Miryokefalon (Miryakefalon) Savaşı

Miryakefalon Muharebesi, Anadolu Selçuklu Sultanı II Kılıç Arslan ile Bizans imparatoru I Manuel Komnenos arasında, Denizli Çivril- Gümüşsu Kasabası yakınlarında Miryakefalon'da (Myriokephalon) 17 Eylül1176 tarihinde yapılan savaş

Suriye ve Musul hükümdarı Atabeg Nureddin Mahmud Zengî'nin ölümü üzerine (1174), büyük bir rakipten kurtulan II Kılıç Arslan, ertesi yıl, Orta Anadolu'da Sivas ve Tokat bölgelerine hâkim olan Danişmendli Türk beyliğine son verdi Türklerin Bergama ve Edremit'e kadar ilerlemeleri, Bizans İmparatoru Manuel'in, Kılıç Arslan'ı ezmek ve Türk hâkimiyetine kesin bir şekilde son vermek için hazırlıklara girişmesine sebep oldu Manuel, papaya bir mektup yazarak, zamanın yeni bir haçlı seferi için elverişli olduğunu ve "Anadolu'dan geçen yolun artık güven altına alınacağını" bildirdi

Manuel, amcasının oğlu Andronikos Batatzes'i bir orduyla Paphlagonia'ya doğru yola çıkardı ve kendisi de büyük imparatorluk ordusuyla, Kılıç Arslan'ın başkenti olan Konya üstüne yöneldi Kılıç Arslan, imparatora elçiler göndererek barış isteğinde bulundu, fakat Manuel bunu kabul etmedi Paphlagonia üstüne giden Andronikos Batatzes, eylül ayı başlarında, Niksar surları önünde Türklere ağır bir şekilde yenildi Batatzes'in kesilen başı, bir zafer nişanesi olarak II Kılıç Arslan'a gönderildi

Bundan birkaç gün sonra Manuel'in ordusu, Menderes vadisinden geçerek Eğridir gölü ucundaki Sultandağı dizisine giden dağlık bölgeye girdi Kuşatma araçları, erzak fazlalığı ve ağır arabalar, ordunun ilerlemesini yavaşlatıyordu Ayrıca geçmek zorunda oldukları bölge, Türkler tarafında tahrip edilmişti Bizans ordusunun ilerlediği yol üzerinde, Tribritze denilen ve çıkış yerinde, tahrip edilen Miryokefalon kalesinin bulunduğu bir geçit vardı Türk ordusu, burada bir dağ yamacında toplu olarak bulunuyordu Manuel'in ileri görüşlü subayları, bu ağır hareketli orduyu, çukur yoldan geçirmemesi için imparatoru uyardılar Fakat ordudaki genç ve tecrübesiz prensler, kendilerine güveniyor, şan ve şöhret kazanmak istiyorlardı Bunlar, imparatora baskı yaparak onu bu yolda ilerlemeğe zorladılar Kendine bağlı küçük beyliklerden yardımcı kuvvetler alan Kılıç Arslan'ın ordusu, hemen hemen Manuel'in ordusuna eşit, ancak daha kötü teçhizatlıydı Fakat, Türk ordusunun daha fazla hareket imkânı vardı

Bizans öncü kuvvetleri, zor kullanarak geçide girdi (17 Eylül 1176) Türkler, geri çekilerek dağlara saptılar, sonra da imparatorluk ordusu dar yola girdiği sırada, yamaçlardan aşağı inerek geçit içine saldırdılar İmparatorun kayınbiraderi, bir süvari alayı başında, Türklere karşı saldırıya geçti Fakat, bütün adamlarıyla birlikte kılıçtan geçirildi Geçidin aşağısında bulunan askerler, onun durumunu görüyorlar, fakat sıkışık durumda oldukları için yardım edemiyorlardı Manuel, cesaretini kaybederek paniğe kapıldı ve geçitten çıkmak için geriye kaçtı Bunun üzerine, bütün ordu onu takip etti Fakat, ağırlıklar yolu kapamıştı Askerlerden çok azı kurtuldu Akşama kadar süren savaş sonunda, II Kılıç Arslan, Manuel'e bir haberci göndererek, derhal geri dönmesi, Eskişehir (Dorylaion) ve Gümüşsu (Sublaion) kalelerini yıkması şartıyla ona barış teklif etti ve kalan ordusuyla geçitten çıktı Manuel, Bizans'a dönerken, yolda Türkmenlerin sürekli saldırılarına uğradı

Sonuçları

Miryokefalon savaşı, Selçuk ve Bizans tarihinin dönüm noktalarından biridir

• Ağır bir yenilgiye uğrayan I Manuel, Selçuklulara karşı inşa ettirdiği Eskişehir (Dorilaion) ve Uluborlu'nun doğusundaki (Sublaion) kale ve müstahkem mevkilerini yıkmayı kabul etti Böylece Selçuklu ordularına ve Türkmen göçmenlerine Sakarya Irmağı ve Büyük Menderes Irmağı vadileri açılacaktı Subalaion kalesini hemen yıktırmakla beraber, I Manuel Dorilaion kalesini yıktırmamıştır Bunu zorlamak icin 1177'de Kılıç Arslan büyük bir ordu ile Menderes vadisinden Bizans arazilerine çok derin bir giriş yapmıştir Bizanslılar once bir ufak galibiyet elde etmişlerse de, önemli Bizans şehirleri olan Yalvaç (Psidiya Antioch'u) ve Aydın (Tralles) şehirlerini ele geçirilip talan etmiştir Ancak bu bir yıllık akıncı hücumu olmaktan ileri geçememiştir; çünkü ne girilen yerlerde Selçuklu idaresi kurulmuş ne de Dorilaon kalesi surları yıktırılmıştır
• Bundan başka, Selçuklu devletine savaş tazminatı olarak 100 bin altın gibi çok büyük bir meblağ ödemek zorunda kalmıştır
• Bu mali destek Anadolu Selçuklulara Doğu Anadolu'daki ufak ve serbest emirleri bertaraf etmede çok yardımcı olmuştur Böylece Anadolu Selçukluları Orta Anadolu'da siyasi nüfuslarını çok yükseltmişlerdir
• Bu zafer sonucunda, Manuel idaresindeki Bizans'ın o zamana kadar uygulanan atılgan bir stratejiyi geride bırakmak zorunda kalmıştır Gelecekte Selçuklular karşısında Bizans ordusu sadece sınırları savunan bir güç olmuştu Böylece bölgede siyasi ve askeri insiyatif Anadolu Selçuklu Devletine geçmiştir
• Zaferden sonra Sultan II Kılıç Arslan, başta BağdatAbbasi halifesi olmak üzere, bütün İslam hükümdarlarına birer fetihname göndererek Bizansa karşı kazandığı büyük zaferi müjdelemiştir

VİKİPEDİ & Kaynak