Sokakta Yaşayan Çocuklar Sorunu Ve Hizmet Esasları

SOKAKTA YAŞAYAN ÇOCUKLAR SORUNU VE HİZMET ESASLARI

İnsanlar, sokakta yaşayan ve/veya çocukları çalışmaktan yada sokaklardan kurtarmaları gerekiyormuş gibi bir duygu içinde oldukları için, meseleyi bu çocuklara bakmak ve korumak şeklinde düşünme eğilimindedirler Dolayısıyla akla gelen ilk iş, çocuklara yiyecek ve giyecek dağıtmak yada onların bakımının gerçekleştirileceği merkezler oluşturmak olmaktadır (*)

Kurum olarak biz de 2828 sayılı yasanın bize yüklediği görevler ve inandığımız ve uygulanmasından sorumlu olduğumuz Çocuk Hakları Sözleşmesi gereği sokakta yaşayan ve çalışan çocuklara yönelik olarak öncelikle bakım, beslenme ve koruma koşullarını yaratmak üzere politika geliştirmekle yükümlü bulunmaktayız

Sokak çocukları çalışan çocukların bir alt kümesidir Sokak çocukları üzerinde aşırı yoğunlaşma, o kadar göz önünde olmayan ve daha geniş bir grup olan sokakta çalışan çocuklar sorununun görülmesini engellemektedir Oysa sokakta çalışan çocuklar sorunu diğerlerine göre daha az acil değildir

Çocuk Hakları Sözleşmesinin 32 maddesi “çocuğun, ekonomik sömürüye ve her türlü tehlikeli işte ya da eğitimine zarar verecek yada sağlığı veya bedensel, zihinsel, ruhsal, ahlaksal yada toplumsal gelişmesi için zararlı olabilecek nitelikte çalıştırılmasına karşı korunması” ndan söz eder

Sözleşmenin 12 ve 13 maddeleri ise “görüşlerini oluşturma yeteneğine sahip çocuğun kendini ilgilendiren her konuda görüşlerini serbestçe ifade etme hakkını, bu görüşlere çocuğun yaşı ve olgunluk derecesine uygun olarak, gereken özen gösterilir” der

Merkezlerde yürütülen her türlü hizmet oluşturulurken ve merkez işleyişi sırasında rutin işler de dahil olmak üzere çocukların katılım ve görüşünü ifade etme hakkı esas alınması gereken öncelikli unsur olmalıdır Çocuk, tüketici ve yardım alan konumdan çıkıp, üreten ve kararlara ve kararların uygulanmasına katkı veren bir yapıya büründürülmelidir Bu amaçla Merkezleri çocuklar için süslemek yerine, çocukların merkezleri kendileri için süslemelerine ortam yaratmak ilke olmalıdır (*)

Çocuklar yatılı kurumlarda, büyüdüklerinde ihtiyaç duyacakları toplumsal ve duygusal becerileri öğrenmekte başarısız olmaktadırlarAyrıca dışarıda özgürce dolaşmaya alışkın olan sokakta yaşayan ve çalışan çocuklar kendilerine baskıcı gelen, kapalı ve katı kurallara dayanan kurumlara karşı direnç göstermekte ve dolayısıyla buralardan sık sık kaçmaktadırlar Çocukların sokakta olma nedenlerinden biriside zaten kalabalık ve baskıcı ev ortamının sıkıntısından uzaklaşmaktır Dolayısıyla uzaklaşmak istedikleri ortamı yeniden yaşamak istememektedirler (*)

Merkezler, hiyerarşi ve otoritenin hakim olduğu yerler değil, çocukların kendilerini rahat hissettikleri, huzur duydukları, birbirleriyle ve personelle konuşabilecekleri, söylediklerinin dinlendiği ve duyulduğu yerler olmalıdır Merkezler çocuklara emirler ve vaaz verilen yerler değil, iyi insan ilişkileri kurma alışkanlığını ve becerisini kazandıkları ve bunları uygulayabildikleri yerler olmalıdır (*)

Bu süreçte izlenmesi gereken aşamalar; (*)

