Osmanlı Devleti Nin Kuruluşu ? Osmanlının Kuruluşu

osmanlı Devleti nin kuruluşu
Osmanlı Devleti nin Kuruluşu ? Osmanlının Kuruluşu1)- ANADOLU:
Anadolu Selçuklu Devleti 1243 Kösedağ savaşı yenilgisinden sonra yıkılma dönemine girmiş, Moğol
İlhanlılara bağlı duruma gelmişti Anadolu Selçuklu Sultanları İlhanlıların atadığı birer vali
durumundaydı Bu siyasi boşluk ortamında Anadolu da çok sayıda Türk Beyliği kuruldu
2)- ANADOLU TÜRK BEYLİKLERİ:
Karamanoğulları, Germiyan oğulları, Karesioğulları, Aydınoğulları, Menteşe
oğulları,Saruhanoğulları,Candaroğulları, Hamit oğulları ve Osmanlı beyliği kurulmuştu Bu
beylikler de başlangıçta İlhanlılara bağlıydılar Anadolu Selçuklu Devletinin yıklımasıyla bu
beylikler arasında Anadolu hakimiyeti konusunda mücadele başladı
3)- BİZANS:
13 yüzyıla girildiğinde sınırları küçülmüş, eski askeri ve ekonomik gücü kalmamıştı Taht
kavgalarının yarattığı istikrarsız bir dönemi yaşıyordu Halk TEKFUR(Vali)ların ağır vergileri
altında eziliyordu
4)- TRABZON RUM İMPARATORLUĞU:
IV Haçlı seferi sonunda Haçlıların istanbul'u işgal etmeleri üzerine Bizans'tan kaçanlar
tarafından Trabzon ve çevresinde kurulmuştu 13 yüzyılda İlhanlı baskısı altındaydı
5)- İLHANLI DEVLETİ:
Cengiz İmparatorluğunun parçalanmasıyla İran'da kurulan TÜRK-MOĞOL devletidir Dönemin en güçlü
devletlerindendir
6)- ALTINORDA DEVLETİ:
Cengiz İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla Karadeniz'in kuzeyinde kurulan Türk devletidir
7)- BALKANLARIN DURUMU:
Balkanlarda güçlü bir devlet yoktu 13 yüzyılda Balkanlarda başlıca şu devlet ve beylikler
vardı: Sırp,Bulgar, Macar devletleriyle; Arnavutluk, Bosna-Hersek, Eflak-Boğdan, Erdel beyliği
- VENEDİK VE CENEVİZLİLER:
Denizci olan bu İtalyan devletlerinin Ege, Akdeniz ve Karadeniz'de ticaret kolonileri vardı

OSMANLI DEVLETİ'NİN KISA ZAMANDA BÜYÜMESİNİN SEBEPLERİ
1)- Merkeziyetçi bir devlet anlayışına sahip olması (Ülke diğer Türk devletlerinden farklı olarak
hanedan üyeleri arasında bölünmemiştir)
2)- Bir UC BEYLİĞİ olması (Gaza sebebiyle diğer beyliklerden destek görmüştür, beylikler arasındaki
mücadeleye başlangıçta katılmamıştır)
3)- Bizansın, Balkanların ve Anadolunun karışıklık içinde bulunması
4)- Sürekli doğudan gelen Türkmen göçleriyle nüfusunun ve askeri gücünün artması
5)- Osmanlı Devlet adamlarının yetenekli olması

OSMANLI SİYASİ TARİHİNİN DÖNEMLERE AYRILMASI
1-KURULUŞ DÖNEMİ 1299-1453)
2-YÜKSELME DÖNEMİ(1453-1579)
3-DURAKLAMA DÖNEMİ 1579-1683)
4-GERİLEME DÖNEMİ 1699-1792)
5-DAĞILMA VE YIKILIŞ DÖNEMİ 1792-1918)

OSMANLI KÜLTÜR TARİHİNİN DÖNEMLERE AYRILMASI
1)- Klasik Dönem 2)- Tanzimat Dönemi 3)- I ve II Meşrutiyet dönemleri

