin en eski camilerinden Ulucami eski bir Sinagogken, MS 5yüzyılda St Stephan Kilisesi'ne dönüştürülür ve 1170-1175 yıllarında camiye çevrilir Kilise'nin çan kulesi üzerine tek katlı dörtgen planlı olarak inşa edilen saat odasının üzeri, sivri bir kubbesi olan saçaklı damla örtülmüş ve kulenin dört yanı saat kadranıyla tamamlanmıştı






Bursa Saat Kulesi
Bursa Saat Kulesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu Sultan 1Osman ve Sultan Orhan türbelerinin kuzeyindeki Tophane Parkı içinde bulunuyor Osmanlı devrinde Ramazan ayı iftar vaktini bildiren topun atıldığı yerde bulunması nedeniyle "Tophane" diye de anılan kule, Sultan 2Abdülhamit'in tahta çıkışının 30'uncu yıldönümü olan 31 Ağustos 1906'da bitirilerek, Vali Reşit Mümtaz Paşa tarafından törenle Bursalılar'ın hizmetine sokulmuştu 465 x 465 metre planlı, 6 katlı saat kulesi, 25 metre yüksekliğinde Günümüzde orijinali yerine elektronik bir saat takılan kule, Bursa Belediyesi'nce yangın gözetleme amacıyla da kullanılıyor






Yenişehir Saat Kulesi
Cumhuriyet Alanı üzerinde yükselen sekizgen planlı saat kulesi dikdörtgen kesme taştan yapılmış, 2,5 metre yüksekliğinde ki kaidesi üzerinde 7 katıyla 25 metre yüksekliğe ulaşıyor Yenişehir'in Yunan işgalinden kurtuluşundan sonra elde edilen silahların, demir aksamın eritilerek tamiratının yapıldığı söylenen kule bir tür zafer kulesi olarak da anılmaktadır Sultan II Abdülhamit'in tahta çıkışının 30 yılında (1906) yaptırıldığı belirtilen kulenin 6 katında dört bir tarafa bakan saat katranları yer alıyor Ağırlık sistemi ile çalışan saat makinesi Bursalı bir saatçi olan Osman Nuri Körüstan imzası taşıyor Saat Kulesinin yıllardır bir de misafiri bulunuyor Çan sesinin rahatça duyulması için her yönü açık olan ve dört köşede iki sütun üzerine oturtulan çatı katının kubbesi kurşun kaplı






Tarsus Saat Kulesi
Tarsus Ulu Camisi avlusunun kuzeydoğusunda yer alan saat kulesi, 1892 - 1893 yıllarında kesme taştan, sekizgen planlı olarak inşa edilmiş Ulu Cami'nin eski minare kaidesi üzerinde bulunan kulenin saat odası etrafını demir parmaklıklı balkon çevrelerken, dört yöne bakan dairesel saat kadranları, Arap rakamları ile belirtilmiş Yerden yüksekliği 30 metre olan saat kulesinin girişi minare kaidesinin üzerinde ve doğu yönünde bulunuyor Kulenin çevresinde ise çam ve çınar ağaçları yükseliyor






Tokat Saat Kulesi
Bu zarif eser kentin hemen hemen her yerinden görülebilen 33 metre boyunda ki saat Kulesi Behzat semtinde bulunan kule, 1902 yılında kesme taştan yapılmış Kule gövdesi dört katlı, her kat arası dıştan değişik üslupla işlemeli kuşaklarlarla çevrili Saat kulesi tepesinde çepeçevre balkon demirleri ve sekizgen saat odası ile dört cephesinde saat barındırıyor Saatsiz yüzeylerde küçük ışık pencereleri yer alıyor Kule kapısı güney yönünde, girişte bir de saatçi dükkânı hizmet veriyor






Gerede Saat Kulesi
Gerede İlçe merkezi Cumhuriyet Meydanında, Hükümet Konağı, tarihi Gerede Saat Kulesi ve Yeni Cami yer alıyor Kısa bir yokuşla çıkılan hamamın biraz üstünde bulunan çan saatinin önceleri beyaz olan kule gövdesi, son yıllarda kahverengi ahşap rengine bürünmüş Sultan II Abdülhamit eseri olan saat kulesi 1881 yılında inşa edilmiş El yapımı saat makinesi 110 yılı aşkın süre hizmet vermiş Tamamen ahşap olup, içinde 58 basamaklı ahşap merdiven bulunan kule, kare platform üzerinde yükseliyor ve tek cephesinde saat kadranı bulunuyor






