İki Yüzlülüğün Farkli Taraflari Ve Sorumluluk Ölçüleri

İki yüzlü ve iki sözlü olmak, esas itibariyle, yerilmiş bir huydur Bunların sorumluluğu, ferdin inanç ve ahlâkında yaptığı tahribat itibâriyle, değişiklik arzetmektedir Zararı büyük olandan başlıyarak açıklamaya çalışalım:
a) İnançta iki yüzlülük:
İman esaslarını kabullenmediği hâlde inanmış gibi görünmeye, münkirlerin huzurunda küfrünü ve iç yüzünü açıklayıp, müslümanların
yanında inanıyormuş gibi davranmaya "nifak" denilmekte ve bu yolda hareket edene münâfık" adı verilmektedir
b) Amelde iki yüzlülük:
Yapacağı işi, İslâmî bir mükellefiyet olarak değil, halkın gözüne girmek için işlemek veya dinî bir vazifeyi halkin takdirini kazanma düşüncesi ile terk etmektir Bu tarzda hareket etmeye "riya", fâiline de "mürâî" adı verilmektedir
Riyâkârlıkta bir kaç ihtimâl vardır Şöyle ki: Yapılan işin tamamı veya ekseriyeti "gösteriş" için olma ihtimâli Bu durumda o kimsenin yaptığı iş ret olunur İhlâsın gâlip bulunması hâlinde "riyâ" ile işlenen kısım atılır Allah rızası için yapılan taraflar, ilâhi bir lütuf olarak, kulun hesabına sevap olarak yazılır
c) Sözde iki yüzlülük:
İster bir menfaat temini maksadı ile, ister halk katında itibar elde etme düşüncesiyle veya utandığından dolayı hakikata aykırı konuşmaya "yalan", bu suçu irtikâp edene de "yalancı" denilmektedir
Bir kimsenin yalan söyleyerek menfaat teminine kalkışması veya itibar elde etmeye çalışması, kesinlikle haramdır Hatta karnı aç olan bir kimsenin, vaki davete katılmaktan utandığı için, "karnım tok" demesi de bir nevi yalancılıktır Bu durumda iştihasının olmadığını beyan sûretiyle bir mâzeret göstermesi daha uygundur
İki kişinin arasını düzeltmekte doğru söylemek sûretiyle muvaffak olamaz ise, bu takdirde yalandan faydalanmaya çalışır Baba ile çocuklarının, erkek ile hanımının ve iki kardeşin arasını bulmakta, zirâatçılıkta gübreden faydalanmak gibi, yalandan faydalanarak aralarını bulmaya gayret gösterir
Bir harp hâlinde veya diğer ahvâlde dinimizin ve Müslümanların düşmanlarına birliklerimizin tabyelendikleri ve
askerlerimizin mıkdârını düşmanı aldatacak şekilde ve gözlerini yıldırmak maksadı ile yalan söylemek, "harp hiledir" prensibinden hareketle câiz görülmektedir


Müslümanca yasama sanati 3 cilt

Mehmet Emre