Aşılı Ceviz Yetiştiriciliği Ve Ceviz Çeşitleri

aşılı ceviz yetiştiriciliği ve ceviz çeşitleri

Bağ-bahçe ürünlerinin üretim, tüketim ve ticareti yönünden önemli ülkeler arasında yer alan Türkiye, köklü bir meyvecilik kültürüne sahip olup bir çok meyve türünde olduğu gibi cevizin de yetiştirilebildiği uygun ekolojilere sahiptir Ülkemiz dünya ceviz üretiminde ABD ve Çin'den sonra üçüncü sıradadır

Ülkemizde ağaç başına verim 33-37 kg arasında değişmektedir Aşılı ceviz fidanları ile bahçe tesis edildiğinde verimde aşısızlara göre % 50-60 oranında artış sağlanabilir

Aşısız (yabani) cevizler 7-10 yaşlarında , aşılı cevizler ise 4 yaşından itibaren meyve vermeye başlamaktadır Yine yabani ağaçlardan 6 kg kabuklu meyveden en fazla 1,5-2 kg iç alınırken, aşılı ağaçlardan 6 kg cevizden en az 3 kg iç meyve alınmaktadır

Önerilen aşılı fidanlarla bahçe tesis edildiğinde; 5 yaşındaki bir ceviz ağacı 3-4 kg, 8 yaşında 15-20 kg, 12 yaşında 30-40 kg, 14 yaşında 50-75 kg, 20 yaşında 80-120 kg arasında meyve verebilmektedir Dekara 10 fidan dikildiğinde, dekara verimin verim çağında 1-1,5 ton olacağı beklenmektedir

Aşılı Ceviz Çeşitlerinin Önemi ve Özellikleri
Tür Şekil İrilik Ağırlık (gr) Verim % Tozlayıcı
Kabuklu İç

Yalova 1 Oval İri 163 82 50 Yalova 4 - Kaplan
Yalova 3 Oval İri 12 64 53 Yalova 4 - Şebin - Kaman
Yalova 4 Yuvarlak İri 129 68 52 Yalova 1 - Yalova 3 - Gültekin
Kaplan Elips Çok İri 24 96 40 Yalova 1
Bursa 95 Oval İri 115 6 52 Bilecik
Bilecik Yuvarlak İri 13 65 52 Şebin - Yavuz
Şebin Yuvarlak Orta 126 65 62 Bilecik - Kaman - Yalova 3
Yavuz Oval Çok İri 174 97 56 Bilecik
Gültekin Oval Çok İri 165 85 52 Yalova 4 - Şebin - Bayrak
Kaman Yuvarlak İri 124 68 55 Yalova 3 - Şebin
Bayrak Oval İri 107 64 60 Gültekin - Keskin
Keskin Uzun Orta 106 6 57 Bayrak
Topak Uzun Orta 75 35 47 Kendisi
Pedro Yuvarlak İri 12 56 47 Her çeşitten
Chandler Yuvarlak İri 134 65 49 Franquette - Pedro - Yalova 1-3-4
Franquette Yuvarlak İri 113 53 47 Chandler - Hartley
Hartley Yuvarlak İri 132 61 46 Franquette

İKLİM İSTEĞİ

Ceviz ağacının en önemli niteliklerinden birisi, değişik iklimlere kolayca uyum sağlamasıdır Ceviz ağacının soğuklama ihtiyacı 800-1800 saat olup, deniz seviyesinden 1700 m yükseklikteki alanlara kadar yayılış gösterir Aşırı yaz sıcaklarında yeşil kabukta, yapraklarda yanmalar ve meyvelerde büzülmeler olur

Bir bölgede ceviz yetiştiriciliğini sınırlayan en önemli faktörlerin başında ilkbahar geç donları gelmektedir Çeşitlerin iklim gereksinimleri iyi saptanmalı ve özellikle ilkbahar geç donları yönünden risk olmamalıdırÇünkü geç ilkbahar donları; tomurcukların kabarma zamanında daha fazla zarar yapar