Çocuğu bilgilendirerek görevlendirmek

Çocuklarla kararların ortak alındığı ortamı sağlamak

Çocukların başlatmasına ve yönetmesine ortam hazırlamak

Çocukların başlattığı ve yetişkinlerle kararların ortak alındığı ortamı hazırlamak

Hizmeti Programlamadan Önce Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Noktalar (*)

Çalıştıkları grup içerisinde en fazla hangi çocukların risk altında olduğuna ilişkin öncelik belirlemesi,

Bu gruplardan hangisine yardım edebilecek durumda olduğu

Bu çocuklar hakkında çalışmaya başlamadan önce hangi bilgileri edinmeniz gerektiği ve çalışma esaslarınızın neler olacağı konularında bilgi, veri toplanması ve değerlendirme yapması gerekmektedir

Çalışmanın hedef grupları; (*)

1-ÇOCUK; Kendi görüşlerini ifade edebilme ve geleceği ile ilgili kararlara katılma hakkı göz önünde bulundurularak

2- AİLE ; Ailenin farklı kültürlerde farklı anlamları olduğunu unutmadan, batılı değer yargılarıyla düşünmeden ve aile desteğinin sadece anne-babadan gelmediğini, dedeler nineler, teyzeler, dayılar, amcalar ve halaların rolleri ve etkilerini göz ardı etmeden,

3- TOPLULUK ; Çocukların içinde bulunduğu ve etkilendiği mahalle, okul, sokak çevresi, vb gruplardan söz edilebilir

4- TOPLUM ; İlgili kamu kurum ve kuruluşları, Sivil toplum örgütleri, Üniversiteler, Yerel yönetimler ve medya ile işbirliği yapılarak kamuoyu yaratmak ve bakış açısı oluşturmak

Çocukların Eğitimi; (*)

En temel hedeflerimizden birisi, çocukların temel eğitime devamlarının sağlanması için ekonomik ve eğitsel destek sağlamaktır Merkezlerimizde hizmet verdiğimiz çocuk gruplarının durumlarını aşağıda sayacağımız kategorilerde ele alabiliriz

a) okula gitmeyen çalışan çocuklar

b) okulu bırakan çalışan çocuklar

c) okulda başarısız olan çalışan çocuklar

d) okulu bırakma potansiyeli olan çocuklar

e) okula yeni başlayanlar

f) okuma -yazma, basit matematik ve mesleki eğitim konularında eğitilecek çocuklar

Sokakta yaşayan ve çalışan çocukların eğitimi bulundukları noktadan başlamalıdır Çocuklar eğitim alabilmek için uzun mesafeler harcamamalıdır

Öğrenme malzemelerini çocuğun yaşına ve deneyimlerine uyarlamalıyız; Örneğin okuma yazma öğrenmek üzere eğitime başlayan çocuğa ilk kelimelerini sokak yaşamı, çalışma yerleri gibi sözcüklerden seçilmelidir Çocukların öğrenme malzemelerini yaratmalarına izin verilmelidir Birbirleriyle haberleşmelerine imkan sağlayan duvar gazetelerine dergilerden kesecekleri resimlerle başlamalarına olanak tanınmalıdır Resim yaparken çalışacakları temayı seçmelerine ve resimlerine duygularını yazmalarına izin verilmelidir Tartışmalarına olanak sağlanmalı, tartışmalarına ve yaşamlarını anlayabilmelerine “neden kendileri çalışmak zorundalar”, “neden başka çocuklar çalışmıyor”, “neden başka çocuklar sokakta yaşamıyor” bütün bunları konuşmalarına ve yaşamlarını değiştirmeye ilişkin inanmalarına imkan verilmeli ve yüreklendirilmelidir (*)

Derslerini ya da faaliyetlerini eğlence dolu bir ortamda yapmalarına olanak tanınmalıdır Oyunlarla, şarkılarla, resim yaparak, tartışarak, eğlenerek öğrenmelerine izin verilmelidir Kamplar, keşif gezileri, ziyaretler yapmaları, içinde yaşadıkları toplum hakkında fikir edinmeleri sağlanmalıdır(*)

