Marmara Bölgesi Hakkında Genel Bilgi

Marmara Bölgesinin Genel özellikleri
Marmara Bölgesi özellikleri
Marara Bölgesi Hakkında Bilgi

Yüz ölçüm bakımından altıncı büyük bölgemizdir

Karadeniz, Marmara ve Ege olmak üzere üç denize komşudur İstanbul ve Çanakkale boğazları bu bölgede yer alır Hem Asya, hem de Avrupa kıtasında yer alır

YER ŞEKİLLERİ

Türkiye'nin ortalama yükseltisi en az olan bölgesidir Bölge'nin en önemli yükseltilerini, güneyde Samanlı Dağları ile Uludağ, kuzeyde Yıldız Dağları oluşturur

Bölgenin en yüksek dağı ise 2543 metre ile Uludağ'dır

Bölgede alçak tepelik alanlar ile hafif dalgalı düzlükler geniş alan kaplar Bölgenin en önemli ovaları, Ergene, Sakarya (Adapazarı), Bursa ve Balıkesir ovalarıdır

Güney Marmara kıyıları girintili - çıkıntılıdır Erdek, Bandırma, Gemlik ve İzmit körfezleri önemli girintilerdir

Kapıdağ Yarımadası dalga biriktirmesi sonucu oluşan tombolo özelliği gösterir

Kuzey kıyılarında fazla girinti – çıkıntı yoktur Burada dalga aşındırması ile falezler oluşmuştur

İstanbul ve Çanakkale Boğazları ile İstanbul’daki Haliç, ria tipi kıyı özelliği gösterir

Yer şekillerinin sade olması nedeniyle;

•Ulaşım kolaydır

•Tarım alanları fazladır

•Gerçek yüz ölçümü ile izdüşüm yüzölçümü arasında fark azdır

Ortalama yüksekliği az olduğundan;

•Fiziki haritalarda yeşil rengin en fazla kullanıldığı bölgedir

•Akarsuların hidroelektrik potansiyeli azdır

•Gerçek sıcaklık değerleri ile indirgenmiş değerleri arasında fark azdır

AKARSU VE GÖLLERİ

Sakarya'nın aşağı kesimi, Meriç nehri ve Susurluk ırmağı başlıca akarsularını oluştururlar

Bölgenin yükseltisinin az olması, akarsuların akış hızını azaltır Bu nedenle bölge akarsularının enerji potansiyeli azdır

Ayrıca akarsuların yatak derinliklerinin azlığı ve yüzey şekillerinin elverişli olmaması, baraj yapımını zorlaştırır

Bölgedeki Manyas (Kuş Gölü), Ulubat , İznik ve Sapanca gölleri tektonik kökenlidir Büyük ve Küçük Çekmece gölleri ile Durusu (Terkos) gölü ise kıyı set gölüne örnektir

İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ

Marmara Bölgesi’nde Akdeniz, Karasal ve Karadeniz iklimlerinin geçiş özellikleri görülür

Bölgeye ortalama 600 - 700 mm yağış düşmektedir Bölge genelinde en fazla yağış cephelerin etkisiyle kışın düşmektedir

Güney Marmara’nın dağlık iç kesimleri ile Ergene havzası’nda karasal iklim görülür Bu sebeple buralarda kışlar soğuk ve kar yağışlı geçmektedir Bitki örtüsü ormanların tahrip edilmesiyle oluşan antropojen bozkırdır

Marmara ve Ege Denizi çevresindeki yerlerde 300-400 m yüksekliğe kadar olan alanlarda Akdeniz geçiş iklimi etkilidir

Akdeniz ikliminin görüldüğü bu yerlerde maki toplulukları bulunur Güney Marmara’nın yüksek kesimlerinde ise iğne yapraklı ormanlar yer alır

Karadeniz kıyı şeridinde Karadeniz iklimi görülür Buralarda yağış miktarı fazladır Bu sebeple buralarda ormanlar geniş alan kaplar Orman varlığı bakımından bölge dördüncü sırada yer almaktadır