İlkbahar geç donlarının zararı yanında sonbahar geç don zararları da ceviz yetiştiriciliğini sınırlayan faktörler arasında sayılabilir Çok geç yapraklanan ceviz çeşitlerinde vejetasyon süresi kısa olduğu için, olgunlaşamayan sürgünlerin erken sonbahar donlarından zararlandığı da önemli bir gerçektir

Geç sonbahara kadar gelişmesi devam eden genç ceviz ağaçlarının uç sürgünleri iyice olgunlaşmamış ise, -10°C 'de zarar görür Sonbaharın erken donlarında -9°C ile -12°C' de odunlaşmamış sürgünler zararlanır Tomurcuklar kapalı olduğu dönemde -3°C' ye, tam çiçeklenme döneminde -1 °C' ye kadar dayanabilir Çiçek döneminde soğuktan zararlanma daha sık görülür Genel olarak ceviz ağacı; -25°C' ,+38°C' ye kadar dayanıklılık gösterir

TOPRAK İSTEĞİ

Ceviz ağaçları toprak bakımından seçici olmamakla beraber, taban suyu seviyesi 25-30 metreden yukarı olmayan, su tutmayan, nemliliğini muhafaza eden derin topraklarda iyi gelişir Su tutan killi topraklarda ve durgun sulu yerlerde gelişemez

Ceviz kökleri kazık köklü olup, derine uzadıklarından alt kısımları rutubetli olan, derin ve yumuşak topraklar yetiştiricilik için daha uygundur Fazla nem ve durgun sular kökler için gerekli oksijenin alınmasını engeller, bu nedenle kök gelişimi yavaşlar ve ağacın gelişmesi durur Yaprak damar araları açık yeşil, damarlar ise kahverengi bir renk alır, sürgün uçlarında kurumalar görülür

Verimli topraklarda veya gübreleme, sulama gibi kültürel tedbirlerle verimliliği artırılan topraklara dikildiğinde, cevizlerde gelişmenin hızlandığı ve meyve veriminin arttığı görülür Ceviz ağaçları yazları bol güneşli, kışları ılıman geçen, soğuk rüzgarlardan korunmuş vadilere daha çok uyum sağlamışsa da, soğuklama ihtiyacı, uyanma ve kış dinlenme periyotları dikkate alınarak bahçe kurulduğunda, kışı sert geçen yerlerde de yetiştiği görülmektedir

ÇEŞİT SEÇİMİ

Verimli ve kaliteli ceviz çeşit seçiminde göz önünde bulundurulması gereken en önemli özellikler; döllenme biyolojileri, yapraklanma zamanları, vejetasyon süreleri, özellikle soğuğa ve kurağa karşı dayanıklı olması, ağaç tacının düzgün gelişmesi, üstün verimli ve kaliteli meyveler oluşturması, meyvelerinin ince kabuklu ve iç kısmının kabuktan kolay ayrılması, meyve ağırlığının en az 10 gram, iç randımanın ise % 50'nin üzerinde olması, her yıl meyve vermesi, hastalık ve zararlılara karşı dayanıklı olmasıdır Bu özelliklerden çoğunu taşıyan ceviz çeşitlerinden aşı kalemi alınarak, yabani ceviz çöğürleri aşılanmalıdır

Verimli ve kaliteli ceviz çeşit seçiminde göz önünde bulundurulması gereken en önemli özellikler; döllenme biyolojileri, yapraklanma zamanları, vejetasyon süreleri, özellikle soğuğa ve kurağa karşı dayanıklı olması, ağaç tacının düzgün gelişmesi, üstün verimli ve kaliteli meyveler oluşturması, meyvelerinin ince kabuklu ve iç kısmının kabuktan kolay ayrılması, meyve ağırlığının en az 10 gram, iç randımanın ise % 50'nin üzerinde olması, her yıl meyve vermesi, hastalık ve zararlılara karşı dayanıklı olmasıdır

BİLECİK:
Dik, yayvan ve kuvvetli bir taç gelişmesi gösterir Kıyı bölgeler hariç, tüm bölgelerde yetiştirilir Özellikle geç donların görüldüğü yörelere tavsiye edilir