KURULUŞ DEVRİ(1299-1453)
KURULUŞ DEVRİ HÜKÜMDARLARI:
IOsman, Orhan Bey, IMurat, IBayezid(Yıldırım), IMehmet(Çelebi), IIMurat, IIMehmet(Fatih) in ilk iki yılı
KAYI BOYU:
Osmanlılar oğuzların Bozok kolunun Kayı boyuna mensuptular Kayılar Malazgirt Zaferi'nin ardından
Anadolu'ya gelmişler, Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından kendilerine yurtluk olarakverilen Ankara yakınlarındaki KARACADAĞ yöresine yerleşmişlerdir Burada bir süre kalan KayılarErtuğrul Gazi yönetiminde Söğüt ve Domaniç yöresine yerleşmişlerdir

OSMAN BEY DÖNEMİ (1281-1324)

ÖNEMLİ OLAYLAR:
1)- Karacahisarı Bizanstan almış, uc beyliğine atanmıştır
2)- Bilecik, inegöl, Yarhisar ve Yenişehri alarak, İzmite yaklaştı
3)- Bizans Tekfurlarını KOYUNHİSAR savaşında yendi
Koyunhisar savaşının sebebi: Osmanlıların İzmit'e yaklaşmalarından
korkuya kapılan Bizans Tekfurlarını anlaşarak Osmanlılar üzerine yürümesi
Sonuçları ve Önemi: Bu savaşı Osmanlılar kazandıBöylece Bursa'nın kuzeyi
hariç üç tarafıOsmanlı topraklarıyla çevrildi
4)- Mudanya fethedilmiş, Bursa kuşatılmıştır

OSMAN BEY HAKKINDA: Ertuğrul Gazi'nin ölümünden sonra beyliğin başına geçmiş,
1320 den itibaren rahatsızlığı sebebiyle askeri harekatın başına oğlu Orhan Beyi geçirmişti Şeyh
Edebalinin kızıyla evlenmiş, ahilerin desteğini kazanmıştır Türbesi Bursa'da GÜMÜŞLÜ KÜMBET'dedir

ORHAN BEY DÖNEMİ(1324-1362)

ÖNEMLİ OLAYLAR:
1)- Bursa'nın alındı(1326)
2)- Maltepe (Palekanon) Savaşı (1329) yapıldı
3)- İznik ve Kocaeli fethedildi
4)- Karesioğulları Beyliği Osmanlılara katıldı
5)- Rumeli'ye geçildi

1)- Bursa'nın fethi: Osman Gazi döneminde başlayan kuşatma, tekfurun şehri teslimiyle son buldu(1326)
2)- Maltepe (Palekanon) Savaşı (1329):
Sebep: Osmanlıların Kocaeli Yarımadasındaki fetihleri ve İznik'i kuşatmaları
Savaş: Bizans imparatoru IIIAndreanikos ile Osmanlı hükümdarı Orhan Bey arasında yapıldı (1329)
Sonuçları ve Önemi: Savaş Osmanlıların zaferiyle sonuçlandı O güne kadar dikkat çekmeyen
Osmanlılar ön plana çıktı
3)- İznik ve Kocaeli'nin Fethi: Maltepe savaşından sonra İznik fethedildi, Kocaeli yarımadasının fethi
büyük ölçüde tamamlandı
4)- Karesioğulları Beyliğinin Alınması: Karesi Bey'in ölümüyle, oğulları arasındaki taht kavgasından
yararlanan Orhan Bey bu beyliği Osmanlı sınırlarına kattı
Önemi:
1)- Osmanlılar karesi topraklarına sahip olarak, Marmara kıyılarına ve Çanakkale boğazına
ulaştılar
2)- Osmanlılar Karesi Donanmasına sahip oldular
3)- Hacı İlbey, Evrenus Bey, Ece Halil gibi değerli Karesi komutanları Osmanlı hizmetine
girdiler
4)- Osmanlılar Rumeli'ye geçmeyi düşünmeye başladılar

