Mudarabe Sözleşmesinin Sona Ermesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-05-2012

l) Tarafların tek yanlı iradesiyle fesih: İşletmeci veya sermaye sahibi, süresi belirlenmemiş olan mudarabeyi diledikleri zaman feshetme yetkisine sahiptir

Mudârib vekil, sermayedar vekâlet veren durumunda olduğu için, tarafların bu vekâlet ilişkisini sona erdirme imkânı vardır

Ancak fesih tasarrufunun geçerli olması için karşı tarafın bunu öğrenmesi, ayrıca ana paranın nakit para kabilinden elde bulunması da gereklidir

Aksi halde ya mal taksimi yapılır, ya da malın paraya dönüşmesi için mudâribe ek süre verilir (el-Kâsânî, a

g

e

, VI, 112; İbnü'l-Hümâm, a

g

e

, VII, 74 vd

)

2) Taraflardan birisinin ölümü: İslâm hukukçularının çoğunluğuna göre mudârib veya sermayedâr ölünce mudârabe sona erer

Çünkü ölüm, vekâlet ilişkisini sona erdirir

Karşı tarafın ölümü öğrenmesi de şart değildir

Mâlikîlere göre ölüm, mudarebe akdini sonra erdirmez

Bu hak mirasçılara intikal eder

3) Akıl hastalığı: Taraflardan birisi akıl hastası olunca mudarabe sona erer

Prensip olarak vekâlet ilişkisini sona erdiren şeyler mudarabeyi de sona erdirir

4) Dinden çıkmak: Ebû Hanîfe'ye göre, sermaye sahibi İslâm'ı terkettiği ve bu hâliyle öldüğü veya öldürüldüğü, yahut düşman ülkesine (dârulharb) sığındığı zaman, irtidat tarihinden geçerli olmak üzere mudarabe akdi sona ermiş sayılır

Ancak bunun aksine mudâribin dinden çıkması mudarabe akdini etkilemez

Bu konuda görüş birliği vardır

Mudaribin, sermaye sahibinin irtidadından sonra yapacağı alış-veriş mevkuftur (askıdadır)

Sermayedar İslâm'a dönerse geçerli olur

Aksi halde, mudarib ana para nakit halinde iken mal almışsa, bu mallar ve kârı kendisine ait olur

Mudarebe malı eşya kabilindense, bunları nakde çevirmeye devam etme hakkı vardır

Ebû Yusuf ve İmam Muhammed'e göre ise irtidat, mudarabeyi doğrudan etkilemez

Ancak sermayedar bu sebeple ölür veya öldürülür yahut, düşman ülkesine sığındığı karara bağlanırsa, ölümle ilgili hükümler cereyan eder (es-Serahsî, a

g

e

, XXII,104, XXI, 86; el Kâsânî, a

g

e

, VI, 112; İbnü'l-Hümâm age, XXI, 74 vd),
5) Ana paranın helak olması: Ana para mudâribin elinde mal almadan önce helâk olsa mudarebe akdi ortadan kalkar

Mudâribin sermayeyi istihlâkı veya izinsiz olarak tasadduku yahut başkasına vermesi ve bunun da sermayeyi istihlâkı halleri de akdi sona erdirir

Mudâribin yetki sınırlarını aşarak yapacağı bu gibi tasarruflardan sorumluluğu söz konusu olur (el-Kâsânî, a

g

e

, VI, 113; ez-Zühaylî, a

g

e

, IV, 874)

Konu Araçları	Bu Konuda Ara
Yazıcı Çıktısını Göster Sayfayı E-posta ile Yolla	Bu Konuda Ara: Gelişmiş Arama
Görünüm Modları

08-05-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Mudarabe Sözleşmesinin Sona Ermesi l) Tarafların tek yanlı iradesiyle fesih: İşletmeci veya sermaye sahibi, süresi belirlenmemiş olan mudarabeyi diledikleri zaman feshetme yetkisine sahiptir Mudârib vekil, sermayedar vekâlet veren durumunda olduğu için, tarafların bu vekâlet ilişkisini sona erdirme imkânı vardır Ancak fesih tasarrufunun geçerli olması için karşı tarafın bunu öğrenmesi, ayrıca ana paranın nakit para kabilinden elde bulunması da gereklidir Aksi halde ya mal taksimi yapılır, ya da malın paraya dönüşmesi için mudâribe ek süre verilir (el-Kâsânî, age, VI, 112; İbnü'l-Hümâm, age, VII, 74 vd) 2) Taraflardan birisinin ölümü: İslâm hukukçularının çoğunluğuna göre mudârib veya sermayedâr ölünce mudârabe sona erer Çünkü ölüm, vekâlet ilişkisini sona erdirir Karşı tarafın ölümü öğrenmesi de şart değildir Mâlikîlere göre ölüm, mudarebe akdini sonra erdirmez Bu hak mirasçılara intikal eder 3) Akıl hastalığı: Taraflardan birisi akıl hastası olunca mudarabe sona erer Prensip olarak vekâlet ilişkisini sona erdiren şeyler mudarabeyi de sona erdirir 4) Dinden çıkmak: Ebû Hanîfe'ye göre, sermaye sahibi İslâm'ı terkettiği ve bu hâliyle öldüğü veya öldürüldüğü, yahut düşman ülkesine (dârulharb) sığındığı zaman, irtidat tarihinden geçerli olmak üzere mudarabe akdi sona ermiş sayılır Ancak bunun aksine mudâribin dinden çıkması mudarabe akdini etkilemez Bu konuda görüş birliği vardır Mudaribin, sermaye sahibinin irtidadından sonra yapacağı alış-veriş mevkuftur (askıdadır) Sermayedar İslâm'a dönerse geçerli olur Aksi halde, mudarib ana para nakit halinde iken mal almışsa, bu mallar ve kârı kendisine ait olur Mudarebe malı eşya kabilindense, bunları nakde çevirmeye devam etme hakkı vardır Ebû Yusuf ve İmam Muhammed'e göre ise irtidat, mudarabeyi doğrudan etkilemez Ancak sermayedar bu sebeple ölür veya öldürülür yahut, düşman ülkesine sığındığı karara bağlanırsa, ölümle ilgili hükümler cereyan eder (es-Serahsî, age, XXII,104, XXI, 86; el Kâsânî, age, VI, 112; İbnü'l-Hümâm age, XXI, 74 vd), 5) Ana paranın helak olması: Ana para mudâribin elinde mal almadan önce helâk olsa mudarebe akdi ortadan kalkar Mudâribin sermayeyi istihlâkı veya izinsiz olarak tasadduku yahut başkasına vermesi ve bunun da sermayeyi istihlâkı halleri de akdi sona erdirir Mudâribin yetki sınırlarını aşarak yapacağı bu gibi tasarruflardan sorumluluğu söz konusu olur (el-Kâsânî, age, VI, 113; ez-Zühaylî, age, IV, 874)