NÜFUS VE YERLEŞME

Nüfus miktarı ve nüfus yoğunluğu en fazla olan bölgemizdir

Kentleşme oranının en fazla olduğu bölgemizdir

Sanayi sektöründe çalışan nüfusun en fazla olduğu bölgemizdir

Diğer bölgelerden en fazla göç alan bölgemizdir Nüfusun hızla artmasının en önemli nedeni göçlerdir

Bölgede nüfus düzenli dağılmamıştır Nüfus yoğunluğu en fazla olan bölüm Çatalca-Kocaeli bölümüdür

Yıldız Dağları Bölümü ile Biga ve Gelibolu yarımadaları seyrek nüfuslanmıştır Nüfusun seyrek olmasında; yer şekillerinin engebeli olması, ulaşım ve sanayinin gelişmemiş olması etkili olmuştur

TARIM VE HAYVANCILIK

Marmara Bölgesi, bölge yüzölçümüne göre ekili - dikili alanları oranının en fazla olduğu bölgemidir

Bölgede yapılan tarımda modern yöntemler yaygın olarak kullanılır Tarımda verim yüksektir Ancak bölge nüfusu fazla olduğundan üretim tüketimi karşılamaz

Bölgede aynı anda, üç değişik iklim tipinin görülmesi, tarım ürün çeşidini artırmıştır

Bölgede yetiştirilen başlıca tarım ürünleri;

Ayçiçeği

Türkiye'de en yoğun olarak bu bölgede yetiştirilir Özellikle Trakya'nın iç kısımlarında Ergene Havzası 'nda yetiştirilmektedir

Pirinç

Ülkemiz pirincinin yarıdan fazlası bu bölgeden elde edilir Özellikle Ergene ve Meriç ırmağı çevresinde yetiştirilmektedir

Zeytin

Bölgenin özellikle Akdeniz iklimi etkisi altındaki güney kıyılarında yetiştirilir Gemlik zeytinleri ülkemizin en kaliteli sofralık zeytinlerini oluşturur

Buğday

Buğday, bölgenin hemen hemen her tarafında yetiştirilir Çeşitli endüstri bitkileri ile (özellikle şekerpancarı) nöbetleşe ekilir

Mısır

Mısır, sulama imkanı olan yerler ile Karadeniz ikliminin görüldüğü bölgenin kuzey kıyılarında tarımı yapılmaktadır

Şeker pancarı

Şeker fabrikalarının bulunduğu Alpullu, Adapazarı ve Susurluk çevresinde sulanabilen alanlarda üretilir

Tütün

Bölgenin çeşitli yörelerinde üretimi yapılmakla beraber, kaliteli tütünler Adapazarı ovasında yetiştirilir

Bölgede ayrıca fındık, keten, sebze ve meyve tarımı yapılmaktadır

Marmara ahır ve kümes hayvancılığının en fazla geliştiği bölgemizdir Bu durum bölgede tüketici nüfusun fazlalığı ve pazarlama sorununun çözülmüş olması ile ilgilidir

Bölgede Yıldız Dağları Bölümü ile Tekirdağ, Balıkesir ve Çanakkale çevresinde mera hayvancılığı şeklinde büyük ve küçükbaş hayvancılık yapılır

Bölgede ayrıca Güney Marmara Bölümünde ipekböcekçiliği, boğazlarda balıkçılık yoğun olarak yapılmaktadır

Balıklar mevsime göre sıcak denizlerden soğuk denizlere, soğuk denizlerden sıcak denizlere göçerler Bu göçlerin yapıldığı boğazlar balıkçılığa elverişli alanları oluşturur

YERALTI KAYNAKLARI

Bor mineralleri:Marmara bölgesi bor minerallerinin en fazla çıkarıldığı bölgemizdir Çıkarıldığı yerler; Balıkesir (Bigadiç, Susurluk) ve Bursa (MKemalpaşa)’dır

Mermer: Balıkesir -Marmara Adası Bursa ve Bilecik'te kaliteli mermer yatakları vardır

Linyit: Çanakkale-Çan ve Bursa-Orhaneli’nde çıkarılır

Doğalgaz:Kırklareli - Hamitabat ve Tekirdağ-Hayrabolu’da çıkarılır

SANAYİ

Ekonomik yönden en gelişmiş bölgemizdir

Sanayi kesiminde çalışan işçilerin yarıya yakını bu bölgemizdedir Sanayi ürünlerinin üçte birinden fazlası bu bölgeden elde edilir

