İspartalı Halil Hâmit Paşa Kimdir?

Ispartalı Halil Hâmit Paşa Kimdir?
BakımlıyızCom - Ispartalı Halil Hâmit Paşa Kimdir?
XVIII asrın ikinci yarısında Osmanlı idaresinin Avrupai tarzda teşkilâtlandırılması zaruretini kavrayıp bu hususta I Abdülhamit'in ıslahat hususundaki arzusuna uygun olarak işi samimiyetle ele almış olan iki vezirden birisi Halil Hâmit Paşa ve diğer ıslahatçı vezir ise Karavezir Seyyid Mehmet Paşa'dır Seyyid Mehmet Paşa
Halil Hâmit Paşa
Yedi sekiz sene beylikçi maiyyetinde bulunan Halil Hâmit Efendi
Halil Hâmit Efendi'nin kabiliyeti I Abdülhamit'in silâhdarı Seyyid Mehmet Efendi'ye (Karavezir Seyyid Mehmet Paşa) bildirilmesi üzerine onun tarafından himaye görmüş ve Babıâli ahvalinden silâhtarı haberdar ettiğinden itimadını kazanmış ve 1193 H - 1779 M'da büyük tezkireci ve Seyyid Mehmet Paşa'nın sadrâzam olması üzerine reisülküttab ve arkasından
I Abdülhamit
İzzet Mehmet Paşa'dan sonra sadrâzam olan Yeğen Seyyid Mehmet Paşa'nın azli üzerine sadaret kethüdası Halil Hâmit Efendi sadrâzam tayin olundu ve hakkındaki fevkalâde teveccühün delili olarak sadareti münasibetiyle Babıâli'ye gönderilmiş olan hatt-ı hümâyunda iki defa sadaret kethüdalığında ve reisül küttablıktaki mesaisinden bahsedilerek istiklâl suretiyle sadarete getirildiği bildirilmiştir (28 Muharrem 1197 -31 Aralık 1782)

Halil Hâmit Paşa evvelâ garp usulü üzere askerî ıslahatı ele alarak canla başla çalıştı Sadareti
Bu tarihlerde pâdişâh üzerinde etkili olan kaptan-ı derya Cezairli Gazi Hasan Paşa
Halil Hâmit Paşa orada hazırlık yaparken gönderilen diğer bir fermanla valilikten de azlolunarak İstanköy adasında oturması bildirildi

Halil Hâmit Paşa'nın yerine sadarete tayin olunan Şahin Ali Paşa'ya eski sadrâzam hakkında gönderilmiş olan hatt-ı hümâyun pek ağır olup pâdişâhın bu teşebbüsten ne derecede korkup telâş ettiği görülmektedir Hattâ Halil Hâmit Paşa'nın başının geldiği bir telhisle pâdişâha arzedilmesi dolayısıyla Abdülhamid başın üzerine konacak teşhir yaftasına:
"Hain-i din ve devlet ezlemullahül ibad sadr-ı sabık Halil Paşa'nın re's-i maktuudur" ibaresinin yazılmasını emretmiştir Başı teşhir edildikten sonra Karacaahmet mezarlığına defnedilmiştir

Halil Hâmit Paşa
yenilik ve ıslahat taraftarı değerli
faal ve iyi görüşlü bir hükümet reisi olup bazı ahlâk nakiseleri sebebiyle tercüme-i halini yazanlar tarafından kunanmaktadır Kendisinin liyakat ve kabiliyetini Karavezir Seyyid Mehmet Paşa'ya tavsiye eden İsmail Ağa'yı saraydan uzaklaştırmış ve kendisine rakip gördüğü Hacı Mustafa Efendi ile uğraşarak zavallıyı hırpalamıştır

Halil Hâmit Paşa askerî ıslahat için Avrupa'dan askerî uzmanlar getirttiği gibi
sürat topçuları
lâğımcı ve humbaracı teşkilâtını yapmış
iktisadî durumu nazar-ı dikkate alarak bu hususta icabeden faaliyette bulunmuştur

Halil Hâmit Paşa
Davutpaşa iskelesi yanında Sadiye tarikatinden Kadem-i şerif şeyhine bir tekke yaptırdığı gibi
Topkapı dışındaki kaldırımları yenilemiş ve Paşakapısı'nın (Babı âli'nin) Alay köşkü karşısındaki kapısının yanına sebil yaptırmıştır KasımPaşa'nın Hacıhüsrev Camii'nin alt tarafındaki sokakta bulunan Çorlulu Ali Paşa çeşmesini 1198 H - 1783 M'te tamir ettirerek Isparta ile Burdur'da da birer kütüphane yaptırmıştır