Çocukların sosyal ve kültürel etkinlikler aracılığı ile sokakta özgürce eğlendiği ortamı aramaması ve enerjisini boşaltması sağlanmalıdır, arkadaşıyla veya personelle kavga edecek yada tartışacak zamanı bulmakta güçlük yaşamalı bir şeyler yaratmanın, yapmanın hazzına varmalıdır Çocuklar bu şekilde kendilerini değerli hissedeceklerdir Boş zaman etkinliklerine onlarla birlikte personelde katılmalıdır Çocuklar kendi becerilerini veya başarılarını değer verdikleri yetişkinlerle paylaşmak kendilerini göstermek isterler Sokaktaki çocukla çalışırken onlara bir şeyler öğretmenin yanısıra çocuklardan öğrenebileceğiniz bir şeyler olduğunu unutmamalıyız (*)

Yapılmaması Gerekenler (*)

Çocuklarla, onları korkutarak başa çıkmaya çalışmamalıyız

Zekalarını azımsamamalıyız,

Kendi değer yargılarımızı aşılamaya çalışmamalıyız

Vaaz ve emir vermemeliyiz

Onların değer yargılarını bildiğimizi düşünmemeliyiz

Onların istek ve ihtiyaçlarını bildiğimizi düşünmemeliyiz

Her ziyaretimizde veya görüşmemizde onlara bir şeyler vererek bağımlılık yaratmamalıyız

Sağlayabileceğimiz yardımları ve sözleri yem olarak kullanıp çocukları programlara çekmeye çalışmamalıyız

Kendi aralarındaki ağı ve sosyal çevrelerini bozmamalıyız

SOKAKTAKİ ÇOCUKLAR SORUNU VE SOSYAL HİZMETLER ÇOCUK ESİRGEME KURUMU UYGULAMALARI

Anayasamız, yasalar ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu açıkça, “çocuk ihmali ve istismarı konusunda ivedi tedbirlerin alınmasını öngörmektedir Bu çerçevede 2828 sayılı Yasanın 3 maddesi (e) bendine eklenen 6 maddeyi ve 1997 yılında çıkan 572 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile sokakta yaşayan ve çalışan çocuklara hizmet vermek amacıyla hizmete açılan; “Çocuk ve Gençlik Merkezleri” eşler arası anlaşmazlık, ihmal, hastalık, kötü alışkanlık, yoksulluk, terk ve benzeri nedenlerle sokağa düşerek sosyal tehlike ile karşı karşıya kalan ve sokakta çocuk ve gençlerin geçici süre ile rehabilitasyonlarını ve topluma yeniden kazandırılmalarını sağlamak amacıyla kurulan yatılı veya gündüzlü sosyal hizmet kuruluşları olarak tanımlanmıştır

Çocuk ve Gençlik Merkezlerinin açılış ve işleyiş esaslarını belirleyen “Çocuk ve Gençlik Merkezleri Yönetmeliği”30 Eylül 2001 tarih ve 24539 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir

Bu yönetmeliğin amacı, sosyal tehlikelerle karşı karşıya kalan, sokakta yaşayan çocuklar ile sokakta çalıştırılan çocuk ve gençlerin rehabilitasyonları ve topluma yeniden kazandırılmalarını sağlamakla görevli Çocuk ve Gençlik Merkezlerinin kuruluş, çalışma esaslarını, hizmet standartlarını belirlemek, ilgili kişiler ve kurumlar arasında eşgüdümü sağlamak ile hizmetin en etkili ve verimli şekilde yürütülmesine ilişkin kuralları sağlamaktır

