Cebeci Ocağı Nedir?

Cebeci Ocağı Nedir?

Kapıkulu askerinin piyade ocaklarından biri de "Cebeci Ocağı"dır Kelime olarak "cebe" zırh demektir Osmanlılar bir nevi istilah olarak bu kelimenin mana ve kapsamını genişletmiş görünmektedirler Bunun içindir ki "cebeci" dendiği zaman belli hizmetleri olan bir askerî sınıf akla gelmektedir Buna göre devletin yaya muharib askeri olan yeniçerilerin ok yay kalkan kılıç tüfek balta kazma kürek kurşun barut zırh tolga harbe vesaire gibi ihtiyaçları olan savaş alet ve eşyası yapan veya tedarik eden ocağa "Cebeci Ocağı" denirdi Bu ocak yeniçerilere lazım olan harp levazimatını deve ve katırlarla nakl ederek cephede bulunan yeniçerilere dağıtırdı Savaş sonunda da bunları tekrar toplardı Bu arada tamire muhtaç olanları da tamir ederek silah depolarında muhafaza ederdi
Sefer esnasında ordu komutanları refakatına münasib bir miktar cebeci verilirdi Bunların kuvvetli becerikli ve silahtan anlayanlardan olması gerekirdi Bu maksatla Cebecibaşıyla bu yolda emirler verilirdi Barış zamanında bunlar kendilerine tahsis edilen Ayasofya taraflarında ve Tophane civarında bulunan kışlalarında ikamet ederlerdi
Bu ocağın kuruluş tarihi kesin olarak tesbit edilmekle birlikte Yeniçeri ocağı ile birlikte veya ondan çok kısa bir müddet sonra olduğu tahmin edilmektedir Bu ocağa girecek olanlar "Pencik" ve "Devşirme Kanunu" devam ettiği müddetçe Acemi oğlanları arasından seçilirdi Sonraları Yeniçeriler gibi bunların da evlenmelerine müsaade edildiğinden yetişen çocukları da cebeci olurdu Ocağa alınacak kimseler önceleri "sakird" ismiyle alınır daha sonra fiilen cebeci olurlardı
Ocak mevcudu aralarındaki münasebet dolayısıyla Yeniçeri askerinin azalıp çoğalmasına bağlı olarak artar veya eksilirdi XVI asır ortalarında yeniçeriler 12 bin nefer iken bunların sayılan 500 kadardı XVII asırda (1675) te cebecilerin sayıları 4180 civarındadır XVIII yüzyılda cebecilerin sayısı 2500-5000 arasında değinmekteydi Yeniçeri Ocağı'nın lagv edilmesi ile ortadan kalkan Cebeci Ocağı Asakir-i Mansûre ile yeniden tesis edilmişti
Diğer Kapıkulu ocakları gibi "orta" denilen ve 38 bölüğe ayrılmış bulunan cebecilerin en büyük komutanı "Cebecibaşı" idi Ortalar kendi aralarında silah yapan silahlan tamir eden barutları islâh eyleyen harp levazımatını tedarik edip hazırlayan ve humbara yapanlar gibi ayrı ayrı kısımlara ayrılıyorlardı