İstanbul'un Kültürel Özellikleri Nelerdir?

Acil cevap lazim

İstanbul, artık bir büyük şehir olmaktan çıkmış; bir metropol hatta megapol olmuştur

Bin yıllardır değişen bir şehir olan İstanbul tarih boyunca süregeldiği gibi durmadan değişecek ve gelişecektir

Bu İstanbul kenti için tarihi topografyanın getirdiği bir yükümlülük ve hatta zorunluluktur

Bu kenti kuranlar bunun farkındaydı, burada yaşamaya devam edenler, fethetmeye çalışanlar ama belki de modern çağın getirdiği hengameden olsa gerek artık içerisinde yaşamakta olanların ufuklarının daralmasından mıdır nedir?

Bu kent onlar için geçimin iyi sağlanmasında bol imkanlar sağlayan bir büyük ticaret şehri olarak görülebilir bir hala gelmiştir Ama bu kentin dışında yaşayanlar tarafından o kadar dar açıdan bakıldığı söylenemez

Günümüzde artık önemli olan nüfusun nicel çokluğu değil niteliği ve diğer demografik değerlerdir Bir toplumun kültürel bir çerçeveye uyumunun 10 yıl civarında olduğunu hesaba katarsanız, İstanbul’da hali hazırda yaşayan insanların şehirle ilişkilerini kavramış olabilirsiniz

Şehirler, sadece bugünleriyle yaşamamalı Ama popüler kültürlerin; hoyrat kıskacı büyük şehirleri günlük ve ritmik bir yaşayıştan ibaret “metropol” olmaya zorluyor

Böylece kültürel katmanlardan oluşan, medeniyet fayları üzerine kurulu şehirlerin yüzü betonlaşarak sahte “günlük” olaylara zorlanıyor

Mevsimlerin, geleneklerin, alışkanlıkların, manevi değerlerin veya benzeri genel, ortak alışkanlıkların sonucunda oluşan ve yaşayan kültürel iklim, hayatın zerafetleri dijital bir hızla hafızalarımızdan siliniyor

Şehrin kültürel dokusunu görsellikle canlı tutan eski eserler ve nizamı ile onun üzerinde yaşayan insanlarda tevarüs eden ruh oluşturuyor

Yahya Kemal’in “Süleymaniye”sinin lezzetini bugünün insanları da çocuklarına taşıma arzusunu duyabilmeli ki, şehrin dokusu canlı kalabilsin

Nazım Hikmet, otobiyografik şiirinde çocukluğunun en önemli hatırası olarak ramazanda Şehzadebaşın’da kalabalıklar içinde karagöze gidişinden söz eder

Yani toplumsal yaşayıştan, şehirli bir yaşama ritüelinden

İstanbul Büyük Şehir Belediyesi, üç büyük imparatorluğuna başkentlik yapan ve beş büyük kültürün yaşam alanı bulduğu İstanbul tarihi yaramadanın dışına taşmış üç ili kapsayacak önemli bir büyük bir coğrafya üzerinde hizmet vermektedir

Bir megapol şehri belediyesi olarak iktisadi ve sosyal hayata kattığı bir anlam yanında tarihi topografyanın vermekte olduğu büyük bir tarihi misyonu da beraberinde taşımaktadır
Mezopotamya’ya hayat veren nasıl Nil ise İstanbul’a hayat veren Haliç’in en önemli kıyı noktasında kurulmuş kentimizin yeni bin yılda dünya şehirlilik ve Türk kültür ruhuna renk katmaktadır

Yukarıda belirtildiği gibi bütün bu benzersiz özelliklere sahip başkentler şehri İstanbul sahip olduğu turizm sektöründen hak ettiği ilgiyi görememekte ve belli bir turizm getirisini de sahip bulunamamaktadır

Çek Cumhuriyeti’nin sadece bir mevsim Prag şehrinden turizm gelirinin 25 milyon dolar olduğunu göz önüne alırsak bu rakkamların İstanbul’la kıyas edildiğinde İstanbul kentinin sahip olduğu potansiyel karşısında çok küçük bir oran olduğunu görmekteyiz

Fakat İstanbul’un sahip olduğu kültürel ve tarihi ve de mimari mirasının sağlıklı bir şekilde tanıyamamanın getirdiği belirsizlik içerisinde bu rakkamların altında bir seviye göstermektedir
……………………

