Cumhuriyet Edebiyatı Yazarları Kimlerdir?-Cumhuriyet Edebiyatı Genel Özellikleri

Cumhuriyet Edebiyatı Yazarları Kimlerdir? - Cumhuriyet Edebiyatı Genel Özellikleri


28 Kas
Cumhuriyet Edebiyatı Genel Özellikler-Akımlar-Şairler-Yazarlar






* Aruz ölçüsü bırakılmıştır Serbest ölçü ve hece ölçüsü kullanılmıştır
* Dilde sadeleşme hareketi başarıya ulaşmış ve İstanbul Türkçesi esas alınmaya başlanmıştır
* Edebiyatımız İstanbul aydınlarının tekelinden kurtulmaya başlanmıştır Anadolu’dan aydın yetişmeye başlamıştır
* Romanda ve hikâyede halk gerçekleri tamamen yerleşmiştir
* Uluslar arası düzeyde sanatçı yetişmiştir
* Tiyatro ve deneme alanında büyük gelişmeler gösterilmiştir
* Bu dönemden itibaren farklı edebi topluluklar ortaya çıkmaya başlamıştır
BEŞ HECECİLER
* Hecenin beş şairi adıyla da anılan bu sanatçılar milli edebiyat akımından etkilenmiş ve şiirlerinde hece veznini kullanmışlardır
* Şiirde sade ve özentisiz olmayı ve süsten uzak olmayı tercih etmişlerdir
* Beş hececiler şiire birinci dünya savaşı ve milli mücadele döneminde başlamışlardır
* Beş hececiler ilk şiirlerinde aruz veznini kullanmışlar daha sonra heceye geçmişlerdir
* Şiirde memleket sevgisi yurdun güzellikleri kahramanlıklar ve yiğitlik gibi temaları işlemişlerdir
* Hece vezni ile serbest müstezat yazmayı da denediler
* Mısra kümelerinde dörtlük esasına bağlı kalmadılar yeni yeni biçimler aradılar
* Nesir cümlesini şiire aktardılar ve düzyazıdaki söz dizimini şiirlerde de görülmesi beş hececiler de çok rastlanan bir özelliktir
* Beş hececiler şu sanatçılardan oluşmuştur:
Faruk Nafiz Çamlıbel Yusuf Ziya Ortaç Enis Behiç Koryürek Halit Fahri Ozansoy Orhan Seyfi Orhon
YEDİ MEŞALECİLER
* 1928′de kurulmuştur
* Heceyi geliştirmek amacıyla ortaya çıkmıştır
* “Canlılık samimiyet ve daima yenilik” sloganıyla hareket etmişlerdir
* Varlaine Mallerma gibi Fransız şairleri örnek almışlardır
* Anadolu’yu yurtseverlik anlayışıyla anlatmayı düşünmüşlerdir; ancak pek başarılı olamamışlardır
* Bunlar: Sabri Esat Siyavuşgil Ziya Osman Saba Yaşar Nabi Nayır Muammer Lütfi Vasfi Mahir Kocatürk Cevdet Kudret Kenan Hulusi Koray
GARİPÇİLER ( I YENİCİLER )
* Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının belki de bütün Türk edebiyatının en farklı gurubu olarak edebiyat tarihinde yer almışlardır
* 1940 yılına kadar gelen bütün şiir anlayışına karşı çıkan Orhan Veli Oktay Rıfat Horozcu Melih Cevdet Anday ortaklaşa “Garip” dergisini çıkarıp bu akımı başlatmışlardır
* Şiirde ölçü ve kafiye gereksizdir
* Şiir fikirleri aşılamak işin kullanılmamalı
* Şiirde anlam düz verilmeli
* Her konu şiire girebilmeli
* Her insan şiirin konusu olabilmeli
* Şiirde söz ustalığı laf cambazlığına gerek yoktur
* Şiirde önemli olan bütün güzelliğidir
Ayrıca bkz Garip Akımı hakında detaylı bilgi için tıklayınız
MAVİCİLER
* Atilla İlhan‘ın 1952-1956 yıllarında çıkardığı derginin adı olan “MAVİ” nin etrafında toplanan Orhan Duru Ferit Edgü gibi sanatçıları oluşturduğu gurupturBu sanatçılar Garip Akımı’na ve Orhan Veli’ye karşı çıkmış şairane bir sanat anlayışının temsilcisi olmuşlar
