Gebelik rehberi

GEBELİK ÖNCESİ

Bebek sahibi olmaya karar verdiğinizde ya da gebe olduğunuzu öğrendiğinizde aşağıdaki soruların cevaplarını vermelisiniz



1 KIZAMIK AŞISI OLDUNUZ MU?



Kızamık hastalığı bebeğin iç organlarının oluştuğu ilk döneme rast gelirse, bebek önemli bozukluklara sahip olabilir Doktorunuza başvurarak kızamığa karşı bağışıklığınız var mı, yok mu öğrenmek için kan testi yaptırın Bağışıklığınız yoksa kızamık aşısı yaptırın



2 KRONİK BİR HASTALIĞINIZ VAR MI?



Şeker, kalp yada sara gibi hastalığınız olup olmadığını doktorunuzla görüşün Eğer var ise doktorunuz değişik tedaviler önerebilir



3 YAŞINIZ KAÇ ?



Gebelik için en uygun yaşlar 20-30 yaş arasıdır Doğum aralıkları en az 2 yıl olmalıdır 35 yaşın üzerinde annelerde riskli doğun oranı yüksektir İleri yaşlarda mongol çocuk riski fazladır 18 yaşından küçük annelerde ise özürlü doğum veya düşük kilolu bebek ihtimali yüksektir



4 DOĞUM KONTROL HAPI



Eğer doğum kontrol hapı kullanıyorsanız bunu en az 3 adet dönemi öncesi bırakınız



5 ÇALIŞAN BİR KADIN MISINIZ ?



Siz yada eşinizin içi, radyasyon, kimyasal maddeler, kurşun, narkoz vb ile ilgiliyse gebelik öncesi daha az riskli bir işe geçmelisiniz Ayrıca ağır yük kaldırmayı gerektiren bir iş ise, işyerinizden görev değişikliği isteyebilirsiniz



6 KİLONUZ NE DURUMDA ?



Gebelik başlangıcından en az 6 ay öncesinden kilonuzu boyunuzla doğru orantılı hale getirin



7 İÇKİ & SİGARA



Gebeliği düşündüğünüzden itibaren bu iki düşmanı terk edin Bebeğe en çok zarar verebilecek iki unsur; alkol ve sigaradır



GEBELİĞE BAŞLANGIÇ



Hamileliği düşünüyorsanız, yaşam düzenizi, bebeğe zarar verecek etkilerden uzak durma üzerine kurun Unutmayın; bebeğin tüm önemli organları hamileliğin ilk 3 ayında oluşur Bu dönem gebelikte en kritik süre olarak kabul edilir



GEBELİĞİN İLK BELİRTİLERİ



Aşağıdaki değişikliklerin bir yada birkaçı gebe olabileceğinizin göstergesidir İlk başta bunların hiçbirini hissetmeyebilirsiniz, ama içgüdüsel olarak bazı şeyleri farklı duyumsadığınız için gebe olduğunuzu tahmin edebilirsiniz



? Adet gecikmesi, adetiniz düzensizse, sinirler açısından gergin, hasta ya da yoğun çalışma içerisinde iseniz adet gecikmesi gebe kalıp kalmadığınız hakkında pek bilgi vermez Ayrıca gebe kaldıktan sonraki ayda da adet dönemine gelen günlerde hafif bir kanama görülebilir Buna halk arasında “üstün görme” adı verilir

? Göğüslerde hafif büyüme, duyarlılık, bazen karıncalanma görülebilir

? Ağızda güçlü bir metalik tat

? Sürekli yorgunluk, halsizlik

? Normal vajinal akıntıda görülen artış

? Günün her saatinde görülebilen bulantı, bazen kusma

? Alkol, kahve, sigara gibi bazı şeylere karşı tiksinti, bazı besinlere karşıda aşırı istek (aşerme)

? Hormonel değişikliklere karşı bağlı olarak aşırı duygusallaşma

? Sık idrar gitme isteği görülebilir



GEBELİĞİN KESİNLEŞMESİ

Gebe kaldığınızdan kuşkulandığınızda bunu en kısa zaman da kesinleştirmelisiniz Bu amaçla günümüzde kullanılan en yaygın yöntem idrarla gebelik testidir Bu test, adet gecikmesinden yaklaşık iki hafta sonra doğru bilgi verir İki adet dönemi gecikme olduğunda ise doktorunuz vajinal muayene ile gebe kalıp kalmadığınızı söyleyebilir