İnce kabuklu, içi dolgun olup kabuktan kolay ayrılır Kuru ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir

Dane ağırlığı 13 g, iç oranı % 53, yağ oranı % 68 ve protein oranı % 18 olup, eylül ayı sonlarında hasat edilir

Şebin, Yalova-3 ve Yavuz-1 (KR-2) çeşitleriyle tozlanır

Çeşit iç kurduna Şebin ceviz çeşidine göre daha dayanıklıdır

Geç yapraklanması nedeniyle Yalova çeşitlerine göre ilkbahar geç donlarına karşı daha toleranslıdır

ŞEBİN:
Sık dallı, yayvan bir taç gelişmesi gösterir

Kıyı bölgeleri hariç, ceviz yetişen tüm yörelerde yetişir Özellikle geç donların görüldüğü yerlere tavsiye edilir

Meyve yapısı ovaldir İnce kabuklu olup, kabuktan kolay ayrılırVerimi yüksektir ve eylül ayı sonlarında hasat edilir

İçi dolgun, dane ağırlığı 12 g, iç oranı yüzde 63, yağ oranı yüzde 67, protein oranı yüzde 17 olup, çiçekleri erkek ve dişi çiçekler eş zamanlı açılır (homogenous), kendine verimlidir

Bilecik ve Yavuz-1 (KR-2) çeşitleri ile tozlanır

Yalnız ceviz iç kurduna, kurağa, güneş yanıklığına karşı hassastır

GÜLTEKİN-1 (KR-1):
Dik, kuvvetli bir taç gelişmesi gösterir

Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişir Özellikle geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir

İyi kaliteli ve albenisi olan meyvelere sahip olup, eylül ayının ortalarında hasat edilir

Dane ağırlığı 17 g, iç oranı yüzde 40, içi dolgun, açık beyaz renkli olup, taze ve kuru olarak tüketilmeye elverişlidir

Şebin ve Bilecik çeşitleriyle tozlanır

YALOVA-1:
Kıyı bölgeler hariç (deniz etkisine açık yöreler) ceviz yetişen bütün bölgelerde yetiştirilir Geç donların görülmediği yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir

Meyve ağırlığı 16 g, iç oranı % 49, yağ oranı % 70 dir

YALOVA-3:
Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetiştirilebilir İnce kabuklu ve ovalimsi bir meyve şekline sahiptir

Meyve ağırlığı 13 g, iç randımanı % 53'dür, yağ oranı % 69’dur

YALOVA-4:
Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişebilir Erken çiçeklenir Geç donların görülmediği yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir

Dane ağırlığı 13 g, iç oranı % 52, yağ oranı % 69 ‘dur

YAVUZ-1 (KR2):
Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişir Özellikle geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir

Dane ağırlığı 174 g, iç oranı yüzde 56, içi dolgun, beyaz renklidir

ŞEN-2 (24-KE-24):
Kıyı bölgeler hariç tüm bölgelerde yetiştirilir Özellikle geç donların görüldüğü yerlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir

Meyve şekli yuvarlak, dane ağırlığı 17 g, iç oranı % 54’dür Yağ oranı yüzde 74'dür

TOKAT-1 (60 TU-1):
Ceviz yetişen tüm bölgelerde yetişir

Meyve şekli yuvarlak olup tane ağırlığı 12 g, iç oranı % 63, yağ oranı % 71'dir

AŞILI FİDAN SEÇİMİ:

Toprağınızı gayet güzel hazırladınız, iklim uygun, su ve diğer faktörlerde güzel ve fidanlığınızdan gerçekten ekonomik olarak beklentiniz büyük Ancak aşılı fidan kullanmadığınız takdirde bu değerlerin hepsiyle beraber zamanınız, emekleriniz ve paranız boşa gidecek demektir

Fidanlık kurmada en önemli konulardan biri de Fidanın Gerçekten Aşılı olup olmadığıdır

Çünkü aşılı fidanlar:

Erken meyve verir,

İstenilen meyveyi verir,

Her yöreye uygun çeşitlerle soğuklara ve hastalıklara karşı dayanıklı çeşitler seçilebilir