Bölgede Sanayinin Gelişmesinde;

• Hammadde temininin kolay olması,

• Hinterlandının geniş olması,

• Ulaşım kolaylığı (en fazla etkili olmuştur),

• İşgücünün fazla olması,

• Pazarlama kolaylıkları,

• Tüketici nüfusun fazla olması, etkili olan faktörlerdir

Pamuklu , Yünlü ve İpekli Dokuma: Bursa ve İstanbul

Hazır Giyim ve Trikotaj: Bursa ve İstanbul

Halı – Kilim Dokumacılığı: İzmit- Hereke

Deri Giyim ve Ayakkabı: İstanbul

Otomotiv: Bursa, Sakarya, Kocaeli, İstanbul

Gemi yapımı: İstanbul ve Kocaeli

Demir yolu araçları (Vagon): Sakarya

Elektrikli ev aletleri: İstanbul, Bursa

Savunma sanayii: Sakarya’da tank ve palet fabrikası vardır

Petro-Kimya sanayii: İzmit (İpraş)

Otomobil lastiği: Kocaeli ve Sakarya

Kimyasal gübre: Balıkesir- Bandırma, Kocaeli-Yarımca, Bursa-Gemlik

Seramik ve Porselen:İstanbul, Çanakkale, Bilecik (Söğüt ve Bozüyük), Kocaeli-Yarımca

Cam Sanayii: Kırklareli, Kocaeli-Gebze

İlaç Sanayii: İstanbul ve Sakarya

Boya Sanayii: İstanbul ve Kocaeli

Kağıt: Kocaeli ve Balıkesir

Mobilya: İstanbul ve Bursa-İnegöl

Konserve Sanayii: İstanbul, Bursa, Balıkesir, Çanakkale

Şeker Sanayii: Kırklareli –Alpullu, Balıkesir- Susurluk, Sakarya

Bitkisel Yağ Sanayii: Bursa, Balıkesir, Edirne ,Tekirdağ

TİCARET

Türkiye’de iç ve dış ticaretin en fazla geliştiği bölgemizdir Bölge ticaretinde tarım , sanayi ve ulaşımın çok gelişmiş olmasının rolü büyüktür

Ülkemize gelen ithal mallarının büyük bir kısmı İstanbul’a getirilmekte ve buradan Türkiye’ye dağıtılmaktadır

Bölge’de üretilen tarımsal ve sanayi ürünleri İstanbul limanından ihraç edilmektedir

TURİZM

Doğal güzellikleri ve tarihsel değerleri ile İstanbul, Bursa, Çanakkale, Marmara kıyıları önemli turistik merkezlerdir

Özellikle Güney Marmara kıyılarında yaz turizmi gelişmiştir Uludağ, yalnızca bölgenin değil, ülkemizin de en önemli kış turizmi alanıdır Marmara Bölgesi, turizmden en çok gelir elde eden bölgedir (%48)

BÖLÜMLERİ

YILDIZ DAĞLARI BÖLÜMÜ

Bölümde Kırklareli ili bulunmaktadır

Bölüm Karadeniz'in kuzeyinde Karadeniz'e paralel uzanan Yıldız Dağları'nı (Istranca) ve çevresini içine alır Ortalama yükseltisi 800 m civarındadır

Karadeniz ikliminin etkisiyle bölümde daha çok yayvan yapraklı ormanlar yaygındır

Bölüm, Marmara'nın diğer bölümlerine göre işlek ulaşım yollarından uzakta yer alır Bundan dolayı bölgenin en seyrek nüfuslu bölümüdür Yerleşim merkezleri İstanbul'a doğru uzanan yolların üzerine kurulmuştur

Bölümün dağlık kesimlerinde küçükbaş hayvancılık yapılırken, dağ eteklerinde ahır hayvancılığı (mandıra) gelişmiştir

Tarım, Yıldız Dağları'nın güney eteklerindeki plâtoluk alanlarda yapılmaktadır Ancak, tarım yapılan yerler sınırlıdır