5)- Rumeli'ye Geçiş:
Rumeli'ye Geçişi Kolaylaştıran Sebepler:
1)- Osmanlıların Karesi topraklarına ve Donanmasına sahip olması
2)- Osmanlıların Hırıstiyanlara ait topraklara sahip olma ideali (Gaza)
3)- Türkmenlere Yurt bulma ihtiyacı
4)- Bizans'ın Balkan milletlerine karşı Orhan Beyden yardım istemesi
OLAY: Bizans İmparatoru Kantakuzen Edirne'yi kuşatan Sırp ve Bulgarlara karşı Orhan Bey'den
yardım istedi Orhan Bey bunun üzerine oğlu Süleyman Paşa'yı yardıma gönderdi Edirne'yi
kuşatan Sırp ve Bulgarları yenen Süleyman Paşa'nın yardımlarına karşılık Bizans Gelibolu
Yarımadası'ndaki ÇİMPE kalesini Osmanlılara verdi(1353)

NOT: Çimpe kalesi Osmanlıların Balkanlardaki fetihleri için önemli bir üs olmuştur

ORHAN BEY DÖNEMİNDE RUMELİ'DEKİ FETİHLER:
Orhan bey'in oğlu Süleyman Paşa Gelibolu'yu ele geçirerek Keşan, Malkara, Tekirdağ, Çorlu ve
Lüleburgaz'ı fethetmiştir

ORHAN BEY DEVRİNDE DEVLET TEŞKİLATINDAKİ GELİŞMELER:
1)- Geçici divan teşkilatı kuruldu
2)- YAYA ve MÜSELLEM adıyla ilk düzenli ordular oluşturuldu
3)- İznik'de ilk Osmanlı Medresesi kuruldu

OSMANLILARIN RUMELİ'DEKİ İSKAN SİYASETİNİN ÖZELLİKLERİ:
1)- Yeni fethedilen yerlere öncelikle göçebe Türkler yerleştirilir, böylece bunların yerleşik hayata
geçmeleri sağlanırdı
2)- Fethedilen yerdeki yerli halktan ayaklanma çıkarma ihtimali olanlar başka yerlere iskan
edilirlerdi
3)- Göçmenler iskan yerine yakın yerden alınırlardı Böylece halkın yeni yere uyumu daha kolay
olurdu
4)- İskan edilenlere ihtiyacı olan malzeme verilir ve bir süre vergi alınmazdı

I MURAT DÖNEMİ (1362-1389)

Orhan Bey'in ölümüyle yerine oğlu IMurat (Hüdavendigar) geçti

I MURAT DÖNEMİNDE ANADOLUDA GELİŞMELER:
1)- Ankara Karamanoğullarından geri alındı
2)- Oğlu Yıldırım Bayezıd'ı Germiyan Beyi'nin kızıyla evlendirerek onlardan Kütahya, Tavşanlı, Simav
ve dolayları çehiz olarak alındı
3)- Hamitoğullarından Eğridir ve çevresi satın alındı
4)- Karaman Beyi Alaaddin Ali Beyle kızını evlendirerek dostluk kurmaya çalıştı Ancak
Karamanoğullarının düşmanca tavırlarını sürdürmeleri üzerine harekete geçerek, Karamanoğullarını
yendi Alaaddin Ali Bey'i affederek barış yaptı
I MURAT DÖNEMİNDE BALKANLARDA GELİŞMELER:
1)- Edirne(1362) ve Filibe'nin Fethi,
2)- Sırpsındığı Savaşı (1364)
3)- Çirmen Savaşı (1371) Sırplarla yapılan bu savaşı Osmanlılar kazandı)
4)- I Kosova Savaşı (1389)
EDİRNE VE FİLİBE'NİN FETHİ: I Murat'ın ilk hedefi Edirne olmuştur Lala Şahin Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu 1362 yılında Edirne'yi fethetmiştir Ardından Filibe alınmıştır

NOT: Edirne'nin Fethinin Önemi: Sırp ve Bulgarların Bizansla bağlantısı kesildi

SIRPSINDIĞI SAVAŞI (1364):
Sebep: Edirne ve Filibe'nin Osmanlıların eline geçmesi Sırp ve Bulgarları rahatsız etmiş, bunların
papaya başvurmaları üzerine Balkan Devletlerinden oluşan (Sırp, Bulgar, MAcar, Eflak-Boğdan ve
Bosnalılar) bir Haçlı ordusu kurulmuştur
Savaş: Haçlı Ordusunu HACI İLBEY komutasındaki bir akıncı birliği ani bir baskın sonucu yok etmiştir
Önemi: a)- Bu zaferle Balkan Devletleri üzerindeki Macarların etkisi kırılmış, Türklerin Balkanlardaki
ilerlemeleri hız kazanmıştır
b)- Zaferden sonra Edirne başkent yapılmıştır
I KOSOVA SAVAŞI (1389):
Sebep: Osmanlıların Balkanlarda ilerleyişini durdurmak için Sırp Kralı LAZAR'ın öncülüğünde Haçlı
Ordusunun kurulması
Sonuç: I Murat komutasındaki Osmanlı Ordusunun zaferiyle sonuçlandı I Murat şehit oldu, yerin
oğlu Yıldırım Bayezıd geçti