ÇOCUKLARIN SOKAĞA İNİŞ NEDENLERİ

Sokaktaki çocukların sokağa iniş nedeni büyük oranda ekonomik olmakla beraber, aile içi şiddet, cinsel/fiziksel istismar, sosyal destek sistemlerinin yetersizliği, ailenin bakabileceğinden fazla çocuğa sahip olması, sevgisizlik, ihmal, çocukların akranlarıyla birlikte eğitim kurumlarından yararlanamaması, eğitim kurumlarındaki çocukların okul başarısının yukarıda sayılan olumsuz etkenler dolayısıyla olumsuz etkilenmesi ve öğretmenlerle çocuklar arasındaki olumsuz iletişim sayılabilir Bu sorunlara genel bir bakış açısı getirildiğinde kaynağın büyük oranda yoksulluk ve yetişkinlerin olumsuz tutumlarından kaynaklandığı görülmektedir Aile ortamında ve eğitim kurumlarında yaşadığı olumsuz iletişim, çocuğun korunma beklentisi duyduğu yetişkinlere ilişkin güvenini kaybetmesine ve tamamen arkadaşlarına yönelerek bir yetişkinin yol göstericiliğinden uzaklaşmasına neden olmaktadır Bu tür istismar durumlarıyla karşı karşıya kalan çocuklar kolaylıkla akran gruplarının etkisinde kalmakta ve sokak ortamı tüm tehlikelerine rağmen cazip bir hal almaktadır

Sağlıksız aile ortamında yetişen çocuğun eğitimine önem verilmemekte, aile bütçesine katkıda bulunması beklenmekte ve çocuk yaşına uygun olmayan ruhsal ve fiziksel sağlığını tehlikeye sokan işlerin yanı sıra bağımlılık kazanmasına neden olacak işlerde ( mobilya cilası, ayakkabı tamirciliğinde kullanılan madde, vs) çalıştırılmaktadır

Bu çocuklar para kazandığı için kendisini yetişkin gibi hissetmektedir Çoğu zaman ailenin denetiminden uzaklaşan çocuk eğitimini yarıda bırakmakta, akran gruplardan soyutlandığı gibi yetişkinlerin dünyasına da girememekte, iş ortamında da uyum sağlayamayarak ayrılmakta, sokaktaki sınırsız ve sorumsuz özgürlüğü seçerek sosyal yaşamdan tamamen kopmakta ve bir süre sonra sokakta yaşamayı tercih eder hale gelmektedir

Bunlar sokaklardaki akran grupları ile ilişkileri bulunan, değişik etkiler altında sokaklarda başıboş gezen çocuklardır Uyuşturucu ve uçucu madde bağımlısı olup dilencilik, vbyollarla geçimini sağlayan bu çocuklar, komün hayatı biçiminde sokak yaşamını sürdürmekte ve sevgi, güven, korunma, ait olma vb gereksinimlerini bu gruplarda karşılamaya çalışmaktadırlar Sokağın olumsuz etkileri nedeniyle zaman zaman sokakta çetelere karışıp yankesicilik, gasp, hırsızlık vb yollara da yönelebilmektedirler

Sokakta çalışan çocuklar ile yürütülen mesleki çalışmalar büyük oranda sokakta gerçekleşmekte olup, sağlıklı bir istatistik değerlendirme verilememektedir Bunun yanısıra sokakta yaşayan çocuklara yönelik 24 saat hizmet vermemiz nedeniyle istatistiki verilerin derlenmesi sokakta çalışan çocuklara oranla daha sağlıklı gerçekleşmektedir Aralık 2004 itibariyle 1997 yılından itibaren ulaşılan sokakta yaşayan çocuk sayısı 6853’dür Sokakta yaşayan çocuklara ait veriler aşağıdaki tablolarda yer almaktadır

1- MERKEZE KABULDE EĞİTİM DURUMU

Hiç okula gitmemiş 687 % 11

İlköğretim ara sınıf terk 2464 % 42

İlkokul mezunu 13,32 % 22,80

İlköğretim terk ( 6-7 -8sınıf) 644 % 11

İlköğretim mezunu 323 % 5,50

Lise terk 375 % 6,40

Toplam 5825

2- GÖÇ ETTİĞİ BÖLGE

Güneydoğu 1146 % 15,60

Doğu 1103 % 21,50

Karadeniz 559 % 7,60

İç Anadolu 865 % 11,70

Marmara 584 % 8

Ege 327 % 4,40

Akdeniz 399 % 5,40

Yurtdışı 13 % 0,20

Bilgi yok 1857 % 25,30

TOPLAM 6853

3- AİLE YAPISI

Birlikte yaşıyor 3329 % 50,40

Anne baba ölü 636 % 9,60

Parçalanmış aile 1577 % 23,80

Bilgi yok 1059 % 16,00

TOPLAM 6601

4- MADDE KULLANIYOR MU?