Aşısız fidanın anlaşılması gerçekten çok zordur Maalesef ülkemizde birçok konudaki kolay para kazanma hırsı bu konuda da mevcuttur ve bazı artniyetli kişiler aşısız fidanları Aşılı adı altında piyasaya vermektedir

Aşısız fidanları tanımak için;

Aşı yeri gibi çizik atılan yerin altındaki gövde kabuğunun rengi ile üstündeki gövde kabuğunun rengi aynıdır Aşılı fidanlarda ise bu renk farklı olacaktır

Çok dikkatli bakıldığında aşı yerinde kabuğun değişmediği ve çizik atıldığı anlaşılır Ancak zaman geçtikçe bunu da anlamak iyice zorlaşır

Aşısız fidan kullanımı durumunda cevizde kalite tamamen düşer Gerçekten fidanlığı kuran ve dünya kadar emeği zayi olan kişinin ve dolayısıyla ülkemizin zararı büyük olacaktır

Bu konuda yapılabilecek en doğru şey, sertifikalı fidan almak, daha önce bu konuda çalışmış fidanlığı olan kişilerden referansla hareket etmektir

Bu konuda birçok fidanlığa imza atmış olan firmamıza danışabilir, referanslarımız bölümünde bugüne kadar geçekleştirmiş olduğumuz fidanlıkların listesini görebilirsiniz Lütfen daha ayrıntılı bilgi almak için bizi arayınız, bu konu bizim uzmanlığımızdır

VERİM TABLOSU
(Yerli Çeşit İç Ceviz)

Aralık Mesafe (m) Da / Ağaç Yaş İç Verim
Kg / Ağaç Kg / Da
8 X 8 15 5 - 7 2,7 - 5 40 - 75
8 - 10 5,3 - 8 80 - 120
11 - 15 10 - 23,3 150 - 350
16- 20 28 - 60 420 - 900

1 Dekar (1 dönüm=1000m2) Aşılı Ceviz Kapama Bahçesi 8 x 8 m (AralıkxMesafe) ile 15 fidan

İç Meyve Değeri:

Yaş Kg / Da Fiyat (TL) Tutarı
5 - 7 40 - 75 20 800 - 1500
8 - 10 80 - 120 20 1600 - 2400
11 - 15 150 - 350 20 3000 - 7000
16 - 20 420 - 900 20 840 - 18000

BAHÇE TESİSİ:

Ceviz çok yıllık olduğundan bahçe tesisinde yapılacak bir hatanın giderilmesi oldukça güç ve masraflı olmaktadır Bahçe tesisinde ön önemli konu çeşit seçimi ve yer seçimidir

Çeşit Seçimi: cevizde erkek ve dişi çiçekler aynı ağaç üzerinde fakat farklı yerlerde bulunmaktadır Ceviz kendine verimli olmasına rağmen erkek ve dişi çiçek farklı zamanlarda döllenme olgunluğuna geldiğinden bahçe tesis ederken en az 2 çeşitle bahçe tesis edilmeli ki tozlanma ve döllenme riski azaltılsın Aksi halde verim düşük olmaktadır Birbirini tozlayan çeşitler tablo olarak verilmiştir

