Basınç Basınç Sıvılarda Basınç Katılarda Basınç Gazlarda Basınç

Basınç Basınç Sıvılarda Basınç Katılarda Basınç Gazlarda Basınç
Basınç Basınç Sıvılarda Basınç Katılarda Basınç Gazlarda Basınç Kati sivi ve gazlar agirliklari nedeniyle bulunduklari yüzeye bir kuvvet uygularlar Kuvvetin kaynagi ne olursa olsun birim yüzeye dik olarak etki eden kuvvete basinç(P), bütün yüzeye dik olarak etki eden kuvvete de basinç kuvveti(F) denir

Basinç ile basinç kuvveti arasinda; P=F/S bagintisi vardir

KATILARDA BASINÇ:

Kati cisimler agirliklari nedeniyle bulunduklari yüzeye basinç yaparlar Taban alani S, agirligi G olan kati bir cisim, bulundugu yüzeye; P=hd kadar bir basinç uygularlar

1 Katilarda basinç kuvveti daima katinin agirligi kadardir Dolayisiyla kati cismi hangi yüzeyi üzerine koyarsak koyalim basinç kuvveti degismez

2 Düzgün katilarin (küp, dikdörtgenler prizmasi, silindir) zemine yaptiklari basinç P=hd ile de hesaplanabilir Burada h cismin yüksekligi, d ise özkütlesidir

3 Katilar uygulanan kuvveti kendi dogrultusunda aynen iletirken, basinci aynen iletmezler Katilarda basinç genel olarak yüzeyle ters orantilidir Bundan yararlanarak kesici ve delici aletler yapilir

Birimi N/m2=Pascal, dyn/cm2=Bar

SIVILARDA BASINÇ:

Bir kaptaki sivi agirligi nedeniyle bulundugu kabin her noktasina basinç uygular

Sivi içindeki herhangi bir noktadaki sivi basinci;

1 Sivinin yogunlugu ile dogru orantilidir

2 Sivinin üst yüzeyine olan uzaklikla dogru orantilidir

3 Sivinin derinligi ayni kalmak sartiyla kabin sekline ve içindeki sivi miktarina bagli degildir

Sivi basinç kuvveti (F): Bir sivinin agirligi nedeniyle içinde bulundugu kabin herhangi bir yüzeyinin tamamina uyguladigi dik kuvvete sivi basinç kuvveti denir Bu kuvvet;
F=hdS
bagintisi ile bulunur Burada;
h: ilgili yüzeyin orta noktasinin sivinin üst yüzeyine uzakligi
d: sivinin özkütlesi
S: ilgili yüzeyin alanidir
Sekildeki gibi bir kap içinde h yüksekliginde d özkütleli sivi varsa S1, S2, S3 yüzeylerine etkiyen sivi basinç kuvvetleri;

F1=h×d×S1
F2=h2×d×S2=h/2×d×S2
F3=h2×d×S3=h/2×d×S3 olur

Pascal Prensibi: Sivilar basinci aynen her dogrultuda iletirler Sadece dogrultu ve yönünü degistirirler Bundan yararlanarak su cenderesi, hidrolik fren gibi sistemler yapilabilir
Sekildeki su cenderesinde basincin etki yüzeyi degistirilerek istenilen büyüklükte basinç elde edilebilir

’dir F kuvvetinin yaptigi basinç her noktaya aynen iletileceginden, P1=P2 den F1/S1=F2/S2 olur

GAZLARDA BASINÇ:

Açik hava basinci (P0): Atmosfer adini verdigimiz ve kalinligi kilometreleri bulan hava yerküreyi kusatmaktadir Açik hava hem yeryüzüne hem de içerisinde bulunan bütün yüzeylere agirligi nedeniyle bir kuvvet uygular Bu kuvvetin yüzeyin birim alanina düsen kismina açik hava basinci yada atmosfer basinci denir

Toriçelli deneyi:

Toriçelli 80-90cm uzunlugunda bir cam boru alarak tamamen civa ile doldurmustur Daha sonra civa dolu cam boruyu ters çevirerek, içerisinde civa bulunan civa kabina koyduktan sonra burudaki civanin bir kisminin civa kabina bosaldigini ve 76cm yüksekligini alacak sekilde dengede kaldigini gözlemistir Civanin tamamen bosalmamasinin sebebi, açik hava basincinin borudaki civa basincini dengelemesidir Yani borudaki civa(sivi) basinci kaptaki civanin üst yüzeyine etkiyen açik hava basincina esittir Toriçelli bu deneyi degisik kesitteki borularla denemis ve sonucun degismedigini gözlemistir O halde civa yüksekligi borunun kesitine bagli degildir Toriçelli bu deneyi deniz kiyisinda ve sicakligin 0°C oldugu bir günde yapmistir

Civanin özagirligi 136 oldugundan borudaki sivi basinci(ki bu basinç açik hava basincina esittir);

P0=h×d=1Atm olur
Açik hava basincini ölçen aletlere barometre denir Barometredeki civa seviyesi her 105m yükseklige çikildikça 1mm düser Bundan yararlanarak rakim ölçülür

Kapali Kaplardaki Gazlarin Basinci: Sivilar gibi gazlarda içinde bulunduklari kabin çeperlerine basinç uygularlar Bu basinç gaz moleküllerinin hareketinden ileri gelir Kapali bir kapta bulunan gaz basinci;

1 Hacimle ters orantilidir Sicaklik sabit kalmak sartiyla hacim azaldikça basinç artar
2 Hacim sabit kalmak sartiyla, sicaklik arttikça basinç artar
3 Molekül sayisi ile dogru orantilidir Hacim sabit iken molekül sayisi arttikça basinç artar
Bu üç madde ideal gaz denklemi ile ifade edilir;
PV=nRT

P: basinç V: hacim
n: molekül sayisi R: genel gaz sabiti
T: sicaklik(T=273+t°C)