Şafi Mezhebine Göre Guslü Gerektiren Haller?

Şafi mezhebine göre mezi ve vedi gusül gerektirir mi?


Şafii mezhebine göre gusül abdesti nasıl alınır ve guslü gerektiren durumlar nelerdir?


GUSÜL (BOY ABDESTİ)


Boy abdesti dediğimiz guslün dinî ıstılahtaki tanımı, "niyet ederek suyu bedenin tamamı üzerinden akıtmaktır 1


A) Guslü Gerektiren Haller


1 Penisin başı veya kesik penisin geride kalan kısmından baş kadarının vagina ya da makada girdirilmesi halinde bunu yapanlar ergen de olsalar küçük de olsalar, ikisinin de gusletmesi gerekir Nitekim bu hususta Hz Âişe validemiz şöyle demiştir: "iki sünnet yeri birbirinin içine girdiğinde gusül yapmak farz olur Ben ve Resûlullah böyle yaptık2


2 Meninin (döl suyunun) akması Bu durumda gusletmek gerektiğini sevgili Peygamberimiz (sav) şu veciz ifadeleriyle bildirmişlerdir: "Döl suyunun akmasından dolayı su (yani gusletmek) gerekir 3


Uyku veya uyanıklık halinde, lezzet hissi versin vermesin akan meni guslü gerektirir Uyku halinde meni akması olayına ihtilâm denir, ihtilâm olduktan sonra uyanan kişi, üzerindeki ıslaklığın meni mi yoksa mezi mi olduğu hususunda şüpheye düşerse gusül yapması zorunlu olmaz Dilerse menidir deyip gusleder, dilerse mezidir deyip temizler ve abdest alır


Hanefi mezhebine göre ise bu durumda şüpheye düşen kişinin gusletmesi gerekir


3 Hayız veya nifas kanı gören kadın, kanamanın kesilmesini müteakip gusletmelidir Kanamasız gerçekleşen doğum da nifas hükmündedir Yani bu durumdaki bir kadının, doğum gerçekleştikten sonra gusletmesi gerekir Bununla ilgili olarak Hz Peygamber, Fâtıma bint Ebû Hubeyş'e şöyle demiştir: "Hayız kanı geldiğinde namazı bırak Kanama sona erdiğinde guslet ve namaz kıl 4


4 Müslüman kişinin ölümü Ölen bir müslümanı yıkamadan mezara gömmek caiz değildir Ancak şehidler bu hükmün dışında olup onları yıkamak gerekmez Hz Peygamber, bineğinden düşüp ölen bir sahâbîyi yıkamalarını ashabına şöyle emretmiştir: "Onu su ve sedir otu ile yıkayın; iki parça bezle de kefenleyin5


5 Kâfirin cünüp iken müslüman olması Ama cünüp değilken islâmiyet'i kabul ederse yıkanması farz değil, sadece mendup olur


B) Guslün Farzları


Guslün farzları üçtür Bunları şöyle sıralayabiliriz:


1 Niyet etmek Vücudun ilk yıkanılması gereken yerini yıkamaya başlarken, "Guslün farzını edaya niyet ettim" veya, "Cünüplüğü gidermeye niyet ettim" ya da, "Namazın farzını mubah kılmaya niyet ettim" diyerek niyet edilir Sadece yıkanmaya, temiz lenmeye niyet etmek yeterli olmaz


2 Bedenin tamamını suyla kaplamak Bedenin çok az bir kısmı bile kuru kalırsa gusül geçerli oimaz Hamur, mum ve oje gibi suyun bedene ulaşmasına engel olan şeylerin temizlenmesi gerekir


Erkekte olsun kadında olsun içine suyun sızmadığı sık saç örgülerinin gusül yaparken çözülmesi farzdır Ama kendi doğası gereği giriftleşen saçların arasına su nüfuz etmiyorsa bu durumda kişi muaf sayılır Su ne kadar saçların arasına girebiliyorsa o kadarıyla yetinilir


Göbek çukuru ve yaraların geride bıraktığı çukurumsu yerlere suyu ulaştırmak zorunlu değildir Ama yerinden çıkarmadıkça altına su geçmeyen dar yüzüğün yerinden çıkarılması gerekir


Kulaktaki küpeyi de oynatmak gerekir Kulakta delik var ama küpe yoksa, suyu bu deliğe ulaştırmak icap eder


Sünnetsiz kişinin, suyu penis kılıfının altına ulaştırması gerekir Sünnet olmadan kılıfın altına su ulaşmıyorsa, sünnet olmak vacip olur