Evet 2163 % 51,90

Hayır 2080 % 48,30

TOPLAM 4191

5- SOKAĞA ÇIKMA NEDENİ

Aile içi şiddet 1145 % 18,40

Aile ile anlaşamama 548 % 8,80

Aile parçalanması 821 % 13,20

Zorla çalıştırılma 180 % 2,90

Arkadaş etkisi 211 % 3,30

Yurt-Yuva uyumsuzluğu 122 % 1,90

Kendi 312 % 5

Diğer 1650 % 26,50

Bilgi yok 1217 % 19,60

TOPLAM 6206

6- CİNSİYET DAĞILIMI

Kız 394 % 5

Erkek 6459 % 95

TOPLAM 6853

HİZMETLERİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ VE YENİ UYGULAMA ARAYIŞLARI

Sokakta yaşayan ve çalışan çocuklara hizmet vermek ve bu çocukları, sokaktan uzaklaştırmak amacıyla, 1997 yılından bugüne kadar, Çocuk ve Gençlik Merkezleri aracılığıyla hizmet götürülmesine rağmen gün geçtikçe sayılarının arttığı tespit edilen sokakta yaşayan, sokakta çalışan, madde kullanan, ticari cinsel sömürüye maruz kalan kız çocukları gibi ihtiyaç gruplarına, hizmet ağı oluşturmak amacıyla yeni uygulamalara ihtiyaç olduğu açıktır Bu çocukların, örgün eğitim veya mesleki eğitime dahil edilmeleri ve ailelerinin yanına veya kurum bakımına yönlendirilerek, eğitimini tamamlamış yada iş sahibi gençler olarak rehabilitasyonlarının tamamlanması amacıyla, SHÇEK Genel Müdürlüğü’nce, yeni hizmet modelleri üzerinde yoğun bir çalışma sürdürülmektedir

Yukarıda bahsettiğimiz tüm ihtiyaç grupları, özel bir çalışma ve uzmanlaşmış kurumlar gerektirmektedir Oysa, bugüne kadar, personel ve bütçe yetersizliği ve sektörler arası aktif bir işbirliğine gidilememesinden dolayı söz konusu sorun gruplarına ilişkin hizmetler, genellikle bir merkez bünyesinde verilmekteydi Bu da hizmetin işleyiş ve niteliğini olumsuz etkilediğinden arzu edilen sonuçlara ulaşmasını engellemiştir Bu nedenle, şekillendirdiğimiz hizmet modelinde, her merkez, bu ihtiyaç gruplarından sadece birisine hizmet verecek şekilde yapılandırılmıştır

Sokaktaki çocuk olgusu, pek çok sorunu içinde barındırdığından dolayı, çözümü de çok sektörlü bir çalışmayı gerektirmektedir

Bugüne kadar sokaktaki çocuk sorununun çözümüne ilişkin tüm beklentiler, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna yönelmişse de, bugün ülkemiz gündemindeki yerini koruyan sokaktaki çocuk sorununun çözümüne ilişkin çok sektörlü bir yaklaşımın geliştirilememesi nedeniyle, başarı oranı beklenilenin çok altında kalmaktadır

Bu sorunun çözümüne ilişkin, ilgili kurum olarak, sorumluluğumuzu bilmekle beraber, Milli Eğitim Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve özellikle Yerel Yönetimlerle, sorunun çözümü için aktif bir işbirliğine gidilmemesi halinde, çözüm arayışları sonuçsuz kalmaya devam edecektir

Sokaktaki çocuk sorununa ilişkin bahsettiğimiz hizmet modelleri, sorun ortaya çıktıktan sonra neler yapılması gerektiğiyle ilgili çalışmaları kapsamaktadır

Oysa, sorunun önlenmesi aşamasında yeterli hizmetler üretilmediği taktirde , tüm bu çalışmalar yetersiz kalacak ve sokaktaki çocuk sokaktaki yetişkine dönüşerek tüm toplumu tehdit eder bir hale gelecektir