*Daha sonra mavi dergisi Özdemir Nutku’nun yönetimine geçti ve Atilla İlhan’ın savunduğu toplumsal geçekçiliğin (sosyal realizm) sözcüsü olduDergi Nisan 1956′da çıkan 36 sayıdan sonra (son mavi) kapatıldı
* Garip akımına tepki olarak çıkmıştır
* Şiirin basit olamayacağını zengin benzetmeli içli derin olması gerektiğini savunmuşlardır
Ayrıca bkz>>> Mavi Hareketi
İKİNCİ YENİCİLER
* 1950′lerde “Garip” akımına tepki olarak çıkmıştır
* Şiirin düşürüldüğü basitliğe son vermek amacıyla ortaya çıkmıştır
* Cemal Süreyya İlhan Berk Edip Cansever Turgut Uyar Ece Ayhan Ülkü TamerSezai Karakoç bu akımın öncüleridir
* Sözcüklerin anlamı değil söylenişi önemlidir
* Her şey insanla başlar insanla biter
* Şiirin kendine göre bir dili olmalı
* Şiir diğer edebi türlerden kesin çizgilerle ayrılmalı
* Önemli olan kelimelerin anlamları değil şairin ona yüklediği anlamlardır
CUMHURİYET DÖNEMİ EDEBİYATI GENEL AÇIKLAMA
Cumhuriyetin ilanından sonra edebiyatımız çağdaş anlayışlar doğrultusunda gelişmesini başarıyla sürdürmüştür Cumhuriyetin ilk yıllarında “Beş Hececiler” olarak adlandırılan şairler topluluğu en parlak dönemlerini yaşamaktaydı Yine bu yıllarda Kurtuluş Savaşı’nın etkisiyle edebiyatta genel olarak Anadolu’ya bir yönelim başlar
Bu dönemin özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:
1- Yazı diliyle konuşma dili arasındaki fark ortadan kalkmış dildeki sadeleşme çabaları aralıksız olarak sürmüştür
2- Edebiyatımız bu dönemde toplumcu bir karakter kazanmış gerçekçi bir anlayış güdülmüştür
3- Aruz ölçüsünün yerini hece ölçüsü almış şiirlerde de günlük konuşma dili kullanılmıştır Yine bu dönemde şiirin biçimce daha da serbestleşmesi sağlanmıştır
4- Şiir roman hikaye ve tiyatro gibi türlerde önemli gelişmeler olmuştur
5- Cumhuriyetin kuruluşuyla 1940 (İkinci Dünya Savaşı) yılları arasında eser veren şair ve yazarlar genellikle daha önceki Milli Edebiyat akımının etkisinde tam anlamıyla “yerli” ve “halka doğru” ; veya Batı’nın özellikle Fransız edebiyatının etkisinde kişisel yollarında yürümüşlerdir
Yine bu dönemde (1928) ortaya çıkan “Yedi Meşaleciler” “Beş Hececiler” gerçeklere dayanmayan “memleket edebiyatı” anlayışına sahip olmakla suçlamışlardır Amaçları “canlı samimim ve gerçekçi olmak” şeklinde açıklamışlardır “Yedi Meşaleciler” adını almalarının nedeni ise “Yedi Meşale” adlı derginin etrafında toplanmış olmaları ve bu adla ortak bir yapıt yayınlamalarıdır
Bu sanatçılar şunlardı (Yedi Meşaleciler):
Vasfi Mahir KOCATÜRK
Ziya Osman SABA
Sabri Esat SİYAVUŞGİL
Cevdet Kudret SOLOK
Yaşar Nabi NAYIR
Kenan Hulusi KORAY
Muammer Lütfi BAHŞİ
1940 SONRASI EDEBİYATI
İkinci Dünya Savaşı sonrasında “insan” “yaşam” ve “dünya” arasında güvenilir olmayı gerektirir; yeni ortaya çıkan dünya görüşleri; sanat anlayışımızda köklü değişikliklere yol açar
Hikaye roman ve tiyatro eserlerinde “yurt” ve “köy” sorunlarına yönelim başladı