NELERDEN SAKINMALI



SİGARA KULLANIMI



Sigara içmeniz bebeğinizi oksijensiz bırakır Sigara ayrıca düşük, ölü doğum ve anormal bebek sahibi olma riskini de artırır Ne kadar çok sigara içerseniz risk de o kadar çok olacağından sigarayı bütünü ile bırakmalısınız Eğer bırakamıyorsanız dumanı akciğerinize çekmemelisiniz Pasif sigara içimi de zararlı olduğundan sigara içilen yerlerden uzak durunuz



ALKOL



Alkol kullanımı bebeğinize ciddi zararlar verebilir Alkolün ne kadarının güvenli olduğunu kimse bilmediğinden, en iyisi gebelik süresince hiç alkol kullanmamaktır



İLAÇLAR



İlaçların çoğu bebeğe zararlı olabilir Bu nedenle gebe olduğunuzu bilen bir doktor tarafından verilmemişse, gebeliğiniz süresince tüm ilaçlardan kaçınmalısınız Buna aspirin gibi basit görünen ilaçlarda dahildir Şeker hastalığı gibi önemli bir hastalığınız varsa doktorunuz ilacınızın dozunu gebeliğe göre ayarlayabilir



DİĞER RİSKLER



Kedi, köpek dışkısı ve çiğ et anne karında bebeğe zararlı olabilecek toksoplazma denen bir paraziti taşıyabilir Bahçede çalışırken eldiven kullanın, mutfakta çiğ etlere dokunduktan sonra ellerinizi iyice yıkayın Bazı yörelerde sevilen çiğ köfte gibi yiyeceklerden uzak durun



GEBELİKTE BESLENME



Gebelikte beslenme diğer dönemlerdeki beslenmeden çok daha önemlidir Bebeğin tek besin kaynağı vardır SİZ… Gebelikte ne beslenme alışkanlıklarının ne de damak zevkinin değiştirilmesi gerekmez DENGELİ ve ÇEŞİTLİ beslenmek önemlidir Yapacağınız tek şey doğal, taze ve bol çeşitli besinler almaktır Ancak şu anda kadar yediklerinizin arasında bebeğe zarar verecek bir şey olup olmadığını araştırmanızda fayda var





SAĞLIKLI BEBEK İÇİN BESLENME



KALSİYUM



Bebeğinizin gebeliğinin 8 haftasında oluşmaya başlayan kemik ve dişlerinin gelişimi için önemlidir



Beyaz Ekmek

Yağı Alınmış Süt

Yarım Yağlı Peynir

Lor Peyniri

Taze Badem

Sardalye



C VİTAMİNİ



Plasenta için yararlıdır Vücudun hastalık etkenlerine karşı direncini artırır ve demirin bağırsaklarda emilimini kolaylaştırır



Lahana

Greyfurt

Domates

Karnabahar

Bürüksel Lahanası

Portakal

Patates

Çilek



FOLİK ASİT



Bebeğin merkezi sinir sisteminin gelişmesi için folik asit gereklidir Her gün alınmalıdır Çiğ ya da çok az haşlayarak yemelisiniz



Ispanak

Karnabahar

Fındık

Yerfıstığı



PROTEİN



Gebelikte protein gereksinimi artığı için protein içeren besinleri almalısınız



Tavuk eti

Yoğurt

Mercimek

Kaşar Peyniri

Yağsız Kırmızı Et

Balık

Yer Fıstığı

Fıstık Ezmesi

Yumurta



LİFLİ GIDALAR



Lifli (posalı) gıdalar gebelikte sık görülen kabızlığın önlenmesinde çok yararlıdır



Kepekli Ekmek

Ahududu

Kepekli Makarna

Pırasa

Kuruyemiş

Bezelye

Kuru Kayısı

Kuru Üzüm



DEMİR

Bebeğin ve annenin ana ihtiyaçlarından biridir Demir eksikliği yorgunluk ve saç dökülmesi gibi fiziksel belirtiler ortaya çıkar
Gıdalar yoluyla alınan demir yeterli olmaz Demir içeren ilaçlarında tavsiye olarak alınması gerekir



Yağsız Kırmızı Et

Ton Balığı

Fındık

Karaciğer



GEBELİKTE ÖNERİLEN YARARLI VE ZARARLI BESİNLER



EN YARARLI BESİNLER

? Süt, yoğurt, peynir
? Yeşil yapraklı sebzeler
? Yağsız kırmızı et
? Tavuk eti
? Sardalye
? Portakal
? Balık
? Kepekli ekmek





