Abdestin Hükmü Nedir

Abdestin Hükmü nedir
Abdeste ait hükümler
Abdestin Hükmü geniş bilgi


Abdestin Hükmü


Hüküm: Yapılan bir fiile terettüp eden ve sari' tarafından konulan bir eserdir Buradaki maksat da zaten budur Şari', abdest alma fiilini işleyenin, hades halinin ortadan kalkacağını beyan buyurmuştur Ki abdest almakla farz ve nafile namazlar, tilavet secdesi, şükür secdesi, farz olsun nafile olsun “beyt-i muazzama”nin tavafı gibi dini görevler eda edilebilir Hanefiler indinde: Abdestsiz olarak Kabe'yi tavaf edenin tavafı sahih olur Ama bununla birlikte bir haram işlemiş olur Zira tavaf için hadesten temizlik vacibtir Vacibi terkeden ise günahkar olur Ama abdest, tavafın sıhhat şartı değildir

Zira Peygamber (sas) Efendimiz buyurmuşlardır ki: “Beytin etrafında tavaf yapmak, namaz gibidir Ancak şu farkla ki: Tavafta sizler konuşuyorsunuz Tavaf esnasında kim konuşacak olursa hayırdan başka bir şey söylemesin”

Bu gibi amelleri eda edecek birisinin abdestli olması farzdır Abdestsiz birinin bu işleri yapması helal olmaz Mushaf'a dokunmak da böyledir İster bir kısmına dokunulsun ister tamamına dokunulsun abdest alınması vacibtir Bir ayet okuyacak olsa bile yine böyledir

Maliki Uleması: Abdestsiz olarak bir kısmına da olsa Mushaf'a dokunabilmenin bazı şartları vardır:

a Mushaf, arapçadan başka bir dille yazılmış olmalıdır Arapça yazılmış olana abdestsiz olarak dokunmak hiçbir surette mümkün değildir Yazı stili kufi de olsa mağribi de olsa veya başka bir tarzda da olsa hüküm aynıdır

b Mushaf'ın bazı ayetleri para üzerinde yazılı ise bu paralar, insanların muamele araçları olduğundan buna mecburen dokunulacağından, zorluklar gözönünde tutularak buna ruhsat verilmiştir:

c Mushaf'ın tümünü veya bir kısmını korumak amacıyla ele almak Bu durumdaki bir kişi abdestsiz de olsa Mushaf'ı eline alabilir Bazıları da derler ki: Korumak gayesiyle de olsa abdestsiz biri, Mushaf'ın ancak bir kısmını tutabilir Abdestsiz olarak tümünü eline alması caiz değildir Ayrıca abdestsizin, korumak amacıyla Mushaf'ı eline alabilmesinin iki şartı vardır:

1 Mushaf'ı eline alacak kimse müslüman olmalıdır

2 Mushaf, pisliklerin kendisine ulaşmasına engel olacak bir örtü ile örtülü bulunmalıdır

d Mushaf'ı abdestsiz olarak eline alan kimsenin, Kur'an'ı öğrenen veya öğreten biri olması gerekir Bunların abdestsiz olarak Mushaf'ı ellerine almaları caizdir Bunların mükellef veya gayr-ı mükellef olmaları hüküm bakımından bir farklılık getirmez Kur'an-ı Kerim'i öğrenen veya öğreten kişinin, aybaşı halini geçirmekte olan hayızh bir kadın olması mümkündür Bunların dışındaki kimselerin abdestsiz olduklarında Mushaf'a dokunmaları hiçbir surette caiz olmaz Abdestsiz bir kimsenin çanta içinde veya askıda da olsa Mushaf'ı taşıması, üzerinde Mushaf bulunan sandık, kürsü ve yastığı taşıması da caiz olmaz Ama Mushaf, bir şeyin içine konulmuşsa abdestsiz biri o şeyi taşıyabilir Çünkü bu durumda Mushaf, o eşyaya tabi olmuş oluyor Eğer maksadı Mushaf'ın içinde bulunduğu şeyi değil de sadece Mushaf'ı taşımaksa bu caiz olmaz Abdestsiz birinin Mushaf'sız olarak ezberden Kur'an okuması caİz ise de en faziletlisi, abdestli olarak okunmasıdır

Hanbeliler ise: Abdestsiz olarak Mushaf'a dokunmak veya ele alıp taşımak bazı şartlara bağlıdır:

Mushaf, kendisinden tamamen ayrı bir kılıfta bulunmalıdır Eğer torba gibi kendisine bitişik bir kılıfta bulunursa mendile veya kağıda sanlı olursa, bir sandıkta olursa veya taşınması istenen bir ev eşyası içinde -Mushaf'a dokunmak gayesi güdülsün güdülmesin- bulunursa bu durumda abdestsiz olarak Mushaf'a dokunmak veya onu ele alıp taşımak caiz olur Yine aynı şekilde temiz bir bez içinde bulunması şartıyla Mushaf'ı korumak gayesiyle ele almak da caizdir Ayrıca taşıyacak olan şahıs mükellef olsun olmasın Mushaf'ı elde taşımanın caiz olması için abdestli olmak şarttır Ancak bu durumdaki gayr-i mükellef çocuğun abdest alması vacib değilse de velisinin kendisine abdest almayı emretmesi vacibtir

Hanefi Uleması: Mushaf'ın tümüne veya bir kısmına dokunmanın veya elde taşımanın veyahut da Mushaf'taki ayetleri yazmanın caiz olmasının bazı şartlara tabi olduğunu söylemişlerdir

1 Zaruret hali Mesela bir şahıs Mushaf'ın suya batıp gideceğini veya yanmak üzere olduğunu görse abdestsiz de olsa, kurtarmak amacıyla Mushaf'a elini vurabilir