I MURAT DÖNEMİNDE DEVLET TEŞKİLATINDAKİ GELİŞMELER:
1)- Divan teşkilatı sistemli ve sürekli hale getirildi
2)- Kapıkulu Ocakları kuruldu

YILDIRIM BAYEZIT DÖNEMİ (1389-1402)

ÖNEMLİ OLAYLAR:
1)- Niğbolu Savaşı(1396),
2)- Anadolu'da Türk Birliğinin Sağlanması,
3)- İstanbul Kuşatmaları,
4)- Ankara Savaşı (1402)

1)-NİĞBOLU SAVAŞI (1396):

Sebepleri: a)- Kuşatma altında bulunan Bizans'ın Avrupa'dan yardım istemesi,
b)- Macarlar'ın Osmanlıların Balkanlar'daki ilerleyişi karşısında papadan yardım istemesi
Savaş : Avrupa Devletlerinin ordularından oluşan (Macar, Fransız, Alman, İngiliz,Polonya,
Venedik ve diğerleri)Haçlı ordusunun Niğbolu kalesini kuşatması üzerine, Yıldırım Bayezid
İstanbul kuşatmasını kaldırarak, Niğbolu önlerinde Haçlı ordusunu yendi
Önemi : a)- Bu zaferden sonra bulgaristan tamamen Türk topraklarına katıldı
b)- Bu zafer Anadolu Türk Birliğinin sağlanmasında da etkili oldu
c)- Mısır'daki halife Yıldırım'a "Rum Diyarının Sultanı" ünvanını verdi

2)- ANADOLU'DA TÜRK BİRLİĞİNİN SAĞLANMASI:
Hatırlanacağı gibi anadolu'da Türk birliğinin sağlama çabaları Orhan Bey zamanında başlatılmış, bu
dönemde Karesi beyliği Osmanlılara bağlanmış, Ankara Ahilerden alınarak Osmanlı topraklarına
katılmıştı
I Murat devrinde beyliklerle akrabalık yoluyla dostluk kurulmaya çalışılmış, Germiyanoğullarından
çehiz olarak bazı topraklar alınmış, Karaman Bey'i akrabalığa rağmen düşmanca davranışlarını
sürdürünce üzerine sefer düzenlenmiş, yine Hamitoğullarından para karşılığı bazı topraklar satın
alınmıştı
YILDIRIM BAYEZID Anadolu birliğini sağlamak için iki sefer düzenledi Bu seferler sonucunda:
a)- Batı Anadolu'daki beyliklerden Germiyan, Aydın,Saruhan, Menteşe ve Hamitoğullarına son verildi
b)- Candaroğullarına son verildi
c)- Kadı Burhanettin Beyliği (Eretna devleti) ile yapılan KIRKDİLİM savaşında Osmanlı kuvvetleri
yenildi Şehzade Ertuğrul şehit oldu Kadı Burhaneddin'in Akkoyunlu Devletiyle yaptığı savaşta
ölmesi üzerine bu beyliğin toprakları da Osmanlılara katıldı
d)- 1401 yılında Karamanoğullarına son verildi
e)- Dulkadir oğulları Beyliği Osmanlılara bağlandı

3)- İSTANBUL KUŞATMALARI:
Yıldırım Bayezıd 1291-1400 yılları arasında İstanbul'u 4 kez kuşatmış, bu kuşatmalar sırasında
Bizans'a Karadenizden gelecek yardımı engellemek için boğazın Anadolu yakasına Anadolu
Hisarını(Güzelcehisar) yaptırdı
Bu kuşatmaların başarısız olma sebepleri:
a)- Karamanoğullarının problem çıkarması
b)- Haçlı Saldırıları (Niğbolu)
c)- Timur tehlikesi