EN ZARARLI BESİNLER

? Genel olarak tatlı ve şekerlemeler
? Şekerli marmelatlar
? Alkol ve likörler
? Gazlı ve şekerli içecekler
? Aparatifler
? Kızartmalar
? Çok fazla kahve ve çay
? 2 kişilik yemek
? Sigara



GEBELİKTE ÖNERİLEN GÜNLÜK BESİN MİKTARLARI



SABAH KAHVALTISI



1 Su bardağı süt (200d)

Beyaz peynir 30-60 gr

1 Yumurta

1 Dilim ekmek

Şeker (15-30) gr



ÖĞLE YEMEĞİ



1 Porsiyon et (ızgara-haşlama 200 gr)

1 Porsiyon sebze (200 gr)

½ Su bardağı yoğurt (100 gr)

1 Porsiyon meyve (200-250 gr)



AKŞAM ÜZERİ KAHVALTISI



1 Su bardağı süt (200 cc)



AKŞAM YEMEĞİ



1 Porsiyon et veya balık (200 gr)

1 Porsiyon sebze (200 gr)

1 Dilim Ekmek

1 Su bardağı meyve suyu



GEBELİKTE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN UNSURLAR



Gebeliğiniz sırasında aldığınız besinler plasenta aracılığı ile bebeğinize de geçmektedir O yüzden bebeğinize zararlı olabilecek besin maddelerinden korunmanız gerekir



YAĞLAR



Dengeli bir diyette toplam enerji ihtiyacının %30’u yağlar tarafından karşılanmalıdır Tüketilecek yağların seçimince bitkisel kökenli olanlar (zeytin ve mısırözü yağları ), hayvansal olanlara (tereyağı, iç yağı) tercih edilmelidir



İŞLENMİŞ YİYECEKLER



Konserve gibi işlenmiş yiyeceklerden gebeliğiniz süresince uzak durmalısınız Bu tür yiyeceklere genellikle fazladan şeker yada tuz katılmıştır; fazlaca yağ içerebilir, içlerinde gereksiz koruyucu, tatlandırıcı, renklendiriciler bulunabilir Ürünlerin etkilerini dikkatlice okuyup yapay maddeleri içermeyen yada az içerenleri seçmelisiniz



DONDURULMUŞ YİYECEKLER



İşyeri yemekhanelerinde verilen sıcak yemeklerden, önceden pişirilmiş süpermarket yiyeceklerinden, yeni pişirilmiş ve sıcak olmayan tavuk etinden sakınmanız gerekir Bunlarda bebeğinize geçip tehlike yaratabilecek bakteriler bulunabilir



SÜT VE PEYNİR



Tam mayalanmamış peynir ve pastörize edilmemiş süt de zararlı olabilir Mutlaka pastörize edilmiş süt içilmelidir



SIVILAR



Gebelikte böbrekleri çalıştırmak ve kabızlığı önlemek için bolca sıvı içilmesi çok yararlıdır
En iyi içecek sudur Bu nedenle gebelikte istediğiniz kadar bol su içebilirseniz



ÇAY – KAHVE – KAKAO



Bunların hepsinde bulunan kafeinin sindirim sistemine bazı zararlı etkileri vardır Kafein içeren içecekleri günde 3 fincandan fazla içmeyiniz Hatta mümkünse gebeliğiniz boyunca

hiç yaklaşmayınız


BİTKİ ÇAYLARI



Gebelik sırasında bitki çayları içmek istiyorsanız bunların etkilerini iyice araştırınız

Paketlenmiş olarak satılan hazır bitki çaylarının bir bölümünde bebeği etkileyebilecek katkı maddeleri olabilir Ancak çoğunun bebeğe zararı yoktur Hatta ahududu yaprağından hazırlanan çayın doğumu kolaylaştırdığına inanılır



ŞEKER



Kek, bisküvi, reçel ve meşrubat gibi şekerli yiyecek ve içecekte gerekli besin maddeleri azdır Kilo almanıza neden olabilir Enerjinizi ekmek gibi karbonhidratlardan almanız, şekeri azaltmanız yararlıdır



TUZ



Gebelikte aldığınız tuzun miktarını düşürmeniz önemlidir Fazla tuz bacaklarda şişmelere ve sonuç olarak tansiyonunuzun yükselmesine yol açar



AŞERME



Gebelikte turşu, muz, karpuz, soğan gibi bazı yiyeceklere karşı istek doğabilir Çok arzuladığınız bu yiyecekleri sindirim sisteminde bozukluğa neden olmuyorsa ve şişmanlamanıza yol açmıyorsa uygun miktarda yemenizde bir sakınca yoktur