Göz çukurlarını yıkamak, ağza ve buruna su almak farz değildir

Hanefî mezhebine göre ise gusül yaparken ağza ve buruna su almak farzdır


3 Bedendeki necasetin giderilmesi Guslün farzlarından biri de, bedende -eğer varsa- necasetin, yani pisliklerin temizlenmesidir


C) Guslün Sünnetleri

1 Gusle niyet ederken besmele çekmek

2 Elleri bileklere kadar yıkamak

3 Gusül esnasında namaz abdesti gibi abdest almak Ağza ve buruna su almak

4 Her yıkayışta bedenin el ile ulaşılabilen yerlerini ovmak

5 Bir organın üzerindeki su kurumadan diğerini yıkamaya geçmek

6 Önce başı yıkamak

7 Yıkanmaya vücudun sağ tarafından başlamak

8 Suyun deriye ulaşmasına engel olmayan şeyleri gidermek Engel olan şeyleri gidermek ise farzdır

9 Kimsenin görmediği kapalı bir mekânda olsa bile gusül yapan kişinin avret yerlerini örtmesi

10 Yıkanan her yeri üç defa yıkamak

11 Saçları ve parmak aralarını hilâllemek

12 Gusülden önce koltuk altı ve kasık kılları ile tırnakları kesmemek

13 Gusülden önce abdest dualarını okumamak

14 Mazeret olmadıkça yıkanmak için başkasından yardım istememek

15 Gusül suyu sıçramışının bedene isabet etmeyeceği bir yerde bulunmak

16 Gusül yaparken kıble tarafına yönelmemek

17 Organlar üzerinde kalan su damlacıklarını silkelememek

18 Gerek görülmedikçe gusül esnasında konuşmamak

19 İhramlı veya oruçlu olmayan kadınlarla, kocasının ölümü nedeniyle süs ve ziynetten menolunmayan kadının, gusül esnasında bulabilirse, üzerine misk veya ıtır sürülmüş bir pamuk parçasını tenasül organının ağzına tıkması

20 Alt kısımlardan önce üst kısımları yıkamak Ancak erkekler abdest almadan önce penislerini yıkamalıdırlar ki, abdestten sonra elleri penislerine değip de abdestleri bozulmasın


D) Nafile Gusül


Farz olan gusüller dışındaki bütün gusüllere sünnet veya nafile gusül denir ki, bunları şöyle sıralayabiliriz:


1 Cuma guslü Cuma namazına gidecek olan kişilerin cuma günü gus¬letmeleri sünnettir Bunun vakti, fecr-i sâdıktan (imsaktan) itibaren başlayıp cuma namazına kadar devam eder

2 Ölüyü yıkayanın gusletmesi Ölüyü yıkayan kişinin, yıkama işi bittikten sonra kendisinin de gusletmesi sünnettir

3 Ramazan ve kurban bayramlarında gusletmek

4 Cünüp değilken islâm'a giren bir gayri müslimin gusletmesi

5 Yağmur duası, ay ve güneş tutulmaları için namaz kılmadan önce gus¬letmek

6 Cinnet getiren veya bayılan kişinin ayıldıktan sonra gusletmesi

7 Arafat vakfesi için gusletmek Bu guslün vakti, arefe günü fecr-i sâdı-kın doğuşundan itibaren başlayıp gün batımına kadar devam eder

8 Müzdelife vakfesi için gusletmek Eğer Arafat vakfesi için gusledilmiş-se, o gusül burası için de yeterli olur

9 Meş'ar-i Harâm'daki vakfe için gusletmek

10 Cemreleri taşlamak için gusletmek

11 Mekke-i Mükerreme'ye girmek için gusletmek

12 Medine-i Münevvere'ye girmek için gusletmek

13 Ter veya kirden ötürü vücut kokusunun değişmesi halinde gusletmek

14 İtikâfa girerken gusletmek

15 Ramazan gecelerinde gusletmek

16 Hacamat vurdurduktan sonra gusletmek

17 Hac veya umre ihramına girerken gusletmek

18 Kâbe-i Muazzama'yı tavaf için gusletmek


1 Şirbînî, Mugni'l-Muhtâc, 1/212

2 Tecrid-i Sarih Tercemesi, 1/203; Buhârî, Gusül, 28; Müslim, Hayız, 87

3 Buhârî, Vudû', 34; Müslim, Hayız, 81-83

4 Buhârî, Hayız, 19

5 Ebû Davud, Cenâiz, 84


Büyük Şafii İlmihali Mehmet Keskin