Cumhuriyet

CUMHURİYET HAKKINDA





Cumhuriyet millet tarafından seçilen parlamentoya dayanan ve başında cumhurbaşkanı olan siyasî bir rejim şekli Hemen bütün ülkelerde tek ortak yanı, devlet başkanlığı makâmının babadan oğula veya âile yakınlarına mîrâs kalmamasıdır


Cumhurbaşkanı (ya da reisicumhur) Cumhuriyet ile yönetilen ülkelerdeki devletin başkanını temsil eder


Aristo, cumhûriyeti; “Umûmun menfaatini gözeten halk idâresi” diye târif eder Montesquieu ise, cumhûriyet rejiminde üç ana kuvvet (yasama, yürütme, yargı) bulunduğunu; bunların birbirine karşı bağımsız ve denetleme esâsına göre işleyen, başında seçimle gelmiş yöneticilerin olduğu siyâsî rejim olarak ifâde etmiştir
Aristoteles MÖ 384 - MÖ 7 Mart 322 tarihleri arasında yaşamış Yunanlı filozof ve bilim adamı Platon ile birlikte Batı düşüncesini en çok etkileyen en önemli iki kişiden biri olarak düşünülür

1789 yılında
1789 yılı olayları, ölümler, doğumlar ve diğer önemli gelişmeler

Fransa’da gerçekjleşen ihtilalle
Fransa Cumhuriyeti ya da kısaca Fransa, (Fransızca République Française), Belçika, Lüksemburg, Almanya, İsviçre, İtalya, Monako, Andorra ve İspanya ile komşu olan, Batı Avrupa'da bir ülkedir Avrupa Birliği'nin kurucu üyesidir

Avrupa’daki zâlim krallık rejimlerine tepki olarak doğmuş bulunan cumhûriyet rejimi, zamanla cumhûriyete tamâmen zıt rejimler tarafından, gerçek yüzleri örtmek için kullanılmıştır

Sosyalist ülkeler isim olarak “cumhûriyet” kelimesini benimsemişler, fakat “halka rağmen halk için” düstûrunu uygulamışlardır

Cumhuriyet ilk olarak
Avrasya olarak bilinen eski dünya kıtasının batısındaki büyük yarımada olan Avrupa, Sami dillerde Erep (yahut Irib) Güneşin Battığı taraf anlamına gelir Fenikelilerden Yunanlılara geçen bu ad, Yunanca'da Europa olmuş ve Ege Denizi'ne göre batıda bulunan ülkelere bu ad verilmiştir


ABD’de
ABD Amerika Birleşik Devletleri'nin kısaltması

4 Temmuz
4 Temmuz Gregorian Takvimine göre yılın 185 günüdür Sonraki sene için 180 (Artık yıllarda 181) gün var

1776’da, Fransa’da ise 1789’da îlân edilmiştir

Demokratik düşünürler cumhûriyetin en ideâl şeklini; çok partili bir siyâsî hayata, genel seçimlerle işbaşına gelmiş ve bu seçilen kişilerin çıkardığı kânunlarla idâre edilen, tarafsız ve hiçbir zümreye imtiyaz tanımayan bir idâreye sâhib, hür ve demokratik bir devlet şeklinde telakkî ederler Fakat ülkeler ve iktidârlar, cumhûriyet rejimini tatbikte değişik uygulamalar gösterirler Meselâ 1990 öncesi Sovyetler Birliği’nde ve ABD’de olduğu gibi İkisi de cumhûriyet olmasına rağmen, biri komünist, diğeri kapitalisttir Türkiye’de “Cumhûriyet” 29 Ekim 1923’te îlân edilmiş ve 1924 Anayasası’nın 1 maddesinde ifâdesini bulmuştur 1961 Anayasası da devlet şeklinin cumhûriyet olduğunu belirtmiştir (madde 1) Ayrıca bunun değiştirilmesinin teklif edilemeyeceğini de hükme bağlamıştır (madde 9) 1982 Anayasası başından beri cumhûriyet rejiminin kesinlikle benimsenmiş olduğunu beyanla 1 maddesinde “Türk Devleti bir Cumhûriyettir”, 4 maddesinde de; “Anayasa’nın birinci maddesindeki devletin idâre şeklinin Cumhûriyet olduğu hakkındaki hüküm ile 2 maddesindeki Cumhûriyet’in nitelikleri ve 3 maddesi hükümleri değiştirilemez Teklif edilemez” hükümlerini vâzetmektedir Ayrıca milletvekilleri (madde 81) ve Cumhurbaşkanı (madde 103) vazîfelerine başlarken cumhûriyet ilkesine bağlı kalacaklarına dâir ant içerler
1776 yılı olayları, ölümler, doğumlar ve diğer önemli gelişmeler