2 Mushaf, kendisinden ayrı olmalıdır Mesela bir kese içinde veya çanta içinde veya kağıda veyahut mendile sanlı olursa abdestsiz olarak dokunabilir ve taşıyabilir Ama kendisine bitişik cildi içinde veyahutta satımı esnasında ayrıca bir pazarlığa tabi olmadan kendisiyle birlikte satılan bir kabın içinde bulunursa abdestsiz olarak dokunulamaz ve taşınamaz Ayrı bir pazarlığa tabi olmadan kendisiyle birlikte satılan bu kap ayrı da olsa “Müftabih” görüşe göre hüküm değişmez

3 Buluğ çağma gelmemiş çocuk, öğrenmek amacıyla abdestsiz olarak Mushaf'a dokunabilir Bunda, zorlukların giderilmesi prensibi gözönünde tutulmuştur Ama buluğa ermiş bir insan veya hayız halini geçirmekte olan bir kadın, öğretici de olsa öğrenci de olsa Mushaf'a dokunamaz

4 Mushaf'a dokunacak şahsın müslüman olması gerekir Müslüman birinin gücü yettiği takdirde “gayr-i müslim” bir şahsın Mushaf'a dokunmasına fırsat ve imkan vermesi helal olmaz İmam Muhammed, gusül yaptıktan sonra “gayr-i müslim”in Mushaf'a dokunmasının caiz olduğunu söylemiştir Gayr-i müslim'e Kur'anı muhafaza ettirmek, yukarıdaki şartlara uygun olduğu takdirde caiz olur Zira abdest alıp da temizlenmeyen birinin, vücudundaki organlardan herhangi biriyle Mushaf'a dokunması helal değildir

Kur'an-ı Kerim'i ezberden okumak, abdestsiz olarak da caizdir Cünüp kimselerin ve hayızlı kadınların ezber de olsa okumaları haramdır Kur'an-ı Kerim'i ezberden okuyacak birinin, abdestsiz ise abdest alması müstehabtır Şunu da hatırlatmakta yarar vardır kanısındayım: Kur'an-ı Kerim tefsirlerine abdestsiz olarak dokunmak mekruhtur Fakat hadis ve fıkıhla alakalı diğer kitaplara abdestsiz olarak dokunmak, ruhsat kabilinden'caizdir

Şafiiler: Mushaf'ın tümüne veya bir kısmına abdestsiz olarak dokunmak veya taşımak bazı şartlara bağlı olarak caiz olur demişlerdir Şöyle ki:

1 Mushaf'ı korumak amacıyla dokunacak veya taşıyabilecektir

2 Mushaf'taki ayetler dirhem, cüneyh veya diğer paralar üzerinde yazılı ise abdestsiz olarak bunlara dokunulabilecektir

3 Mushaf'taki ayetlerin bazısı delil olarak ilim kitaplarında yazılı olursa abdestsiz olarak bu kitaplara dokunabilir Bu kitaplardaki ayetler az da olsa çok da olsa aynı hükme tabidir

Tefsir kitaplarına gelince bunlara abdestsiz olarak dokunmak, tefsirin Kur'andan fazla olması halinde caizdir Eğer Kur'an, tefsirden fazla ise abdestsiz olarak dokunulamaz

4 Kur'an ayetleri bir elbise üzerinde yazılı olursa, abdestsiz olarak bu elbiseye dokunulabilir Ve bu elbise taşınabilir Kabe örtüsü de bunun gibidir

5 Öğrenmek amacıyla çocuğun Mushaf'a abdestsiz olarak dokunması veya Mushaf'ı taşıması caizdir Velisi dokunma veya taşıma işinde bu durumdaki çocuğa destek de olabilir Ardı sıra çocuğu korumakta olsa bile yine bu durumdaki çocuğun Mushaf'a dokunup onu taşıması caizdir

Bu beş şarttan biri ihlal edilecek olursa Mushaf'a dokunmak caiz olmaz Bu durumda Mushaf'tan bir tek ayet de olsa yine caiz değildir Mushaf, cüzlerin muhafaza sandığı gibi küçük bir sandığa konulursa veya küçük bir rahlenin üzerine konulmuş olursa abdestsiz birinin bu sandığa veya rahleye dokunması da caiz olmaz Ama eğer büyük bir sandığın içine veya büyük bir kesenin içine konulursa, Mushaf'ın hizasındaki kısım dışında bu sandığa veya keseye dokunmak caiz olur Mushaf'ın cildi kopar da içinde Mushaf'tan bir parça kalmazsa, bu cild başka bir kitaba takılmadıkça abdestsiz olarak dokunulamaz Fakat koptuğu Mushaf'a ait olduğu sürece abdestsiz olarak dokunulması haramdır Bu durumlarda Mushaf'a dokunmak haram olduğu gibi, üzerinde Kur'an ayeti yazılı levhalara dokunmak da haramdır Abdestsiz birinin bir parçasına da olsa, üzerindeki Kur'an ayeti silinmiş de olsa dokunması haramdır Şunu da bilmek gerekir ki: Mükellef birisi, abdestsiz de olsa elini üzerine dokundurmaması şartıyla Ievha ve benzeri şeylere Kur'an ayetlerini yazabilir
Şu hususu hatırlatmakta da fayda vardır ki: Mushaf'ı Şerif sandık, elbise ve benzeri ev eşyalarının içine konulmuşsa bunları da abdestsiz olarak taşımak haramdır Ancak maksat, sadece bu eşyaları taşımaksa bu helaldir Yok, ama bunlarla beraber Mushaf'ı da taşımak kastedilmişse veya maksat, sadece Mushaf'ı taşımaksa bu helal olmaz