Edebiyat 10. Sınıf Sorumluluk Sınavı Soruları Ve Cevapları

1 - Aşağıdaki beyitlerde devletin hangi nitelikleri üzerinde durulduğunu belirterek, ikinci beyitte verilmek istenen mesajı yazınız ? ( 10 Puan )

Tavrın doğru ve hareketin temiz olsun
Yoldaşın akıl ve danışmanın bilgi olsun
Sen her zaman doğrulukla hükmet
Beylik kanun ile ayakta kalır

Cevap:

Birinci beyitte doğruluk ve dürüstlük
İkinci Beyitte ise adalet ve yasalara uygunluk

Verilmek istenen mesaj: Bir devletin varlığını sürdürmesi kanunların varlığına bağlıdır Kanunsuz devlet yaşamaz

2- Kutadgu Bilig?in niçin ?alegorik? bir eser olduğunu belirterek türünü ve nazım şeklini yazınız?

Cevap:

Kavramlar simgelerle kişileştirilerek anlatıldığı için alegoriktir
Türü Siyasetnamedir
Nazım şekli de Mesnevidir

3- Geçiş Dönemi eserlerinin üç özelliğini yazarak, Divân-ı Lügati?t Türk?ün yazılış amacını belirtiniz ?

Cevap:

-Uygur alfabesinin yanında arap alfabesinin de kullanımı
-Din ve Ahlak konularına ağırlık verme
-Araplara Türkçe?yi öğretmek amaçlı yazılmıştır

4- Yunus'un bir mutasavvuf olduğunu düşünerek "Aşkın aldı benden beni ?sözlerinden ne anladığınızı belirtip bu dörtlüğü Tasavvuf düşüncesine göre yorumlayınız ? ( 10 puan )

Aşkın aldı benden beni
Bana seni gerek senin
Ben yanarım dün ü günü
Bana seni gerek seni

Cevap:

- ? Aşkın aldı benden beni ? derken Allah aşkı ile kendinden geçmiştir

- Tasavvufta dünya nimetlerinden arınarak kendini tamamen Allah?a adamanın esas olduğu Yunus?un bu amaçla kendinden geçip Allah aşkıyla onu aradığı Tek gerçek varlık olan Allah?a kavuşmanın dayanılmaz özlemiyle yandığı

5 ? Yukarıdaki Gazel ve İlâhi?de bir tema iki farklı yaklaşımla ele alınmıştır
Bu konuyu yazarak yaklaşım farkını belirtiniz ?

Cevap:

- Biri Allah?a duyulan aşktır Biri de İnsana duyulan aşktır

6 - Aşağıdaki cümlede bulunan isim ve sıfatları göstererek yapıları bakımından çeşitlerini yazınız ? ( 10 puan)

Cümlemiz; Artık herkes biliyorduki, yoksul çocuğun ona duyduğu sevgi tutkuya dönüşmüştü

Cevap:

Yoksul: Sıfat ? Türemiş
Çocuk: İsim ? Basit
Duyduğu: Sıfat ? Türemiş
Sevgi: İsim ? Türemiş
Tutku: İsim ? Türemiş

7- Aşağıdaki dörtlükte bulunan tamlamaları göstererek çeşitlerini belirtiniz?

Yalın ayaklarla koştun mu tarla tarla
Duydun mu çıplak toprağın çıplak insanın yasını
Ağlayan kadınlarla, ihtiyarlarla?
Yaşadın mı yağmur duasını

Cevap:

Yalın ayak: sıfat tamlaması
Çıplak Toprak: Sıfat tamlaması
Çıplak İnsan: Sıfat tamlaması
Çıplak insanın yası: Belirtili isim tamlaması
Ağlayan Kadınlar: Sıfat tamlaması
Ağlayan ihtiyarlar: Sıfat tamlaması
Yağmur Duası: Belirtisiz isim tamlaması

8 - Aşağıdaki beyitlerde devlet ve yöneticilerle ilgili hangi kavramlar üzerinde durulmuştur? Bu kavramların modern devletlerde ( demokrasilerde) hangi adlarla karşılandığını belirterek ikinci beyitte verilmek istenen mesajı yazınız? (10 Puan)

Doğrulukla hallederim ben işi
Ayırmam ben bey ya da kul diye kişi
Devletin direği doğru kanundur
Kanun bozulursa devlet durmaz ayakta

Cevap:

- Birinci Beyitte ?Kanun? kavramı üzerine durulmuştur
- İkinci Beyitte ise Devletin başındaki kişilerin doğru adil davranması gerektiğini vurgulamıştır

9 - Konularına göre mesnevi çeşitlerinden dördünü yazarak Kutadgu Bilig?in bunlardan hangisine dahil olduğunu ve niçin ?ütopik? olduğunu açıklayınız ?

Cevap:

Mesnevi Çeşitleri: Aşk ? Kahramanlık ? Didaktik ? Din ve Tasavvuf ? Mizahi

Kutadgu Bilig Didaktik bir mesnevidir

10 ? Geçiş dönemi eserlerini yazarak Manas Destanının konusunu ve kimlere ait olduğunu belirtiniz ?

Cevap:

~ Kutadgu Bilig - Atabetü?l Hakayık - Divân-ı Lügati?t Türk - Divan-l Hikmet ? Manas
Destanı

Manas Destanında konu Manas ve oğullarının etrafında dönen olaylar ve yaşam mücadeleleri anlatılır Kırgız Türk?lerine aittir

11 ? ?Aşk? ve ?şarap? terimlerinin tasavvuftaki anlamlarını yazarak bu ilâhiyi tasavvuf düşüncesine göre yorumlayınız ?

Cevap:

Aşkın şarabından içem
Mecnun olup dağa düşem
Sensin dün ü gün endişem
Bana seni gerek seni

Aşk: Tanrıya duyulan sevgi
Şarap: Allah aşkı ile kişiyi kendinden geçiren hal