1940 yılında Orhan Veli Kanık Melik Cevdet Anday Oktay Rıfat Horozcu “Garip” adlı bir şiir kitabı yayınlayarak yeni bir hareketi başlattılar Buna “I YENİ ŞİİR HAREKETİ” adı verildi Amaçları şiirde iç ahengi yakalamtır Dış ahenk ögesi olan ölçü ve uyağa önem vermezler Söz sanatların şiir için zararlı bulmuşlar ve şiirin kaynağının bilinçaltı olması gerektiğini savunmuşlardır “Şiir halka seslenmelidir” anlayışıyla günlük hayatta olan her şeyi şiire konu olarak almışlardır
Daha sonraları ortaya çıkan ve “İKİNCİ YENİLER” adı verilen şairler ise “şiir için sanat ” anlayışına dayanan sürrealizmden daha aşırı bir soyutlama anlayışını sürdürmüşlerdir Bu sanatçılardan bazıları şunlardır: İlhan Berk Turgut Uyar Edip Cansever Cemal Süreya Ece Ayhan
1940′tan Sonraki Türk Edebiyatında Roman ve Hikayede Sosyal (toplumsal)Gerçekçiler:
Bu akım ; bir meseleyi bir derdi ortaya koyarak topluma faydalı olmak istiyordu İlk ürünleri Anadolu köy romancılığıdır Konuları: işçi-ırgat hayatısınıf çatışmalarıgrev-lokavt gibi durumlar toprak-su kavgaları…
Toplumsal Gerçekçiler
Önemli Temsilcileri:
Kemal Tahir: Konularını cezaevi yaşantılarından Kurtuluş Savaşı’ndan eşkıya menkıbelerinden aldı Gerçek bir Anadolu romanı oluşturdu
Eserleri: Roman:Yorgun SavaşçıDevlet Ana …
Orhan Kemal: Hayatına girmiş yüzlerce kişinin kader ve direnişlerini yazdı Sürükleyiciliktabiilik gerçeklik eserlerinin özelliğidir
Eserleri :Roman: Murtaza Hanımın Çiftliği…Tiyatro:72Koğuş…
Yaşar Kemal: Genellikle Çukurova insanının hayat savaşlarını şiirli bir dille yazdı Tezli romanı savunur Folklor unsurları ve güçlü doğa tasvirleri görülür
Eserleri: Roman:İnce Memet Yer Demir Gök Bakır Teneke…
Fakir Baykurt: İçinde doğup yetiştiği köylülerin hayatını yazmıştır
Eserleri: Roman: Yılanların Öcü Tırpan Kara Ahmet Destanı…Hikaye: Can Parası
Aycıca bakınız>>> Toplumcu Gerçekçi Edebiyatın Özellikleri nedir?
Bağımsız Yazarlar:
Halikarnas Balıkçısı(Cevdet Şakir Kabaağaçlı): Konularını daima Ege ve Akdeniz kıyılarından çıkardı; balıkçıları sünger avcilarını…işledi
Eserleri: Hikaye: Merhaba Akdeniz…
Haldun Taner: Gücünü gözlem mizah ve yergiden alan hikayeleriyle tanındı Epik tiyatro türünde eserler verdi
Eserleri: Hikaye: Şişhane’ye Yağmur yağıyordu On İkiye Bir Var…Tiyatro:Keşanlı Ali Destanı Sersem Kocanın Kurnaz Kocası…
Tarık Buğra: Tek adamın dengesiz bazen alaycı bazen acılı tedirginliğini ele alır
Eserleri:Roman:Küçük Ağa İbişin Rüyası…
Diğer Bağımsız Yazarlar:
Samet Ağaoğlu
Oktay Akbal
Selim İleri
Cengiz Dağcı
Füruzan
Orhan Pamuk
Tiyatro:
Vedat Nedim Tör (Kör)
Turgut Özakman (Duvarların ötesi Sarı Pınar)
Güngör Dilmen (Midas’ın Kulakları )
Sermet Çağan (Ayak Bacak Fabrikası)
Cevat Fehmi Başkut (Paydos Buzlar Çözülmeden Harputta Bir Amerikalı)
Deneme ve Eleştiri:
Nurullah Ataç : Deneme eleştiri yazdı Çeviriler yaptı Türkçe’nin özleşmesi için yılmadan savaştı Yeni bir dil ve anlatım biçimi yarattı
Eserleri:Günlerin Getirdiği Okuruma Mektuplar…