Yıldız dağları bölümünde halkın bir kısmı ormancılıkla uğraşmaktadır

Ekonomimize en büyük katkısı hayvancılık ve ormancılıktır

ERGENE BÖLÜMÜ

Edirne ve Tekirdağ illerini içine alan bölümdür

Bölümde özellikle kışın Balkanlar'dan gelen soğuk hava kütlelerinin etkisiyle kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kurak olan karasal iklim şartları yaşanır Bundan dolayı tabii bitki örtüsü bozkırdır

Ekili - dikili alanların en fazla olduğu bölümlerden biridir Verimli topraklara sahip olması nedeniyle bir çok tarım ürünü bu bölümde yetiştirilir Bunların başında ayçiçeği, pirinç, şekerpancarı ve buğday gelir Özellikle ayçiçeğinin en fazla üretildiği bölümdür

Ahır hayvancılığı gelişmiştir Türkiye'yi Avrupa'ya bağlayan kara ve demir yolları, bu bölümde yer alan Edirne'den Avrupa'ya açılır

GÜNEY MARMARA BÖLÜMÜ

Bursa, Bilecik, Yalova, Balıkesir ve Çanakkale illerini içine alan bölümdür

Bölümde, özellikle kıyı şeridinde Akdeniz iklimi görülür Buna bağlı olarak karakteristik bitki örtüsü makidir

Bölümdeki eğimli arazilerde ve kıyı kesimde zeytin yetiştiriciliği yaygındır İç kısımlarda ise şekerpancarı, tütün, ayçiçeği, pamuk gibi tarım ürünleri yetiştirilir

İpekböcekçiliğinin en fazla geliştiği bölümümüzdür Özellikle Bursa-Gemlik çevresi gelişmiştir

Bölümün dağlık kesimlerinde küçükbaş hayvancılık gelişmiştir Ancak son yıllarda en fazla gelişme gösteren hayvancılık kolu kümes hayvancılığıdır

Ova kenarlarında kurulmuş modern çiftliklerde ahır hayvancılığı yapılır Karacabey harasında devlet tarafından yarış atları yetiştirilmektedir

Bölümde nüfus, Bursa çevresi gibi verimli ovalarda toplanırken, bölümün batı kesiminin dağlık ve engebeli olmasından dolayı nüfus yoğunluğu azalmıştır

Bölümün en büyük şehri Bursa'dır Bursa, sanayi şehri olmakla birlikte aynı zamanda tarım ve turizm şehridir

ÇATALCA-KOCAELİ BÖLÜMÜ

İstanbul, Kocaeli ve Sakarya illerini içine alan bölümdür

Bölüm, Anadolu'yu Trakya'ya bağlayan yolların üzerinde iki yarımadadan oluşur Bu bölüm, aşınarak düzleşmiş platolardan meydana gelmiştir

Bölümün Karadeniz kıyılarında Akdeniz iklimi ile Karadeniz ikliminin geçiş özelliği görülür Marmara kıyılarında ise daha çok Akdeniz iklimi görülür

Marmara Bölgesi'nin en fazla nüfuslanmış bölümüdür Sanayileşmeye bağlı olarak İstanbul ve İzmit birbirine bağlanmış durumdadır

Bölümün (aynı zamanda Türkiye'nin) en büyük şehri İstanbul'dur Her türlü sanayi kolunun bulunduğu iç ve dış ticaretin yapıldığı, bütün ulaşım yollarının yoğun olarak kullanıldığı kültür ve ticaret merkezidir

Bölümde, tarım daha çok Aşağı Sakarya Ovası'nda yapılır Bu bölümde ayçiçeği, mısır, tütün, patates, fındık ve şekerpancarı gibi bitkilerinin tarımı yapılır

Türkiye’de sanayinin en fazla gelişmiş olduğu bölümdür Sanayileşmeye paralel olarak bölüm sermayenin en fazla toplandığı yerdir Bankacılık ve sigortacılık sektörünün oldukça gelişmiş olduğu bölüm Türkiye’de iç ve dış ticaretin en fazla geliştiği yerdir

Türkiye’nin en büyük limanı olan İstanbul limanı bu bölümdedir