Sorunun önlenmesine yönelik çalışmalarda, koruyucu ve önleyici hizmetlerde, öncelikli görev devlete düşmektedir: Yoksulluk, göç ve işsizlik gibi

Ancak, sorun, günceldir ve önemlidir Acilen mevcut duruma ilişkin tedbirler alınması ve bu doğrultuda, reel, sürdürülebilir, uygulanabilir hizmetler üretilmesi gerekmektedir Bu nedenle, hazırlanan hizmet modeline konu olan sorunun, önlenmesine yönelik olarak verilecek hizmetlerin, yerel yönetimler tarafından üstlenilmesi aciliyet arz etmektedir

Yerel yönetimler, sorumlu oldukları sınırlar içerisinde bulunan, öncelikle varoşlarda ve imkanların tamamı zorlanarak tüm mahallelerde çocuk ve gençlerin kullanımı amacıyla spor ve kültürel etkinliklere uygun ortamları hazırlayarak, çocukların şehrin merkezine akışını durduracak tüm etkinlikleri sunmak, bunun yanısıra, SHÇEK, MEB ve İÇİŞLERİ BAKANLIĞI ile bağlantılı olarak çocukların ailelerine yönelik eğitim ve sosyal destek hizmetlerini geliştirmek durumundadır

Çocuğun sokağa çıkmasındaki ilk adım, sokakta çalışma olgusu ile başlamaktadır Yerel yönetimler tarafından açılması öngörülen yerel bürolarla, çocuk, genç ve ailelerine ulaşılarak, öncelikle sokakta çalışma olgusunun önüne geçilmelidir

Sokakta çalışan çocukların yoğunlukla bulunduğu her mahallede Toplum Merkezi veya yerel yönetimlerce açılması beklenen, yerel bürolar bulundurulmalıdır Aksi halde yapılan çalışmalar sonuçsuz kalacaktır Toplum merkezinde görevli meslek elemanları tarafından çocuklarla, ailelerle ve öğretmenler ile toplantılar ve veya grup çalışmaları yoluyla bilinçlendirme ve içgörü kazandırma çalışmaları yürütülecektir

Çocukların bir merkezde toplanarak burada çeşitli etkinliklere katılımı yoluna gidilmeyecektir Bu tarz etkinliklerin çocukların bulundukları toplumdan daha da uzaklaşmalarına ve aileleri ile bağlarını kopartmaları yönünde etkili olduğu düşünülmektedir Ayrıca gerçek sorunun kaynağının aileler ve bulunulan çevre olduğundan hareketle, çalışmalar çocuk üzerinde olduğu kadar aile, okul ve çevre üzerinde odaklaşacaktır

Çocuğun bulunduğu bölgeden uzaklaşarak kentin merkezinde hizmet veren Çocuk ve Gençlik Merkezlerinde faaliyetlere katılması yerine, çocuğun kendi ailesi ve çevresi içerisindeki koşullarını iyileştirerek, aile bağlarının kopmasını engelleyici çalışmalar yürütecek şekilde yapılanacaktır, bu yapılanma da Toplum Merkezleri ile mümkün gözükmektedir

Sonuç olarak sorunun çözümüne yönelik hizmet modelinin uygulanması aşamasında, Milli Eğitim Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sivil Toplum Örgütleri ve özellikle Yerel Yönetimlerle işbirliği yapılmalıdır

SHÇEK BÜNYESİNDE HİZMET VEREN ÇOCUK VE GENÇLİK MERKEZLERİNDE SOKAKTA ÇALIŞAN VE YAŞAYAN ÇOCUKLARA SUNULAN HİZMETLER

Sokakta yaşayan çocuklara hizmet veren 44 Çocuk ve Gençlik Merkezinde aşağıdaki çalışmalar yürütülmektedir