OSMANLI-BİZANS ANTLAŞMASI: Yıldırım Timur tehlikesinin belirmesi üzerine Bizans ile anlaşma
imzalayarak 4 kuşatmayı kaldırdı Bu antlaşmaya göre:
a)- İstanbul'da Türk mahallesi kurulacak ve bir cami yapılacak
b)- Türkler ticaret amacıyla serbestçe İstanbul'a girebilecek
c)- İstanbul'da Türklerin davalarına bakmak için kadı bulunacak
d)- Bizans Osmanlı Devletine vergi verecek

4)- ANKARA SAVAŞI (1402):
15 yüzyıl başlarında Osmanlılar doğuda Memlük ve Timur Devletiyle komşu olmuşlardı Timur Çağatay
Hanlığına son vererek büyük bir devlet kurmuş, Altınorda devletinin parçalanmasına yol açmış, İran,Irak
ve kuzey Hindistan'ı topraklarına katıp, 1400 yılından itibaren Osmanlı topraklarına saldırmaya
başlamıştı
ANKARA SAVAŞININ SEBEPLERİ:
a)- Yıldırım tarafından toprakları alınan Anadolu Beylerinin Timur'a sığınarak, onu kışkırtmaları
b)- Timur tarafından toprakları alınan Irak hükümdarı Celayiroğlu Ahmet ve Karakoyunlu hükümdarı
Kara Yülük Osman'ın Yıldırım'a sığınmaları
c)- Timur'un Çin'e yapacağı sefer öncesinde arkasında güçlü bir devlet bırakmak istemeyişi
d)-Timur'un Osmanlı'dan kabul edilemez istekleri

NOT: Timur Yıldırım Bayezıt'dan Anadolu Beylerinin topraklarını iade etmesini, Celayiroğlu Ahmet
ve Kara Yülük Osman'ın kendisine teslim edilmesini, Osmanlı Devletinin kendisine
bağlılığını bildirmesini istemişti

SAVAŞ: İki ordu arasında savaş, Ankara'da Çubuk ovasında yapıldı KARATATARLAR'ın ve Anadolu
beylikleri askerlerinin saf değiştirmesi Osmanlı ordusunun savaşı kaybetmesine ve Yıldırım
Bayezıt'ın esir düşmesine neden oldu
SONUÇLARI:
a)- İlk ve son kez bir Osmanlı padişahı savaşta esir düştü
b)- Osmanlı Devleti 11 yıl sürecek Fetret devrine girdi
c)- Anadolu Türk birliği yeniden bozuldu, beylikler yeniden kuruldu (Karesi ve Kadı Burhaneddin
beylikleri hariç)
d)- Balkanlar'da Osmanlı ilerleyişi bir süre durdu, hatta bazı topraklar kaybedildi
e)- Bizans'ın alınması 50 yıl gecikti

FETRET DEVRİ (1402-1413)

Timur'un asıl amacı kendisine rakip olabilecek büyük bir Osmanlı Devleti'nin oluşmasını
engellemekti Bu nedenle savaşı kazandıktan sonra Anadolu Beylerinin topraklarını geri vererek, Anadolu
Türk birliğini parçaladı Osmanlı ülkesini Yıldırım'ın oğullarına bıraktı

Timur'un Anadolu'dan çekilmesinden sonra Yıldırım Bayezid'in 4 oğlu arasında başlayan ve 11 yıl süren
taht kavgası dönemine Osmanlı Tarihinde FETRET DEVRİ denir

IMEHMET (ÇELEBİ MEHMET) DÖNEMİ (1413-1421)

Kardeşleri Süleyman, İsa ve Musa Çelebiyle giriştiği taht kavgasından başarıyla çıktı Devleti
kardeşleriyle paylaşma fikrine katılmadı Böylece Osmanlı Devletini parçalanma ve yıkılmakdan kurtardı Bu nedenle Çelebi Mehmet devletin 2 KURUCUSU sayılır

