Padişahın Bildirisi >

20 Eylül 1919 günlü, Sadrazam
Damat Ferit imzalı bir genel bildirim ile Padişahın da bir bildirisinin
yayımlandığını hatırlayacaksınız (belge: 98) Bu bildirinin dikkate değer
yerlerini bir daha hatırlatmak isterim Bunları sıra ile göstereceğim:

1- Hükümetin izlediği siyasa
sonucunda, İzmir'de geçen acıklı olaylar, Avrupa'daki uygar devlet ve ulusların
dikkatlerini çekti ve kardeşlik duygularını uyandırdı
2- Bir özel kurul, olay yerinde
tarafsız olarak soruşturmaya başladı Hakkımız, uygarlık dünyasının gözleri
önünde belirlenmektedir
3- Ulusal birliğimizi bozacak
hiçbir karar ve öneri olmadı
4- Bazı kimselerce, sözde halk
ile hükümet arasında karşıtlık olduğu ilan ediliyor
5- Bu durum, yasa koşullarına
uygun olarak, bir an önce yapılmasını istediğimiz seçimleri de geri bıraktırdığı
gibi barışın yaklaşmakta bulunduğu bir sırada, varlığı çok gerekli olan Millet
Meclisinin toplanmasını da geciktirecektir
6- Bugün, bütün ulusumdan
beklediğim, hükümetin buyruklarına tam uymaktır
7- Büyük devletlerin adalet
duyguları, Avrupa ve Amerika kamuoyunun ılımlı davranışı, durumumuzu ve
onurumuzu koruyacak bir barışa yakında kavuşmak umudumu sağlamlaştırmaktadır

Bilirsiniz ki, bu bildirinin
yayımlanması bizim, ülke ile İstanbul Hükümeti arasında yazışmayı ve ilişkiyi
kestiğimiz ve bunda direnmekte bulunduğumuz günlerde oluyor Her halde,
verdiğimiz yönerge ve genel buyruklara kesinlikle uyulsa, hiçbir yerden
alınmaması ve halka okutturulmaması gerekirdi Oysa, karar ve bildirimlerimize
uyulmayarak ve görüşümüze büsbütün aykırı olarak bu bildirinin kimi yerlerce
alındığı, şimdi bilginize sunacağım bir telyazısından anlaşıldı
Trabzon Mevki Komutanına

Şevketli Padişahımız
Hazretlerinin ulusuna karşı yayımladıkları kutlu bildirilerin hemen görevlilere
ve halka ulaştırılması gereklidir Böylece, şimdiki hain hükümetin melek yüzlü
Padişahımız Efendimizi ne denli küstahça ve gözü peklikle aldatmakta olduklarını
anlamayanlar kaldıysa, hepsi anlasınlar Ulusu ve ülkesi için kutlu yüreğinin ne
denli büyük bir sevgi ve esirgeyicilikle dolu olduğunu gösteren bu bildiride, en
açık olarak göze çarpan şey, hükümetin haince gidişi üzerine ulusun, Halifelik
katına sunduğu yakınma yazılarının daha Padişaha bildirilmemiş olmasıdır Çünkü,
ulusa ve yurda karşı hükümet üyelerinin çektikleri hainlik hançerini bilmiş
olsalardı, bu hainleri bir dakika bile yerlerinde tutmayacaklarına kutlu
bildirideki yürekten gelen anlatım en büyük tanıktır Bu hainler, bu gerçeği
bildikleri için Halife Efendimizi doğrudan doğruya ulusla karşı karşıya
getirmiyorlar Bunun için, ulusa düşen ödev, şanlı Padişaha sonsuz sevgi ve
bağlılığını durmadan göstermek ve sunmakla birlikte, bütün ulusun ve ordunun
birlik olarak, Padişahın söz götürmez haklarını, ulusun ve ülkenin varlığını
kurtarmaya çalıştıkları; ama bu hain hükümetin, bu yasal ve gönülden bağlılığı
anlatan bu davranışı, Padişahımız Efendimizden gizledikleri, üstelik büsbütün
ters bir biçimde gösterdikleri gerçeğini, dün karar verildiği üzere, Halifelik
katına aracısız bildirmektir Erzurum halkının bu yolda yazacakları telin bir
örneği oraya bildirilecektir
21Eylül 1919 15'inci Kolordu
Komutanı

Kâzım Karabekir
Kâzım Karabekir Paşa, bu telini şöyle bir
ekleme ile bize de bildiriyordu:
Bu konuda düşünceleriniz
var mı? Bu kutlu bildiri, ulusun Padişahına gerçeği bildirmesine yeniden
elverişli bir durum yaratmıştır ki Erzurum halkı, hükümetin bütün cinayetlerini
sayarak, yeniden Padişaha dileklerini bildirecektir Bunun örneğini ya çekilmek
üzere ya da bilgi için sayın kurulunuza sunacağım
Kâzım Karabekir

Makine başında karşılık olarak bildirdiğimiz
düşünce şu idi:
Ferit Paşa Hükümetinin
canice işleri ve davranışları ile ilgili olan belgelerin ulusa, gerektiği
ölçüde, köy ve bucaklara değin bildirilip yayılamamış olduğunu bilirsiniz
Bildirilmiş olsa bile bunlarla Padişahın bildirisini karşılaştırarak
değerlendirmek ve gerçek durumu anlamak kesin değildir Bundan dolayı biz
aslında böyle bir bildirinin Babıâli'de uydurulmakta olduğunu daha önce haber
almış ve bunun, ulusun zihnini karıştırmasını önlemek için, İstanbul'dan
alınmamasını uygun bulmuştuk İstanbul'la resmi yazışmanın da kesilmiş bulunması
dolayısıyla, doğrudan doğruya Saraydan değil, yine Ferit Paşa'nın bir eklemesi
ile Bâbıâli'den verilen bu bildirinin Sivas, Ankara, Kastamonu ve başka
merkezlerde olduğu gibi, hiçbir yerden alınmamış olduğunu sanıyorduk Bu
bildiriyi almak için daha önce ulusun Padişaha durumu ve gerçeği bildirmesine
izin verilmesi gerekirdi Bunun için bu bildirinin dağıtılıp yayılmasına
aracılığı yararlı bulmuyoruz Ancak, bu bildiri Trabzon, Erzurum ve Sivas gibi
merkezlerde gerekenlerce okunmuş bulunduğuna göre, düşündüğünüz gibi her
merkezden İstanbul'a bir tel çekilmesi uygun olur
Mustafa Kemal
Padişahın bu bildirisinin, ulus
üzerinde yapacağı kuşku götürmeyen kötü etkilerin bir ölçüde önüne geçebilmek
için, söz konusu bildirinin içindekileri yalanlamaya ve hükümsüz bırakmaya
yarayacak nitelikte Padişaha bir karşılık yazmayı ve bunu yurtta dağıtıp yayarak
okutturmayı tek çıkar yol olarak düşündük ve böyle yaptık (belge: 99 )