GEBELİKTE GÜZELLİK



Gebeliğin ortası geldiğinde parlak saçlar, kırmızı yanaklar, pürüzsüz bir cilt daha da güzel görünümünüzde rol oynayacaktır Hormonlardaki artış sizde fiziksel değişikliklere yol açacaktır Kendinizi güzel hissetmediğiniz zamanlar sıkça olacaktır Ancak sizi üzen olumsuz değişikliklerin çoğu doğumdan sonra yok olacaktır



SAÇLAR



Gür ve parlak saçlar gebeliğin size bağladığı olumlu şeylerden biridir Bununla birlikte gebelikte saçlar her zaman güzelleşmeyebilir Gebelik öncesi özelliklere aşırı yağlanabilir, kırılabilir, daha kuru görülebilir Olağandan daha çok dökülebilir, Yüz ve vücuttaki tüyler daha da belirgin hale gelebilir



Ne Yapmalı?


Cildinizi iyice temizlemeli, kuru ise kuruyan bölgeyi nemlendiricilerle nemlendirmelisiniz Ayrıca yıkanırken küvetinize banyo yağı katabilirsiniz



CİLT RENGİ



Gebelikte cilt renginde koyulaşma görünmesi normaldir Benler yara izleri doğum lekeleri genellikle gebelikten büyüyüp koyulaşabilir Göbek altından aşağıya doğru kahverengi bir çizgi belirebilir Yüzünüzün ve vücudunuzun belirli yerlerinde kelebek biçimde gebelik maskesi denen kahverengi bir leke oluşabilir Bu doğumdan sonra tümüyle gideceği için kaygılanmanıza gerek yoktur



Ne yapmalı?



Fazla güneş ışığından sakınmalısınız

Güneşe karşı koruyucu krem, güneş gözlüğü kullanabilirsiniz

Gebelik maskesini kozmetik ürünleriyle yok edemezsiniz



TIRNAKLAR



Gebelik süresince tırnaklar, diğer zamanlarda olduğundan daha kolay kırılabilir



Ne yapmalı?



Ev yada bahçe işlerinde eldiven kullanmalısınız



GEBELİK SÜRESİNCE GİYECEKLERİNİZ



Gebeliğin genellikle beşinci, hatta altıncı ayına kadar bol olan normal giysileriniz kullanabilirsiniz Yine de birkaç yeni giysi moralinizi yükseltecektir Üstelik bunların özel gebe giysisi olmasına da gerek yoktur Hoşunuza giden, çekici, rahat, yıkanması kolay giysiler işinizi görecektir



NE GİYMELİ?



Gebelikte kendinizi sıcağa karşı daha duyarlı hissedebilirsiniz Bu nedenli sentetik olmayan, pamuklu, bol, hafif giysiler giyinmelisiniz Belinizi sıkan ya da bacaklardaki kan akımını engelleyen (sıkı, diz üstü çorap gibi) giysilerden sakınmalısınız



Rahat alçak topuklu ayakkabılar giyinmeniz zorunludur Bütünüyle düz topuklardan kaçının Gebeliğin sonuna doğru bağlamakta zorluk çekeceğiniz için bağcıklı ayakkabılarda pek önerilmez



GİYİM KUŞAM



Okul önlüğü tipi tek parçalı giysiler rahat ve kullanışlıdır Serin günlerde içine bir tişört giyebilirsiniz Karnınız büyüdükçe eteğin arkadan sarkmaması için önceden açılacak payı olmasına dikkat edin Gebe giysilerinde etek bu amaçla önce 2,5 cm uzun tutulur



? Bol gömlekler, tişörtler ve eşofman üstleri rahat hareket etmenizi sağlar Üstelik bunları doğumdan sonrada giyebilirsiniz

? Kol altları ve göğüsler bol olan giysileri seçin çünkü memeleriniz gittikçe büyüyecektir

? Önden açılabilir olması bebeğinize süt verirken kolaylık sağlayacaktır

? Beli sıkan kemer yada büzgü olmamasına dikkat ediniz



LASTİKSİZ



Eşofmanların belini karnınız büyüdükçe gevşetebilirsiniz



SIKMAYAN PANTOLONLAR



Eşofman pantolonları ile rahat edersiniz Lastiği çıkartıp yerine kordon takarsanız belini de büyüyen karnınıza göre ayarlayabilirsiniz



BEBEĞİNİZE GEREKLİ MALZEMELER



Bebeğinize gereken malzemeleri şimdiden alın, diğerlerini sonradan tamamlayabilirsiniz