Çocuklara Yönelik çalışmalar

Çocukların sokaktan merkezlere getirilmeleri yönünde yürütülen sokak çalışmaları; Sosyal Çalışmacılar, Psikologlar ve Çocuk Gelişimciler tarafından gerçekleştirilen sokak çalışmaları haftanın belli günlerinde ve belirlenmiş saatlerde düzenli olarak gerçekleştirilmektedir Merkez hizmetlerini reddeden çocuklarla bağlantının kopmaması ve gerek duyulan hizmetin sokakta verilmesi çalışmaları ile sokağa yeni çıkan çocukların tespit edilmesi çalışmaları gerçekleştirilmektedir

Eğitimlerini destekleyici faaliyetler: Başarısız oldukları derslerdeki başarılarını arttırmaya yönelik etüd çalışmaları ve ders desteği

Eğitime yeniden kazandırma çalışmaları;

IKademe Eğitim Programı; Bu programda devlet okullarında uygulanmakta olan okuma yazma ve birinci sınıf eğitim çalışmaları temel alınmıştır Amacımız okuma yazma bilmeyen çocuklara okuma yazmayı öğretmek ve okur yazar belgesi almalarını, II Kademe eğitim programlarına devamını sağlamaktır

IIKademe Eğitim Programı; Bu programda okuma yazma bilen ancak İlkokulu bitirememiş yaşı büyük olan çocuklarımızın katıldıkları kurslar sonucunda Halk Eğitim Merkezi işbirliği ile İlkokul diploması almaları sağlanmaktadır

Açık İlköğretim Kursu; IIKademe Kurslarını tamamlamış, İlkokul mezunu ve 15 yaşından gün almış çocuklarımızın Milli Eğitim Bakanlığı Yaygın Eğitim Hizmetlerine bağlı olarak Açık İlköğretime kayıtları yapılmaktadır

Açık Lise Kursu; İlköğretim mezunu olmuş yada liseyi yarıda bırakmış olan çocuklarımızın Milli Eğitim Bakanlığı Yaygın Eğitim Hizmetlerine bağlı olarak Açık Lise kayıtları yapılmaktadır

Eğitim ihtiyaçlarının karşılanması; Okul materyallerinin ve örgün eğitime devamları halinde okul kıyafetlerinin karşılanmasına yönelik destek çalışmaları

Eğitimin önemi konusunda bilgilendirme çalışmaları ; Çocuklara sokaktan çekilerek merkez hizmetlerinden yararlanmaya başladıkları süreçte ve merkezin çeşitli aktiviteleri aracılığı ile eğitime yönlendirilebilmeleri amaçlanmakta ve çocuklara bu doğrultuda çeşitli araçlarla eğitimin önemi anlatılmaya çalışılmaktadır

Meslek edindirmeye yönelik çalışmalar ; Çocuklarımız Halk Eğitim Merkezi ve Çıraklık Eğitim Merkezi kursları ile, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığına bağlı Düzce İlindeki yatılı Kooperatifçilik ve El sanatları Kursuna katılmaktadırlar

Gelir getirici atölye çalışmaları; Boş zaman değerlendirme, el becerilerini geliştirmek ve yapılan iş aracılığı ile grup içinde sosyalleşmeyi sağlamak amaçlanmaktadır Bu etkinlikler içerisinde mum yapımı, takı tasarımı, seramik, galoş yapımı çalışmaları vb bulunmaktadır

Çocukların psiko sosyal gelişimini destekleme çalışmaları ; Merkezlerimizde bulunan sosyal çalışmacılar, Psikolog ve Çocuk gelişimciler tarafından çocuklarla Kişisel çalışma, Grup çalışmaları, Psikolojik testler vb mesleki çalışmalar yürütülerek çocukların psiko sosyal yönden desteklenmesi amaçlanmaktadır

Sosyal Kültürel Etkinlikler il Sportif ve Hobi faaliyetleri;

Resim Kursu; Kuruluşlarımız bünyesinde oluşturulan Resim atölyelerinde çocuklarımızın sanatsal yönlerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir

Halk Oyunları Kursu Programı; Merkezlerimizde kalan çocuklarımızın boş zaman faaliyetleri için halk oyunları kursu düzenlenmektedir

Müzik Kursu Programı; Merkezimizde kalan çocuklarımızın boş zaman faaliyetleri için müzik kursu düzenlenmektedir