ÇELEBİ MEHMET DEVRİ ÖNEMLİ OLAYLARI:
1)- Eflak Osmanlılara yeniden bağlandı
2)- Venediklilerle İLK DENİZ SAVAŞI yapıldı(1416) (Ancak bu savaşı Venedikliler kazandı)
3)- Anadolu Türk birliğini yeniden sağlamaya çalıştı ( Aydın ve Saruhan beyliklerini ortadan
kaldırdı Candar ve Menteşe beylikleri Osmanlılara bağlandı Karamanoğullarıyla savaştı)
4)- Şeyh Bedreddin ve Mustafa Çelebi isyanlarını bastırdı

ŞEYH BEDREDDİN İSYANI(1418-1420)
Osmanlı devletinde kazaskerliğe kadar yükselmiş olan Şeyh Bedreddin mülkiyetin ortak olduğu
şeklinde fikirlerle ve İslam'a aykırı düşüncelerle etrafına çok sayıda mürid topladı Fetret
döneminin oluşturduğu siyasi ve ekonomik bozukluklardan yararlanarak ayaklandı, sonunda yakalanarak
idam edildi

NOT: Şeyh Bedreddin İsyanı devletin gücünü sarsan, Anadolu Selçuklu Devleti döneminde meydana gelen
BABA İSHAK isyanına benzer

MUSTAFA ÇELEBİ İSYANI (DÜZMECE MUSTAFA)
Timur Ankara savaşından sonra Yıldırım Bayezıt'ın oğlu şehzade Mustafa Çelebiyi rehin alarak
yanında Semerkant'a götürmüştü Timur'un ölümüyle serbest kalarak Anadolu'ya gelen Mustafa'nın
gerçek Mustafa olup olmadığı bilinmediğinden "Düzmece Mustafa" da denilmiştir Mustafa Çelebi,
kardeşi Mehmet Çelebi'ye karşı taht kavgasına girmiş, ancak yenilerek Bizans'a sığınmıştır
Çelebi Mehmet Mustafa'nın gözaltında tutularak kontrol edilmesi için Bizans'la anlaşmıştır

IIMURAT DÖNEMİ (1421-1451)

II Murat önce Bizans tarafından serbest bırakılan amcası Çelebi Mustafa( Düzmece Mustafa) isyanını bastırmış, Mustafa'yı ortadan kaldırdı Sonra Mustafa'yı serbest bırakarak destekleyen Bizans'ı kuşattı Ancak bu defa da Bizans ve Karamanoğullarının kışkırması sonucu ayaklanan Kardeşi Şehzade Mustafa ile uğraşmak zorunda kaldı

BALKANLAR'DAKİ ÖNEMLİ OLAYLAR:

1)- EDİRNE-SEGEDİN ANTLAŞMASI(1444): Macar, Sırp, Bosna ve Eflak kuvvetlerinin oluşturduğu
Haçlı ittifakına karşı Osmanlı kuvvetleri başarısız olunca, bu antlaşma imzalanmıştır Osmanlıların bu
antlaşmayı imzalamak zorunda kalışlarının bir nedeni de Karamanoğullarının problem çıkarmasıdır
Edirne-Segedin Antlaşmasına göre:
a)- İki taraf 10 yıl savaşmayacak,
b)- Tuna Nehri iki taraf arasında sınır olacaktı

NOT: Bu antlaşmadan sonra IIMurat yrini 12 yaşındaki oğlu IIMehmet'e (Fatih) bıraktı

2)- VARNA SAVAŞI (1444):
Sebep: II Mehmet'in küçük yaşta tahta geçmelesini fırsat bilen Haçlıların Edirne-Segedin
Antlaşmasını bozmaları
Sonuç: II Murat tekrar tahta geçerek Haçlı ordusunu Varna'da yendi

3)- II KOSOVA SAVAŞI (1448):
Osmanlıları Avrupa topraklarından atmak için Macarlar'ın öncülüğünde hazırlanan Avrupa
Devletlerinin kuvvetlerinden oluşan Haçlı ordusu ağır bir yenilgiye uğradı
Önemi:
a)- Balkanlardaki Osmanlı egemenliği kesinlik kazandı
b)- Hırıstiyan Avrupa Türklere karşı bir daha Haçlı seferine girişemeyerek, savunmaya çekildi
c)- İstanbul'un fethi kolaylaştı (Fatih'in kuşatmasında Bizans, Avrupadan beklediği yardımı
bulamadı)