Sahip olduğu benzersiz topografyası yüzyıllardır farklı kültürlerin, toplumların ve bireylerin hayat alanı bulduğu bir dünya kenti, yeryüzü cenneti; İstanbul halen üç büyük medeniyetin yükseldiği büyük bir coğrafya üzerine kurulu bir mega kenttir

İstanbul, hayat tarzı, eğlence anlayışı ve değerleri ile bugün sahip olduğu tarihi mirasıyla gelecek tarihin bir kültür terkibidir

Bir medeniyetler kenti İstanbul, dinler toprağı olarak da tarihteki yerini ayrı bir değerde de korumuştur Kutsal dinler kenti Kudüs kadar önemli olan İstanbul bir o kadar da özgürce iç içe geçmiş değerleriyle birlikteliğin yaşandığı armoni şehirdir

İmparatorluklar kenti olması sebebi ile mimariden; musikiye ortak paydaların hiçbir dünya şehrinde görülemeyeceği bir şekilde kültürel mübadeleyi başarabilmiş tek kenttir İstanbul’da yaşayan medeniyet dokusunun en önemli yüzlerinden biri, İbrahimi dinlerin ve bu üç büyük kültürün yaşandığı yer olması ve bunlara ait kolların ve mezheplerin bir arada barınabilmesidir

İstanbul, hiçbir imparatorluk kentinin sahip olamayacağı bir şekilde dini ve kültürel değerlerin bir araya gelebildiği ve de bunların sığınabildiği bir kent olmuştur

Sığınmacılar kenti İstanbul; Hazar Yahudilerinin (Karaim, Karayların) özgürlük bulduğu Doğu Roma'nın İstanbul'una engizisyon vahşetinden kaçarak sığındığı Osmanlı İstanbul'undaki Sefarad Yahudilerinden, Gregoryen Ermenilerin baskılarına karşın Patriklik verilerek koruma altına alınan Osmanlı Katolik ve Protestan Ermenilerine, Üsküdar'ın en güzel noktasında Aziz Mahmud Hüdai Tekkesi eteklerinde uzanan Bülbül Deresi'ndeki Sabataycı Mezarlığından, Nazi zulmünden kaçarak genç Cumhuriyetin İstanbul'una sığınan Alman Yahudilerine değin uzanan sığınmacıların kentidir Bulgaristan, Romanya, Makedonya, Bosna, Çeçenistan, Rusya, Arnavutluk ve İran’dan savaşlar ve baskılardan kaçıp sığınanların ilk yeridir iki binli yıllarda İstanbul

Hoşgörü ve diyalog gibi kelimelerle yüzeysel ifadelerle açıklanamayacak kültürel mübadelelerin ve değerlerin paylaşıldığı yüzyılları aşan bir birlikte yaşamanın başarı ile devam ettiği bir dünya kenti İstanbul, eksik kalan bu yönü ile tanıtılmalıdır

Yaşayan medeniyet dokusunun en önemli göstergeleri hiç kuşkusuz bir çok dini hayatın kendi özgün varlıklarını yine kendilerine özgü mimari ve kültürel tarzları olan farklı ibadethane ve meskenlerinde tarihten günümüze kadar kesintisiz biçimde sürdürmekte olmalarıyla anlamlandırılır

İstanbul’da yüzyıllardır Hristiyanların kiliseleri, Musevilerin sinagogları ve Müslümanların camileri aynı gök kubbenin altında ve bu kent ikliminde varlıklarını sürdürmektedir Söz konusu bu eserlerin insanlığın medeniyet tarihi açısından taşıdığı özellikler sadece farklı dinlerin bir arada yaşamasından ibaret değildir

Coğrafi konumun kendisine sağlamış olduğu ticari, kültürel özellikler e ayrıcalıklar nedeni ile Bizans ve Osmanlı dönemlerinde Doğu ile Batı dünyasının birbirini tanıdığı, ticari ve kültürel geçişlerin sağlandığı nokta olma özelliğini yüzyıllar boyunca bünyesinde barındıran İstanbul’un mistik dünyası dinler tarihinde de ayrıcalıklı bir yere sahiptir