GEREKLİ MALZEMELER



? Bebeğinizin içinde uyuyabileceği bebek arabası ya da bebek sepeti

? Yatak takımları

? Yumuşak bir battaniye

? Varsa bebeğiniz için bir bebek oturağı

? İki yumuşak havlu

? Altını değiştirirken sereceğiniz kalınca örtü ya da ince minder

? Bebek bezleri ve bunları değiştirmede kullanılan malzeme

? Bebeği biberonla besleyecekseniz şişe, emzik gibi malzeme



GEREKLİ GİYSELER



? Bebeğinizin boyu 60 cm’ye yakın olacaktır

? 6 geniş yakalı fanila

? 8 tulum

? 2 hırka

? 3 pijama

? 2 çift yumuşak çorap

? Güneş aşlığı ve yün bir başlık




Seçtiğiniz giyseler, boyundan

aşağı ve aşağıda çıtçıtlarla kapanmalıdır



AKLINIZA TAKILANLAR



Her hastanın kuralları ve işleyiş tarzları farklı olduğundan aklınıza takılan soruları önceden doktorunuza sormalısınız Pek çoğu yanlış olsa da doğumla ilgili bir çok ön yargı aklınızı kurcalıyor olabilir Doğum olayı ile ilgili aklınıza takılan her soruyu doktorunuza sorarak en doğru bilgileri edinebilirsiniz



SANCILAR SIRASINDA


? Doğum sırasında eşim ya da bir yakınım yanımda bulunabilir mi?

? Yoksa yanımdakilerin doğum odasından çıkması istenecek mi?

? Doğum ağrıları başladıktan sonra istediğim gibi hareket edebilir miyim?

? Hastanenin ağrı dindirme, bebeğin kalp atışlarını elektronik olarak dinlenmesi ve yapay sancı konularında uygulamalar nasıldır?

? Ağrı giderilmesi için seçeneklerim nelerdir?


DOĞUM SIRASINDA



? Doğum sırasında istediğim gibi yatabilir miyim?

? Dikişli doğum, sezaryen ve yapay ağrı vererek doğum yaptırma konularında hastanenin uygulamaları nasıldır?



DOĞUM SONRASI



? Hastanede ne kadar süre kalacağım?

? Bebeğim geçe gündüz yanımda kalabilecek mi?

? Eşim dilediği zaman beni ziyarete gelebilecek mi?

? Özel bebek bakım bölümü var mı?

? Yoksa bebeğime tedavi gerekirse nereye götürülecek?



ANNE SÜTÜ EŞSİZDİR



Çağımızda tıbbın bebek beslenmesinin ilk 12 aylık dönemi için öngördüğü gıda tartışmasız anne sütüdür

Emzirmede bebeğin annesi ile arasındaki sevgi dolu sıcak bir ilişkinin başlangıcıdır Duygusal bağın kurulmasında çok önemli bir yer tutmanın yanı sıra anne sütü bebek için en mükemmel besindir



NEDEN ANNE SÜTÜ



? Bebeğin yüksek IQ’ ya sahip olmasını sağlar

? Bebeğin zihinsel, fiziksel ve ruhsal gelişimi için en uygun besindir

? Bebeğin diş ve çene hastalıklarından, ileri yaşlarda görülebilecek damar sertliği tansiyon şişmanlık gibi rahatsızlıklardan korur

? Bebeğin sosyal ilişkileri güçlü, dışa dönük erişkin adayı olmasında çok önemli rol oynar

? Bebeğin başta ishal olmak üzere zatüre, grip idrar yolları enfeksiyonları vb mikrobik hastalıklardan korur

? İlk 6 ayda bebeğin tüm besin ihtiyaçlarını karşılar



EMZİRME



Emzirmede başarı doğru zaman ve doğru pozisyonla sağlanır Doğumdan kısa süre sonra mümkünse 1 saat içinde emzirmeye başlanmalıdır Emzirmenin sağlıklı başlaması ve devamı için bebeğin annenin yanında kalması çok önemlidir Unutulmamalıdır ki bebek ne kadar sık ve çok emer ise annedeki süt üretimi o oranda artacaktır



HER HAFTA KİLONUZU KONTROL ETTİRİN



En az haftada bir defa olmak üzere düzenli tartılın Tartılma işini sabahları aç karnına yapın

Ayda ortalama 1 kg’lık bir artışın üzerine çıkmamanız gerektiğini hatırınızda tutun

Özellikle el ve ayaklarda şişme görünüyorsa, aşırı kilo artışını derhal doktorunuza bildiriniz Aynı şekilde kilonuzda belirgin bir düşüş olursa yine doktorunuzu durumunuzdan haberdar edin