Sağlık sorunlarına yönelik çalışmalar ; Merkez hizmetlerinden yararlanıp yararlanmamasına bakılmaksızın ihtiyaç duyan tüm çocuklara sağlık hizmetleri sunulmakta olup, bu hizmet sağlık bakanlığı kuruluşları aracılığı ile gerçekleştirilmektedir

Tedavi ve rehabilite edici hizmetler;

Uçucu madde kullanan çocukların tıbbi tedavisi amacıyla UMATEM’lere havale edilmesi sağlanmakta olup, UMATEM’lerin yetersiz kalması nedeniyle İstanbul Yel değirmeni Çocuk ve Gençlik Merkezinde Tedavi ünitesi oluşturulmuş olup, 2001 Yılı Haziran Ayında hizmete giren tedavi ünitemizde sokakta yaşayan çocukların gerek madde bağımlılığı gerekse ailede ve sokakta yaşadıkları travmaların tedavisi hedeflenmektedir Bu amaçla 1 Çocuk ve Ergen Psikiyatristi (Part-time) görev yapmaktadır Ünite, İstanbul İlinde sokak çocuklarına hizmet veren diğer kuruluşlarda kalan çocuklara da gündüzlü tedavi hizmeti sunmaktadır Bunun yanısıra tüm merkezlerimizde çocukların sosyal rehabilitasyonlarının gerçekleştirilebilmesi amacıyla çeşitli sosyal kültürel etkinlikler araç olarak kullanılmaktadır

Çocuk ve Gençlik Merkezlerinde meslek elemanlarının yürüttüğü bireysel yada grup çalışmaları ile sokakta yaşayan veya çalıştırılan çocuklara yönelik olarak götürülen hizmetlerle suç işlemiş çocuklara yada suç işlemiş çocuklarla tanışarak sosyal etkilenme sonucu suç işleme riski bulunan çocuklara yönelik mesleki müdahalelerde bulunulmakta, suç işlemelerini önleyici mesleki çalışmalar ve rehabilitasyon hizmetleri yürütülmektedir Sokakta yaşayan veya sokakta çalışan çocuklara yönelik hizmet vermek üzere kurulan merkezlerimiz bu iki grubun birbirinden olumsuz etkilenmesini önlemek amacıyla birbirinden uzak ve ayrı binalarda hizmet yürütmektedir

Aileye Yönelik Çalışmalar

Sokakta yaşayan çocukların ulaşılabilen ailelerine yönelik psiko-soyal destek ve bilinçlendirme çalışmaları

Ailelere yönelik sosyal ve mesleki gelişimlerine yönelik çalışmalar yapmak

Ekonomik yoksunluk içinde olduğu belirlenen ailelerin sosyal yardım hizmetlerinden ve kurumlarından yaralanmalarını sağlamak,

Çocukların aileye dönüşlerinin mümkün olduğu durumların tespiti halinde aile ve çocuğun birarada yaşamasına ilişkin uyum çalışmalarının yürütülmesi

Toplumla Çalışma Uygulamaları

Kuruluşlarda verilen hizmetleri tanıtan, sokakta çalışan ve/veya yaşayan çocukların özellikleri hakkında bilgilendiren, hizmetlere gönüllü katkı ve katılımların teşvik edilmesini amaçlayan el ilanları ve afişlerin basılarak dağıtımı yapılmaktadır

Gönüllü veya kamu kurumlarının sokak çocukları konusunda yaptığı toplantılara katılım sağlanarak yapılan çalışmaların tanıtımı yapılmaktadır

Merkezlerde gönüllü çalışmak isteyen üniversite öğrencileri aracılığı ile ihtiyacı olan çocuklara yönelik “eğitimde destek” çalışmaları sürdürülmekte, sosyal ve kültürel faaliyetler yürütülmektedir

(*) Sokak Çocukları ve Çalışan Çocuklar Planlama İçin Bir Rehber, Unicef Yayınları, 1994

Ocak 2005 itibariyle Çocuk ve Gençlik Merkezlerinden Hizmet Alan Çocuk Sayıları hakkında ayrıntılı bilgi için tıklayınız