Kafadan Koptum Be Sibop-Can Dündar

Geçenlerde GfK Panel şirketi tarafından yapılan bir anket, gençlerin kendi aralarında özel bir dil yarattıklarını ortaya koydu Araştırma için 11 kentte görüşülen 15 - 24 yaş arası 1000 genç, en çok şu kelimeleri kullanıyorlardı:

"Kanka sazan kafayı yemek kopmak keklemek kıl olmak abidik gubidik aganigi naganigi"

Korkarım çoğunuz anlamadınız

İşte köşemiz, bu dil bariyerinin yaratabileceği nesiller arası kopukluk tehdidine karşı müteessir bir tedbir olarak, bu kelimelerin manalarını yayımlıyor:

Kanka: "Kan kardeş"in kasıltılmışı; yakın arkadaş, dost anlamında

Sazan: Kolayca aldatılan, saf kimse

Kafayı yemek: Dengesiz davranışlarda bulunmak

Kopmak: Kendinden geçmek ("Kafadan koptum" da denir)

Keklemek: Kandırmak, aldatmak

Kıl olmak: Hoşlanmamak, gıcık olmak

Abidik gubidik: Aşna fişne

Aganigi naganigi: Kuş dilinde, sevişme


Daha önceki kuşaklar arasında da dilde kopukluk yaşanmıştı, ama herhalde durum hiç sözlük gerektirecek kadar vahimleşmemişti

Korkarım internet yaygınlaştıkça uçurum hepten derinleşecek

Bir "chat" sitesine girip sohbete katılmayı deneyin de başınıza geleni görün:

Bakalım, "Slm" diye yazılan şeyin "selam" olduğunu, "nbr" yazıp "n'aber" diye sorulduğunu, "ii" harfleriyle "iyiyim" dendiğini, "u?"nun "Ya sen?" manasına geldiğini anlayabilecek misiniz? "Asl?" görürseniz, bilin ki, "age, sex, location" soruluyordur, yani "yaş, cinsiyet ve şehir"

Ve veda faslında "bye" veya "muck"


Bu tabloya bakıp hep birlikte "Türkçe elden gidiyor" diye feryat etmemiz mümkün; ama sorunun bunu aşan bir boyutu var

Ben yukarıdaki çoğu kelimenin karşılığını Hulki Aktunç'un "Argo Sözlüğü"nden (YKY, 1998) aldım Aktunç, sözlükte, "argo"yu şöyle tanımlıyor:

"Kendi sosyal çevreleriyle sınırlı yaşayan ve toplumun geri kalan kesimlerinden ayrılmak ve/ya korunmak isteyen, yaşama ortam ve biçimleri birbirine yakın kişilerce yaratılıp benimsenmiş sözcük ve deyimler bütünü"

Anlaşılan o ki, günümüzün gençleri argo - pop - sokak - internet - reklam bulamacından yarattıkları bu özel dil aracılığıyla toplumun geri kalanından ayrılmaya ve korunmaya çalışıyorlar Bu tuhaf dili, birbirlerini tanımalarını sağlayan bir "parola", kaçıp saklanabilecekleri bir "sığınak", başkaları denetlemeden dertleşebilecekleri bir "şifre" olarak kullanıyorlar

Koca bir isyandan arta kalan yegane "yeraltı örgütü" bu

Ayıplamayla, yasaklamayla bu örgütle başa çıkamazsınız

Yaş ortalaması 24 olan bir ülke 70'liklerce yönetiliyorsa bunun "dile düşme"sini engelleyemezsiniz

Siz onları anlamamakta direndiniz, sınavlarda süründürdünüz, sevmeyi, sevişmeyi yasakladınız, iş, fırsat eşitliği, konuşma şansı, seçme, seçilme hakkı vermediniz, ülke yönetiminden kovdunuz; işte şimdi onlar da sizi dilden kovuyorlar


Derinleşen uçurumu doldurmanın yolu, dillerini değil, hallerini "düzeltmek"ten geçiyor

O zamana kadar, bu dili öğrenerek, uçurumun üstünden karşı kıyıya bir köprü döşemeyi deneyebilirsiniz

Bu köşeyi okumak iyi bir başlangıçtı

"Haydi kankalar devam! Film kopmadan, düzeltelim façayı Bye muck"


CAN DÜNDAR