Kayseri Saat Kulesi
Kayseri Mutasarrıfı Haydar Bey tarafından 1906 yılında yaptırılmaya başlanan kule 1907 yılında açılmış Üç katlı olarak kesme taştan, kare planlı olarak inşa edilen kule, ahşap bir çatı ile son buluyor Dört yüzeyinde yer alan yuvalara yerleştirilmiş olan saatlerin Latin harfli kadranları bulunuyor Kayseri Saat Kulesi ile bitişiğinde bulunan tek katlı binanın restorasyonu 2006 yılında bulunduğu yeşil alanın düzenlemesiyle birlikte yapılmıştır






Çorum Saat Kulesi
Hürriyet Meydanında yer alan tarihi saat kulesi, 1894 yılında Sultan II Abdülhamit'in Beşiktaş muhafızı Çorumlu Yedisekiz Hasan Paşa'nın yardımları ile Çorumlular tarafından yaptırılmış Kule saatini Yedisekiz Hasan Paşa satın alarak göndermiş Sekizgen taban üzerinde minare stilindeki saat kulesinin her yüzü 1,56 m genişliğinde, 24 köşelidir Sarı renkli kesme kum taşından inşa edilen kulenin şerefe çevresi demir parmaklık çevirirken, şerefe bölümü üzerinde iki katlı saat odası bulunuyor 1983 de onarım geçiren saat kulesi, 2006 yılı sonunda yeniden restore çalışmaları yapılmıştır





2007-09-13
Sungurlu Saat Kulesi
Belediye Meydanı olarak bilinen ve Belediye Binası önünde yer alan Sungurlu Saat Kulesi, 1892 de Kaymakam Edip Bey tarafından yaptırılmış Komşu kentlerin büyük beğenisini kazanıp ilgi çeken kule, Çorum ve Yozgat Saat Kulelerinin yapılmasına öncü olmuş Kare taban üzerine 2,5x2,5 ebatlarında kesme kum taşı blokları kullanılarak inşa edilen kule 19 metre olup, 7 kat üzerinde ahşap çatıyla son buluyor Geniş saçaklı, ahşap çatı içinde saat çan'ı ve çevresinde aydınlık pencereleri yer alıyor Dört yüzeyi saat kadranlı kulenin 6 kat çevresini ise demir parmaklıklı balkon çevreliyor





2007-09-13
Çankırı Saat Kulesi
1948 yılında Belediye Başkanı Halim Bayram tarafından bulunduğu yerden sökülüp, Çankırı Alibey Mahallesi, Güdük Minare Sokağına taşıtılan saat kulesinin saat makinesi, 1860 yılında II Abdülhamit tarafından İstanbul'dan gönderilmiş 2,5x2,5 metre ebatlı, beton kaide üzerindeki kulenin boyu 14,5 metre olup dışı Bağdadi sıva, içi ahşap arası dolgu olarak inşa edilmiş, kule üzeri saç kaplı basık bir kubbe ile örtülmüş Dört yüzeyinde saat kadranı olan kuleden çan sesinin iyi duyulabilmesi için, saat odasına küçük pencere yerleri açılmış

Türkiye'nin çeşitli yerlerine dağılmış olan saat kuleleri sadece bu kadar değil tabii Erzurum, Kastamonu, Göynük, Mudurnu, Burdur, Amasya, Gümüşhacıköy, Bayburt, Elazığ-Maden, Eskişehir-Sivrihisar, Samsun-Ladik, Vezirköprü, Siirt, Sinop, Zile, Trabzon, Yozgat'ta tüm görkemleriyle yaşamlarına devam ediyorlar Yangın, deprem, kent düzenlemesi gibi nedenlerle günümüze ulaşamayan, Amasya, Edirne, Gelibolu, Konya, Kütahya, Manisa, Muğla, Samsun gibi saat kuleleri ise anılarıyla birlikte garavür ve fotoğraflarda yaşıyor