CUMHURİYET BAYRAMI29 Ekim 1923 ülkemizde cumhuriyet yönetiminin ilan edildiği gündür Bugün ulusal bayram günüdür Her yıl cumhuriyet yönetiminin ilanını 28 - 29 Ekim günleri Cumhuriyet Bayramı olarak coşkun törenlerle kutlarız
Cumhuriyet Yönetiminden önce devletimizin adı Osmanlı İmparatorluğu idi Osmanlı Devleti, Osman Bey tarafından 1299'da Söğüt 'de kuruldu Osmanlı devlet yöneticisine padişah denirdi Osmanlı Devletini altı yüz yirmi dört yılda, otuz altı padişah yönetti Son padişah Sultan Vahdettin'dir
Eskiden ülkelerde tek kişi egemendi Ülkelerini diledikleri gibi yöneten bu kişilere padişah, şah, kral, hakan, sultan denirdi Yönetim çoğu zaman babadan oğula geçerdi Oğulun küçük olması, deli olması yönetici olmaya engel sayılmazdı Böyle tek kişinin kendi başına buyruk, sorumsuz, denetimsiz yönetimine mutlakiyet denir Mutlakiyet yönetiminde egemenlik kayıtsız şartsız tek bir kişidedir
Mutlakiyetle yönetilen ülkelerde zamanla hakana, padişaha, şaha, krala yardımcı olsun diye meclis kuruldu Meclis üyeleri halkın dileklerini yöneticiye duyurur, yasa tasarısını hazırlardı Bu yasa taslakları hakan, padişah, şah, kral tarafından benimsendiğinde yasalaşırdı Bu yönetim biçimine Meşrutiyet denir Ancak meclisin yetkileri genel olarak çok sınırlıdır Osmanlı Devletinde 1876 ve 1908 yıllarında iki kez meşrutiyet ilan edildi
Üçüncü yönetim biçimi cumhuriyettir Cumhuriyet'te egemenlik kayıtsız şartsız ulusundur Ulus kendini yönetme yetkisini temsilcileri - milletvekilleri- aracılığı ile kullanır Cumhuriyet yönetiminde yurttaşın seçme ve seçilme hakkı vardır Seçilen temsilciler yasalar yapar, yöneticileri ulusu adına denetler Yönetilenler dilerlerse seçimlerde yöneticilerini değiştirirler
ÜLKEMİZDE CUMHURİYETİN KURULUŞU
Osmanlı İmparatorluğu'nda, ikinci Meşrutiyetin ilanından altı yıl sonra Birinci Dünya Savaşı başladı 1914'te başlayan Birinci Dünya Savaşı'na dünyanın belli öbaşlı devletleri katıldı Dört yıl süren savaş sonunda bizimle birlikte olan devletler yenildi Savaş kurallarına göre biz de yenilmiş sayıldık Ülkemiz İngilizler, Yunanlılar, Fransızlar, İtalyanlar tarafından paylaşıldı
Ulusuna inanan, güvenen Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a geldi Erzurum'da, Sıvas'ta kongreler düzenledi Mustafa Kemal Paşa "Tek bir egemenlik var, o da Milli egemenliktir Ülkeyi yine ulusun kendi gücü kurtaracaktır" diyordu Yurdun dört bir tarafından gelen ulus temsilcileri -milletvekilleri- 23 Nisan 1920 günü Ankara'da Büyük Millet Meclisi'nde toplandı Meclis, Mustafa Kemal Paşa'yı başkan seçti Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde Büyük Millet Meclisi Ulusal Kurtuluş Savaşı'nı başlattı Bir yandan efeler, dadaşlar, seymenler bulundukları yörede düşmana karşı koydular Öte yandan düzenli ordular İnönü'de, Sakarya'da, Dumlupınar'da savaştılar Yurdumuz düşmanlardan kurtarıldı
Tahtını, rahatını düşünen padişah, yenilen düşmanla birlikte yurdumuzdan kaçtı İmzalanan Lozan Barış Antlaşması ile yeni bir devlet doğdu Bu doğan devletin yönetim biçimi henüz belirlenmemişti
İkinci dönem Büyük Millet Meclisi 11 Ağustos 1923'te ilk toplantısını yaptı 13 Ekim 1923'te Ankara Başkent oldu Atatürk ; düşmanın ülkeden atılıp sınırlarımızın belirlenmesinden sonra, çoktan beri tasarladığı cumhuriyetin ilanı üzerinde hazırlıklar yapmaya başladı 28 Ekim 1923
29 Ekim 1923 günü Atatürk, milletvekilleri ile görüştükten sonra taslağı hazırlanan cumhuriyet önergesi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne verildi Meclis önergeyi kabul etti
Böylece ülkemizde cumhuriyet yönetimi kuruldu Atatürk kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı oldu Cumhuriyet'in ilanı yurtta sevinç ve coşku ile karşılandı
Cumhuriyet; yurttaşların seçme ve seçilme hakkının olduğu bir yönetimdir Ulus temsilcilerinin kabul ettiği yasalarla ülkenin yönetilmesidir Cumhuriyet yönetiminde söz ulusundur Cumhuriyet'i korumak, kollamak, yaşatmak her yurttaşın ödevidir akşamı yakın arkadaşlarını Çankaya'da yemeğe çağırdı Onlara , "Yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz" Dedi