Yalova 1 x Yalova 4 KR 1 x Yalova 4

Yalova 2 x Yalova 3 KR 2 x Bilecik

Yalova 3 x Bilecik Şen x Yalova 1

Yalova 4 x Yalova 3 Tokat 1 x Yalova 3

Bilecik x Şebin, KR-2

Kaplan x Yalova 3

Şebin x Bilecik

Ceviz yetiştiriciliğinde çiçek açma zamanına rastlayan ilkbaharın son donları çok önemlidir Dondan korunmak için bahçeler taban yerlere değil yamaç ve eğimli yerlere kurulması gerekir Çünkü vadilerde 30-40 m yükseliş ilkbaharda geceleri 3-6 C lik bir artış sağlamaktadır Ceviz bahçelerinde gelişme durumu ve uzun ömrü dikkate alınarak 10x10 m aralıklarla dikilmesi önerilmektedir Fidan dikiminde toprağın yapısına bağlı olarak çukurlar en az 60x60 cm derinlik ve genişlikte açılmalıdır Dikim çukurunun dik kısmına fosforlu ve potaslı gübrelerle depo gübrelemesi yapıldıktan sonra fidan aşı noktası toprak seviyesi üzerinde kalacak şekilde dikilir Hakim rüzgarın estiği yönde fidanların diplerine herek dikilir, bağlanır ve can suyu verilir Fidanlar yaprak dökümünden ilkbaharda su yürüyünceye kadar olan dönemde dikim yapılabilir Kışları ılıman ve çok sert olmayan bölgelerde sonbahar dikimi daha iyi olmaktadır

Budama ve Terbiye Şekilleri: Cevizde meyveler 2 yıllık sürgünlerde oluşur ceviz fazla budama istemez her yıl uygulanan ve düzensiz yapılan budama verim düşüklüğüne yol açar bu durumda çok kuvvetli dal ve sürgün fakat az meyve meydana gelir

Cevizlere verilecek en iyi şekil 5 dallı değişik doruk dallı şekildir Dikilen fidanlarda ilk yıllarda sadece boyunlu gözler kesilerek göz budaması yapılır 3 yılında ise şekil budaması yapılır Daha sonraki yıllarda ölü ve kuruyan dallar temizlenir Her yıl budama yapılmaz

Gübreleme: Ceviz en fazla azot ve potasyuma ihtiyaç duyar, fosfor ihtiyacı azdır En uygun gübreleme toprak ve yaprak tahlili sonuçlarına göre yapılandır Dikimde azotlu gübre verilmez genel olarak dikim öncesi 10-50 kg TSP, 10-40 kg potasyum sülfat, dikim sonrası 10-30 kg TSP ile 15-45 kg potasyum sülfat dekara verilmelidir Ayrıca dikim sırasında fidan çukurlarının diplerine 250 gram TSP + 250 gram Potasyum sülfat gübresi ile birlikte depo gübrelemesi yapılmalıdır Fidanların 1 yaşından başlayarak ağaçın her yaşı için 100 gram / ağaç hesabıyla toprak PH sına göre Amonyum nitrat veya Amonyum sülfat verilir

Hastalık ve zararlılarla Mücadele: Ceviz antraknozu, Ceviz iç kurdu, ceviz yaprak Gal Akarı cevizde önemli hastalık ve zararlılar olup mücadelesi yapılmalıdır

Hasat ve Verim: Erkenci çeşitler taze olarak tüketilmeye uygun olup (Kaplan) ağustos ortalarına kadar hasat edilmektedir Kuru tüketilenler Eylül ortası ekim sonu hasat edilmektedir Hasat zamanı meyve üzerini örten yeşil kabuk 1/3 çatlayınca hasada başlanır En uygun hasad silkeleme şeklinde yapılır Hasatta kesinlikle sırık ve sopa kullanılmamalıdır Sırıkla yapılan her darbe ağaçın gelecek yıl ürün verecek sürgün uçlarının kırılmasına neden olur Hasat edilen meyveler yeşil kabuk temizlendikten sonra gölge bir yerde bir örtü üzerine 15-20 cm kalınlıkta serilerek kurutulur Ayrıca cevizler kabuklardan temizlendikten sonra yıkanmakta 38-43 C ‘de özel yapılmış fırınlarda kurutularak depolanmaktadır Tohumluk cevizler fırında kurutulmamalıdır

Aşısız cevizler 7-10 yaşlarında meyve vermeye başladığı halde aşılı cevizler 4 yaşından itibaren meyve vermeye başlamaktadır Aşısız ağaçlarda 6 kg kabuklu meyveden en çok 15-2 kg iç alınırken aşılı ağaçlarda 6 kg cevizde en az 3 kg iç alınmaktadır

Önerilen aşılı fidanlarla bahçe tesis edildiğinde 5 yaşında 3-4 kg 8 yaşında 15-20 kg 12 yaşında 30-40 kg 14 yaşında 50-75 kg 20 yaşında 80-120 kg arasında kabuklu ceviz alınmaktadır