İstanbul’un kültürel mirengi noktalarından önemli bir bölümünü oluşturan bu değerler, tarihinde sahip olabileceğinden çok daha büyük bir nüfus ve iskan karmaşası içerisinde yaşayan 2000’li yıllara bir dünya kenti olan İstanbul günümüzün yıkıcı ve de değiştirici vandalizimiyle bilinçsizce tahrip edilmektedir

Dünya toplumları ve devletler birbirlerini diyalog ve hoşgörü ortamlarına çağırıda bulunur iken bin yıllardır taşıdığı tarihi mirası içerisinde birlikte yaşamayı kusursuzca başarabilmiş bu coğrafyanın insanı olarak kendimizi yeteri kadar ifade edemediğimiz ortadadır

Gravür, minyatür ve fotoğraflarda görülen, şehrengiz ve surname tipi Osmanlı kaynaklarında ifade edilen bu güzellikleri yeniden eski ihtişamıyla diriltmek mümkün değildir

Fakat halen mevcut olan teşvik ve özendirmelere gerek duyulmadan var olan birlikte yaşama başarımızı toplumun aynaları olan ibadethanelerde, musikide ve onun mistik dünyasındaki ortak inanış ve de arayış ritüellerindeki yaşanırlığı değin tek dünya kentidir istanbul…

Osmanlı İstanbul’u; kendinden önceki medeniyetlerin mirasına sahiplenmiş onların mevcut eserlerini koruyarak şehre hakim tepelere, kubbe ve minareleri ile kendi kültürünü inşa ederken, kendi yaşama biçimi olan özgürlüğü ülkesinin başkenti yapmıştır

Dinler ve dindarlar şehri İstanbul; Ortodoks, Katolik, Protestan, Süryani, Keldani, Gregoryan gibi hristiyanlar; Romanyod, Sefarad, Karaim, Eskanazim gibi yahudiler, bütün İslam tarikatları, Cizvitler, Fransiskenler, Dominikenler, Karmelitler İslam İstanbul’un hoşgörüsü sayesinde rahatça yaşayabilmiş, ibadethanelerini ve okullarını inşa etmişler ve halen de mevcudiyetlerini korumaktadırlar

Kadınlar kenti İstanbul: Dinler toprağı olması yanında İstanbul kendine has bir ayrıcalığı ile bir "kadınlar şehridir" de

Sanat ve sanatkârın korucusu Roma'nın bu başkenti İstanbul’da bu görevi Bizans’ın soylu kadınları üstlenmiştir

Ayasofya'nın inşasında maddi katkılarda bulunan imparotice Zeo ile şehrin en önemli manastırlarından Pantakrator manastır kilisesi'ni (Zeyrek Camii) inşaatını başlatan kraliçe Eirene Doğu Roma başkentine hizmeti geçmiş kadınlardan sadece bazıları olarak İstanbul'un tarihinde yer alırken,

Osmanlı döneminde de kadınların gizliden gizliye yarışına sahne olan İstanbul Haseki Sultan, Mihrişah Valide Sultan, Şah Sultan, Bezm-i âlem Vâlide Sultan, Nur Bânu Sultan vsnin yaptırdığı cami, çeşme, su yolu, sebil, mektep, hastane ve imaret gibi birçok hayır amaçlı yapı ve külliyeler ile kuşatılmıştır
Tarihi yarımadayı on üç kısma bölüp de mahalleleri birbirlerinden ayıran o küçük surlar kaldırıp, artık büyük surların da dışına çıkarıp şehri özgürleştiren, Boğaziçi kültürünün oluşumunda ve medeniyetinin gelişmesini sağlayan İstanbul kadınları olmuştur

Bir mega kenti olarak İstanbul; tarih boyunca coğrafyası, mimari güzelliği ve florası ile ünlü İstanbul kenti, artık içerisinde barındırdığı nüfusu ve sahip olduğu ekonomik gücü ile kendinden söz ettirmektedir

Eski kent, yeni değerlere açılmaktadır

Yeni ekonomik değerlerin, yeni dinlerin, yeni dünya görüşlerinin hayat bulduğu ama eski coğrafya üzerinde eski birlikte yaşama içerisinde zenginleşen yeni insan çeşitlemeleriyle İki binli yılların dünyasında yeni bir merkez olarak gözdeliğini yetirmemiş kendisini yenilemiş yeni yüzyılın eski bir mega kenti olarak yerini alan bir İstanbul panoraması…

kaynak:vikipedi